۸٬۶۰۳
ویرایش
کاربر:Safa/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها
←تاریخچه انتخابات در جمهوری اسلامی
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
در قرون هفدهم و هجدهم با پذیرش نظریه نماینده‌سالا‌ری و ایجاد رژیم‌های نماینده‌ای و متعاقب ظهور و نظریه‌حاکمیت ملی انجام پذیرفت. انقلا‌بیون اروپا، با رد فلسفه حاکمیت مردم که از سوی روسو و همفکران وی ارائه شده بود و گراییدن به اصل حاکمیت ملی، طبعا به سوی اعمال غیرمستقیم قدرت توسط مردم کشیده شدند. زیرا قبول بی‌کم وکاست اصل حاکمیت مردم، خود به خود ایجاد دموکراسی مستقیم را به‌دنبال می‌آورد و این همان معضلی بود که قانونگذاران و بسیاری از نظریه‌پردازان می‌خواستند از آن اجتناب کنند. به بیان ساده‌تر، اکثر انقلا‌بیون درصدد سپردن سرنوشت جامعه به همه مردم نبودند، و آن را مالا خطرناک و ناسودمند می‌شمردند. بلکه مصلحت و خیر اجتماعی را در آن می‌دیدند که از خلا‌ل انتخابات، آن هم از سوی شهروندان آگاه و مصلحت اندیشی، برگزیدگان و نخبگان همه مردم برای تصویب قوانین و انتخاب قضات و کارگزاران قدرت اجرایی بعید می‌نمود. لذا چه از حیث نظری و چه از لحاظ عملی، دموکراسی غیرمستقیم بیشتر پذیرفتنی به نظر می‌رسید. | در قرون هفدهم و هجدهم با پذیرش نظریه نماینده‌سالا‌ری و ایجاد رژیم‌های نماینده‌ای و متعاقب ظهور و نظریه‌حاکمیت ملی انجام پذیرفت. انقلا‌بیون اروپا، با رد فلسفه حاکمیت مردم که از سوی روسو و همفکران وی ارائه شده بود و گراییدن به اصل حاکمیت ملی، طبعا به سوی اعمال غیرمستقیم قدرت توسط مردم کشیده شدند. زیرا قبول بی‌کم وکاست اصل حاکمیت مردم، خود به خود ایجاد دموکراسی مستقیم را به‌دنبال می‌آورد و این همان معضلی بود که قانونگذاران و بسیاری از نظریه‌پردازان می‌خواستند از آن اجتناب کنند. به بیان ساده‌تر، اکثر انقلا‌بیون درصدد سپردن سرنوشت جامعه به همه مردم نبودند، و آن را مالا خطرناک و ناسودمند می‌شمردند. بلکه مصلحت و خیر اجتماعی را در آن می‌دیدند که از خلا‌ل انتخابات، آن هم از سوی شهروندان آگاه و مصلحت اندیشی، برگزیدگان و نخبگان همه مردم برای تصویب قوانین و انتخاب قضات و کارگزاران قدرت اجرایی بعید می‌نمود. لذا چه از حیث نظری و چه از لحاظ عملی، دموکراسی غیرمستقیم بیشتر پذیرفتنی به نظر می‌رسید. | ||
| خط ۴۰: | خط ۳۹: | ||
منبع : روزنامه اعتماد ملی | منبع : روزنامه اعتماد ملی | ||
==== معنی انتخابات ==== | ==== معنی انتخابات ==== | ||
| خط ۴۸: | خط ۴۵: | ||
انتخابات. [ اِ ت ِ ] ( ع مص ) ج ِ انتخاب. رجوع به انتخاب شود. || جریان عمومی برگزیدن نمایندگان مجلس شورای ملی و مجلس سنا و انجمن شهر و دیگر انجمنها | انتخابات. [ اِ ت ِ ] ( ع مص ) ج ِ انتخاب. رجوع به انتخاب شود. || جریان عمومی برگزیدن نمایندگان مجلس شورای ملی و مجلس سنا و انجمن شهر و دیگر انجمنها | ||
انتخابات (election) | انتخابات (election)، فرایند برگزیدن فرد یا افرادی برای تصدی نمایندگی عامه مردم در منصبی عمومی از راه رای‌گیری است. در جوامع باستان و دولت‌شهرهای یونان باستان این کار از طریق رای‌گیری از مردان غیر برده و ثروتمند انجام می‌شد و در جمهوری‌های روم باستان قضات را اتباع آزاد کشور انتخاب می‌کردند. | ||
عمومی شدن این فرایند در جهان امروز از قرن هفدهم به این سو شکل گرفت. مردم با این کار نسبت به گزینش نمایندگان و رهبران خود اقدام می‌کنند تا امور جامعه را بر اساس نظر اکثریت مردم در یک شرایط دموکراتیک به عهده بگیرد. این به معنای در نظر گرفتن حقوق اقلیت نیز هست. در کشورها انتخابات بطور معمول به‌صورت دورهای می‌باشد و این دوره‌ها را در هر کشور قوانین آنجا تعیین می‌کند. پیشنهادات برای نمایندگی و یا ریاست جمهوری توسط احزاب عموما مطرح می‌شود و در برخی کشورها هم کاندیداهای مستقل خود مستقیما وارد عرصه‌ی رقابت می‌شوند. و هرکسی بتواند بیش ۵۰ درصد آرای ماخوذه را کسب کند برنده‌ی انتخابات است. رای‌گیری گاهی علنی و گاهی مخفیانه است و رای زنان از سال ۱۹۲۸ به بعد رسمی شد. | |||
=== تاریخچه انتخابات پس از انقلاب مشروطه === | |||
پس از انقلاب مشروطه و امضای فرمان آن توسط مضفرالدین شاه در ۱۳ مرداد سال ۱۲۸۵ اولین دوره مجلس شورای ملی از ۱۷ مهر ۱۲۸۵ أغاز شد و تا پیروزی انقلاب ضد سلطنتی ۲۴ دوره قانونگذاری برگزار شد. در اولین دوره، مدت نمایندگی دو سال و تعداد نمایندگان ۱۵۶ نفر بود که ۶۰ نفر از تهران و ۹۶ نفر از سایر شهرستان‌ها انتخاب می‌شدند. در دوره یکم انتخاب صنفی بود و همه طبقات مردم در آن شرکت نداشتند. | پس از انقلاب مشروطه و امضای فرمان آن توسط مضفرالدین شاه در ۱۳ مرداد سال ۱۲۸۵ اولین دوره مجلس شورای ملی از ۱۷ مهر ۱۲۸۵ أغاز شد و تا پیروزی انقلاب ضد سلطنتی ۲۴ دوره قانونگذاری برگزار شد. در اولین دوره، مدت نمایندگی دو سال و تعداد نمایندگان ۱۵۶ نفر بود که ۶۰ نفر از تهران و ۹۶ نفر از سایر شهرستان‌ها انتخاب می‌شدند. در دوره یکم انتخاب صنفی بود و همه طبقات مردم در آن شرکت نداشتند. | ||
=== مجلس سنا === | |||
پیش از انقلاب ضد سلطنتی، به موجب اصل ۴۳ قانون اساسی مصوب ۱۲۸۵ هجری شمسی مقرر گردید، مجلس دیگری به نام مجلس سنا به عنوان مکمل مجلس شورای ملی تشکیل گردد. این مجلس در سال ۱۳۲۸ هجری شمسی با عضویت ۶۰ نفر شکل گرفت. از این تعداد ۳۰ نفر نماینده انتصابی از طرف شاه و ۳۰ نفر دیگر منتخب مردم بودند. مدت نمایندگی این مجلس تا سال ۱۳۲۴ هجری شمسی، ۶ سال بود. به موجب اصلاحی که در ماده ۲۹ قانون انتخابات مجلس سنا در ۲۳/۳/۴۵ هجری شمسی صورت گرفت، مدت دوره از ۶ سال به ۴ سال تقلیل یافت که شامل دوره چهارم مجلس سنا نیز می‌شد. به موجب این اصلاحیه، انتخابات هر دو مجلس شورای ملی و سنا همزمان و در یک روز برگزار می‌شد. قانون مجلس سنا مشتمل بر ۳۹ ماده بود که در سال ۱۳۲۸ هجری شمسی به تصویب مجلس شورای ملی رسید و به موجب بند ۱ ماده ۶ و همچنین بند ۲ ماده ۹ این قانون سن انتخاب‌کنندگان و انتخاب‌شوندگان به ترتیب حداقل ۲۵ سال و ۴۰ سال تمام باید باشد و بر اساس ماده ۱۰ نیز اشخاص می‌توانند برای سنا انتخاب شوند. | |||
==== حق رای زنان ==== | |||
زنان از ۶ بهمن ۱۳۴۱ در ایران طی رفراندومی صاحب حق رای شدند. در انتخابات سال ۱۳۴۲ برای دوره‌ی بیست و یکم مجلس شورا ۶ زن نخستین بار انتخاب شدند. پس از انقلاب ضد سلطنتی نام مجلس شورای ملی به مجلس شورای اسلامی تغییر کرد. و ارگان دیگری برای فیلتر کردن نمایندگان به فرمان روح‌الله خمینی تشکیل شد که تحت عنوان نظارت استصوابی شورای نگهبان به کار خود ادامه می‌دهد. سن رای دهندگان در ایران به ۱۵ سال تقلیل یافت. گاهی انتخابات در یک دور انجام می‌شود و گاه به دورهای بعدی کشیده می‌شود. | زنان از ۶ بهمن ۱۳۴۱ در ایران طی رفراندومی صاحب حق رای شدند. در انتخابات سال ۱۳۴۲ برای دوره‌ی بیست و یکم مجلس شورا ۶ زن نخستین بار انتخاب شدند. پس از انقلاب ضد سلطنتی نام مجلس شورای ملی به مجلس شورای اسلامی تغییر کرد. و ارگان دیگری برای فیلتر کردن نمایندگان به فرمان روح‌الله خمینی تشکیل شد که تحت عنوان نظارت استصوابی شورای نگهبان به کار خود ادامه می‌دهد. سن رای دهندگان در ایران به ۱۵ سال تقلیل یافت. گاهی انتخابات در یک دور انجام می‌شود و گاه به دورهای بعدی کشیده می‌شود. | ||