آقامحمدخان قاجار: تفاوت میان نسخه‌ها

پرش به ناوبری پرش به جستجو
هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۱۲ ژوئن ۲۰۱۸
خط ۹۷: خط ۹۷:
قدرت یافتن دودمان قاجار به [[صفویان|عهد صفوی]] و شاه عباس کبیر برمی‌گردد؛ ابتدا در شمال رود ارس ساکن بودند و در آن زمان به دلیل کمک‌های بزرگی که به دربار صفوی می‌نمودند، قدرت بیشتری یافتند و سپس دسته‌ای از آنان در غرب استرآباد و در دشت گرگان سکنی گزیدند. [[نادرشاه افشار]] در زمان حکومتش برای جلوگیری از به قدرت رسیدن محمدحسن‌خان که در هنگام قتل پدر ۱۲ سال بیش نداشت یوخاری‌باش‌ها که ساکنین بالادست رود گرگان بودند را به حکمرانی منسوب کرد تا بدین ترتیب با ایجاد شکاف و اختلاف میان طوایف قاجار نگران ناآرامی‌های داخلی نگردد و اشاقه‌باش‌ها زیر نظر حکومت ایشان گردند.<ref name=":1">سایت آسمان - [http://www.asemankafinet.ir/post/4126/تحقیق-درباره-آقامحمدخان-قاجار.aspx تحقیق درباره آقامحمدخان قاجار]</ref>
قدرت یافتن دودمان قاجار به [[صفویان|عهد صفوی]] و شاه عباس کبیر برمی‌گردد؛ ابتدا در شمال رود ارس ساکن بودند و در آن زمان به دلیل کمک‌های بزرگی که به دربار صفوی می‌نمودند، قدرت بیشتری یافتند و سپس دسته‌ای از آنان در غرب استرآباد و در دشت گرگان سکنی گزیدند. [[نادرشاه افشار]] در زمان حکومتش برای جلوگیری از به قدرت رسیدن محمدحسن‌خان که در هنگام قتل پدر ۱۲ سال بیش نداشت یوخاری‌باش‌ها که ساکنین بالادست رود گرگان بودند را به حکمرانی منسوب کرد تا بدین ترتیب با ایجاد شکاف و اختلاف میان طوایف قاجار نگران ناآرامی‌های داخلی نگردد و اشاقه‌باش‌ها زیر نظر حکومت ایشان گردند.<ref name=":1">سایت آسمان - [http://www.asemankafinet.ir/post/4126/تحقیق-درباره-آقامحمدخان-قاجار.aspx تحقیق درباره آقامحمدخان قاجار]</ref>


== در دربار [[کریم‌خان زند|کریم‌خان]] ==
== در دربار کریم‌خان ==
آقامحمدخان نزدیک به ۱۶ سال (۱۱۷۷ تا ۱۱۹۳ هجری قمری) در شیراز به سر برد. کریم‌خان با مهربانی بسیار با وی رفتار می‌کرد. وکیل به او اجازه داده بود که به شکارهای جرگهٔ چندروزه رود و او بیشتر با یکی از دو برادرش، جعفرقلی یا مهدیقلی، به شکار می‌رفت. کریم‌خان گاه در کارهای سیاسی با وی رایزنی می‌کرد و با نوعی کنایه او را «پیران ویسه» (وزیرِ افراسیاب) خطاب می‌کرد. اعتماد وکیل به او تا آنجا بود که می‌خواست وی را برای سرکوب کردن شورش حسینقلی‌خان به مازندران بفرستد. خان قاجار توسط عمهٔ (یا خواهر یا خالهٔ) خود (خدیجه‌بیگم) که به اندرون شاهی راه یافته بود و نفوذی فراوان داشت، از احوال درونی دربار و ماجراهای سیاسی شیراز باخبر می‌شد، تا اینکه از بیماری و مرگ قریب‌الوقوع خان زند آگاه گردید. پس به بهانهٔ شکار از شهر بیرون شد و زمانی که نشانه‌های مرگ وی را دریافت، با نیرنگ و شتاب همراه ۲ برادرش جعفرقلی‌خان و مهدیقلی‌خان و چند تن دیگر که شمارشان را تا ۱۷ تن نوشته‌اند، در ۱۳ صفر ۱۱۹۳ هجری قمری از منطقهٔ فارس بیرون آمد و با سختی و تنگدستی خود را به [[اصفهان]] و از آنجا به دولاب تهران رساند. در اصفهان و ورامین گروهی از سران قاجار و خوانین ایلات به او پیوستند. در سر راه خود به مازندران، یکی دو محمولهٔ «مالیات و خزانه» حکومت را که به [[شیراز]] می‌بردند مصادره کرد. از ایل قاجار اینان همراه وی بودند: باباخان (فتحعلی‌شاه) پسر حسینقلی‌خان، محمدخان دایی آقامحمدخان، پسرش سلیمان‌خان اعتضادالدوله که هنگام فرار از شیراز دستگیر شده اما به علت خردسالی او را نکشتند، موسی‌خان و عیسی‌خان پسران اسکندرخان قوانلو که هر دو هنگام فرار از شیراز کشته شدند، رضاخان دولو، محمدامین آقا (عموزادهٔ پدر آقامحمدخان) و چند تن دیگر که برخی از آنان تا استرآباد محمدخان را همراهی کردند.<ref name=":2">دانش نامه آریانا - [http://database-aryana-encyclopaedia.blogspot.al/2008/10/blog-post_02.html آقا محمد خان قاجار]</ref>
آقامحمدخان نزدیک به ۱۶ سال (۱۱۷۷ تا ۱۱۹۳ هجری قمری) در شیراز به سر برد. [[کریم‌خان زند|کریم‌خان]] با مهربانی بسیار با وی رفتار می‌کرد. وکیل به او اجازه داده بود که به شکارهای جرگهٔ چندروزه رود و او بیشتر با یکی از دو برادرش، جعفرقلی یا مهدیقلی، به شکار می‌رفت. کریم‌خان گاه در کارهای سیاسی با وی رایزنی می‌کرد و با نوعی کنایه او را «پیران ویسه» (وزیرِ افراسیاب) خطاب می‌کرد. اعتماد وکیل به او تا آنجا بود که می‌خواست وی را برای سرکوب کردن شورش حسینقلی‌خان به مازندران بفرستد. خان قاجار توسط عمهٔ (یا خواهر یا خالهٔ) خود (خدیجه‌بیگم) که به اندرون شاهی راه یافته بود و نفوذی فراوان داشت، از احوال درونی دربار و ماجراهای سیاسی شیراز باخبر می‌شد، تا اینکه از بیماری و مرگ قریب‌الوقوع خان زند آگاه گردید. پس به بهانهٔ شکار از شهر بیرون شد و زمانی که نشانه‌های مرگ وی را دریافت، با نیرنگ و شتاب همراه ۲ برادرش جعفرقلی‌خان و مهدیقلی‌خان و چند تن دیگر که شمارشان را تا ۱۷ تن نوشته‌اند، در ۱۳ صفر ۱۱۹۳ هجری قمری از منطقهٔ فارس بیرون آمد و با سختی و تنگدستی خود را به [[اصفهان]] و از آنجا به دولاب تهران رساند. در اصفهان و ورامین گروهی از سران قاجار و خوانین ایلات به او پیوستند. در سر راه خود به مازندران، یکی دو محمولهٔ «مالیات و خزانه» حکومت را که به [[شیراز]] می‌بردند مصادره کرد. از ایل قاجار اینان همراه وی بودند: باباخان (فتحعلی‌شاه) پسر حسینقلی‌خان، محمدخان دایی آقامحمدخان، پسرش سلیمان‌خان اعتضادالدوله که هنگام فرار از شیراز دستگیر شده اما به علت خردسالی او را نکشتند، موسی‌خان و عیسی‌خان پسران اسکندرخان قوانلو که هر دو هنگام فرار از شیراز کشته شدند، رضاخان دولو، محمدامین آقا (عموزادهٔ پدر آقامحمدخان) و چند تن دیگر که برخی از آنان تا استرآباد محمدخان را همراهی کردند.<ref name=":2">دانش نامه آریانا - [http://database-aryana-encyclopaedia.blogspot.al/2008/10/blog-post_02.html آقا محمد خان قاجار]</ref>
[[پرونده:طرح روی جلد کتاب «آقامحمدخان قاجار» ب.jpg|بندانگشتی|طرح روی جلد کتاب «آقامحمدخان قاجار» ]]
[[پرونده:طرح روی جلد کتاب «آقامحمدخان قاجار» ب.jpg|بندانگشتی|طرح روی جلد کتاب «آقامحمدخان قاجار» ]]


منوی ناوبری