کاربر:Safa/صفحه تمرین
نلسون ماندلا، با نام اصلی رولیهلاهلا ماندلا (زاده ۱۸ ژوئیه ۱۹۱۸ (۲۷ تیرماه ۱۲۹۷) – درگذشت ۵ دسامبر ۲۰۱۳) از سال ۱۹۹۴ تا ۱۹۹۹ رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی پس از اولین انتخابات دموکراتیک بود. وی از مبارزان ضد آپارتاید در آفریقای جنوبی و رهبر کنگره ملی آفریقا بود. که به خاطر شرکت در فعالیتهای مسلحانه مخفی، محاکمه و زندانی شد.
ماندلا مشهورترین چهره مبارزه ضد آپارتاید است که بیشتر ۲۷ سال زندان خود را، در جزیره روبن سپری کرد، رژیم آپارتاید و استعمارگران حامی این رژیم وی و کنگره ملی آفریقا را کمونیست و تروریست می‌دانستند، مبارزه مسلحانه بخشی جدایی‌ناپذیر از مبارزه ضد آپارتاید بود. ماندلا پس از آزادی از زندان در سال ۱۹۹۰، سیاست صلح‌طلبی را در پیش گرفت، و با این کار موجب تسهیل انتقال آفریقای جنوبی به سوی دموکراسی شد، ماندلا در طی ۴ دهه اخیر عمر خود جوایز متعددی را دریافت کرد، وی تا اواخر عمر در مورد مسائل مهم، عقاید خود را مطرح می‌کرد. بیشتر مردم آفریقای جنوبی به نشانه احترام وی را مخولو (پدربزرگ) صدا می‌زنند. ماندلا را در آفریقای جنوبی اغلب تحت عنوان مادیبا می‌شناسند، این عنوان افتخاری را بزرگان خاندان ماندلا به وی داده‌اند. وی بنیان‌گذار بنیاد ریش‌سفیدان می‌باشد.[۱]
پیشینه نلسون ماندلا
نلسون ماندلا در ژوییه ۱۹۱۸ در روستای کوچک و دورافتاده‌ای در ناحیه متاتا از استان کیپ در اتحادیه آفریقای جنوبی به دنیا آمد. پدرش عضو شورای سلطنتی مردم تمبو بود، که نقشی کلیدی در به سلطنت رسیدن جونگینتابا دالیندیبو در تمبو داشت، پدر ماندلا چهار همسر داشت، و در مجموع سیزده فرزند (چهار پسر و نه دختر) داشت.نخستین آموزگارش نام نلسون را به تقلید از هوراشیو نلسون، دریادار انگلیسی بر او نهاد.
ماندلا در سال ۱۹۳۷در نوزده سالگی، به دانشکده وسلی در فورت بیوفورت که بیشتر خانواده سلطنتی در آن مشغول به تحصیل بودند رفت، او به ورزش‌های بوکس و دو و میدانی علاقه‌مند شد. پس از شرکت در کنکور، شروع به تحصیل در مقطع کارشناسی علوم انسانی در دانشگاه فورت هار کرد، او در این دانشگاه با اولیور تامبو، آشنا شد و آنها تبدیل به دوست و همکار همیشگی شدند.
مبارزات سیاسی ماندلا
ماندلا پس از ورود به دانشگاه فورت هار، از رهبران دانشجویان معترض شد و در همان سال اول از دانشگاه اخراج شد و از ادامه تحصیل باز ماند. او در واکنش به حکم ازدواجی اجباری از سوی حاکم تمبو، به ژوهانسبورگ گریخت و به تدریج وارد مبارزات سیاسی شد. ماندلا در سال ۱۹۴۴ عضو «کنگره ملی آفریقا» شد. در سال ۱۹۴۸ بود که جریانی راستگرا به نام «حزب ملی» به قدرت رسید و تبعیض نژادی را در افریقای جنوبی نهادینه کرد.
ماندلا که مدتی به عنوان دستیار یک دفتر وکالت کار کرده بود، در سال ۱۹۵۲ نخستین دفتر حقوقی مخصوص رنگین‌پوستان را در ژوهانسبورگ دایر کرد. این شرکت که توسط ماندلا و دوست دیرینه‌اش، اولیور تامبو اداره می‌شد، خدمات حقوقی رایگان یا ارزان در اختیار سیاهپوستان قرار می‌داد.
نخستین دستگیری ماندلا در ۵ دسامبر ۱۹۵۶ بود که همراه با ۱۵۰ نفر دیگر به اتهام «خیانت به کشور» بازداشت شد. محاکمه این عده تا سال ۱۹۶۱ ادامه یافت، اما همه متهمان در پایان تبرئه شدند.
مبارزه مسلحانه علیه آپارتاید
«کنگره ملی آفریقا» در این زمان بر اعتراضات عمومی و کارزارهای مدنی علیه سیستم نژادپرستی افزوده بود و ماندلا نقشی محوری در این مبارزات داشت. پس از ممنوعیت این حزب در سال ۱۹۶۱، ماندلا اقدام به تشکیل شاخه نظامی آن کرد. و رهبری اومخونتو وسیزوه (به معنای «نیزه ملت»، با علامت اختصاری «MK») شاخه نظامی کنگره ملی آفریقا (ANC) را که خود یکی از بنیانگذاران آن بود بر عهده گرفت. او بارها گفته بود که با وجود اعتقاد به مبارزه مسالمت‌آمیز، زیر فشار رژیم آپارتاید به انتخاب مشی چریکی مجبور شده است.چند دهه بعد، خصوصاً در دهه ۱۹۸۰، اومخونتو وسیزوه تبدیل به جنگ چریکی علیه رژیم حاکم شد. ماندلا همچنین در خارج از کشور مبادرت به جمع‌آوری کمک‌های مالی برای MK کرد، و در دیدار با برخی از دولت‌های آفریقا ترتیباتی برای آموزش شبه نظامی داد. اما در بازگشت و پس از هفده ماه تعقیب و گریز، بازداشت و محاکمه شد.
ویلیام بلوم، یکی از کارکنان سابق وزارت امور خارجه آمریکا، گفته است سازمان سیا محل اختفای ماندلا را به پلیس اعلام کرده بود. سه روز بعد، در حضور ماندلا در دادگاه، وی متهم به رهبری اعتصاب کارگران در سال ۱۹۶۱ و ترک غیرقانونی کشور شد. در ۲۵ اکتبر ۱۹۶۲، ماندلا به پنج سال زندان محکوم شد. دو سال بعد در ۱۱ ژوئن ۱۹۶۴، به اتهام شرکت ماندلا در کنگره ملی آفریقا (ANC) برای وی حکم دیگری صادر شد.
۱۷ سال از محکومیت ماندلا در زندان مخوفی در جزیره «روبن» در نزدیکی کیپ تاون سپری شد که به «آلکاتراز آفریقای جنوبی» شهرت داشت. محکومان سیاسی حاضر در این زندان مجبور به بیگاری شبانه‌روزی بودند.ماندلا زندگینامه خود را، تحت عنوان راه طولانی به سوی آزادی را در همین زندان نوشت.
ماندلا را در سال ۱۹۶۴ به دادگاه برده و به اتهام ۱۵۰ مورد اقدامات خرابکارانه و توطئه علیه رژیم اپارتاید به حبس ابد محکوم کردند. دفاعیات ماندلا در این محکمه ۴ ساعته، شهرت جهانی دارد. او اتهام توطئه را نپذیرفت و از جمله گفت که در راه آرمان خود آماده مردن است.
شعر «شکست ناپذیر که شاعر فقیر و مسلول انگلیسی «ویلیام ارنست هنلی در مواجهه با سختی‌های روزگار و بیماری سل سرود، همواره همدم نلسون ماندلا در ایام زندان بود که گاه‌وبیگاه زمزمه می‌کرد.
ماندلا در زندان جزیره روبن هم بیکار ننشست و به زندانیان خواندن و نوشتن آموخت. او نام زندان روبن را «دانشگاه جزیره روبن» گذاشت.
در سال ۱۹۸۵ به ماندلا پیشنهاد شد که در قبال فراخوان به کناره‌گیری «کنگره ملی آفریقا» از مبارزه مسلحانه، عفو شود. ماندلا این پیشنهاد را نپذیرفت اما زمزمه آزادی او در سال ۱۹۸۸اوج گرفت.
در ۱۱ فوریه سال ۱۹۹۰ بود که ماندلا پس از ۲۷ سال حبس، آزاد شد. او در سخنرانی آزادی خود در برابر جمع کثیری از مردم کیپ تاون گفت: «من در کمال افتخار و شادی، در برابر شما ایستاده‌ام و به شما اعلام می‌کنم که ما سرانجام آزاد شدیم.»
ماندلا پس از آزادی تمام سعی خود را برای لغو آپارتاید به کار برد. او در سال ۱۹۹۳ و سه سال پس از آزادی، جایزه نوبل صلح را دریافت کرد و پس از آن در ۱۰ مه مه سال ۱۹۹۴ و طی انتخاباتی که از هر نژادی در آن حق شرکت داشتند، به عنوان نخستین رییس جمهور رنگین پوست آفریقای جنوبی برگزیده شد.
ماندلا پس از پیروزی در این انتخابات قسم خورد که برای آشتی نژادی در آفریقای جنوبی بکوشد. وی در تلاش برای تحقق این وعده، ازهمیاری اسقف دزموند توتو و کمیسیون آشتی برخوردار بود.
ماندلا در سال ۱۹۹۹ با صحنه سیاست وداع گفت و به فعالیتهای اجتماعی روی آورد. کودکان و مبتلایان به ایدز، کانون فعالیتهای نوین ماندلا شدند.
پسر دوم ماندلا در سال ۲۰۰۵ و در ۵۴ سالگی بر اثر ابتلا به ایدز درگذشت. ماندلا اذعان کرد که در زمان ریاست جمهوری‌اش، به اندازه کافی علیه این بیماری تلاش نشد و گفت: «ما مبارزه‌ای جانانه را علیه آپارتاید پشت سر گذاشتیم اما از تهدید ایدز غافل ماندیم.»
حزب کنگره ملی ماندلا همچنین در مبارزه با فقر در کشورش نیز چندان کامیاب نبود و شعارش مبنی بر «زندگی بهتر برای همه» تنها برای بخش کوچک و ممتازی از رنگین‌پوستان محقق شد. جامعه آفریقای جنوبی از فقر، فساد، گسترش جرایم و بیکاری رنج می‌برد.
ازدواج
ماندلا سه بار ازدواج کرد. این زوج دو پسر به نام‌های مادیبا (تمبی) و ماکگاتو، و دو دختر داشتند که هر دو ماکازیوه نام داشتند. دختر اول آنان در نه ماهگی درگذشت، و آنان دومین دختر خود را نیز ماکازیوه نامیدند. همه فرزندان آنان در واترفورد کامهلابا تحصیلات خود را انجام دادند. این زوج پس از ۱۳ سال در سال ۱۹۵۷ بدلیل فعالیتهای انقلابی ماندلا از یکدیگر جدا شدند،
همسر دوم ماندلا، وینی مادیکیزلا-ماندلا، نیز اهل منطقه ترانسکی بود. بعدها، وینی قربانی اختلاف خانوادگی ناشی از نزاع سیاسی کشور شد؛ در حالی که شوهرش به اتهام تروریسم و خیانت در زندان جزیره روبن مشغول گذراندن حبس ابد بود، پدرش به سمت وزارت کشاورزی ترانسکی برگزیده شد. اختلافات سیاسی منجر به جدایی (آوریل ۱۹۹۲) و طلاق (مارس ۱۹۹۶) شد.
ماندلا در هشتادمین سالگرد تولد خود با گراکا ماچل، بیوه سامورا ماچل، رئیس‌جمهور سابق موزامبیک و متحد کنگره ملی آفریقا که دوازده سال پیش در سانحه هوایی کشته شده بود ازدواج کرد.
مرگ
وی روز پنجشنبه ۵ دسامبر ۲۰۱۳ (۱۴ آذر ۱۳۹۲) در شهر ژوهانسبورگ در آفریقای جنوبی در سن ۹۵ سالگی درگذشت.
خاکسپاری
پیکر وی ده روز پس از مرگ در جمع خانواده و هزاران تن از دوستدارانش در روستای زادگاهش قونو و در گورستانی خانوادگی به خاک سپرده شد. در آیین خاکسپاری او حدود ۴۵۰ نفر از اعضای خانواده‌اش حضور داشتند که او را طبق آداب سنتی قبیله‌ای که در آن زاده شده، به دور از لنز دوربین‌ها به خاک سپردند.
حدود ۴۵۰۰ نفر از سیاستمداران بین‌المللی و هیئت‌های نمایندگی نهادهای اجتماعی مختلف به مراسم خاکسپاری نلسون ماندلا دعوت شده بودند.
روز بین‌المللی نلسون ماندلا
روز بین‌المللی نلسون ماندلا یا روز ماندلا، آیینی است که هر ساله در ۱۸ ژوئیه به افتخار ماندلا جشن گرفته می‌شود این روز در نوامبر ۲۰۰۹ رسماً توسط سازمان ملل متحد نامگذاری شد ۱۸ ژوئیه زادروز ماندلا است.
آثار
ماندلا کتاب‌ها و مقالات متعددی منتشر کرده‌است. خاطرات وی با نام راه دشوار آزادی با ترجمه مهوش غلامی به فارسی منتشر شده‌است. آخرین کتاب در مورد وی با نام انگلیسی Conversation with Myself – “خودگویی‌های من”- که در سال ۲۰۱۱ از سوی بنیاد ماندلا مشتمل بر ناگفته‌های زندگی وی انتشار یافته در سال ۱۳۹۰ در زبان فارسی با عنوان پندارها و گفتارها با ترجمه علی‌اکبر عبدالرشیدی انتشار یافته‌است.
حواشی زندگی ماندلا
« ماندلا در سفر باشگاه منچستر یونایتد به آفریقای جنوبی در تابستان ۲۰۰۶ عضو افتخاری این باشگاه شد.
- به گفته تایم ۱۰۰، ماندلا یکی از چهار نفری است که در طول تاریخ در شکل‌گیری قرن بیستم و اوایل قرن بیست و یکم نقش داشته‌است. سه تن دیگر عبارت‌اند از بیل گیتس، پاپ ژان پل دوم، و اوپرا وینفری.
- وی در سال ۱۹۹۲ جایزه منسوب به آتاتورک که از سوی ترکیه به وی اهدا شده بود را نپذیرفت.
فیلم سینمایی سال ۲۰۱۳
این فیلم ۱۴۶ دقیقه‌ای با عنوان ماندلا، راه طولانی تا آزادی با شرکت ادریس البا بازیگر بریتانیایی بر اساس زندگینامه‌ای با همین عنوان از ماندلا تهیه شد. فیلم رکورد فروش فیلم‌هایی که در روزهای تعطیلات اکران نمی‌شوند را شکست و از همان روزهای نخست به پرفروش‌ترین فیلم در بازار سینمایی آفریقای جنوبی بدل شد.
جوایز نلسون ماندلا:
- عفو بین‌الملل سفیر جایزه وجدان (۲۰۰۶)
- جایزه صلح نوبل(۱۹۹۳)
- عضو افتخاری حکم افتخاری کانادا
- حکم افتخاری سنت جورج
- مدال آزادی ریاست‌جمهوری
- جایزه صلح لنین (۱۹۹۰)
- بهارات رانتا (۱۹۹۰)
- حکم لیاقت (۱۹۹۵)
- آزادی شهر از ژوهانسوبرگ (۲۰۰۴)