۱٬۰۴۴
ویرایش
عباس میرزا: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
هرات در محاصره بود که شاه قاجار به دلیلی نامعلوم عباس میرزا را فراخواند. سپهسالار ایران، فرزند خویش را برای ادامه محاصره شورشیان در هرات باقی گذاشت و عازم تهران شد اما در حوالی مشهد، بیماری کهنه کلیویش تشدید شده و در شهر مشهد دار فانی را وداع گفت. برخی مورخین به نقش پزشک انگلیسی عباس میرزا در مرگ او اشاره کرده و قائل به مسموم شدن ولیعهد می‌باشند اما صحت و سقم این ادعا هرگز مشخص نشده‌است.<ref name=":0" /> | هرات در محاصره بود که شاه قاجار به دلیلی نامعلوم عباس میرزا را فراخواند. سپهسالار ایران، فرزند خویش را برای ادامه محاصره شورشیان در هرات باقی گذاشت و عازم تهران شد اما در حوالی مشهد، بیماری کهنه کلیویش تشدید شده و در شهر مشهد دار فانی را وداع گفت. برخی مورخین به نقش پزشک انگلیسی عباس میرزا در مرگ او اشاره کرده و قائل به مسموم شدن ولیعهد می‌باشند اما صحت و سقم این ادعا هرگز مشخص نشده‌است.<ref name=":0" /> | ||
== مناصب و مشاغل == | |||
=== ولیعهد === | |||
==== حکومت قاجار ==== | |||
( از ۱۲۱۳ه.ق. تا ۱۲۴۹ه.ق. ) | |||
فتحعلي شاه در سال دوم جلوس سلطنت خود، مجلسی از بزرگان خاندان قاجار و علماء و رجال سرشناس و درباريان تشکیل داد تا درباره ولیعهد به مشورت و گفتگو بپردازند. عموم بزرگان و سران قاجار نسبت به شجاعت و قابليت عباس میرزا اتفاق نظر داشتند و انتخاب او به ولیعهدی را شايسته دانستند. عباس میرزا در مقام نایب السلطنه فرمانده سپاه بود و بارها مامور آرام کردن کشمکش میان شاهزادگان قاجار شد. او یکسال قبل از پدرش درگذشت. | |||
=== حاکم === | |||
==== منطقه آذربایجان ==== | |||
( از ۱۲۱۳/۱۲ه.ق. ) | |||
اواخر ماه ذيحجه، 1213 هـ، ق عباس ميرزا به شهر تبريز وارد شد. از جانب پدرش به حکومت آذربایجان منصوب گشت و میرزا اسحاق، برادر میرزا ابوالقاسم قائم مقام دوم را به وزارت او برگزید. عباس میرزا پس از ورود به اين سرزمين دست به اصلاحاتي در آذربايجان زد، او به كارهاي ديواني نظم و ترتيبي خاص داد وی طرز جمع‌آوري ماليات و عوايد دولتي ظالمانه و برخلاف اخلاق و عدالت را سامان داد. عباس ميرزا دستور داد شهرهاي مهم آذربايجان، از جمله اردبيل و خوي و مراغه و غيره از شكل و صورت هاي قبلي خارج شوند و مخصوصاً ترتيب خيابان ها و عمارات دولتي به طرز نوين احداث گردد. او در شهر تبريز بناها و ساختمان هاي عمومي و گردشگاه هاي مختلفي را ايجاد كرد و بخاطر رفاه حال عموم، دستور داد اماكن و باغ هاي عمومي مفرح و دل‌انگيزي در داخل شهر تبريز ساخته شود.<ref name=":1">عباس میرزا نایب السلطنه - [http://rijaldb.com/fa/5982/%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B3+%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%B2%D8%A7+%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%A8+%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D9%87 مناصب و مشاغل] </ref> | |||
== حوادث مهم زندگی == | |||
=== رهبر === | |||
==== دوره اول جنگ ایران و روس در قاجار ==== | |||
( از ۱۲۱۸ه.ق. تا ۱۲۲۸ه.ق. ) | |||
بعد از فتح گرجستان به وسیلهٔ روسیه تزاری کشمکشها بین ایران و روس آغاز شد و شهر گنجه به سال 1218 ه. ق توسط سردار روسیه ژنرال پاول سیسیانف تصرف شد. به محض اطلاع فتحعلی شاه از تسخیر گنجه و تسلیم ایروان و قره باغ سپاهی به فرماندهی عباس میرزا نایب‌السلطنه فرستاد. در آغاز جنگ، قشون ایران در اچمازین پیروز شدند اما شورش حکمرانان شوشی و قره باغ و پیوستن آنها به قوای روسیه جنگ را تداوم بخشید. | |||
با قتل سیسیانف فرماندهی سپاه روسیه به عهده گودوویچ افتاد (این دوران هم‌زمان است با فعالیت‌های ژنرال گاردان در تقویت نظامی ایران). گودوویچ در سال 1223 ه. ق به صورت غافل‌گیرانه به ایروان حمله برد. اما شکست خورد و برگشت. عباس میرزا برای تنبیه سپاه روسیه از تبریز به نخجوان رهسپار شد و طی چند نبرد در اطراف شهر ایروان و دریاچه گوگچه سپاهیان روس را مغلوب کرد. در سال 1225ه. ق. حسین خان قاجار حاکم ایروان علیه روس‌ها شورش کرد و جمع زیادی از روس‌ها را به اسیری گرفت و عازم تهران کرد. این روزها (۱۲۲۶- ۱۲۲۵ه. ق) مقارن با خروج گاردان از ایران و ورود هیات نظامی انگلیسی به ایران است. | |||
در نهایت نیروهای روسیه به اتکای توپخانه مجهز خود به اردوی ایرانیان در اصلاندوز حمله کردند و نیروهای ایرانی را از ارس عقب راندند. میانجی‌گری بریتانیا دو طرف را به مذاکره برای صلح کشانید که سرانجام پیمان صلح در 1228 ه.ق در دهکده گلستان به امضاء رسید. بر اساس مفاد این پیمان ایران بسیاری از ایالات خود در قفقاز را مانند قره باغ، گنجه، شیروان، باکو و... را از دست داد. | |||
==== دوره دوم جنگ ایران و روس در دوره قاجار ==== | |||
( از ۱۲۴۱ه.ق. تا ۱۲۴۳ه.ق. ) | |||
مشخص نبودن مرزهای بین ایران و روسیه و شورش ها و ناامنی هایی که بسیاری از حاکمان و ساکنان مرزی برپا کرده بودند (از جمله حسین خان قاجار حاکم ایروان) ظلم و ستم پی در پی روس ها به مسلمانان قفقاز و تقاضای کمک ایشان از دولت ایران از عوامل اصلی شروع دوباره آتش جنگ بود. فتحعلی شاه، عباس میرزا را به فرماندهی سپاه ایران منصوب و راهی نواحی تصرف شده کرد. چون روس ها مهیای جنگ نبودند غافلگیر شدند و سپاهیان ایرانی تمامی ولایات از دست رفته از جمله باکو، دربند، شوشی، داغستان، ایروان و تالش را به تصرف درآوردند. | |||
پس از این واقعه پاسکوویچ از سرداران معروف روسیه از جنگ های روس و عثمانی فارغ شد و فرماندهی سپاه روس در قفقاز را عهده دار شد ویرملوف به خاطر عدم کامیابی در جنگ از طرف تزار روسیه احضار شد. پاسکوویچ درصدد برآمد تمامی نواحی متصرف شده توسط ایرانیان را بازپس گیرد. ابتدا قره باغ و سپس ایروان را تصرف کرد و در جبهه‌های طالش و لنکران قوای ایران را شکست داد لذا با شتاب خود را به گنجه رساند. عباس میرزا نیز با ۳۰ هزار سپاهی عازم گنجه شد. در این نبرد که به جنگ گنجه معروف شد نزدیک بود که پیروزی نصیب ایرانیان شود اما به علت خیانت آصف الدوله صدراعظم وقت در اعزام نیرو به سپاه ایران، عباس میرزا ناچار به عقب نشینی شد. | |||
عباس میرزا آخرین نیروهای خود را در سردار آباد متمرکز و به سال 1243 (ه.ق) با قوای روسیه به نبردی سخت پرداخت اما نرسیدن آذوقه و جیره و مواجب سپاهیان از تهران باعث تضعیف و متزلزل کردن روحیه سربازان ایرانی شد و سردارآباد به تصرف سردار روس درآمد و قوای ایران به کلی از ساحل چپ رود ارس به داخل آذربایجان رانده شدند. با خیانت آصف الدوله تبریز توسط ارتش روسیه تصرف شد و نیرو های ارتش روسیه تا ده خوارقان پیش رفتند و عباس میرزا به ناچار تقاضای صلح کرد.<ref name=":1" /> | |||
== جملات تأمل برانگیز عباس میرزا ولیعهد فتحعلیشاه به سفیر فرانسه در ایران == | == جملات تأمل برانگیز عباس میرزا ولیعهد فتحعلیشاه به سفیر فرانسه در ایران == | ||