۷٬۳۴۸
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{Infobox civilian attack | {{Infobox civilian attack | ||
| title = قتل عام در ایران | | title = قتل عام در ایران | ||
خط ۱۳: | خط ۱۲: | ||
}} | }} | ||
'''قتل عامها در جمهوری اسلامی''' ، به | '''قتل عامها در جمهوری اسلامی''' ، به قتلهای گسترده و کشتارهای حکومتیِ گفته میشود که طی آن رژیم ایران به صورت هدفمند مخالفان و منتقدان سیاسی و عقیدتی و به طور کلی هرکسی که ادامهی حیات وی مطلوب حکومت نیست، به قتل رسانده است. | ||
بنا به تعریف افبیآی کشتار جمعی یا قتل عام به قتل چهار نفر یا بیشتر در یک مکان واحد و در یک رویداد واحد گفته میشود که بدون وقفه انجام شده باشد.<ref>[http://anilaggrawal.com/ij/sundry/news_and_notes/eflm_2005/216_mass%20murder.pdf Mass Murder, A Aggrawal] , In Payne-James JJ; Byard RW; Corey TS; Henderson C</ref> | بنا به تعریف افبیآی کشتار جمعی یا قتل عام به قتل چهار نفر یا بیشتر در یک مکان واحد و در یک رویداد واحد گفته میشود که بدون وقفه انجام شده باشد.<ref>[http://anilaggrawal.com/ij/sundry/news_and_notes/eflm_2005/216_mass%20murder.pdf Mass Murder, A Aggrawal] , In Payne-James JJ; Byard RW; Corey TS; Henderson C</ref> | ||
خط ۲۷: | خط ۲۶: | ||
== قتل عامها در جمهوری اسلامی ایران == | == قتل عامها در جمهوری اسلامی ایران == | ||
=== تظاهرات ۳۰ خرداد ۱۳۶۰ === | === قتل عام تظاهرات ۳۰ خرداد ۱۳۶۰ === | ||
در روز [[تظاهرات ۳۰ خرداد ۱۳۶۰|۳۰ خرداد ماه ۶۰]]، تظاهرات مردمی که در اعتراض به اقدامات خودسرانه و سرکوبگرانه خمینی و مجلس او در دست اجرا داشتند، شکل گرفت. برای اولین بار پس از [[انقلاب ضد سلطنتی]] و به صورت رسمی به دستور خمینی به روی مردم در تهران آتش گشوده شد و دهها تن کشته، صدها تن مجروح و هزاران تن بازداشت و روانه زندانها و شکنجهگاهها شدند. | در روز [[تظاهرات ۳۰ خرداد ۱۳۶۰|۳۰ خرداد ماه ۶۰]]، تظاهرات مردمی که در اعتراض به اقدامات خودسرانه و سرکوبگرانه خمینی و مجلس او در دست اجرا داشتند، شکل گرفت. برای اولین بار پس از [[انقلاب ضد سلطنتی]] و به صورت رسمی به دستور خمینی به روی مردم در تهران آتش گشوده شد و دهها تن کشته، صدها تن مجروح و هزاران تن بازداشت و روانه زندانها و شکنجهگاهها شدند. | ||
=== ۵ مهر ۱۳۶۰ === | === قتل عام ۵ مهر ۱۳۶۰ === | ||
تظاهرات اعضا و هواداران سازمان مجاهدین خلق ایران روز [[۵ مهر ۱۳۶۰|۵ مهر سال ۱۳۶۰]] با شعار مرگ بر خمینی در خیابانهای شهر تهران بود که با شلیک و کشتار خیابانی آنها توسط سپاه پاسداران و نیروهای مسلح شبه نظامی سرکوب شد. | تظاهرات اعضا و هواداران سازمان مجاهدین خلق ایران روز [[۵ مهر ۱۳۶۰|۵ مهر سال ۱۳۶۰]] با شعار مرگ بر خمینی در خیابانهای شهر تهران بود که با شلیک و کشتار خیابانی آنها توسط سپاه پاسداران و نیروهای مسلح شبه نظامی سرکوب شد. | ||
خط ۳۹: | خط ۳۸: | ||
اعدامهای جمعی و سریع زندانیان سیاسی در تابستان ١٣۶٧ واقعهای بود که طی آن هزاران تن از زندانیان سیاسی در زندانهای مختلف کشور در ماههای مرداد و شهریور ١٣۶٧ اعدام شدند. اتهام این زندانیان که بسیاری از آنان دورههای محکومیتشان به پایان رسیده بود، همکاری با [[سازمان مجاهدین خلق ایران]] و همچنین طیفهای مختلف گروههای چپ و مارکسیست بود. تعداد قربانیان این قتل عام، نزد مراجع مختلف بین ۳۰ هزار تا ۳۳ هزار و ۷۰۰ نفر ارزیابی شده است. بیشتر اعدام شدگان در گورهای جمعی و ناشناس به خاک سپرده شدند. | اعدامهای جمعی و سریع زندانیان سیاسی در تابستان ١٣۶٧ واقعهای بود که طی آن هزاران تن از زندانیان سیاسی در زندانهای مختلف کشور در ماههای مرداد و شهریور ١٣۶٧ اعدام شدند. اتهام این زندانیان که بسیاری از آنان دورههای محکومیتشان به پایان رسیده بود، همکاری با [[سازمان مجاهدین خلق ایران]] و همچنین طیفهای مختلف گروههای چپ و مارکسیست بود. تعداد قربانیان این قتل عام، نزد مراجع مختلف بین ۳۰ هزار تا ۳۳ هزار و ۷۰۰ نفر ارزیابی شده است. بیشتر اعدام شدگان در گورهای جمعی و ناشناس به خاک سپرده شدند. | ||
=== تظاهرات | === قتل عام تظاهرات در مشهد === | ||
قیام ۹ خرداد ۱۳۷۱ مشهد یکی از شورشهای اجتماعی و اقتصادی بعد از انقلاب ۱۳۵۷ ایران است. دولت هاشمی رفسنجانی اوایل دهه هفتاد خورشیدی، با اجرای سیاست تعدیل اقتصادی، باعث رشد سریع تورم اقتصادی شد. این نرخ در سال ۷۰ به ۲۰.۷ رسید و تا سال ۷۴، به ۴۹.۴ رسید. رقمی که بالاترین نرخ رسمی تورم در ایران نام گرفت و شوک بزرگی در اقتصاد ایران برجا گذاشت. شورش مردم مشهد در اعتراض حاشیهنشینان «کوی طلاب» مشهد به تخریب خانههایشان به وقوع پیوست و در نهایت به یک تظاهرات چند ده هزار نفری، با شعارهایی علیه کارگزاران و رهبران نظام جمهوری اسلامی ایران به حمله به اماکن دولتی، تبدیل شد و سرتاسر شهر مشهد را فراگرفت. در این تظاهرات مردم مشهد اقدام به تصرف مسلحانه کلانتریهای ۳ و ۴ کردند. در جریان اعتراض ساکنان و ماموران امنیتی، به یک دانشآموز از سوی ماموران شلیک شد و همین موضوع مقدمه یک شورش خیابانی گسترده و پرخشونت را در مشهد فراهم کرد. به روایت شاهدان عینی، در مدت کوتاهی دو کلانتری به تسخیر معترضان درآمد و چندین ساختمان دولتی، بانک و موسسههای وابسته به [[آستان قدس رضوی|آستان قدس]] به آتش کشیده شد. و خسارتهای مالی و جانی زیادی به وجود آمد. همچنین در پی این اعتراضها، برخی از پرسنل امنیتی و انتظامی، به علت کوتاهی، قصور و عدم توانایی در برخورد با معترضین گرفتار دادگاه و روانه زندان شدند. این تجمعات تا پایان روز دهم خرداد با گسیل گسترده نیروهای سپاه سرکوب شد. هرگز آمار رسمی از تعداد کشتهشدگان، بازداشتیها و میزان خسارتهای مالی اعلام نشد. تنها روزنامه خراسان به نقل از دادستانی مشهد از اعدام چهار نفر از افراد دستگیرشده خبر داد.<ref>[https://www.bbc.com/persian/blogs/2016/08/160831_l44_nazeran_mashhad_mutiny مشهد: شورشی که سرکوب شد سایت بی بی سی ۱۰ شهریور ۱۳۹۵]</ref> | قیام ۹ خرداد ۱۳۷۱ مشهد یکی از شورشهای اجتماعی و اقتصادی بعد از انقلاب ۱۳۵۷ ایران است. دولت هاشمی رفسنجانی اوایل دهه هفتاد خورشیدی، با اجرای سیاست تعدیل اقتصادی، باعث رشد سریع تورم اقتصادی شد. این نرخ در سال ۷۰ به ۲۰.۷ رسید و تا سال ۷۴، به ۴۹.۴ رسید. رقمی که بالاترین نرخ رسمی تورم در ایران نام گرفت و شوک بزرگی در اقتصاد ایران برجا گذاشت. شورش مردم مشهد در اعتراض حاشیهنشینان «کوی طلاب» مشهد به تخریب خانههایشان به وقوع پیوست و در نهایت به یک تظاهرات چند ده هزار نفری، با شعارهایی علیه کارگزاران و رهبران نظام جمهوری اسلامی ایران به حمله به اماکن دولتی، تبدیل شد و سرتاسر شهر مشهد را فراگرفت. در این تظاهرات مردم مشهد اقدام به تصرف مسلحانه کلانتریهای ۳ و ۴ کردند. در جریان اعتراض ساکنان و ماموران امنیتی، به یک دانشآموز از سوی ماموران شلیک شد و همین موضوع مقدمه یک شورش خیابانی گسترده و پرخشونت را در مشهد فراهم کرد. به روایت شاهدان عینی، در مدت کوتاهی دو کلانتری به تسخیر معترضان درآمد و چندین ساختمان دولتی، بانک و موسسههای وابسته به [[آستان قدس رضوی|آستان قدس]] به آتش کشیده شد. و خسارتهای مالی و جانی زیادی به وجود آمد. همچنین در پی این اعتراضها، برخی از پرسنل امنیتی و انتظامی، به علت کوتاهی، قصور و عدم توانایی در برخورد با معترضین گرفتار دادگاه و روانه زندان شدند. این تجمعات تا پایان روز دهم خرداد با گسیل گسترده نیروهای سپاه سرکوب شد. هرگز آمار رسمی از تعداد کشتهشدگان، بازداشتیها و میزان خسارتهای مالی اعلام نشد. تنها روزنامه خراسان به نقل از دادستانی مشهد از اعدام چهار نفر از افراد دستگیرشده خبر داد.<ref>[https://www.bbc.com/persian/blogs/2016/08/160831_l44_nazeran_mashhad_mutiny مشهد: شورشی که سرکوب شد سایت بی بی سی ۱۰ شهریور ۱۳۹۵]</ref> | ||
=== تظاهرات مردم بوکان ۱۳۷۱ === | === قتل عام تظاهرات مردم بوکان ۱۳۷۱ === | ||
تظاهرات قهرآمیز مردم دلاور بوکان در ۱۹خرداد ۱۳۷۱ به کشته و مجروح شدن دهها تن منجر شد. در بوکان بهدنبال ایجاد مزاحمت پاسداران برای مردم، اهالی به مقابله با نیروهای نظامی و امنیتی برخاسته و یک قیام تمامعیار شهری بهوقوع پیوست. در جریان آن قیام، تعداد بیشماری از مردم توسط پاسداران مجروح و تعدادی هم به شهادت رسیدند، بوکانیها در آن حرکت، همراه با شعارهای مرگ بر خامنهای و مرگ بر رفسنجانی جلوههایی از یک قیام مسلحانه مردمی را به نمایش گذاشته و پاسخ آتش پاسداران را با آتش دادند.<span dir="RTL"></span> | تظاهرات قهرآمیز مردم دلاور بوکان در ۱۹خرداد ۱۳۷۱ به کشته و مجروح شدن دهها تن منجر شد. در بوکان بهدنبال ایجاد مزاحمت پاسداران برای مردم، اهالی به مقابله با نیروهای نظامی و امنیتی برخاسته و یک قیام تمامعیار شهری بهوقوع پیوست. در جریان آن قیام، تعداد بیشماری از مردم توسط پاسداران مجروح و تعدادی هم به شهادت رسیدند، بوکانیها در آن حرکت، همراه با شعارهای مرگ بر خامنهای و مرگ بر رفسنجانی جلوههایی از یک قیام مسلحانه مردمی را به نمایش گذاشته و پاسخ آتش پاسداران را با آتش دادند.<span dir="RTL"></span> | ||
=== تظاهرات | === قتل عام تظاهرات مردم قزوین === | ||
در تظاهرات و اعتراض سراسری مردم قزوین در ۱۲مرداد ۷۳ مردم و جوانان این شهر، تقریباً تمامی نهادهای وابسته به دولت را به آتش کشیدند. | در تظاهرات و اعتراض سراسری مردم قزوین در ۱۲مرداد ۷۳ مردم و جوانان این شهر، تقریباً تمامی نهادهای وابسته به دولت را به آتش کشیدند. | ||
خط ۵۹: | خط ۵۸: | ||
برخی نیروهای نظامی- امنیتی از شورش قزوین در مرداد ۱۳۷۳به عنوان فتنه عظیم نام بردهاند؛ از جمله علی فضلی، از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران '''د'''رباره آن شورش گفت: <blockquote>«من لشگر سیدالشهدا بودم که گستره جغرافیای ما تا قزوین بود و تیپ سوم ما مستقر بود. ما با رزمندگان ارتباط داشتیم اما من با بعضی مسوولان که اسم نمیبرم، تماس گرفتم و گفتم مردم را به آرامش دعوت کنید. شما دعوت کردید بیایند تظاهرات کنند. اما در نهایت از دستشان در رفته بود. اراذل و اوباش آمدند و سوار بر معرکه شدند؛ حادثه تلخ و دلخراشی که قریب به ۱۸۶ نقطه قزوین، ۵۵ بانک، تعدادی از فروشگاهها، درختها و کیوسکهای مسیر را تخریب کردند.»<ref>[https://www.irna.ir/news/81326544/%D8%AF%D8%B1%D8%AF-%D8%AF%D9%84-%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D9%86%D8%A7%DA%AF%D9%81%D8%AA%D9%87-%DB%8C%D9%83-%D9%81%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%AF%D9%81%D8%A7%D8%B9-%D9%85%D9%82%D8%AF%D8%B3 خبرگزاری ایرنا ۳ مهر ۱۳۹۳]</ref></blockquote>بعدها حجاریان در مصاحبهای فاش کرد که در سرکوب قیام مردم قزوین از آر پی جی و کاتیوشا استفاده شد.<ref>انصاف نیوز ۹ اسفند ۱۳۹۶</ref> | برخی نیروهای نظامی- امنیتی از شورش قزوین در مرداد ۱۳۷۳به عنوان فتنه عظیم نام بردهاند؛ از جمله علی فضلی، از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران '''د'''رباره آن شورش گفت: <blockquote>«من لشگر سیدالشهدا بودم که گستره جغرافیای ما تا قزوین بود و تیپ سوم ما مستقر بود. ما با رزمندگان ارتباط داشتیم اما من با بعضی مسوولان که اسم نمیبرم، تماس گرفتم و گفتم مردم را به آرامش دعوت کنید. شما دعوت کردید بیایند تظاهرات کنند. اما در نهایت از دستشان در رفته بود. اراذل و اوباش آمدند و سوار بر معرکه شدند؛ حادثه تلخ و دلخراشی که قریب به ۱۸۶ نقطه قزوین، ۵۵ بانک، تعدادی از فروشگاهها، درختها و کیوسکهای مسیر را تخریب کردند.»<ref>[https://www.irna.ir/news/81326544/%D8%AF%D8%B1%D8%AF-%D8%AF%D9%84-%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D9%86%D8%A7%DA%AF%D9%81%D8%AA%D9%87-%DB%8C%D9%83-%D9%81%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%AF%D9%81%D8%A7%D8%B9-%D9%85%D9%82%D8%AF%D8%B3 خبرگزاری ایرنا ۳ مهر ۱۳۹۳]</ref></blockquote>بعدها حجاریان در مصاحبهای فاش کرد که در سرکوب قیام مردم قزوین از آر پی جی و کاتیوشا استفاده شد.<ref>انصاف نیوز ۹ اسفند ۱۳۹۶</ref> | ||
=== | === قتل عام در تظاهرات اسلامشهر === | ||
پانزدهم فروردین ۷۴، همزمان با رکوردزنی بیسابقه تورم، کرایه حمل و نقل در اسلامشهر غافلگیرانه رشد معناداری پیدا کرد. این موضوع ساکنان منطقه را خشمگین کرد و مردم به خیابانها آمدند. شهرهای رباط کریم، سلطان آباد و صالحآباد نیز به معترضان پیوستند. بعضی ادارههای دولتی و بانکها آسیب دیدند. در خیابانها لاستیک آتش زده شد و مردم جاده ساوه به تهران را بستند. با ورود قرارگاه ثارالله سپاه که مسئول تامین امنیت تهران بود، به سرعت با تظاهرات برخورد شد. از این اتفاق نیز آمار رسمی از تعداد بازداشتیها و کشتهشدگان منتشر نشد، اما شاهدان عینی از برخورد خشونتآمیز ماموران امنیتی با معترضان خبر داده بودند. شورش اسلامشهر در پانزدهم فروردین ۱۳۷۴ را ناشی از افزایش ۳۰ درصدی نرخ کرایه حمل و نقل میدانند اما شاید آن را میتوان بهانهای دانست برای اعتراض به تورم موجود که روندی رو به رشد داشت. بنابر آمار رسمی بانک مرکزی، تورم در سال ۱۳۷۳ به بیش از ۳۵ درصد و در سال ۱۳۷۴ به نزدیک ۵۰ درصد رسید که بالاترین نرخ تورم رسمی و اعلام شده در ایران است. | پانزدهم فروردین ۷۴، همزمان با رکوردزنی بیسابقه تورم، کرایه حمل و نقل در اسلامشهر غافلگیرانه رشد معناداری پیدا کرد. این موضوع ساکنان منطقه را خشمگین کرد و مردم به خیابانها آمدند. شهرهای رباط کریم، سلطان آباد و صالحآباد نیز به معترضان پیوستند. بعضی ادارههای دولتی و بانکها آسیب دیدند. در خیابانها لاستیک آتش زده شد و مردم جاده ساوه به تهران را بستند. با ورود قرارگاه ثارالله سپاه که مسئول تامین امنیت تهران بود، به سرعت با تظاهرات برخورد شد. از این اتفاق نیز آمار رسمی از تعداد بازداشتیها و کشتهشدگان منتشر نشد، اما شاهدان عینی از برخورد خشونتآمیز ماموران امنیتی با معترضان خبر داده بودند. شورش اسلامشهر در پانزدهم فروردین ۱۳۷۴ را ناشی از افزایش ۳۰ درصدی نرخ کرایه حمل و نقل میدانند اما شاید آن را میتوان بهانهای دانست برای اعتراض به تورم موجود که روندی رو به رشد داشت. بنابر آمار رسمی بانک مرکزی، تورم در سال ۱۳۷۳ به بیش از ۳۵ درصد و در سال ۱۳۷۴ به نزدیک ۵۰ درصد رسید که بالاترین نرخ تورم رسمی و اعلام شده در ایران است. | ||
خط ۷۲: | خط ۷۱: | ||
«علی اکبر ناطق نوری»، رییس وقت مجلس شورای اسلامی در کتاب خاطرات خود، در بخش مربوط به شورش دانشجویی ۱۸ تیر ۱۳۷۸ به شورش اسلامشهر نیز گریزی زده و معترضان در چنین شورشهایی را «یک مشت آدمهای عقدهای و اراذل و اوباش» نامیده بود. | «علی اکبر ناطق نوری»، رییس وقت مجلس شورای اسلامی در کتاب خاطرات خود، در بخش مربوط به شورش دانشجویی ۱۸ تیر ۱۳۷۸ به شورش اسلامشهر نیز گریزی زده و معترضان در چنین شورشهایی را «یک مشت آدمهای عقدهای و اراذل و اوباش» نامیده بود. | ||
=== | === قتل عام تظاهرات ۱۳۸۸ === | ||
[[پرونده:جانباختگان تظاهرات ۸۸.jpg|جایگزین=برخی از جانباختگان تظاهرات ۸۸|بندانگشتی|برخی از جانباختگان [[تظاهرات ۱۳۸۸|تظاهرات ۸۸]]]] | [[پرونده:جانباختگان تظاهرات ۸۸.jpg|جایگزین=برخی از جانباختگان تظاهرات ۸۸|بندانگشتی|برخی از جانباختگان [[تظاهرات ۱۳۸۸|تظاهرات ۸۸]]]] | ||
[[تظاهرات ۱۳۸۸]] به سلسله تظاهراتی گفته میشود که پس از اعلام نتایج انتخابات دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری و اعلام پیروزی دوباره محمود احمدینژاد، در تهران و سایر شهرهای ایران، آغاز گردید. تظاهرات ۱۳۸۸ نخست با شعار «رای من کو؟!» در اعتراض به شمارش آرا و نتایج آن بود که در تهران و سایر شهرهای ایران آغاز گردید، اما کمکم با شعارهایی از جمله «مرگ بر دیکتاتور» رنگ و بوی ضدحکومتی گرفت. | [[تظاهرات ۱۳۸۸]] به سلسله تظاهراتی گفته میشود که پس از اعلام نتایج انتخابات دهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری و اعلام پیروزی دوباره محمود احمدینژاد، در تهران و سایر شهرهای ایران، آغاز گردید. تظاهرات ۱۳۸۸ نخست با شعار «رای من کو؟!» در اعتراض به شمارش آرا و نتایج آن بود که در تهران و سایر شهرهای ایران آغاز گردید، اما کمکم با شعارهایی از جمله «مرگ بر دیکتاتور» رنگ و بوی ضدحکومتی گرفت. | ||
خط ۹۳: | خط ۸۳: | ||
در ایام انتخابات امکان ارسال پیامک کوتاه وجود نداشت و قطع شده بود، سایتهای اینترنتی و کانالهای ماهوارهای خارج نیز مسدود گردیده بود. | در ایام انتخابات امکان ارسال پیامک کوتاه وجود نداشت و قطع شده بود، سایتهای اینترنتی و کانالهای ماهوارهای خارج نیز مسدود گردیده بود. | ||
=== | === قتل عام در تظاهرات دی ماه ۱۳۹۶ === | ||
[[پرونده:شهدای قیام 96.jpg|جایگزین=برخی جانباختگان قیام ۹۶|بندانگشتی|برخی جانباختگان [[اعتراضات دیماه ۱۳۹۶|قیام ۹۶]]]] | [[پرونده:شهدای قیام 96.jpg|جایگزین=برخی جانباختگان قیام ۹۶|بندانگشتی|برخی جانباختگان [[اعتراضات دیماه ۱۳۹۶|قیام ۹۶]]]] | ||
[[اعتراضات دیماه ۱۳۹۶|اعتراضات ۷ دی ماه ۹۶]]، گروهی در اعتراض به عملکرد دولت در ارتباط با صندوقهای قرضالحسنه در میدان شهدای مشهد جمع شدند و علیه عملکرد کابینه شعار دادند. اما این اقدام برنامهریزیشده از سوی مخالفان حسن روحانی با سرعتی شوکه کننده فراگیر شد و کمتر از یک هفته بیش از | [[اعتراضات دیماه ۱۳۹۶|اعتراضات ۷ دی ماه ۹۶]]، گروهی در اعتراض به عملکرد دولت در ارتباط با صندوقهای قرضالحسنه در میدان شهدای مشهد جمع شدند و علیه عملکرد کابینه شعار دادند. اما این اقدام برنامهریزیشده از سوی مخالفان حسن روحانی با سرعتی شوکه کننده فراگیر شد و کمتر از یک هفته بیش از ۱۴۰ شهر ایران صحنه تظاهرات اعتراضی با شعارهایی کمابیش بیسابقه در مخالفت با نظام و حاکمیت جمهوری اسلامی شد. | ||
شهرهایی که دستخوش این اعتراضها شد، مناطقی عمدتا محرومتر با سفرههای خالیتر بود. | شهرهایی که دستخوش این اعتراضها شد، مناطقی عمدتا محرومتر با سفرههای خالیتر بود. | ||
خط ۲۴۳: | خط ۲۳۳: | ||
کنوانسیون حاضر در زمان لازم الاجرا شدن آن بوسیله دبیر کل سازمان ملل متحد به ثبت خواهد رسید.<ref>[http://www.azadegy.de/h0qoq%20bashar/hoq%2007.htm وبلاگ آزادگی]</ref> | کنوانسیون حاضر در زمان لازم الاجرا شدن آن بوسیله دبیر کل سازمان ملل متحد به ثبت خواهد رسید.<ref>[http://www.azadegy.de/h0qoq%20bashar/hoq%2007.htm وبلاگ آزادگی]</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
<references /> | <references /> |