۲٬۵۷۲
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
(لفظ «آیت‌الله» از نام آخوندها حذف شد) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
}} | }} | ||
دکتر محمد مصدق در ۲۹ اسفندماه ۱۳۲۹نفت ایران را ملی کرد. او سپس به‌رغم کارشکنی‌های دربار حامی انگلستان، در دادگاه لاهه از حق ایران در مقابل شکایت انگلستان دفاع کرد و در ۱۹ خرداد ۱۳۳۱ پیروز شد. در این هنگام وزیر خارجه‌ی انگلستان «آنتونی بایدن» در ملاقاتی با رئیس جمهوری آمریکا به این نتیجه رسیدند که برای حفظ منافع خود در ایران باید مصدق را حذف کنند. | |||
'''کودتای ۲۸ مرداد'''، کودتایی است که با طراحی و حمایت مالی سرویس اطلاعات مخفی انگلستان، آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) و با کمک ابوالقاسم کاشانی، سرلشکر فضل‌الله زاهدی، اشرف پهلوی و هم‌چنین هم‌یاری شعبان جعفری مشهور به شعبان بی‌مخ علیه نخست‌وزیر وقت ایران دکتر محمد مصدق انجام شد و منجر به دستگیری و خلع او گردید.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=پرهام قبادی|کد زبان=fa|تاریخ=۲۴ بهمن ۱۳۹۷|وبگاه=بی‌بی‌سی فارسی|نشانی=http://www.bbc.com/persian/world-47213762|عنوان=آمریکا و سیاست تغییر رژیم در آمریکای لاتین: از گذشته تا ونزوئلا}}</ref> در آمریکا از این عملیات با نام آژاکس نام می‌برند.<ref name=":2">{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=en|تاریخ=|وبگاه=1951–1954 - Office of the Historian|نشانی=https://history.state.gov/historicaldocuments/frus1951-54Iran|عنوان=Foreign Relations of the United States, 1952-1954, Iran|بازبینی=2017-06-16}}</ref> دولت آمریکا در سال ۲۰۰۹ رسما به خاطر این کودتا از مردم ایران عذرخواهی کرد. دکتر محمد مصدق در ۲۹ اسفندماه ۱۳۲۹نفت ایران را ملی کرد. او سپس به‌رغم کارشکنی‌های دربار حامی انگلستان، در دادگاه لاهه از حق ایران در مقابل شکایت انگلستان دفاع کرد و در ۱۹ خرداد ۱۳۳۱ پیروز شد. در این هنگام وزیر خارجه‌ی انگلستان «آنتونی بایدن» در ملاقاتی با رئیس جمهوری آمریکا به این نتیجه رسیدند که برای حفظ منافع خود در ایران باید مصدق را حذف کنند. | |||
دکتر محمد مصدق حامی یک حکومت مشروطه دموکراتیک بود که در آن شاه تنها به سلطنت اکتفا کرده و فاقد قدرت مطلقه باشد. او معتقد بود شاه باید تنها سلطنت کند و حکومت را به دولت واگذار نماید. مسیری که بسیاری از کشورهای پادشاهی پس از جنگ جهانی دوم در اروپا نیز طی کرده بودند. بسیاری از کشورهای اروپایی که هم‌‌اکنون دارای یک پادشاهی نمادین هستند،همین مسیر را طی نمودند. | دکتر محمد مصدق حامی یک حکومت مشروطه دموکراتیک بود که در آن شاه تنها به سلطنت اکتفا کرده و فاقد قدرت مطلقه باشد. او معتقد بود شاه باید تنها سلطنت کند و حکومت را به دولت واگذار نماید. مسیری که بسیاری از کشورهای پادشاهی پس از جنگ جهانی دوم در اروپا نیز طی کرده بودند. بسیاری از کشورهای اروپایی که هم‌‌اکنون دارای یک پادشاهی نمادین هستند،همین مسیر را طی نمودند. | ||
| خط ۵۴: | خط ۵۶: | ||
هم‌زمان با تمامی این وقایع طراحی کودتا علیه مصدق هم‌چنان در حال انجام بود. اشرف پهلوی، کاشانی و سرلشکر زاهدی که همگی در ارتباط با سیا و اس، آی اس(Secret Intelligence Service) انگلستان قرار داشتند از بازیگران اصلی این کودتا بودند. در ابتدا قرار بر این بود که سرهنگ نصیری در روز ۲۵ مرداد پس از دستگیری سرتیب ریاحی فرمانده ستاد ارتش که از حامیان مصدق بود، با چند کامیون سرباز به خانه مصدق حمله کرده و او را نیز دستگیر نماید. اما این کودتا لو رفت و شکست خورد. طرح دوم در روز ۲۸ مرداد اجرا شد. در این روز خانه مصدق به محاصره‌ی نظامیان سرلشکر زاهدی و دستجات لات‌ها به سرکردگی شعبان جعفری درآمد. خانه دکتر مصدق زیر رگبار گلوله قرار گرفت. پس از تخریب خانه شعبان بی مخ و کاشانی از خانه بازدید کردند. دکتر مصدق که از آن خانه خارج شده بود دو روز بعد دستگیر شد. سرلشکر زاهدی خود را به عنوان نخست‌وزیر معرفی کرد. پس از بازگشت شاه به ایران سلطنت مطلقه‌ی پهلوی برای یک دوره جدید آغاز گشت.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/fk_downfall_e34/25428385.html سیا در کودتا چه کرد]</ref> | هم‌زمان با تمامی این وقایع طراحی کودتا علیه مصدق هم‌چنان در حال انجام بود. اشرف پهلوی، کاشانی و سرلشکر زاهدی که همگی در ارتباط با سیا و اس، آی اس(Secret Intelligence Service) انگلستان قرار داشتند از بازیگران اصلی این کودتا بودند. در ابتدا قرار بر این بود که سرهنگ نصیری در روز ۲۵ مرداد پس از دستگیری سرتیب ریاحی فرمانده ستاد ارتش که از حامیان مصدق بود، با چند کامیون سرباز به خانه مصدق حمله کرده و او را نیز دستگیر نماید. اما این کودتا لو رفت و شکست خورد. طرح دوم در روز ۲۸ مرداد اجرا شد. در این روز خانه مصدق به محاصره‌ی نظامیان سرلشکر زاهدی و دستجات لات‌ها به سرکردگی شعبان جعفری درآمد. خانه دکتر مصدق زیر رگبار گلوله قرار گرفت. پس از تخریب خانه شعبان بی مخ و کاشانی از خانه بازدید کردند. دکتر مصدق که از آن خانه خارج شده بود دو روز بعد دستگیر شد. سرلشکر زاهدی خود را به عنوان نخست‌وزیر معرفی کرد. پس از بازگشت شاه به ایران سلطنت مطلقه‌ی پهلوی برای یک دوره جدید آغاز گشت.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/fk_downfall_e34/25428385.html سیا در کودتا چه کرد]</ref> | ||
[[پرونده:شعبان بی‌مخ و آیت‌الله کاشانی.jpg|جایگزین=شعبان بی‌مخ و آیت‌الله کاشانی|بندانگشتی| | [[پرونده:شعبان بی‌مخ و آیت‌الله کاشانی.jpg|جایگزین=شعبان بی‌مخ و آیت‌الله کاشانی|بندانگشتی|کاشانی و شعبان بی‌مخ]] | ||
== پیشینه کودتای ۲۸ مرداد == | == پیشینه کودتای ۲۸ مرداد == | ||