ساواک: تفاوت میان نسخه‌ها

پرش به ناوبری پرش به جستجو
۵۹ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۷ اکتبر ۲۰۱۹
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۲: خط ۳۲:
[[ویلیام سولیوان]] آخرین سفیر امریکا در ایران در مورد ساواک سازمان اطلاعات و امنیت کشور می‌گوید: «در سال ۱۹۵۷ سازمان سیا طرح و چارچوب تشکیلاتی یک سازمان جدید اطلاعاتی را به شاه داد و خود در تأسیس و سازمان دادن به آن مشارکت کرد. این تشکیلات که به نام سازمان اطلاعات و امنیت کشور نامیده می‌شد به زودی به نام مخفف آن یعنی ساواک شهرت یافت».<ref>ویلیام سولیوان، ماموریت در ایران، ترجمه محمود مشرقی، تهران ۱۳۶۱ صفحه ۶۹</ref>  
[[ویلیام سولیوان]] آخرین سفیر امریکا در ایران در مورد ساواک سازمان اطلاعات و امنیت کشور می‌گوید: «در سال ۱۹۵۷ سازمان سیا طرح و چارچوب تشکیلاتی یک سازمان جدید اطلاعاتی را به شاه داد و خود در تأسیس و سازمان دادن به آن مشارکت کرد. این تشکیلات که به نام سازمان اطلاعات و امنیت کشور نامیده می‌شد به زودی به نام مخفف آن یعنی ساواک شهرت یافت».<ref>ویلیام سولیوان، ماموریت در ایران، ترجمه محمود مشرقی، تهران ۱۳۶۱ صفحه ۶۹</ref>  


این سازمان اطلاعاتی از سال ۱۳۳۶ تا ۱۳۵۷ درجهت تحکیم حکومت شاه با دستگیری، [[شکنجه]] و اعدام زندانیان سیاسی به مقابله با مخالفان می‌پراخت. ساواک همچنین با در اختیار گرفتن رسانه‌های عمومی، از جمله رادیو تلویزیون، مطبوعات و نیز کنترل و نظارت بر چاپ کتاب، افکار عمومی را به نفع رژیم شاه تغییر می‌داد. سرکوب و مقابله با گروه‌های مخالف، اعم از گروه‌های چریکی مانند [[سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران|سازمان چریکهای فدایی خلق ایران]] و [[سازمان مجاهدین خلق ایران]]، [[حزب توده ایران|حزب توده]]، [[نهضت آزادی]] و نیروهای ملی‌گرا، مذهبی‌های مخالف از جمله وظایف ساواک بود.  
این سازمان اطلاعاتی از سال ۱۳۳۶ تا ۱۳۵۷ درجهت تحکیم حکومت شاه با دستگیری، [[شکنجه]] و اعدام زندانیان سیاسی به مقابله با مخالفان می‌پراخت. ساواک همچنین با در اختیار گرفتن رسانه‌های عمومی، از جمله رادیو تلویزیون، مطبوعات و نیز کنترل و نظارت بر چاپ کتاب، افکار عمومی را به نفع رژیم شاه سمت می‌داد. سرکوب و مقابله با گروه‌های مخالف، اعم از گروه‌های چریکی مانند [[سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران|سازمان چریکهای فدایی خلق ایران]] و [[سازمان مجاهدین خلق ایران]]،و احزاب و جریان‌های سیاسی مانند [[حزب توده ایران|حزب توده]]، [[نهضت آزادی]] و نیروهای ملی‌گرا و مذهبی‌ مخالف، از جمله وظایف ساواک بود.  


== شکل گیری ساواک ==
== شکل گیری ساواک ==
خط ۶۰: خط ۶۰:
# جنحه و جنایاتی که در فصل اول باب دوم قانون کیفر عمومی مصوب ۲۲ دی ماه ۱۳۰۴ پیش بینی شده است.
# جنحه و جنایاتی که در فصل اول باب دوم قانون کیفر عمومی مصوب ۲۲ دی ماه ۱۳۰۴ پیش بینی شده است.
* ماده سه:
* ماده سه:
مامورین سازمان اطلاعات و امنیت کشور از حیث طرز تعقیب بزه‌های مذکور در این قانون و انجام وظایف، در زمره ضابطین نظامی خواهند بود و از تاریخ تصویب این قانون، رسیدگی به کلیه بزه های مذکور فوق، در صلاحیت دادگاه های دائمی نظامی خواهد بود.
مامورین سازمان اطلاعات و امنیت کشور از حیث طرز تعقیب بزه‌های مذکور در این قانون و انجام وظایف، در زمره ضابطین نظامی خواهند بود و از تاریخ تصویب این قانون، رسیدگی به کلیه بزه‌های مذکور فوق، در صلاحیت دادگاه های دائمی نظامی خواهد بود.


تبصره ۱ - انجام وظایف و تکالیف سازمان اطلاعات و امنیت کشور از حیثی که ضابط نظامی محسوب می شوند، به هیچ وجه مانع انجام وظایف و تکالیفی که به موجب قانون دادرسی و کیفر ارتش بر عهده ضابطین نظامی است نخواهد بود و همچنین مواد این قانون و احکام و آیین‌نامه‌ها و مقرراتی که مربوط به تکالیف مامورین نظامی و ژاندارمری و شهربانی نسبت به انجام وظایف و خدمات محوله است، نمی باشد.
تبصره ۱ - انجام وظایف و تکالیف سازمان اطلاعات و امنیت کشور از حیثی که ضابط نظامی محسوب می شوند، به هیچ وجه مانع انجام وظایف و تکالیفی که به موجب قانون دادرسی و کیفر ارتش بر عهده ضابطین نظامی است نخواهد بود و همچنین مواد این قانون و احکام و آیین‌نامه‌ها و مقرراتی که مربوط به تکالیف مامورین نظامی و ژاندارمری و شهربانی نسبت به انجام وظایف و خدمات محوله است، نمی باشد.


تبصره ۲- رسیدگی به بزه‌هایی که به موجب این قانون، در صلاحیت دادگاه دائمی نظامی شناخته شده و متهمین به ارتکاب بزه‌های مزبور که قبل از تصویب این قانون در مراجع صالح دیگر تحت تعقیب قرار گرفته‌اند، هر گاه بر علیه متهمین کیفر خواست صادر نگردیده و پرونده‌هایی که کیفر خواست صادره شده در دادگاه مربوط رسیدگی خواهد شد.
تبصره ۲- رسیدگی به بزه‌هایی که به موجب این قانون، در صلاحیت دادگاه دائمی نظامی شناخته شده و متهمین به ارتکاب بزه‌های مزبور که قبل از تصویب این قانون در مراجع صالح دیگر تحت تعقیب قرار گرفته‌اند، هر گاه بر علیه متهمین کیفر خواست صادر نگردیده و پرونده‌هایی که کیفر خواست صادره شده، در دادگاه مربوط رسیدگی خواهد شد.


ماده ۴- کارمندان سازمان اطلاعات و امنیت کشور، هر گاه به ارتکاب بزهی متهم شوند که راجع به خدمت بوده یا ملازمه با خدمات و وظایف آنها داشته باشد، در حکم نظامیان و خدمتگزاران ارتش هستند و با رعایت مقررات قانون دادرسی و کیفر ارتش مصوب ۱۳۱۷ تابع در دادگاه‌های نظامی دائمی خواهند بود.
ماده ۴- کارمندان سازمان اطلاعات و امنیت کشور، هر گاه به ارتکاب بزهی متهم شوند که راجع به خدمت بوده یا ملازمه با خدمات و وظایف آنها داشته باشد، در حکم نظامیان و خدمتگزاران ارتش هستند و با رعایت مقررات قانون دادرسی و کیفر ارتش مصوب ۱۳۱۷ تابع در دادگاه‌های نظامی دائمی خواهند بود.
خط ۹۴: خط ۹۴:


== ادارات مختلف ساواک ==
== ادارات مختلف ساواک ==
ساواک از سه قسمت اصلی تشکیل شده بود: حوزه ریاست، ادارات کل و ساواک‌ها (ساواک تهران و سایر شهرها). نمایندگی ساواک، در سایر کشورها.
ساواک از سه قسمت اصلی تشکیل شده بود: حوزه ریاست، ادارات کل و ساواک‌ها (ساواک تهران و سایر شهرها) و نمایندگی ساواک، در سایر کشورها.


=== ۱.    حوزه ریاست ===
=== ۱.    حوزه ریاست ===
خط ۱۴۳: خط ۱۴۳:
# ترور و حذف مخالغان
# ترور و حذف مخالغان
== سایر نهادهای امنیتی ==
== سایر نهادهای امنیتی ==
بعد از تأسیس ساواک رکن ۲ و [[اداره آگاهی]] و [[فرمانداری نظامی]] در کنار ساواک به کار خود ادامه دادند و بر مبنای خواسته شاه که باید اطلاعات و اخبار از راههای مختلف به دست آید؛ بنابراین نهادهای دیگری مانند «[[سازمان بازرسی شاهنشاهی]]» و «[[دفتر ویژه اطلاعات]]» نیز به وجود آمد. ساواک در دوران فعالیت خود با تمام آنها در ارتباط بود و در بعضی موارد از آنها کمک می‌گرفت. همچنین در سال ۱۳۵۲ با افزایش فعالیت‌های گروههای مسلح، ساواک به همراه شهربانی و ارتش و ژاندارمری «[[کمیته مشترک ضدخرابکاری]]» را به‌وجود آورد تا آن گروهها را سریع‌تر شناسایی کرده و از بین ببرند.
بعد از تأسیس ساواک، رکن ۲ و [[اداره آگاهی]] و [[فرمانداری نظامی]] در کنار ساواک به کار خود ادامه دادند و بر مبنای خواسته شاه که باید اطلاعات و اخبار از راههای مختلف به دست آید؛ نهادهای دیگری مانند «[[سازمان بازرسی شاهنشاهی]]» و «[[دفتر ویژه اطلاعات]]» نیز به وجود آمد. ساواک در دوران فعالیت خود با تمام آنها در ارتباط بود و در بعضی موارد از آنها کمک می‌گرفت. همچنین در سال ۱۳۵۲ با افزایش فعالیت‌های گروههای مسلح، ساواک به همراه شهربانی و ارتش و ژاندارمری «[[کمیته مشترک ضدخرابکاری]]» را به‌وجود آورد تا آن گروهها را سریع‌تر شناسایی کرده و از بین ببرند.


بنابراین علاوه بر ساواک، واحدهایِ پلیسی شهربانی، [[گارد شاهنشاهی]]، [[ژاندارمری]] و نیز واحدهای اطلاعاتی و سرّی [[رکن دوم ارتش]]، بازرسی شاهنشاهی و دفتر ویژه اطلاعات، وظیفه حفظ امنیت در قلمرو و حکومت شاهنشاهی ایرانی را عهده‌دار شدند.
بنابراین علاوه بر ساواک، واحدهایِ پلیسی شهربانی، [[گارد شاهنشاهی]]، [[ژاندارمری]] و نیز واحدهای اطلاعاتی و سرّی [[رکن دوم ارتش]]، بازرسی شاهنشاهی و دفتر ویژه اطلاعات، وظیفه حفظ امنیت در قلمرو و حکومت شاهنشاهی ایران را عهده‌دار شدند.


== رؤسا و مقامات ساواک ==
== رؤسا و مقامات ساواک ==
خط ۱۷۲: خط ۱۷۲:
# سرتیپ منوچهر هاشمی ریاست اداره کل هشتم ساواک (ضدجاسوسی)
# سرتیپ منوچهر هاشمی ریاست اداره کل هشتم ساواک (ضدجاسوسی)
# مرتضی موسوی، از سال ۱۳۵۲ تا انقلاب ایران، ریاست اداره سوم عملیات اداره کل ضدجاسوسی ساواک
# مرتضی موسوی، از سال ۱۳۵۲ تا انقلاب ایران، ریاست اداره سوم عملیات اداره کل ضدجاسوسی ساواک
[[پرونده:شکنجه گران ساواک.jpg|جایگزین=شکنجه گران ساواک|بندانگشتی|شکنجه گران ساواک: از بالا راست: بهار - دکتر جوان- مصطفوی-کاوه سعیدی- شادی- کمالی- کوچصفهانی]]
[[پرونده:شکنجه گران ساواک.jpg|جایگزین=شکنجه گران ساواک|بندانگشتی|شکنجه گران ساواک: از بالا راست: بهار - دکتر جوان- مصطفوی-کاوه- سعیدی- شادی- کمالی- کوچصفهانی]]


=== بازجویان کمیته مشترک ضدخرابکاری ===
=== بازجویان کمیته مشترک ضدخرابکاری ===
خط ۱۸۸: خط ۱۸۸:


== انواع [[شکنجه‌]]<nowiki/>ها==
== انواع [[شکنجه‌]]<nowiki/>ها==
ساواک شکنجه‌های مختلفی را بر روی زندانیان و مخالفان سیاسی اعمال می‌کرد. برخی از انواع آنها را تحت آموزش موساد اسرائیل آموخته و مورد استفاده قرار می‌داد. از جمله شکنجه‌های مورد استفاده ساواک موارد زیر است:
ساواک شکنجه‌های مختلفی را بر روی زندانیان و مخالفان سیاسی اعمال می‌کرد. برخی از انواع آنها را تحت آموزش موساد اسرائیل آموخته بود و مورد استفاده قرار می‌داد. از جمله شکنجه‌های مورد استفاده ساواک موارد زیر است:
* بستن دستها و پاها به تخت و شلاق و زدن با کابل‌های نازک و کلفت به کف و روی پاها که منجر به ریختن ناخنها می‌گردید.
* بستن دستها و پاها به تخت و شلاق و زدن با کابل‌های نازک و کلفت به کف و روی پاها که منجر به ریختن ناخنها می‌گردید.
* بستن دستها و پاها توسط آپولو و گذاشتن کلاه مخصوص همراه با سر و صدا و زدن کابل و شوک الکتریکی به جاهای حساس بدن.
* بستن دستها و پاها توسط آپولو و گذاشتن کلاه مخصوص همراه با سر و صدا و زدن کابل و شوک الکتریکی به جاهای حساس بدن.
خط ۱۹۵: خط ۱۹۵:
* صلیبی آویزان کردن از نرده‌های اطراف فلکه (طبقات) همراه با شوک، زدن با کابل و انواع آزار و اذیت‌ها مانند سوزاندن و لگد کردن
* صلیبی آویزان کردن از نرده‌های اطراف فلکه (طبقات) همراه با شوک، زدن با کابل و انواع آزار و اذیت‌ها مانند سوزاندن و لگد کردن
* آویزان کردن به وسیله دو دست یا یک دست از قلاب‌های اتاق بازجویان پس از تحمل شکنجه‌های اتاق [[شکنجه]]
* آویزان کردن به وسیله دو دست یا یک دست از قلاب‌های اتاق بازجویان پس از تحمل شکنجه‌های اتاق [[شکنجه]]
* سوزاندن جاهای حساس به وسیله سیگار، فندک، شمع، بخاری برقی، قفس آهنی، ماند روی دستها، پشت کمر، باسن، سینه‌ها، روی پاها، روی کتفها
* سوزاندن جاهای حساس به وسیله سیگار، فندک، شمع، بخاری برقی، قفس آهنی، مانند روی دستها، پشت کمر، باسن، سینه‌ها، روی پاها، روی کتفها
* «صندلی هیتردار»،
* «صندلی هیتردار»،
* ایستادن تک پا و دواندن زندانی و رفتن بازجو با کفش روی پاهای مضروب و مجروح و به شدت ورم کرده و سیاه شده.
* ایستادن تک پا و دواندن زندانی و رفتن بازجو با کفش روی پاهای مضروب و مجروح و به شدت ورم کرده و سیاه شده.
* بی‌خوابی‌های ممتد و ایستاده همراه با گرسنگی و تشنگی
* بی‌خوابی‌های ممتد و ایستاده همراه با گرسنگی و تشنگی دادن
* بستن دستها و پاها به تخت و بستن چشمها و قرار دادن زندانی در کنار هشتی بند برای مدت بسیار طولانی در شبانه روز (یک روز تا ۵ روز مشاهده شده)
* بستن دستها و پاها به تخت و بستن چشمها و قرار دادن زندانی در کنار هشتی بند برای مدت بسیار طولانی در شبانه روز (یک روز تا ۵ روز مشاهده شده)
* نگه داشتن در سلول انفرادی برای مدت طولانی همراه با بازجویی‌های مستمر وقت و بی‌وقت (چندین ماه)
* نگه داشتن در سلول انفرادی برای مدت طولانی همراه با بازجویی‌های مستمر وقت و بی‌وقت (چندین ماه)
۲٬۳۲۰

ویرایش

منوی ناوبری