۴۷۴
ویرایش
(صفحهای تازه حاوی «'''تِروریسم''' که در زبان فارسی از آن با عنوان '''وحشتافکنی'''، '''ارعابگری''' ...» ایجاد کرد) |
|||
خط ۵: | خط ۵: | ||
بخش گستردهای از سازمانهای سیاسی مانند گروههای چپی، تا گروهای راستی، ملیگرایان، گروهای مذهبی، انقلابیون، و حتی دولتهای حاکم برای پیشبرد اهداف خود از تروریسم استفاده نمودهاند. | بخش گستردهای از سازمانهای سیاسی مانند گروههای چپی، تا گروهای راستی، ملیگرایان، گروهای مذهبی، انقلابیون، و حتی دولتهای حاکم برای پیشبرد اهداف خود از تروریسم استفاده نمودهاند. | ||
=== تعریف جهانی | === تعریف جهانی === | ||
در جهان امروزی، تعریف دقیقی از واژه «تروریسم» ارائه نشدهاست. زیرا هنوز هیچ تعریفی از تروریسم در سازمان ملل متحد تعریف نشده که مورد توافق همه کشورهای عضو باشد. | در جهان امروزی، تعریف دقیقی از واژه «تروریسم» ارائه نشدهاست. زیرا هنوز هیچ تعریفی از تروریسم در سازمان ملل متحد تعریف نشده که مورد توافق همه کشورهای عضو باشد. | ||
=== واژهشناسی فارسی | === واژهشناسی فارسی === | ||
ترور (به فرانسوی: terreure) در زبان فرانسوی به معنای دهشت و دهشتافکنی است. اولین کاربرد واژه ترور در جهان مدرن، مانند بسیاری از مفاهیم نوین ازجمله «پیشرفت و ترقی» از انقلاب فرانسه نشأت میگیرد و البته برعکس امروز، بار معنایی مثبت داشتهاست. در لغتنامه دهخدا آمدهاست: «ترور مأخوذ از terreur و به معنای قتل سیاسی به وسیلهاسلحه در فارسی متداول شدهاست و تازیان معاصر إهراق را بهجای ترور به کار میبرند؛ و این کلمه در فرانسه به معنای وحشت و خوف آمده و حکومت ترور هم اصول حکومت انقلابی است که پس از سقوط ژیروندنها (از ۳۱ مه ۱۹۷۳ تا ۱۹۷۴ میلادی) در فرانسه مستقر شد و اعدامهای سیاسی فراوانی را متضمّن بود.» | ترور (به فرانسوی: terreure) در زبان فرانسوی به معنای دهشت و دهشتافکنی است. اولین کاربرد واژه ترور در جهان مدرن، مانند بسیاری از مفاهیم نوین ازجمله «پیشرفت و ترقی» از انقلاب فرانسه نشأت میگیرد و البته برعکس امروز، بار معنایی مثبت داشتهاست. در لغتنامه دهخدا آمدهاست: «ترور مأخوذ از terreur و به معنای قتل سیاسی به وسیلهاسلحه در فارسی متداول شدهاست و تازیان معاصر إهراق را بهجای ترور به کار میبرند؛ و این کلمه در فرانسه به معنای وحشت و خوف آمده و حکومت ترور هم اصول حکومت انقلابی است که پس از سقوط ژیروندنها (از ۳۱ مه ۱۹۷۳ تا ۱۹۷۴ میلادی) در فرانسه مستقر شد و اعدامهای سیاسی فراوانی را متضمّن بود.» | ||
== تفاوت ترور و تروریسم | == تفاوت ترور و تروریسم == | ||
ستمگرکشی و دیگر شکلهای ترور هر چند معمولاً در چارچوبی از وحشتگرایی (تروریسم) انجام میشوند، اما میان تروریسم و ترور تفاوتهای مهمی وجود دارد. | ستمگرکشی و دیگر شکلهای ترور هر چند معمولاً در چارچوبی از وحشتگرایی (تروریسم) انجام میشوند، اما میان تروریسم و ترور تفاوتهای مهمی وجود دارد. | ||
خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
راپوپورت برای تمایز قتل سیاسی از عمل تروریستی روش بدیعی را ارائه میدهد که در آن به جای «نفس اقدام» به «معنای اقدام» توجه میشود. او تروریسم را یک فرایند و قتل سیاسی را یک رویداد میداند؛ «قاتل سیاسی انسانی را نابود میکند که (به عقیده او) یک نظام را به فساد کشاندهاست. اما تروریست نظامی را نابود میکند که پیشتر هر کسی را که در خود جای میداده به فساد کشاندهاست. قتل سیاسی یک حادثه، یک کار گذرا و یک رویداد است ولی تروریسم یک فرایند و یک روش زندگی است». | راپوپورت برای تمایز قتل سیاسی از عمل تروریستی روش بدیعی را ارائه میدهد که در آن به جای «نفس اقدام» به «معنای اقدام» توجه میشود. او تروریسم را یک فرایند و قتل سیاسی را یک رویداد میداند؛ «قاتل سیاسی انسانی را نابود میکند که (به عقیده او) یک نظام را به فساد کشاندهاست. اما تروریست نظامی را نابود میکند که پیشتر هر کسی را که در خود جای میداده به فساد کشاندهاست. قتل سیاسی یک حادثه، یک کار گذرا و یک رویداد است ولی تروریسم یک فرایند و یک روش زندگی است». | ||
== ترور سیاسی | == ترور سیاسی == | ||
در سیاست به کارهای خشونتآمیز و غیرقانونی حکومتها برای سرکوبی مخالفان خود و ترساندن آنها ترور دولتی میگویند و نیز کردار گروههای مبارزی که برای رسیدن به هدفهای سیاسی خود دست به کارهای خشونتآمیز و هراسانگیز میزنند، تروریزم نامیده میشود. حملاتی مانند اقدام تروریستها در منهدم کردن برجهای دوقلوی سازمان تجارت جهانی در ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ عملیاتی تروریستی بهشمار میرود. | در سیاست به کارهای خشونتآمیز و غیرقانونی حکومتها برای سرکوبی مخالفان خود و ترساندن آنها ترور دولتی میگویند و نیز کردار گروههای مبارزی که برای رسیدن به هدفهای سیاسی خود دست به کارهای خشونتآمیز و هراسانگیز میزنند، تروریزم نامیده میشود. حملاتی مانند اقدام تروریستها در منهدم کردن برجهای دوقلوی سازمان تجارت جهانی در ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ عملیاتی تروریستی بهشمار میرود. | ||
== تروریسم دولتی | == تروریسم دولتی == | ||
واژه تروریسم دولتی واژهای جنجالبرانگیز است. تروریسم دولتی اصطلاحی است که برای دخالت دولت یا دولتهایی در امور داخلی یا خارجی دولتی دیگر که به وسیله اجرا یا مشارکت در عملیات تروریستی یا حمایت از عملیات نظامی برای زوال، تضعیف و براندازی دولت مذکور یا کل دستگاه حاکمه آن کشور انجام میشود. | واژه تروریسم دولتی واژهای جنجالبرانگیز است. تروریسم دولتی اصطلاحی است که برای دخالت دولت یا دولتهایی در امور داخلی یا خارجی دولتی دیگر که به وسیله اجرا یا مشارکت در عملیات تروریستی یا حمایت از عملیات نظامی برای زوال، تضعیف و براندازی دولت مذکور یا کل دستگاه حاکمه آن کشور انجام میشود. | ||
خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
برایان جنکینس از خبرنگاران مشهور در موضوع تروریسم، تروریسم دولتی را «جنگ از طریق قائم مقام» تعریف میکند. وی میگوید: «این کشورها (پیروان تروریسم دولتی) بر محدودیتهای جنگهای متعارف واقفاند؛ بنابراین ترجیح میدهند از امکانات سازمانهای تروریستی، که خود راساً آنها را ایجاد کردهاند یا تغذیه مالی آنها را بر عهده دارند، برای تهدید دشمن یا اخلال در ثبات سیاسی و اقتصادی آن کشور یا ایجاد بیثباتی سیاسی و اقتصادی در آن مملکت بهره گیرند». جنکینس معتقد است که این شکل از تروریسم بهسرمایهگذاری بسیار کمتری نسبت به یک جنگ متعارف نیاز دارد، دشمن را از پای میاندازد و میتوان ارتباط با تروریستها را بهطور کلی منکر شد. | برایان جنکینس از خبرنگاران مشهور در موضوع تروریسم، تروریسم دولتی را «جنگ از طریق قائم مقام» تعریف میکند. وی میگوید: «این کشورها (پیروان تروریسم دولتی) بر محدودیتهای جنگهای متعارف واقفاند؛ بنابراین ترجیح میدهند از امکانات سازمانهای تروریستی، که خود راساً آنها را ایجاد کردهاند یا تغذیه مالی آنها را بر عهده دارند، برای تهدید دشمن یا اخلال در ثبات سیاسی و اقتصادی آن کشور یا ایجاد بیثباتی سیاسی و اقتصادی در آن مملکت بهره گیرند». جنکینس معتقد است که این شکل از تروریسم بهسرمایهگذاری بسیار کمتری نسبت به یک جنگ متعارف نیاز دارد، دشمن را از پای میاندازد و میتوان ارتباط با تروریستها را بهطور کلی منکر شد. | ||
== تفاوت تروریسم دولتی و غیر دولتی | == تفاوت تروریسم دولتی و غیر دولتی == | ||
تفاوت عمده تروریسم دولتی و تروریسم غیردولتی در مجری آن است. بدین معنی که مجری و طراح اعمال تروریستی غیردولتی افراد، گروهها و احزاب اند، و مجری و طراحی اعمال تروریستی دولتی، یک دولت یا چند دولت خاص هستند. | تفاوت عمده تروریسم دولتی و تروریسم غیردولتی در مجری آن است. بدین معنی که مجری و طراح اعمال تروریستی غیردولتی افراد، گروهها و احزاب اند، و مجری و طراحی اعمال تروریستی دولتی، یک دولت یا چند دولت خاص هستند. | ||
خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
# گروههای قومی یا مذهب | # گروههای قومی یا مذهب | ||
== آمارهای جهانی | == آمارهای جهانی == | ||
یافتههای گزارش «شاخص جهانی تروریسم» نشان میدهد که ۱۰ هزار حمله تروریستی در سال ۲۰۱۳ انجام شده که نسبت به سال ۲۰۱۲، ۴۴ درصد بیشتر شدهاست. این گزارش که توسط مؤسسه اقتصاد و صلح تهیه شده میگوید که در سال ۲۰۱۳ حدود ۱۸ هزار نفر در اثر حملات تروریستی جان خود را از دست دادهاند که هشتاد درصد (۱۴ هزار و ۷۲۲ نفر) آنها در کشورهای عراق، سوریه، افغانستان،پاکستان و نیجریه قربانی شدهاند. بنا بر این گزارش، عراق با ۶ هزار و ۳۶۲ قربانی (بیش از یکسوم کل کشتهها)، بزرگترین قربانی حملات تروریستی بوده و گروههای داعش، القاعده، بوکو حرام و طالبان مسئول بیشترین کشتارها بودهاند. جنگ داخلی سوریه که از سال ۲۰۱۱ شروع شد، بیشترین تأثیر را در افزایش حملات تروریستی داشتهاست. | یافتههای گزارش «شاخص جهانی تروریسم» نشان میدهد که ۱۰ هزار حمله تروریستی در سال ۲۰۱۳ انجام شده که نسبت به سال ۲۰۱۲، ۴۴ درصد بیشتر شدهاست. این گزارش که توسط مؤسسه اقتصاد و صلح تهیه شده میگوید که در سال ۲۰۱۳ حدود ۱۸ هزار نفر در اثر حملات تروریستی جان خود را از دست دادهاند که هشتاد درصد (۱۴ هزار و ۷۲۲ نفر) آنها در کشورهای عراق، سوریه، افغانستان،پاکستان و نیجریه قربانی شدهاند. بنا بر این گزارش، عراق با ۶ هزار و ۳۶۲ قربانی (بیش از یکسوم کل کشتهها)، بزرگترین قربانی حملات تروریستی بوده و گروههای داعش، القاعده، بوکو حرام و طالبان مسئول بیشترین کشتارها بودهاند. جنگ داخلی سوریه که از سال ۲۰۱۱ شروع شد، بیشترین تأثیر را در افزایش حملات تروریستی داشتهاست. | ||
=== ایران | === ایران === | ||
در فهرست کشورهایی که بیشترین آسیب را از تروریسم دیدهاند، ایران پس از بریتانیا و پیش از یونان و ایالات متحده آمریکا در رده ۲۸ام قرار دارد. ایران همچنین جزو ۱۳ کشوری است که بنابراین گزارش در کنار کشورهایی مثل مکزیک و اسرائیل در معرض خطر افزایش حملات تروریستی است. | در فهرست کشورهایی که بیشترین آسیب را از تروریسم دیدهاند، ایران پس از بریتانیا و پیش از یونان و ایالات متحده آمریکا در رده ۲۸ام قرار دارد. ایران همچنین جزو ۱۳ کشوری است که بنابراین گزارش در کنار کشورهایی مثل مکزیک و اسرائیل در معرض خطر افزایش حملات تروریستی است. | ||
=== آمریکا | === آمریکا === | ||
بنابر گزارش نهاد محاسب دولت آمریکا (جیایاو) از ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ تا ابتدای سال ۲۰۱۷ راستگرایان افراطی که شامل طیف گستردهای از گروههای سیاسی و اجتماعی در آمریکا است مسئول ۷۳ درصد از حملات تروریستی مرگبار در خاک آمریکا بودهاست که در بیشتر موارد مسلمانان، سیاهپوستان و اقلیتهای نژادی هدف این حملات بودهاند. | بنابر گزارش نهاد محاسب دولت آمریکا (جیایاو) از ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ تا ابتدای سال ۲۰۱۷ راستگرایان افراطی که شامل طیف گستردهای از گروههای سیاسی و اجتماعی در آمریکا است مسئول ۷۳ درصد از حملات تروریستی مرگبار در خاک آمریکا بودهاست که در بیشتر موارد مسلمانان، سیاهپوستان و اقلیتهای نژادی هدف این حملات بودهاند. | ||
== پانویس | == پانویس == | ||
# ↑ «''وحشتافکنی''» [''علوم سیاسی و روابط بینالملل''] همارزِ «''terrorism''»؛ منبع: | # ↑ «''وحشتافکنی''» [''علوم سیاسی و روابط بینالملل''] همارزِ «''terrorism''»؛ منبع: | ||
# ↑ از ویکیپدیای انگلیسی [null تروریسم] | # ↑ از ویکیپدیای انگلیسی [null تروریسم] | ||
خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
# ↑ [http://www.bbc.com/persian/world-40914058 «واکنشها به نزاع خونین سفیدبرترپنداران و مخالفان نژادپرستی در آمریکا»]. ''بیبیسی فارسی''. ۲۱ مرداد ۱۳۹۶. | # ↑ [http://www.bbc.com/persian/world-40914058 «واکنشها به نزاع خونین سفیدبرترپنداران و مخالفان نژادپرستی در آمریکا»]. ''بیبیسی فارسی''. ۲۱ مرداد ۱۳۹۶. | ||
== منابع | == منابع == | ||
* آشوری، داریوش. ''دانشنامه سیاسی (فرهنگ و اصطلاحات و مکتبهای سیاسی)''. تهران: انتشارات مروارید. | * آشوری، داریوش. ''دانشنامه سیاسی (فرهنگ و اصطلاحات و مکتبهای سیاسی)''. تهران: انتشارات مروارید. | ||
* | * |
ویرایش