|
|
(۸۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) |
خط ۱: |
خط ۱: |
| [[پرونده:پولشویی.jpg|جایگزین=پولشویی|بندانگشتی|پولشویی (money Laundering)]] | | [[پرونده:بیتکوین.jpg|جایگزین=نماد بیتکوین|بندانگشتی|نماد بیتکوین]] |
| '''پولشویی''' (money Laundering) فرایندی است که در آن پول حاصل از اقدامات غیرقانونی تبدیل به پول یا ثروتی شود که در ظاهر از راههای قانونی بهدست آمده است و به این طریق پول شسته شده وارد اقتصاد میشود.<ref name=":2">[https://www.bbc.com/persian/world-features-41413692 پولشویی در ۳۰۰ کلمه]، سایت بیبیسی فارسی</ref> راههای بسیاری برای تطهیر پول وجود دارد، که از ساده تا پیچیده متغیر هستند. یکی از رایجترین روشهای شست و شوی پول از طریق یک کسبوکار قانونی مبتنی بر پول نقد است که در مالکیت یک سازمان مجرم قرار دارد.<ref>[https://virgool.io/@social.finmag/%D9%BE%D9%88%D9%84%D8%B4%D9%88%DB%8C%DB%8C-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA-byr5zey7xhht پولشویی چیست؟]، سایت ویرگول</ref> پولشویی اساسا به این دلیل انجام میشود که منبع واقعی پول نامشخص باقی بماند. فرار مالیاتی هم میتواند دلیل دیگری برای آن باشد. پولشویی عمدتا یک جرم فرعی برای رد گم کردن درآمد حاصل از جرم اصلی است. جرم پولشویی تا حد زیادی به جرم اولیه وابسته است. پولشویان عمدتا کسانی هستند که از قاچاق مواد مخدر، اختلاس، رشوه و سایر راههای غیرقانونی کسب درآمد کردهاند و به دنبال تمیز کردن پول هستند.<ref name=":2" /> | | '''بیتکوین''' (به انگلیسی: Bitcoin) یک رمزارز و نظام پرداخت جهانی با کارکردهای مشابه پول بیپشتوانه است، ولی از نظر حقوقی هنوز هیچ کشوری آن را به عنوان پول قانونی به رسمیت نشناختهاست. |
|
| |
|
| در سالهای گذشته، ایران و کره شمالی در بالای لیست سیاه گروه ویژه اقدام مالی از نظر پولشویی بودهاند.
| | بیتکوین اولین شبکه پرداخت نقطه به نقطه تمرکز زدایی شده است که توسط کاربرانش بدون هیچگونه اختیار مرکزی و یا واسطهای، نیرومند شده است. |
|
| |
|
| == پولشویی چیست ==
| | هیچکس مالک شبکه بیتکوین نیست و مانند ایمیل، کاربران بیتکوین هستند که آن را کنترل میکنند. کاربردهای بیتکوین در هیچکدام از دیگر سیستمهای پرداخت یافتنی نیست.<ref name=":4" /> |
| پولشویی به چرخهای اطلاق میشود که در آن پولهایی که عمدتا از طرق نامشروع و غیر قانونی بهدست میآید را وارد چرخه رسمی اقتصاد کنند و به این ترتیب ماهیت رسمی به این پولها میدهند. نمونه این فعالیتها مانند درآمدهای حاصل از فروش مواد مخدر، انواع قاچاق و مشاغل زیرزمینی است. حال اگر این درآمدها وارد فعالیتهای اقتصادی کشور شوند به طوری که رد و منشأ آنها قابل پیگیری نباشد مفهوم پولشویی معنا پیدا میکند. به بیان سادهتر به فرآیند گم کردن منشأ پولهای ناسالم، پولشویی گفته میشود. پولشویی فعالیتی غیرقانونی است که در طی انجام آن، عواید و درآمدهای ناشی از اعمال خلاف قانون، مشروعیت مییابد. به عبارت دیگر پولهای کثیف ناشی از اعمال خلاف به پولهای به ظاهر تمیز تبدیل میشوند و در بدنه اقتصاد جایگزین میشود.
| |
|
| |
|
| پولشویی یک جرم تبعی و فرعی است و همواره مسبوق بر جرم اصلی میباشد و درصورت فقدان جرم اصلی، جرم پولشویی هم موضوعاً منتفی است.<ref name=":0">[https://malekpourmie.com/%D9%BE%D9%88%D9%84%D8%B4%D9%88%DB%8C%DB%8C/ پولشویی چیست]</ref>
| | == تعریف == |
| | بیتکوین در واقع، شکلی از پول دیجیتال است که در نتیجه محاسبات ریاضی پیچیدهای ایجاد میشود. نگهداری اطلاعات تراکنشهای بیتکوین، به وسیله فناوری بلاک چین امکانپذیر شده است. بیتکوین، هیچ پشتوانهای مانند طلا یا کالای قابل مبادله ندارد و از ارزشی مبتنی بر اعتماد مردمی برخوردار است.<ref>[https://donya-e-eqtesad.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D9%88%D8%A8-%DA%AF%D8%B1%D8%AF%DB%8C-96/3676475-%D9%87%D9%85%D9%87-%DA%86%DB%8C%D8%B2-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%A8%DB%8C%D8%AA-%DA%A9%D9%88%DB%8C%D9%86 همه چیز درباره بیت کوین]</ref> |
|
| |
|
| === وجه تسمیه پولشویی === | | == تاریخچه == |
| نخستین بار فردی به نام آل کاپون گروهی به نام آلکاپونها تشکیل داد. این گروه به زور از مردم اخاذی میکردند. آنان برای پنهانسازی شیوه عمل خود، رختشویخانهای تأسیس کردند و وانمود میکردند درآمد خود را از این راه بهدست میآورند، نه از راه نامشروع. اصطلاح پولشویی اینچنین شکل گرفت.
| | در ۱۸ اوت سال ۲۰۰۸ برابر با ۲۸ مرداد ۱۳۸۷ دامنهی اینترنتی به نشانی bitcoin.org ثبت گردید. در ۳۱ اکتبر همان سال برابر با ۱۰ آبان ۱۳۸۷، ایمیلی حاوی یک لینک به مقالهای به نام «بیتکوین: سیستم پولی همتا به همتا» که توسط شخصی به نام ساتوشی ناکاموتو نوشته شده بود، در فهرست ایمیل رمزنگاری شده منتشر گردید. ناکاموتو بیتکوین را در قالب نرمافزار متنباز طراحی و در ژانویه ۲۰۰۹ به صورت عمومی منتشر نمود. هویت ناکاموتو همچنان ناشناس باقی مانده است. |
|
| |
|
| === پول کثیف ===
| | در سوم ژانویه ۲۰۰۹ برابر با ۱۴ دی ۱۳۸۷، زمانی که ناکاموتو اولین بلوک زنجیره (که به نام «بلوک آفرینش» شناخته میشود) را استخراج نمود، شبکه بیتکوین ایجاد شد. دریافت کننده اولین مبادله بیتکوین، هال فینی بود، شخصی که اولین سیستم اثبات مفهوم قابل استفاده مکرر ( RPoW ) را در سال ۲۰۰۴ طراحی کرده بود.<ref>[https://bitcoin.org/bitcoin.pdf Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System]</ref> |
| پول کثیف، پولی است که از طریق گروههای جنایی سازمانیافته، از جمله تامین مالی تروریسم، قاچاق انسان و قاچاق مهاجر، قاچاق مواد مخدر، قاچاق کالا، استثمار جنسی، قاچاق اسلحه، قاچاق اشیای مسروقه و فساد و رشوه حاصل میشود و سپس با فرآیندهای پیچیدهی صاحبان داراییهای غیرقانونی، تغییر چهره میدهد و آنها این تصور را ایجاد میکنند پولی را که خرج میکنند در واقع متعلق به خود آنها بوده و از راه قانونی به دست آمده است.<ref>[https://way2pay.ir/122043/ حجم پولشویی در ایران چقدر است]</ref>
| |
|
| |
|
| == انواع پولشویی == | | == پدیدآورنده == |
| چهار گونه پولشویی قابل شناسایی است:
| | از ساتوشی ناکاموتو به عنوان مخترع بیتکوین نام برده میشود؛ نامی مستعار و اسرار آمیز که هویت اصلی آن علیرغم تلاش چندین ساله روزنامهنگاران هنوز فاش نشده است. تا کنون چندین نفر ادعا کرده اند که خالق آن بودهاند، اما نتوانستهاند ادعاهای خود را ثابت کنند و مشخصات خالق یا خالقان اصلی بیتکوین را هنوز کسی نمیداند.<ref name=":0">[https://per.euronews.com/2020/05/13/everything-about-bitcoin-first-and-the-most-famous-cryptocurrency از سیر تا پیاز بیت کوین]، یورونیوز فارسی</ref> |
| # '''پولشویی درونی:''' شامل پولهای کثیف که از فعالیتهای مجرمانه در داخل خاک یک کشور به دست آمده است و در همان کشور شسته میشود.
| |
| # '''پولشویی مهار شونده:''' شامل پولهای کثیف به دست آمده از فعالیتهای مجرمانه که در داخل خاک یک کشور کسب و خارج از آن کشور تطهیر میشود.
| |
| # '''پولشویی بیرونی:''' شامل پولهای کثیف به دست آمده از فعالیت مجرمانه انجام شده در سایر کشورها که در خارج نیز شسته میشود.
| |
| # '''پولشویی واردشونده:''' شامل پولهایی که از فعالیت مجرمانه در سایر نقاط بدست آمده و در داخل خاک کشور مورد نظر شسته میشود.
| |
|
| |
|
| === انواع پولهای غیر قانونی و نامشروع === | | == تفاوت بیتکوین با پول واقعی == |
| انواع پولهایی که میتواند بهصورت نامشروع در جامعه مطرح باشد به سه گروه پولهای کثیف یا پولهای آغشته به خون و پولهای سیاه و پولهای خاکستری تقسیم میشود:
| | بیتکوین به صورت اسکناس یا سکه وجود ندارد و بر خلاف ارزهایی مثل دلار یا یورو هیچ بانک مرکزی یا دولتی از آن پشتیبانی نمیکند. تولید و توزیع بیتکوین در کنترل هیچ حکومت، گروه یا سازمانی نیست. سازوکاری مخفی در آن وجود ندارد و قوانین آن که به صورت کدهای برنامه نویسی است برای همه قابل مشاهده است. |
| # '''پول کثیف یا آغشته به خون:''' به مجموعه درآمدهای نامشروعی اطلاق میگردد که در اثر عملیات قاچاق موادمخدر، قاچاق انسان، اقدامات تروریستی و ... به دست آید.
| |
| # '''پول سیاه:''' پولهای حاصل از قاچاق کالا است به نحوی که درآمدهای حاصل، از قاچاق کالا و شرکت در معاملات پرسود دولتی که خارج از عرف طبیعی صورت میگیرد، باعث پیدایش این قبیل پولها میشود.
| |
| # '''پول خاکستری:''' درآمدهای حاصل از فروش کالا یا انجام دادن کارهای تولیدی است ولی از نظارت دولت پنهان میماند که معمولاً برای فرار از مالیات صورت میپذیرد.
| |
|
| |
|
| == روشهای پولشویی ==
| | بیتکوین در واقع یک پول بیپشتوانه است، چرا که دارای ارزش ذاتی نبوده و تغییرات در واحد آن تابع تغییرات در قیمت کالاهایی چون طلا و نقره و یا نرخ تورم و افزایش نقدینگی نیست.<ref name=":0" /> |
| به طور کلی عملیات پولشویی در سه مرحله انجام میپذیرد:
| |
| # '''جایگذاری:''' عبارت است از تزریق عواید حاصل از فعالیتهای مجرمانه به شبکههای رسمی با هدف تبدیل آن از حالت نقدی به داراییهای مالی، اعم از اینکه به خارج از کشور منتقل شود یا به وسیله آن کالاهای با ارزش خریداری یا در بانکها سپردهگذاری نمایند.
| |
| # '''لایهگذاری:''' در طی این مرحله درآمدهای نامشروع با یک سری فعالیتهای مبادلاتی به منظور تغییر وضعیت غیر قانونی به اجرا در میآید.
| |
| # '''ادغام:''' فراهم کردن پوشش ظاهری مشروع و توجیه قانونی برای عواید حاصل از فعالیتهای مجرمانه. به عبارت دیگر وجوه غیر قانونی با یک سری فعالیتهای تجاری و قانونی با بدنه اصلی اقتصاد ترکیب گردد.<ref name=":0" />
| |
|
| |
|
| == تاثیر پولشویی بر اقتصاد == | | == استخراج سکههای بیتکوین == |
| پولشویی به عنوان یک جرم مالی تأثیر منفی چشمگیری بر رشد و توسعه اقتصادی کشورها به جای میگذارد. در قطعنامهای که در ژوئن ۱۹۹۸ در مجمع عمومی سازمان ملل متحد تصویب شد، برآورد شد، سالانه دستکم ۲ میلیارد دلار پول تطهیر میشود. از جمله اثرات منفی پولشویی میتوان موارد زیر را نام برد:
| | در طراحی اولیه شبکه، تعدادی مشخص بیتکوین تعریف شده است. این بیتکوینها در دسترس نیستند و باید توسط افراد و با دستگاههای مخصوصی بیرون کشیده شوند. |
| * تخریب بازارهای مالی
| |
| * فرار سرمایه بهصورت غیرقانونی از کشور
| |
| * کاهش تقاضای پول و کاهش معینی در نرخ سالانهی تولید ناخالص ملی
| |
| * ورشکستگی بخش خصوصی
| |
| * کاهش بهرهوری در بخش واقعی اقتصاد
| |
| * افزایش ریسک خصوصیسازی
| |
| * تخریب بخش خارجی اقتصاد
| |
| * ایجاد بیثباتی در روند نرخهای ارز و بهره
| |
| * توزیع نابرابر درآمد<ref name=":0" />
| |
|
| |
|
| == پولشویی در ایران ==
| | به طور ساده باید گفت بیتکوین از حل مسائل ریاضی پیچیده به دست میآید. برای این کار دستگاههای محاسبات مخصوص استخراج (ماینر)، عددهای مختلف را در یک تابع ریاضی به نام تابع هش امتحان میکنند تا بتوانند خروجی را پیشبینی کنند. اولین فردی که مسئله را حل کرد و به تابع صحیح رسید، مقدار مشخصی بیتکوین به عنوان پاداش دریافت میکند. سپس به بقیه افراد شبکه اعلام میکند که اینجا به جواب رسیده است. در نتیجه بقیه افراد به سراغ مسئله بعدی در بلوک بعدی میروند. |
| طی سالهای گذشته، ایران در کنار کره شمالی همواره جزء کشورهای لیست سیاه گروه ویژه اقدام مالی بوده است.
| |
|
| |
|
| طبق بررسی مؤسسه تحقیقات حکومتداری بازل هم که با بررسی مولفههای مختلف سیاسی و مالی در ۱۴۹ کشور جهان آنها را بر اساس شاخص ضدپولشویی رتبهبندی کرده است در جدول ایران، افغانستان و تاجیکستان به ترتیب در جایگاههای اول تا سوم پولشویی قرار گرفتهاند.<ref>[https://www.sarpoosh.com/economy/economic-terms/money-laundering.html پولشویی به زبان ساده]</ref>
| | به عبارت فنیتر، ماهیت و مرکز ثقل سیستم بیتکوین بر چیزی استوار است که اصطلاحا «زنجیره بلوکی» (Block Chain) خوانده میشود. این یک مدل پیشرفته در معماری پایگاه دادههاست و نقطه قوتاش این است که کاربران پرشمار میتوانند به طور همزمان دادههایشان را در شبکه ثبت کنند بدون اینکه شبکه به دلیل تداخل کار کاربران از هم بپاشد و یکپارچگیاش را از دست بدهد.<ref name=":0" /> |
|
| |
|
| درگزارش سازمان شفافیت بینالملل که روز پنجشنبه ۳ بهمن ۱۳۹۸ منتشر شد، ایران از لحاظ فساد مالی و گسترش آن در میان ۱۸۰ کشور جهان رتبه ۱۴۶ را کسب کرد.<ref>[https://per.euronews.com/2020/01/23/transparency-international-2019-corruption-index-iran-146th اعلام رتبهبندی سالانه فساد؛ ایران در رده ۱۴۶ جهان]، سایت یورو نیوز فارسی</ref><ref>[https://twitter.com/anticorruption/status/1220214448440344580?ref_src=twsrc%5Etfw%7Ctwcamp%5Etweetembed&ref_url=https%3A%2F%2Ffa.euronews.com%2F2020%2F01%2F23%2Ftransparency-international-2019-corruption-index-iran-146th Corruption Perceptions Index 2019]</ref>
| | == استخر استخراج == |
| | به دلیل شرایط به وجود آمده، امروزه دیگر کمتر فردی به صورت انفرادی اقدام به استخراج بیتکوین میکند؛ بلکه برای انجام این کار به محلهایی میپیوندد که اصطلاحا استخر استخراج (Mining Pool) نامیده میشوند. |
|
| |
|
| مؤسسه بازل برای رتبهبندی کشورهای مختلف، بر مبنای دادههای اقتصادی به دست آمده از نهادهای معتبر بینالمللی مانند بانک جهانی، مجمع جهانی اقتصاد و گروه ویژه اقدام مالی امتیازی از صفر تا ۱۰ به هر کشور میدهد، و امتیاز ایران در فهرست سال ۲۰۱۶ این مؤسسه ۸.۶۱ منظور شده که بالاترین امتیاز از نظر پولشویی و تأمین مالی تروریسم محسوب میشود. بر همین اساس، ایران برای سومین سال پیاپی به عنوان پرخطرترین کشور جهان در زمینه ریسک پولشویی در سال ۲۰۱۶ میلادی فهرست شده است.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/f7-iran-holds-top-spot-on-money-laundering-risk-index/27888348.html تازهترین گزارش شاخص ضد پولشویی؛ ایران در صدر کشورهای پرخطر]، سایت رادیو فردا</ref>
| | در این روش، افراد از سرتاسر دنیا دستگاههایشان را به یک شبکه مشترک یا همان «استخر استخراج» وصل میکنند و این شبکه یکپارچه است که با توان پردازشی بالاتر به نمایندگی از استخراج کنندهها مسائل را حل کرده و پاداشها را دریافت میکند. سپس پاداشها بر حسب توان پردازشگرها بین افراد شرکت کننده پخش میشود. |
|
| |
|
| مؤسسه بازل در سال ۲۰۱۸ میلادی، ۱۲۹ کشور را از نظر شاخص پولشویی مورد بررسی قرار داد که ۱۰ کشور از جمله ایران و تاجیکستان به دلیل کمبود اطلاعات از رده بندی کنار گذاشته شدند.<ref>[https://www.eghtesadonline.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86-29/306597-%D8%A8%D9%87%D8%B4%D8%AA-%D9%BE%D9%88%D9%84%D8%B4%D9%88%DB%8C%DB%8C-%DA%A9%D8%AF%D8%A7%D9%85-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%AA بهشت پولشویی کدام کشور است؟]، اقتصاد آنلاین</ref>
| | میزان پاداش تا سال ۲۰۲۰ میلادی معادل ۱۲/۵ بیتکوین بود که پس از آن به نصف شد و به میزان ۶/۲۵ بیت کوین کاهش یافت. این نصف شدن توسط سازنده شبکه بیتکوین تعبیه شده است. این نصف شدن هر چهار سال یکبار صورت میگیرد و هدف از آن کنترل تورم بیتکوین است.<ref name=":0" /> |
|
| |
|
| میانگین حجم پولهای کثیف در ایران در طول دوره ۱۳۵۲ تا ۱۳۸۰ معادل ۱۱.۸ درصد نسبت به حجم نقدینگی کل کشور است. همچنین در یک پژوهشی که به بررسی حجم پولهای کثیف پرداخته شده بود، حجم پولشویی را در سال ۹۵ معادل ۱۱.۸ درصد از کل نقدینگی اقتصاد برآورده شد. در چنین شرایطی میزان پولشویی حدود ۱۴۷ هزار میلیارد تومان بوده است.<ref>[https://donya-e-eqtesad.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A8%D8%A7%D9%86%DA%A9-%D8%A8%DB%8C%D9%85%D9%87-16/3464940-%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%D9%BE%D9%88%D9%84%D8%B4%D9%88%DB%8C%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%84%D9%86%D8%B2-%D9%BE%DA%98%D9%88%D9%87%D8%B4%DB%8C وضعیت پولشویی از لنز پژوهشی]، سایت دنیای اقتصاد</ref>
| | == روشهای بدست آوردن بیتکوین == |
| | * بیتکوینها عموماً از راه فعالیتهای استخراج (ماینینگ) که همان فرایند پردازش تراکنشهای بیتکوین است، بدست میآیند. این روش مستلزم در اختیار داشتن کامپیوترها و سختافزارهای قدرتمندی است. |
| | * خرید بیتکوین از صرافیهای رمزارز |
| | * همچنین برخی از وب سایتهای بختآزمایی، به کاربران خود بیتکوین میدهند. |
| | * میتوان با پذیرفتن بیتکوین به عنوان وجه پرداختی در برابر کالا یا خدمات، بیتکوین به دست آورد.<ref name=":4">[https://bitcoin.org/fa/faq#general پرسشهای رایج درباره بیت کوین]</ref> |
|
| |
|
| مرتضی سرمدی، قائممقام وقت وزارت خارجه، روز سهشنبه ۲۹ آبان ۱۳۹۷ به خبرگزاری ایسنا گفت که رقم قاچاق کالا، مواد مخدر و سوخت ۱۰ تا ۱۵ میلیارد دلار است که قسمت عمده این مبلغ با پولشویی وارد سیستم مالی ایران میشود.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/f4_sarmadi_iran_moneylondering_10to15_billion_dollar/29611374.html قائم مقام وزیر خارجه ایران: سالانه در کشور ۱۰ تا ۱۵ میلیارد دلار پولشویی میشود]، سایت رادیو فردا</ref>
| | == شبکه == |
| | هر کاربر متصل به شبکه بیتکوین، یک گره (node) بهشمار میرود. در شبکه بیتکوین هر گره با چند گره دیگر در ارتباط است. برای انتقال وجه، گره فرستنده بیتکوین یک درخواست انتقال وجه تولید میکند و با کلید شخصی خود آن را امضاء میکند. سپس این درخواست را برای تمام گرههایی که به آنها متصل است میفرستد. این گرهها نیز درصورت دریافت این درخواست آن را برای تمام گرههای مرتبط خود میفرستند و به این روش، درخواست در تمام شبکه پخش میشود.<ref name=":3">[https://nccnews.net/2021/01/19/%D8%B1%D9%88%D8%B4-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%AF%D8%B3%D8%AA-%D8%A2%D9%88%D8%B1%D8%AF%D9%86-%D8%A8%DB%8C%D8%AA-%DA%A9%D9%88%DB%8C%D9%86-%D9%88-%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%81-%D9%86/ روشهای به دست آوردن بیتکوین و تعاریف نشانی، شبکه و بلوک در بیتکوین]</ref> |
| | [[پرونده:بلاکچین.jpg|جایگزین=چگونگی فناوری بلاکچین|بندانگشتی|چگونگی فناوری بلاکچین]] |
|
| |
|
| خبرگزاری ایرنا در ۶ آذر ۹۷ گزارش داد:<blockquote>«پولهای کثیف در اقتصاد ایران، به ۱۰درصد تولید ناخالص داخلی میرسد. یعنی چیزی نزدیک به ۴۴میلیارد دلار»<ref>خبرگزاری ایرنا، ۶ آذر ۹۷</ref></blockquote>همچنین روزنامه ایران در ۳۰ آبان ۹۷ نوشت:<blockquote>«به هر حال مجموع آمارهای رسمی که در دسترس هستند، تأیید میکنند که سالانه حداقل چیزی حدود ۳۰میلیارد دلار درآمد کثیف در کشور تولید میشود.»<ref>روزنامه ایران، ۳۰ آبان ۹۷</ref></blockquote>محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه وقت ایران، در ۲۰ آبان ۹۷ در گفت و گویی ویدئویی با وب سایت خبرآنلاین گفت، پولشویی گسترده در این کشور یک واقعیت است و دلیل فضاسازیهایی که علیه مصوبه های ضدپولشویی میشود منافع اقتصادی افراد است. حجم پولشوییشان به هزاران میلیارد میرسد و به قول او در یک قلم معامله ۳۰ هزار میلیارد تومان پول جابجا میکنند.<ref>[https://www.bbc.com/persian/iran-46178141 ظریف: پولشویی گسترده در جمهوری اسلامی ایران یک واقعیت است]</ref><ref>[https://twitter.com/noroozpour/status/1061701911412441088 توییتر رضا نوروزپور]</ref>
| | == بلوک Block == |
| | گرههای مولد بلوک یا به بیان دیگر رایانههای استخراجکننده (Miner یا ماینِر) در صورت دریافت یک درخواست انتقال، آن را وارد بلوکی که در حال ساخت هستند میکنند. ساخت بلوک، کاری زمانبر و مبتنی بر شانس است. سختی ساخت بلوک متغیر است و تقریباً هر دو هفته یک بار به نسبت سرعت تولید بلوک در دو هفته اخیر، طوری تغییر میکند که هر بلوک بهطور متوسط ۱۰ دقیقه زمان برای ساخت لازم دارد. |
|
| |
|
| سایت ایران وایر در ۱۴ آبان ۹۸ گزارش کرد، محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران روز گذشته در مجلس ایران، بار دیگر از پولشویی سازمانیافتهای سخن گفته که پشت آن گروههای فشار قرار دارند؛ گروههایی که منافع ملی شخصی دارند و در آشفتهبازار اقتصاد ایران از آب گلآلوده ماهی میگیرند.<ref name=":1">[https://iranwire.com/fa/features/33988 چرا فعالیتهای اقتصادی سپاه در داخل و خارج از کشور، ذاتا پولشویی است؟]، سایت ایران وایر</ref>
| | در صورتی که یک گره مولد بلوک، موفق به تولید یک بلوک شود آن را به تمام گرههایی که با آنها در ارتباط است میفرستد. این گرهها درستی بلوک را بررسی میکنند و در صورت صحت بلوک و همهٔ درخواستهای داخل آن، آن را برای تمام گرههای مرتبط خود میفرستند.<ref name=":3" /> |
|
| |
|
| بهزاد نبوی اخیرا گفته بود ۶۰ درصد ثروت ملی ایران در دست سپاه و ۳ نهاد زیر نظر رهبری است. اما صرفنظر از اینکه رقم دقیق مداخله اقتصادی سپاه و نهادهای زیر نظر رهبری در اقتصاد ایران چقدر است، آنچه مسلم است حجم بزرگی از پول در دست این نهادها است؛ نهادهایی که هیچ سازوکار شفافی درباره حسابوکتاب آنها وجود ندارد و معلوم نیست چقدر سرمایهدارند، درآمدشان چقدر است، هزینههایشان چیست، چقدر باید مالیات بدهند که نمیدهند و… عدم شفافیت و طفره رفتن از زیر مالیات، اگرچه برای سپاه و نهادهای زیر نظر [[سید علی خامنه ای|علی خامنهای]] یک عادت ذاتی است، اما در تمام دنیا یکی از مصادیق پولشویی شناخته میشود.<ref name=":1" />
| | == بیتکوین در ایران == |
|
| |
|
| حجم قاچاق کالا در اقتصاد ایران سالانه بالغ بر ۲۵ میلیارد دلار است و آن طور که فرهاد دژپسند، وزیر اقتصاد وقت گفتهبود، بیش از ۴۰ درصد اقتصاد ایران با فرار مالیاتی، از پرداخت مالیات گریزانند که باز اینها بخشهایی کوچک از تصویری بزرگتر از حجم اقتصاد سیاه، زیرزمینی یا سیاهچالههای مالی در اقتصاد ایران هستند.<ref>[https://www.bbc.com/persian/world-50673171 پولشویی چیست؟]، سایت بیبیسی فارسی</ref>
| | === استخراج بیتکوین === |
| | استخراج ارز دیجیتال در ایران به منبع درآمدزایی تبدیل شده که ظاهرا بخش خصوصی، دولتی و شبهدولتی را هم درگیر کرده است. روزنامه ایران در گزارشی در این باره (۱۳ تیر ۱۳۹۸) نوشت:<blockquote>«در حال حاضر قیمت هر بیتکوین حدود ۱۱ هزار دلار است. در ایران روزانه ۱۶ میلیون دلار بیتکوین توسط کاربران ایرانی خرید و فروش میشود و از این نظر ایران در رتبه ۲۹ جهانی قرار دارد.»</blockquote>آنچه در ایران سر و صدای زیادی درباره موضوع ارز دیجیتال بر پا کرده است، رشد استخراج ارز دیجیتال با بهرهگیری از انرژی برق ارزان در ایران است که صدای مسئولان به ویژه مسئولان وزارت نیرو را درآورده است. آنها میگویند تولید هر کوین معادل مصرف متعارف سالیانه ۲۴ واحد مسکونی متصل به شبکه در تهران است. به گفته برخی از مسئولان در ایران، بسیاری از استخراجکنندگان ارز دیجیتال، به صورت غیرمجاز با استفاده از تعرفههای برق کشاورزی، صنعتی یا خدماتی به صورت غیر مجاز در حال استخراج ارز دیجیتال هستند. در گزارشی که در سایتهای داخلی ایران منتشر شده است، شیراز و زنجان در صدر جدول استفادهکنندگان غیرمجاز برق برای استخراج بیتکوین قرارگرفتهاند. |
|
| |
|
| === روشهای پولشویی در ایران ===
| | اخبار زیادی در مورد جمعآوری ماینرها (دستگاه تولید ارز دیجیتال) و قطع برق اماکنی که در آنها بیتکوین استخراج شده، منتشر شده است. سایتهای درون ایران مینویسند که برق این واحدها قطع شده و برای آنها پرونده قضایی تشکیل شده است. از جمله دو واحد در یزد و ۳۰۰ تا ۵۰۰ واحد صنعتی و خصوصی در استان البرز. رئیس مجلس میگوید استخراج بیتکوین با استفاده از برق صنعتی خلاف قانون است.<ref name=":1">[https://www.dw.com/fa-ir/bitcoin/a-49511635 بیت کوین چیست و چه کسانی در ایران در حال استخراج آن هستند؟]، دویچهوله فارسی</ref> |
| # از طریق مؤسسات مالی و اعتباری – نظام بانکی
| |
| # از طریق سرمایهگذاری در برجسازی و ساختمانسازی
| |
| # از طریق بازار ارز و سکه
| |
| # از طریق وارد کردن پول در سیاست
| |
| # از طریقِ پولشوییِ سایبری<ref>[https://news.mojahedin.org/i/%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%BE%D9%88%D9%84%D8%B4%D9%88%DB%8C%DB%8C-%D8%B1%DA%98%DB%8C%D9%85-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86 روشهای پولشویی در رژیم ایران]، سایت سازمان مجاهدین خلق ایران</ref>
| |
|
| |
|
| == مجازات پولشویی در ایران == | | علاوه بر ایجاد مزارع رسمی و قانونی در شهرکهای صنعتی و در دل بیابانها، سلسله گزارشهایی در رسانههای داخلی منتشر شده است که از بهکارگیری دستگاههای استخراج ارز دیجیتال در ساختمانهای صداوسیما، مساجد، سولههای مدیریت بحران و دیگر نقاط خبر میدهد.<ref name=":2">[https://www.independentpersian.com/node/56956/%D8%AF%D9%88%D8%B1-%D8%B2%D8%AF%D9%86-%D8%AA%D8%AD%D8%B1%DB%8C%D9%85-%D8%A7%D8%B2-%D8%AF%D9%84-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86 دور زدن تحریمها از دل بیابانهای ایران]</ref>[[پرونده:ماینر بیتکوین.jpg|جایگزین=دستگاه ماینر بیتکوین|بندانگشتی|دستگاه ماینر بیتکوین]] |
| بر اساس ماده سه لایحهی «مبارزه با جرم پولشویی» مجلس شورای اسلامی، اشخاصی که مرتکب جرم پولشویی میشوند اعم از مباشر یا شریک، علاوه بر ضبط دارایی با منشاء غیرقانونی و منافع حاصل از آن، به جزای نقدی معادل یک چهارم ارزش دارایی مذکور محکوم میشوند. ارائه ندادن اطلاعاتی که برحسب وظایف قانونی یا حرفهای خود، منجر به کسب دارایی با منشاء غیرقانونی میشود، در این لایحه به عنوان کمک یا تسهیل جرم پولشویی تعریف شده است. طبق ماده چهار این لایحه، انجام اقدامات اداری مانند ثبت در ادارات ثبت اسناد و املاک، دفاتر اسناد رسمی و شهرداریها و عملیات بانکی در بانکها، موسسههای مالی و اعتباری و صندوقهای قرض الحسنه از سوی هرشخص که به طور عمد برای کمک یا تسهیل جرم پولشویی انجام شود، جرم محسوب میشود.
| | === دور زدن تحریمها === |
| | در روز ۱۳ مرداد ۹۸، دولت ایران، آییننامه «استخراج فرآوردههای پردازشی رمزنگاریشده» را ابلاغ کرد که علاوه بر قانونی کردن ارزهای دیجیتال، به کسانی که در زمینه تولید این ارزها فعال هستند تسهیلات ویژه میدهد. |
|
| |
|
| ماده یک این لایحه در تعریف پولشویی چنین آورده است که: پولشویی عبارت است از:
| | بر اساس این آییننامه گرچه همچنان استفاده از ارزهای دیجیتال برای مبادلات داخل کشور مجاز نیست ولی وزارت صنعت، معدن و تجارت موظف شده تا شرایط بهرهبرداری قانونی مزارع این ارزها را فراهم کند. |
| * الف) تحصیل، تملک، نگهداری یا استفاده از عواید حاصل از فعالیتهای غیر قانونی با علم به این که به طور مستقیم یا غیر مستقیم در نتیجه ارتکاب جرم به دست آمده باشد.
| |
| * ب) تبدیل، مبادله یا انتقال عوایدی به منظور پنهان کردن منشا غیر قانونی آن با علم به این که به طور مستقیم یا غیر مستقیم ناشی از ارتکاب جرم بوده یا کمک به مرتکب به نحوی که وی مشمول آثار و تبعات قانونی ارتکاب آن نگردد.
| |
| * ج) اخفا یا پنهان یا کتمان کردن ماهیت واقعی، منشا، منبع، محل، نقل و انتقال، جا به جایی یا مالکیت عوایدی که به طور مستقیم یا غیر مستقیم در نتیجه جرم تحصیل شده باشد.
| |
| در این لایحه مرتکبین پولشویی علاوه بر استرداد درآمد و عواید حاصل از ارتکاب جرم مشتمل بر اصل و منافع حاصل (و اگر موجود نباشد مثل یا قیمت آن) به جزای نقدی به میزان یک چهارم عواید حاصل از جرم محکوم میشوند.
| |
|
| |
|
| '''عنصر مادی جرم پولشویی در قانون ایران'''
| | نرخ پایین برق سبب شده است سرمایهگذارانی از چین، مالزی، روسیه و کشورهای اروپایی به ایران بیایند تا مزارع خود را در بیابانهای ایران به بهرهبرداری برسانند.<ref name=":2" /> |
|
| |
|
| طبق ماده ۲ قانون مبارزه با پولشویی ایران جرم پولشویی عبارت است از:
| | در مهرماه ۱۳۹۷ شبکه اجرایی جرایم مالی (Fincen) به نهادهای مالی آمریکا هشدار داد که ایران درصدد خنثیسازی تحریمهای مالی آمریکا با استفاده از ارزهای دیجیتال است. یک بخش مفصل از سند مربوطه به ارزهای دیجیتال پرداخته و همینطور تخمین زده شده که از سال ۲۰۱۳ تاکنون تراکنشهای بیتکوین انجام شده در ایران سالانه نزدیک به ۳.۸ میلیون دلار ارزش داشته است.<ref>[https://arzdigital.com/fincen-iran-crypto-sanctions/ نهاد دولتی آمریکا مدعی شد: ایران از ارزهای دیجیتال برای دور زدن تحریمها استفاده میکند]</ref> |
| # تحصیل، تملک، نگهداری یا استفاده از عواید حاصل از فعالیتهای غیرقانونی با علم به این که به طور مستقیم یا غیر مستقیم در نتیجه ارتکاب جرم به دست آمده باشد؛
| |
| # تبدیل، مبادله، یا انتقال عوایدی به منظور پنهان کردن منشاء غیرقانونی آن با علم به این که به طور مستقیم یا غیرمستقیم ناشی از ارتکاب جرم بوده یا کمک به مرتکب به نحوی که وی مشمول آثار و تبعات قانونی ارتکاب آن جرم نگردد.
| |
| # اخفاء یا پنهان یا کتمان کردن ماهیت واقعی، منشاء، منبع، محل، نقل و انتقال، جابهجایی، یا مالکیت عوایدی که بهطور مستقیم یا غیرمستقیم درنتیجه جرم تحصیل شده باشد.
| |
|
| |
|
| == جستارهای وابسته == | | === قطعی برق === |
| [[گروه ویژه اقدام مالی FATF]] | | دی ماه ۱۳۹۹ محمد حسن متولیزاده، مدیر عامل شرکت تولید، انتقال و توزیع نیروی برق ایران (توانیر) از جمع آوری ۴۵ هزار دستگاه غیرقانونی در بزرگترین برنامه سراسری مبارزه با انشعابهای غیرمجاز خبر داد. این مقام دولتی مصرف برق دستگاههای غیرمجاز توقیف شده را نزدیک به ۱۰۰ مگاوات اعلام کرد.<ref>[https://www.bbc.com/persian/iran-55688638 شرکت برق ایران از کشف ۴۵هزار دستگاه غیرقانونی استخراج رمزارز خبر داد]</ref> |
| | |
| | برخی مقامات میگویند مزارعی که چینیها در ایران برپا کردهاند، یکی از مهمترین عوامل قطعی برق است. با وجود اینکه به یک شرکت چینی مجوز استخراج بیتکوین در ایران داده شده است اما در حال حاضر مزارع دیگری از جمله مزارع وابسته به نهادهای دولتی و شبه دولتی هم در ایران فعالند. از دستگاههای رمزارز به عنوان "قاتلین برق" هم نام برده میشود. این دستگاهها برای استخراج انواع رمزارز به برق زیاد و البته ارزان نیاز دارند که ایران یکی از بهترین کشورها برای فعالیت این دستگاههاست.<ref>[https://www.bbc.com/persian/iran-features-55666032 استخراج بیتکوین در ایران؛ از دور زدن تحریمها تا ورود نهادهای دولتی]</ref> |
| | |
| | برآورد شده که برای تولید هر واحد ارز مجازی بیتکوین نیاز به مصرف ۷۲ هزار کیلو وات برق است، یعنی برای تولید هر واحد از این نوع ارز مجازی، به اندازه مصرف ۲۸ مشترک، برق استفاده میشود.<ref>[https://www.irna.ir/news/84180657/%D8%A2%DB%8C%D8%A7-%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84-%D9%85%D9%82%D8%B5%D8%B1-%D8%AE%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B4%DB%8C-%D9%87%D8%A7-%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%86%D8%AF آیا ارزهای دیجیتال مقصر خاموشیها هستند؟]</ref> |
| | |
| | === قوانین === |
| | وضعیت قانونی این ارزها در ایران کاملاً روشن نیست. سال گذشته بانک مرکزی اعلام کرد بهکارگیری بیتکوین و سایر ارزهای مجازی در تمام مراکز پولی و مالی کشور ممنوع است. پیش از آن اما وزارت ارتباطات از پیادهسازی آزمایشی نخستین ارز دیجیتالی کشور توسط پستبانک و عرضه به نظام بانکی برای تأیید خبر داده و وزارت صنعت از استخراج ارز مجازی به عنوان یک صنعت نام برده بود. انفعال در زمینه قانونگذاری حوزه ارز دیجیتال و مشخص نبودن ممنوعیت یا قانونی بودن این فعالیت در ایران، موجب شده کسانی که قصد فعالیت در این حوزه را دارند، به نوعی با سردرگمی روبهرو شوند. |
| | |
| | نسترن محسنی، معاون بررسیهای فنی و صدور پروانه سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در ایران، در اکانت اینستاگرام خود نوشته است:<blockquote>«در حالیکه استخراج ارز دیجیتال از سوی برخی بزرگان، یک صنعت شناسایی میشود، از سوی برخی نهادها ممنوع اعلام شده و همچنان متقاضیان ورود به این حوزه در بلاتکلیفی هستند. ظاهرا هر زمان که به مباحثی که نیازمند رگولاتوری مشارکتی است میرسیم، بر تاخیرها افزوده میشود.»<ref name=":1" /></blockquote> |
|
| |
|
| == منابع == | | == منابع == |
| <references /> | | <references /> |