۱٬۶۵۱
ویرایش
کاربر:Safa/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۷۱: | خط ۷۱: | ||
}} | }} | ||
'''سازمان اطلاعات | '''سازمان اطلاعات سپاه ،''' اولین نهاد اطلاعاتی سازمان‌یافته و رسمی جمهوری اسلامی ایران است. سازمان اطلاعات سپاه پس از تشکیل سپاه پاسداران در روزهای پس از [[انقلاب ضد سلطنتی]] به سرپرستی علی محمد بشارتی شکل گرفت. پس از آن محسن رضایی با طرح موضوع واحد اطلاعات نزد خمینی تایید او را برای تشکیل این نهاد گرفت و تا قبل از فرماندهی سپاه مسئول واحد اطلاعات سپاه پاسداران بود. | ||
سازمان اطلاعات سپاه پس از انقلاب با استفاده از تجربیات سرلشکر حسین فردوست قائم مقام ساواک و عناصر یپوسته ساواک به جمهوری اسلامی و نیروهای ارتش به کسب اطلاعات و پرونده‌سازی برای نیروهای مخالف جمهوری اسلامی پرداخت. از این موارد دستگیری فرزند | سازمان اطلاعات سپاه پس از انقلاب با استفاده از تجربیات سرلشکر حسین فردوست قائم مقام ساواک و عناصر یپوسته ساواک به جمهوری اسلامی و نیروهای ارتش به کسب اطلاعات و پرونده‌سازی برای نیروهای مخالف جمهوری اسلامی پرداخت. از این موارد دستگیری فرزند [[سید محمود طالقانی]] بود که منجر به اعتراض و ترک تهران توسط وی گردید. این قضیه نهایتاٌ با وساطت خمینی تمام شد. در مورد دیگر، دستگیری [[محمدرضا سعادتی]] از اعضای [[سازمان مجاهدین خلق ایران]] به بهانه جاسوسی برای شوروی بود. این کار توسط عناصر اداره هشتم ساواک با همکاری اطلاعات سپاه انجام گردید. مورد دیگر دستگیری حماد شیبانی از [[سازمان چریکهای فدایی خلق ایران]] بود. | ||
همچنین این واحد سپاه در سرکوب مردم ترکمن صحرا و کشتن رهبران شورای خلق ترکمن و سرکوب مردم کردستان و قتل‌عام مردم در سنندج و روستای قارنا به همراهی صادق خلخالی دست داشت. | همچنین این واحد سپاه در سرکوب مردم ترکمن صحرا و کشتن رهبران شورای خلق ترکمن و سرکوب مردم کردستان و قتل‌عام مردم در سنندج و روستای قارنا به همراهی صادق خلخالی دست داشت. | ||
اطلاعات سپاه پس از سرکوب گسترده تظاهرات مسالمت آمیز مردم در روز ۳۰ خرداد ۱۳۶۰ که به دعوت سازمان مجاهدین خلق ایران به خیابانها آمده بودند، | اطلاعات سپاه پس از سرکوب گسترده تظاهرات مسالمت آمیز مردم در روز ۳۰ خرداد ۱۳۶۰ که به دعوت [[سازمان مجاهدین خلق ایران]] به خیابانها آمده بودند، رسما وارد عرصه بازجویی و شکنجه و اعدام مخالفان حکومت اسلامی شد. بندهای بدنام ۲۰۹ و ۳۲۵ زندان اوین در اختیار اطلاعات سپاه پاسداران بود. | ||
از سال ۱۳۸۸ | از سال ۱۳۸۸ همزمان با اوج‌گیری قیام مردم ایران [[سید علی خامنه ای|علی خامنه‌ای]] اقدام به باز تاسیس این سازمان و ارتقای آن به یک سازمان اطلاعاتی موازی با [[وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی|وزارت اطلاعات]] کرد تا بتواند سازمان اطلاعات مطیع اوامر خودش را در اختیار داشته باشد. | ||
== سازمان اطلاعات سپاه == | == سازمان اطلاعات سپاه == | ||
=== ساختار سپاه === | === ساختار سپاه === | ||
در سپاه پاسداران علاوه بر نیروی زمینی، نیروی دریایی، نیروی هوایی، [[نیروی قدس سپاه پاسداران|نیروی قدس]] و سازمان بسیج دو ساختار دیگر | در سپاه پاسداران علاوه بر نیروی زمینی، نیروی دریایی، نیروی هوایی، [[نیروی قدس سپاه پاسداران|نیروی قدس]] و سازمان بسیج دو ساختار دیگر به نام‌های حوزه نمایندگی ولی فقیه و سازمان حفاظت اطلاعات وجود دارد. حوزه نمایندگی ولی فقیه کاملا مستقل از ساختار فرماندهی و مستقیما زیر نظر رهبر قرار دارد. سازمان حفاظت اطلاعات نیز تقریبا مستقل از فرماندهی است و فرمانده آن را رهبر با پیشنهاد فرمانده سپاه انتخاب می‌کند. فرمانده آن نیز مستقیما با دفتر عمومی حفاظت اطلاعات در دفتر رهبری و شخص رهبر مرتبط است و به او گزارش می‌دهد. | ||
=== قانون تشکیل سازمان اطلاعات سپاه === | === قانون تشکیل سازمان اطلاعات سپاه === | ||
بر اساس «بند واو» ماده ۱۴ اساسنامه سپاه، | بر اساس «بند واو» ماده ۱۴ اساسنامه سپاه، واحد اطلاعات مسئول انجام وظایفی است که قانون آن به تصویب مجلس شورای اسلامی خواهد رسید. با وجود سکوت اساسنامه سپاه در زمینه تشکیل و وظایف واحد اطلاعات، اداره اطلاعات سپاه از سال ۱۳۵۸ با جلوداری علی‌محمد بشارتی شروع به کار کرده است. این واحد در ابتدا به نام «واحد اطلاعات و تحقیقات» کار می‌کرد که به عضوگیری برای سپاه و برخورد با مخالفان مشغول بود؛ ولی همان سال ۱۳۵۸ به «اداره اطلاعات» تغییر نام داد و به کارهای اطلاعاتی و امنیتی مشغول شد. در مجلس نیز در این زمینه، قانون مستقلی در این زمینه به تصویب نرسیده ولی در ماده۶ قانون تاسیس وزارت اطلاعات، به وظایف اطلاعات سپاه اشاره شده و از کسب «اطلاعات نظامی»، «گرفتن اطلاعات لازم از وزارت اطلاعات قبل از عملیات به عنوان ضابط قوه قضاییه» و «تحویل اخبار واصله امنیتی به وزارت اطلاعات» به عنوان وظایف اطلاعات سپاه یاد شده است. | ||
طبق این قانون، «مسئول واحد اطلاعات سپاه»، عضو شورای هماهنگی امور اجرایی اطلاعات کشور است. در ماده ۵ این قانون تصریح شده که سپاه پاسداران در مورد مبارزه با ضدانقلاب داخلی و ماموریت‌های محوله در اساسنامه سپاه باید از «خط مشی وزارت اطلاعات» تبعیت کرده و تا زمان | طبق این قانون، «مسئول واحد اطلاعات سپاه»، عضو شورای هماهنگی امور اجرایی اطلاعات کشور است. در ماده ۵ این قانون تصریح شده که سپاه پاسداران در مورد مبارزه با ضدانقلاب داخلی و ماموریت‌های محوله در اساسنامه سپاه باید از «خط مشی وزارت اطلاعات» تبعیت کرده و تا زمان اعلام آمادگی وزارت اطلاعات برای حضور در ماموریت‌ها، حق کسب و جمع آوری و تولید اطلاعات و تجزیه و تحلیل آن و شناسایی ضدانقلاب را دارد. | ||
سالهای ۱۳۶۲ و ۱۳۶۳ درگیری‌های سیاسی و امنیتی فراوانی در ایران رخ داد و در نهایت اول مهرماه ۱۳۶۳ با دستور روح‌الله خمینی بخش اعظم واحد اطلاعات سپاه به وزارت اطلاعات واگذار شد. با این وجود در طول سالهای بعد به ویژه پس از جنگ، اداره اطلاعات سپاه قادر به بازیابی موقعیت سیاسی و امنیتی خود شد و به معاونت اطلاعات تبدیل شد. این معاونت مهرماه سال ۱۳۸۸ در قالب سازمان اطلاعات سپاه به فعالیت خود ادامه داد. | سالهای ۱۳۶۲ و ۱۳۶۳ درگیری‌های سیاسی و امنیتی فراوانی در ایران رخ داد و در نهایت اول مهرماه ۱۳۶۳ با دستور [[روح‌الله خمینی]] بخش اعظم واحد اطلاعات سپاه به [[وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی|وزارت اطلاعات]] واگذار شد. با این وجود در طول سالهای بعد به ویژه پس از جنگ، اداره اطلاعات سپاه قادر به بازیابی موقعیت سیاسی و امنیتی خود شد و به معاونت اطلاعات تبدیل شد. این معاونت مهرماه سال ۱۳۸۸ در قالب سازمان اطلاعات سپاه به فعالیت خود ادامه داد. | ||
رییس سازمان اطلاعات سپاه توسط فرمانده کل قوا منصوب می‌شود. تاکنون درباره چهار رکن این سازمان یعنی «جانشین رئیس سازمان»، «معاونت بررسی و عملیات روانی»، «فرماندهی سایبری» و «معاونت عملیات» اطلاعات محدودی منتشر شده است. بر اساس اطلاعاتی که آبان ۱۳۹۳ در وب سایت سحام نیوز منتشر شده، بخش دیگری به نام «اداره کارآمدی» در زیرمجموعه سازمان اطلاعات سپاه ایجاد شده است. | رییس سازمان اطلاعات سپاه توسط فرمانده کل قوا منصوب می‌شود. تاکنون درباره چهار رکن این سازمان یعنی «جانشین رئیس سازمان»، «معاونت بررسی و عملیات روانی»، «فرماندهی سایبری» و «معاونت عملیات» اطلاعات محدودی منتشر شده است. بر اساس اطلاعاتی که آبان ۱۳۹۳ در وب سایت سحام نیوز منتشر شده، بخش دیگری به نام «اداره کارآمدی» در زیرمجموعه سازمان اطلاعات سپاه ایجاد شده است. | ||
اصلاحیه ۴ خرداد ۱۳۹۵ مجلس نهم در آخرین روز فعالیت آن مجلس از تصویب نمایندگان گذشت. مطابق اصلاحیه، دستگاه‌های اجرایی موظف | اصلاحیه ۴ خرداد ۱۳۹۵ مجلس نهم در آخرین روز فعالیت آن مجلس از تصویب نمایندگان گذشت. مطابق اصلاحیه، دستگاه‌های اجرایی موظف می‌شوند هنگام انتصاب افراد به مشاغل حساس، علاوه برقوه قضاییه و وزارت اطلاعات (که پیشتر در قانون آمده بودند)، از سازمان اطلاعات سپاه هم استعلام بگیرند. | ||
مجلس ایران روز | مجلس ایران روز اعطای تابعیت به فرزندان زنان ایرانی با مردان خارجی را منوط به صدور گواهی امنیتی از سوی اطلاعات سپاه پاسداران و [[وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی|وزارت اطلاعات]] کرد. در متن اولیه مصوبه نمایندگان در این زمینه، صدور تابعیت برای افراد به عدم مخالفت وزارت اطلاعات موکول شده بود. اما پس از رد مصوبه در شورای نگهبان، مجلس در جلسه سه‌شنبه ۲ مهر، برای تامین نظر شورا نام اطلاعات سپاه را هم به متن آن افزود. | ||
سازمان اطلاعات سپاه، البته در عمل، تمام کارهایی که در قوانین ایران به وزارت اطلاعات سپرده شده بوده را انجام می‌دهد؛ ولی در متن قوانین، وزارت اطلاعات متصدی اصلی امور امنیتی کشور محسوب می شود. | سازمان اطلاعات سپاه، البته در عمل، تمام کارهایی که در قوانین ایران به وزارت اطلاعات سپرده شده بوده را انجام می‌دهد؛ ولی در متن قوانین، وزارت اطلاعات متصدی اصلی امور امنیتی کشور محسوب می شود. | ||
| خط ۱۰۴: | خط ۱۰۴: | ||
اطلاعات سپاه در سال ۱۳۵۸ به عنوان «واحد اطلاعات و تحقیقات» سپاه شروع به کار کرد ولی اندکی بعد نامش شد «اداره اطلاعات» و بعد تبدیل شد به «معاونت اطلاعات و تحقیقات.» سال ۱۳۶۱ که اساسنامه سپاه تصویب شد، از آن به عنوان «واحد اطلاعات» نام برده شد ولی نقشش به عنوان یک «سازمان» پذیرفته شد. همین امر باعث گسترش سریع اطلاعات سپاه و بروز اختلافات درونی بین نهادهای امنیتی شد. | اطلاعات سپاه در سال ۱۳۵۸ به عنوان «واحد اطلاعات و تحقیقات» سپاه شروع به کار کرد ولی اندکی بعد نامش شد «اداره اطلاعات» و بعد تبدیل شد به «معاونت اطلاعات و تحقیقات.» سال ۱۳۶۱ که اساسنامه سپاه تصویب شد، از آن به عنوان «واحد اطلاعات» نام برده شد ولی نقشش به عنوان یک «سازمان» پذیرفته شد. همین امر باعث گسترش سریع اطلاعات سپاه و بروز اختلافات درونی بین نهادهای امنیتی شد. | ||
سازمان اطلاعات سپاه در فردای پیروزی انقلاب با استفاده از تجربیات سرلشکر حسین فردوست قائم مقام ساواک و عناصر یپوسته ساواک به جمهوری اسلامی و نیروهای ارتش به کسب اطلاعات و پرونده‌سازی برای نیروهای مخالف جمهوری اسلامی پرداخت. از این موارد دستگیری فرزند آیت‌الله طالقانی بود که منجر به اعتراض و ترک تهران توسط | سازمان اطلاعات سپاه در فردای پیروزی انقلاب با استفاده از تجربیات سرلشکر حسین فردوست قائم مقام ساواک و عناصر یپوسته ساواک به جمهوری اسلامی و نیروهای ارتش به کسب اطلاعات و پرونده‌سازی برای نیروهای مخالف جمهوری اسلامی پرداخت. از این موارد دستگیری فرزند [[سید محمود طالقانی|آیت‌الله طالقانی]] بود که منجر به اعتراض و ترک تهران توسط وی گردید. این قضیه نهایتا با وساطت خمینی تمام شد. و در مورد دیگر دستگیری [[محمدرضا سعادتی]] از اعضای [[سازمان مجاهدین خلق ایران]] به بهانه جاسوسی برای شوروی بود.<ref>[https://www.isna.ir/news/95080100135/%D8%B3%D8%B9%DB%8C%D8%AF-%D8%AD%D8%AC%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9-%DA%AF-%D8%A8-%D9%86%D9%81%D9%88%D8%B0%DB%8C-%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA%DB%8C%D9%85 خبرگزاری ایسنا مصاحبه حجاریان]</ref> این کار توسط عناصر اداره هشتم ساواک با همکاری اطلاعات سپاه انجام گردید. مورد دیگر دستگیری حماد شیبانی از [[سازمان چریکهای فدایی خلق ایران]] بود.<ref>[http://ir-psri.com/show.php?Page=ViewArticle&ArticleID=2356 سایت موسسه مطالعات و پژوهشهای سیاسی بخشی از مقاله مجید رهنما و ک. گ . ب]</ref> | ||
اطلاعات سپاه پس از سرکوب گسترده تظاهرات مسالمت آمیز مردم در روز ۳۰ خرداد ۱۳۶۰ که به دعوت سازمان مجاهدین خلق ایران به خیابانها آمده بودند، | اطلاعات سپاه پس از سرکوب گسترده تظاهرات مسالمت آمیز مردم در روز ۳۰ خرداد ۱۳۶۰ که به دعوت سازمان مجاهدین خلق ایران به خیابانها آمده بودند، رسما وارد عرصه بازجویی و شکنجه و اعدام مخالفان حکومت اسلامی شد. زندانیان آزاد شده در بخشی از خاطرات خود فضای رعب و وحشت حاکم بر بخش ۲۰۹ و ۳۲۵ زندان اوین که در اختیار سپاه پاسداران بود را بطور گسترده ترسیم کرده اند. | ||
در سال ۱۳۶۱ و ۱۳۶۲ سازمان اطلاعات سپاه با استفاده از اطلاعات کسب شده از انگلستان که توسط «ولادیمیر کوزیچکین» دیپلمات فراری سفارت شوروی در اختیار آنها گذاشته شده بود در اقدامی پر سروصدا به دستگیری عناصر حزب توده پرداخت. پس از این ماجرا | در سال ۱۳۶۱ و ۱۳۶۲ سازمان اطلاعات سپاه با استفاده از اطلاعات کسب شده از انگلستان که توسط «ولادیمیر کوزیچکین» دیپلمات فراری سفارت شوروی در اختیار آنها گذاشته شده بود در اقدامی پر سروصدا به دستگیری عناصر حزب توده پرداخت. پس از این ماجرا همزمان با تشکیل [[وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی|وزارت اطلاعات]] اختلافات بین این دو ارگان اوج گرفت و در تعیین تکلیف نهایی توسط [[روح‌الله خمینی|خمینی]] اطلاعات سپاه به [[وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی|وزارت اطلاعات]] منظم شد. | ||
'''روایت [[محسن رضایی]] از ماجرای تفکیک وزارت اطلاعات و اطلاعات سپاه'''<blockquote>«از اواخر سال ۱۳۶۲، نغمه‌هایی شروع شد که اطلاعات باید از عملیات جدا شود. بحث‌هایی شد و جلساتی گذاشتند. آن موقع، جناب آقای هاشمی رفسنجانی به‌عنوان رئیس مجلس و مقام معظم رهبری (رئیس‌جمهور) از طرف امام مسئول پیگیری موضوع شدند. دو سه جلسه با من گذاشتند. از طرف دیگر، برخوردهای دادستانی تهران جناب آقای [[اسدالله لاجوردی|لاجوردی]] با بچه‌های اطلاعات در کشور تشدید شد. چند تا موضوع را طرح کردند که اولا مسئول اطلاعات کشور باید مجتهد باشد. یک روحانی مجتهد باشد. بعد عده‌ای می‌گفتند اصلا نباید در سپاه اطلاعات باشد، درحالی‌که [در آن زمان] اطلاعات سپاه در اوج قرار داشت. یک‌مرتبه فضاسازی‌هایی شد. تا اینکه در ۱ /۷ /۱۳۶۳ ما به دستور امام، واحد اطلاعات را از سپاه جدا کردیم.»</blockquote>این گفت‌وگو روز چهارشنبه ۲۳ تیرماه ۱۳۸۹ در تهران و در منزل [[محسن رضایی]] انجام شده است. در این جلسه، آقایان مجید علوی، رضا جوادی، حسین خراسانی، هوشنگ طاهری و محمدحسین اسدی (مسئولان واحد اطلاعات سپاه در سالهای ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۲) نیز حضور داشتند. | |||
پس از انضمام سازمان اطلاعات سپاه به وزارت اطلاعات باقیمانده بخش‌های سیاسی و امنیت داخلی اطلاعات سپاه نیز پس از پایان جنگ بین سالهای ۱۳۶۷ تا ۱۳۸۸ احیا شدند و در نهایت تبدیل به «معاونت اطلاعات» سپاه شدند. | |||
در اواسط دهه هفتاد معاونت اطلاعات سپاه علاوه بر ماموریت‌های نطامی، ماموریت‌های امنیتی را نیز برعهده می‌گیرد و تحت عنوان معاونت اطلاعات ستاد مشترک سپاه کار خود را از سر می‌گیرد. | در اواسط دهه هفتاد معاونت اطلاعات سپاه علاوه بر ماموریت‌های نطامی، ماموریت‌های امنیتی را نیز برعهده می‌گیرد و تحت عنوان معاونت اطلاعات ستاد مشترک سپاه کار خود را از سر می‌گیرد. | ||