۷٬۳۴۸
ویرایش
کاربر:Safa/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
| content5 = | | content5 = | ||
}} | }} | ||
'''اصلاح‌طلبی در جمهوری اسلامی''' تفکری که است که بخشی از کارگزاران سابق و فعلی جمهوری‌اسلامی آن را دنبال می‌کنند. آن‌ها معتقدند می‌توان با ایجاد اصلاحات و بدون تغییر ساختار کلی نظام در ایران به تغییرات محسوسی دست یافت. سران اصلاح‌طلب در ایران در واقع خود بخشی از حاکمیت هستند که روش‌های دیگری را برای استمرار حکومت پیشنهاد می‌کنند. آن‌ها با پایبندی به اصل ولایت‌فقیه و ساختار کلی نظام جمهوری‌اسلامی نگاهی انتقادی به برخی مسائل دارند. اصلاح طلبی در دوران ریاست جمهوری رفسنجانی تحت عنوان میانه‌روی آغاز شد اما عنوان اصلاح طلبی در دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی بود که به یک گفتمان رایج تبدیل گشت. | '''اصلاح‌طلبی در جمهوری اسلامی''' تفکری که است که بخشی از کارگزاران سابق و فعلی جمهوری‌اسلامی آن را دنبال می‌کنند. آن‌ها معتقدند می‌توان با ایجاد اصلاحات و بدون تغییر ساختار کلی نظام در ایران به تغییرات محسوسی دست یافت. سران اصلاح‌طلب در ایران در واقع خود بخشی از حاکمیت هستند که روش‌های دیگری را برای استمرار حکومت پیشنهاد می‌کنند. آن‌ها با پایبندی به اصل ولایت‌فقیه و ساختار کلی نظام جمهوری‌اسلامی نگاهی انتقادی به برخی مسائل دارند. اصلاح طلبی در دوران ریاست جمهوری رفسنجانی تحت عنوان میانه‌روی آغاز شد اما عنوان اصلاح طلبی در دوران ریاست جمهوری [[سید محمد خاتمی]] بود که به یک گفتمان رایج تبدیل گشت. | ||
با این همه اصلاح‌طلبی در دوران خاتمی نیز پا را هرگز فراتر از محدودهٔ نظام نگذاشت و همچنان پایبندی کامل خود به اصل ولایت مطلقهٔ فقیه و ساختار جمهوری‌اسلامی را اثبات کرد. ماهیت واقعی این نوع از اصلاح‌طلبی در رویارویی‌های اجتماعی و قیام‌های مردمی بیشتر مشخص شده‌است. این طیف همیشه در نهایت بین حمایت از مردم و خواستهٔ آن‌ها، از حاکمیت و سلطه ولایت‌فقیه دفاع کرده‌اند. | با این همه اصلاح‌طلبی در دوران خاتمی نیز پا را هرگز فراتر از محدودهٔ نظام نگذاشت و همچنان پایبندی کامل خود به اصل ولایت مطلقهٔ فقیه و ساختار جمهوری‌اسلامی را اثبات کرد. ماهیت واقعی این نوع از اصلاح‌طلبی در رویارویی‌های اجتماعی و قیام‌های مردمی بیشتر مشخص شده‌است. این طیف همیشه در نهایت بین حمایت از مردم و خواستهٔ آن‌ها، از حاکمیت و سلطه ولایت‌فقیه دفاع کرده‌اند. | ||
| خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
== پیشینهٔ اصلاح طلبی در جهان == | == پیشینهٔ اصلاح طلبی در جهان == | ||
[[پرونده:جدال اصلاحات در میان کاتولیکها و پروتستان‌ها.JPG|جایگزین=اصلاحات پروتستانیزم|بندانگشتی|جدال اصلاحات در میان کاتولیکها و پروتستان‌ها]] | |||
در فرهنگ غرب اصلاح‌طلبی به رفرمیسم از ریشه (Reforme)، به معنای ترمیم و تجدید، به‌سازی و اصلاحات گفته می‌شود. این واژه نخستین بار با اصلاحات دینی در قرن شانزدهم در آلمان مورد استفاده قرار گرفت. این جنبش اعتراضی با قیام برای اصلاح مذهب کاتولیک شروع شد و به نهضت پروتستانیزم انجامید.<ref name=":0">[https://www.bbc.com/persian/world-41821306 مقاله مارتین لوتر، بی‌بی‌سی فارسی ۹ آبان ۱۳۹۶]</ref> | در فرهنگ غرب اصلاح‌طلبی به رفرمیسم از ریشه (Reforme)، به معنای ترمیم و تجدید، به‌سازی و اصلاحات گفته می‌شود. این واژه نخستین بار با اصلاحات دینی در قرن شانزدهم در آلمان مورد استفاده قرار گرفت. این جنبش اعتراضی با قیام برای اصلاح مذهب کاتولیک شروع شد و به نهضت پروتستانیزم انجامید.<ref name=":0">[https://www.bbc.com/persian/world-41821306 مقاله مارتین لوتر، بی‌بی‌سی فارسی ۹ آبان ۱۳۹۶]</ref> | ||
| خط ۷۷: | خط ۷۸: | ||
رفرمیسم در غرب آغازگر جنبشی شد که در تمام عرصه‌های زندگی بشری ریشه دواند، همه مکاتب اومانیستی و عقل‌گرایی و مکتب‌های انتقادی در غرب و حتی سرمایه‌داری هر کدام به نحوی ریشه در پروتستانیسم دارند. | رفرمیسم در غرب آغازگر جنبشی شد که در تمام عرصه‌های زندگی بشری ریشه دواند، همه مکاتب اومانیستی و عقل‌گرایی و مکتب‌های انتقادی در غرب و حتی سرمایه‌داری هر کدام به نحوی ریشه در پروتستانیسم دارند. | ||
[[پرونده:مارتین لوتر.JPG|جایگزین=مارتین لوتر مصلح آلمانی|بندانگشتی|مارتین لوتر مصلح آلمانی]] | |||
«مارتین لوتر» که کشیش یک کلیسا در آلمان بود فعالیت‌های اعتراضی خود را با این باور شروع کرد که دین مسیحیت با گذشت زمان، تحت تأثیر عوامل محیطی و افکار شخصی کشیشان، آلوده شده‌است. او با مطالعه و تحقیق خود، به ۹۵ مورد اختلاف دست یافت که در کلیسا رواج داشت و مخالف آئین مسیحیت بود. | «مارتین لوتر» که کشیش یک کلیسا در آلمان بود فعالیت‌های اعتراضی خود را با این باور شروع کرد که دین مسیحیت با گذشت زمان، تحت تأثیر عوامل محیطی و افکار شخصی کشیشان، آلوده شده‌است. او با مطالعه و تحقیق خود، به ۹۵ مورد اختلاف دست یافت که در کلیسا رواج داشت و مخالف آئین مسیحیت بود. | ||
| خط ۸۷: | خط ۸۸: | ||
== اصلاح طلبی در ایران پیش از انقلاب == | == اصلاح طلبی در ایران پیش از انقلاب == | ||
تغییرات در جنبه‌های مختلف حیات جامعه از یک سو ثمره فرعی مبارزه انقلابی نیروهای ترقی خواه است که به پیروزی قطعی نرسیده‌اند ولی تأثیر خود را بر حیات جامعه باقی گذارده‌اند و از سوی دیگر منعکس کننده رشد قدرت سیاسی و اقتصادی بورژوازی و کوشش هیئت حاکمه برای استقرار و نفوذ هر چه بیشتر این نظام مبتنی بر استثمار در شئون مختلف است. در تاریخ معاصر ایران پس از دوره حکومت ملی دکتر محمد مصدق و ملی کردن صنعت نفت ایران جریان آزادی‌خواهی و مبارزات ضد استعماری به پیشوایی این رهبر ملی به دستاوردهای مهمی رسیده بود و می‌رفت که با گسترش این قیام ملی و تعمیق رفرمها، اساس سلطنت را برچیده و با ملی کردن سرمایه‌های غارت شده و زمین‌های غصب شده به آرزوهای مردم عینیت بخشد، اما با کودتای ۲۸ مرداد این نهضت ادامه پیدا نکرد و شاه با به‌دست گرفتن جریان اصلاحات تحت عنوان انقلاب سفید قصد خلع سلاح جریانات انقلابی و ترقی‌خواه و استمرار سلطنت پهلوی را کرد. | [[پرونده:دهقان پیر.JPG|جایگزین=اصلاحات ارضی|بندانگشتی|232x232پیکسل|توزیع اراضی - دهقانی که به دلیل نداشتن گاو خیش را به خودش بسته است.]] | ||
تغییرات در جنبه‌های مختلف حیات جامعه از یک سو ثمره فرعی مبارزه انقلابی نیروهای ترقی خواه است که به پیروزی قطعی نرسیده‌اند ولی تأثیر خود را بر حیات جامعه باقی گذارده‌اند و از سوی دیگر منعکس کننده رشد قدرت سیاسی و اقتصادی بورژوازی و کوشش هیئت حاکمه برای استقرار و نفوذ هر چه بیشتر این نظام مبتنی بر استثمار در شئون مختلف است. در تاریخ معاصر ایران پس از دوره حکومت ملی دکتر محمد مصدق و ملی کردن صنعت نفت ایران جریان آزادی‌خواهی و مبارزات ضد استعماری به پیشوایی این رهبر ملی به دستاوردهای مهمی رسیده بود و می‌رفت که با گسترش این قیام ملی و تعمیق رفرمها، اساس سلطنت را برچیده و با ملی کردن سرمایه‌های غارت شده و زمین‌های غصب شده به آرزوهای مردم عینیت بخشد، اما با [[کودتای ۲۸ مرداد]] این نهضت ادامه پیدا نکرد و شاه با به‌دست گرفتن جریان اصلاحات تحت عنوان انقلاب سفید قصد خلع سلاح جریانات انقلابی و ترقی‌خواه و استمرار سلطنت پهلوی را کرد. | |||
به عبارتی شاه رهبری دوران گذار از حکومتی نیمه فئودالی به حکومت بوزژوازی کمپرادور را خود به دست گرفت. این کار به درخواست آمریکا انجام شد، زیرا بافت فئودالی و روستایی ایران برای سرمایه‌گذاری و حضور اقتصادی آمریکا مناسب نبود. انقلاب سفید چرخش وابستگی از انگلستان به آمریکا را تکمیل می‌کرد. انقلاب سفید اگر چه در ظاهر یک حرکت اصلاح‌گرایانه بود اما نه از پایین بلکه از بالا و در راستای برخی اهداف سیاسی و از جمله جلوگیری از تحولات بنیادین به عمل آمد. شاه پیش از انجام رفراندوم سرکوب و دستگیری سران احزاب سیاسی را آغاز کرد. | به عبارتی شاه رهبری دوران گذار از حکومتی نیمه فئودالی به حکومت بوزژوازی کمپرادور را خود به دست گرفت. این کار به درخواست آمریکا انجام شد، زیرا بافت فئودالی و روستایی ایران برای سرمایه‌گذاری و حضور اقتصادی آمریکا مناسب نبود. انقلاب سفید چرخش وابستگی از انگلستان به آمریکا را تکمیل می‌کرد. انقلاب سفید اگر چه در ظاهر یک حرکت اصلاح‌گرایانه بود اما نه از پایین بلکه از بالا و در راستای برخی اهداف سیاسی و از جمله جلوگیری از تحولات بنیادین به عمل آمد. شاه پیش از انجام رفراندوم سرکوب و دستگیری سران احزاب سیاسی را آغاز کرد. | ||
| خط ۱۰۶: | خط ۱۰۸: | ||
=== مجاهدین خلق و مبارزهٔ مسالمت‌آمیز === | === مجاهدین خلق و مبارزهٔ مسالمت‌آمیز === | ||
پس از انقلاب ضدسلطنتی سازمان مجاهدین خلق به مدت ۲۸ ماه به فعالیت‌های مسالمت‌آمیز سیاسی پرداخت اما اعضاء و هوداران آن مستمراً توسط هواداران خمینی سرکوب می‌شدند. خط مشی سازمان مجاهدین در این دو سال مبارزهٔ سیاسی و افشاگرانه در راستای اصلاح مسالمت‌آمیز وضعیت بود. از نظر این سازمان چنین امکانی در روز ۳۰ خرداد ۱۳۶۰ به پایان رسید و خط بطلان بر آن کشیده شد. در این روز سپاه پاسداران به فرمان خمینی جمعیتی را که برای تظاهرات مسالمت‌آمیز به خیابان آمده بود به رگبار بست. همچنین تعداد زیادی دستگیر و شبانه در دادگاه‌های چند دقیقه‌ای اعدام شدند.<sup>[4]</sup> | پس از انقلاب ضدسلطنتی [[سازمان مجاهدین خلق ایران|سازمان مجاهدین خلق]] به مدت ۲۸ ماه به فعالیت‌های مسالمت‌آمیز سیاسی پرداخت اما اعضاء و هوداران آن مستمراً توسط هواداران خمینی سرکوب می‌شدند. خط مشی سازمان مجاهدین در این دو سال مبارزهٔ سیاسی و افشاگرانه در راستای اصلاح مسالمت‌آمیز وضعیت بود. از نظر این سازمان چنین امکانی در روز ۳۰ خرداد ۱۳۶۰ به پایان رسید و خط بطلان بر آن کشیده شد. در این روز سپاه پاسداران به فرمان خمینی جمعیتی را که برای تظاهرات مسالمت‌آمیز به خیابان آمده بود به رگبار بست. همچنین تعداد زیادی دستگیر و شبانه در دادگاه‌های چند دقیقه‌ای اعدام شدند.<sup>[4]</sup> | ||
در اولین سال‌های پیروزی انقلاب ضدسلطنتی رفتار خمینی با نزدیک‌ترین افراد به خود که امکان اصلاح حکومت | در اولین سال‌های پیروزی انقلاب ضدسلطنتی رفتار خمینی با نزدیک‌ترین افراد به خود که امکان اصلاح حکومت اقتدارگرای او را داشتند، نشان داد که امکان اصلاحات در این رژیم وجود ندارد. رفتار رژیم ایران با [[سید محمود طالقانی|آیت‌الله طالقانی]] از مشهورترین چهره‌های انقلاب که منجر به بسط‌نشینی وسرانجام مرگ مشکوک او شد. سرکوب افرادی چون قطب‌زاده که به همراه خمینی از فرانسه به ایران آمده بود. سرکوب مهندس بازرگان اولین نخست وزیر ایران و عزل او و همچنین عزل بنی‌صدر اولین رئیس جمهور رژیم ایران همه نشان داد که حاکمیت جمهوری اسلامی قابلیت اصلاح ندارد. | ||
=== اصلاحات و حکم ۸ ماده‌ای خمینی === | === اصلاحات و حکم ۸ ماده‌ای خمینی === | ||
| خط ۱۲۶: | خط ۱۲۸: | ||
=== اصلاح‌طلبی پس از دوم خرداد === | === اصلاح‌طلبی پس از دوم خرداد === | ||
[[پرونده:محمد خاتمی و علی خامنه ای.JPG|جایگزین=محمد خاتمی و علی خامنه ای|بندانگشتی|محمد خاتمی و علی خامنه ای]] | |||
اصلاح‌طلبی در جمهوری اسلامی تحت عنوان میانه‌روی در زمان هاشمی رفسنجانی کلید خورد اما این عبارت با کاندیداتوری [[سیدمحمد خاتمی|سید محمد خاتمی]] و به ویژه پس از دوم خرداد ۱۳۷۶ تبدیل به یک گفتمان رایج گشت. | اصلاح‌طلبی در جمهوری اسلامی تحت عنوان میانه‌روی در زمان هاشمی رفسنجانی کلید خورد اما این عبارت با کاندیداتوری [[سیدمحمد خاتمی|سید محمد خاتمی]] و به ویژه پس از دوم خرداد ۱۳۷۶ تبدیل به یک گفتمان رایج گشت. | ||
| خط ۱۳۷: | خط ۱۴۰: | ||
==== موضع مجاهدین خلق در برابر خاتمی ==== | ==== موضع مجاهدین خلق در برابر خاتمی ==== | ||
مسعود رجوی با روی کار آمدن محمد خاتمی با اشاره به سوابق وی در رژیم ایران او را یکی «از خط امامی‌های دوآتشه» نامید که به مقتضای زمان، لباس «اعتدال» به تن کرده و «غافل از این است که مردم ایران به‌خوبی می‌دانند که سگ زرد برادر شغال است!» | [[مسعود رجوی]] با روی کار آمدن محمد خاتمی با اشاره به سوابق وی در رژیم ایران او را یکی «از خط امامی‌های دوآتشه» نامید که به مقتضای زمان، لباس «اعتدال» به تن کرده و «غافل از این است که مردم ایران به‌خوبی می‌دانند که سگ زرد برادر شغال است!» | ||
با این حال در همین پیام مسعود رجوی گفت: | با این حال در همین پیام مسعود رجوی گفت: | ||