۱٬۶۵۱
ویرایش
کاربر:Omid/2صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
|نتیجه=عبور جامعه بشری از دوران برده داری و فئودالی و رسیدن به جامعه سرمایه داری | |نتیجه=عبور جامعه بشری از دوران برده داری و فئودالی و رسیدن به جامعه سرمایه داری | ||
}} | }} | ||
'''تکامل اجتماعی''' در جامعه‌شناسی، | '''تکامل اجتماعی''' در جامعه‌شناسی، به بررسی دگرگونی‌های اجتماعی می‌پردازد و به‌نحوی تعدادی از تغییرات تراکمی مهم تاریخ اجتماعی انسان را ترسیم می‌کند. | ||
جامعه برطبق قوانین عینی، یعنی مستقل از اراده‌ی انسان‌ها تکامل می‌یابد. پدیده‌های اجتماعی باهم بستگی نزدیک دارند و به ترتیب دقیق به دنبال هم می‌آیند. بنابراین تغییرات در شکل‌بندی‌های اجتماعی-اقتصادی، برطبق قوانین حاکم بر تکامل اجتماعی صورت می‌گیرد. ابتدا سیستم اشتراکی نخستین وجود داشت. سپس جامعه برده‌داری پدیدار گردید. به دنبال آن سیستم فئودالی و سپس نظام سرمایه‌داری در جوامع شکل گرفت. هم‌اکنون در برخی کشورها سیستم سوسیالیستی حاکم است. | جامعه برطبق قوانین عینی، یعنی مستقل از اراده‌ی انسان‌ها تکامل می‌یابد. پدیده‌های اجتماعی باهم بستگی نزدیک دارند و به ترتیب دقیق به دنبال هم می‌آیند. بنابراین تغییرات در شکل‌بندی‌های اجتماعی-اقتصادی، برطبق قوانین حاکم بر تکامل اجتماعی صورت می‌گیرد. ابتدا سیستم اشتراکی نخستین وجود داشت. سپس جامعه برده‌داری پدیدار گردید. به دنبال آن سیستم فئودالی و سپس نظام سرمایه‌داری در جوامع شکل گرفت. هم‌اکنون در برخی کشورها سیستم سوسیالیستی حاکم است. | ||
| خط ۳۶۹: | خط ۳۶۹: | ||
تفاوت طبقه فی نفسه یعنی طبقه در خود، با طبقه لنفسه یعنی طبقه برای خود، در همین جا روشن می‌شود. تا وقتی که یک طبقه محروم، به‌طور بسته، در خودش و توی خودش است، هنوز به بلوغ شایسته برای غلبه بر طبقه حاکم و ستمگر نرسیده است. مگر این‌که بتواند حزب سیاسی خود را هم تشکیل بدهد. نتیجه این‌که، حرکت خودجوش و خودانگیخته و شرایط عینی برای انقلاب، البته مبنای لازم و ضروری است. اما برای این‌که به هدف برسد نیازمند تشکل و سازمان یافتگی و هدایت و رهبری است. این همان شرط کافی و همان عنصر ذهنی مکمل است. شرایطِ عینی را تکمیل و بارور می‌کند. | تفاوت طبقه فی نفسه یعنی طبقه در خود، با طبقه لنفسه یعنی طبقه برای خود، در همین جا روشن می‌شود. تا وقتی که یک طبقه محروم، به‌طور بسته، در خودش و توی خودش است، هنوز به بلوغ شایسته برای غلبه بر طبقه حاکم و ستمگر نرسیده است. مگر این‌که بتواند حزب سیاسی خود را هم تشکیل بدهد. نتیجه این‌که، حرکت خودجوش و خودانگیخته و شرایط عینی برای انقلاب، البته مبنای لازم و ضروری است. اما برای این‌که به هدف برسد نیازمند تشکل و سازمان یافتگی و هدایت و رهبری است. این همان شرط کافی و همان عنصر ذهنی مکمل است. شرایطِ عینی را تکمیل و بارور می‌کند. | ||
== قواعد تکامل == | |||
=== پیچیدگی یا گذار مداوم از کهنه به نو === | === پیچیدگی یا گذار مداوم از کهنه به نو === | ||
یکی از ترتیبات و بلکه مهم‌ترین ترتیب قاعده تکاملی، پیچیدگی یا جانشین‌سازی مداوم اشکال نو و بهتر، به جای اشکال کهنه‌تر و پست‌تر است. در قلمرو اجتماعی، روابط اجتماعی هردم پیچیده‌تر می‌شود و گسترش و تخصص بیشتری پیدا می‌کند. اگر روابط اجتماعی دنیای سرمایه‌داری را ببینیم، ملاحظه خواهد شد که به مراتب، از روابط حاکم بر جامعه فئودالی یا برده‌داری پیچیده‌تر است. در دوران برده‌داری، خالص‌ترین و در عین حال ساده‌ترین شکل استثمار وجود داشت. برده‌دار هرچه می‌گفت، برده باید انجام می‌داد و حتی می‌توانست او را بکشد. در حالی که در نظام سرمایه‌داری، دیگر استثمار به آن شکل ساده و عریان نیست. در این‌جا روابط استثماری، در اشکال پیچیده روابط اجتماعی وجود دارد. مثل: بهره بانکی، زندگی قسطی، اقتصاد مصرف، سیستم مالیاتی و سیستم بانکی. در آخر هم قدرت پلیسی و سیستم سرکوب، بقیه کارهای برده‌دار را انجام می‌دهد. | یکی از ترتیبات و بلکه مهم‌ترین ترتیب قاعده تکاملی، پیچیدگی یا جانشین‌سازی مداوم اشکال نو و بهتر، به جای اشکال کهنه‌تر و پست‌تر است. در قلمرو اجتماعی، روابط اجتماعی هردم پیچیده‌تر می‌شود و گسترش و تخصص بیشتری پیدا می‌کند. اگر روابط اجتماعی دنیای سرمایه‌داری را ببینیم، ملاحظه خواهد شد که به مراتب، از روابط حاکم بر جامعه فئودالی یا برده‌داری پیچیده‌تر است. در دوران برده‌داری، خالص‌ترین و در عین حال ساده‌ترین شکل استثمار وجود داشت. برده‌دار هرچه می‌گفت، برده باید انجام می‌داد و حتی می‌توانست او را بکشد. در حالی که در نظام سرمایه‌داری، دیگر استثمار به آن شکل ساده و عریان نیست. در این‌جا روابط استثماری، در اشکال پیچیده روابط اجتماعی وجود دارد. مثل: بهره بانکی، زندگی قسطی، اقتصاد مصرف، سیستم مالیاتی و سیستم بانکی. در آخر هم قدرت پلیسی و سیستم سرکوب، بقیه کارهای برده‌دار را انجام می‌دهد. | ||
=== شتاب یا سرعت روزافزون جریان تکامل === | |||
جریان تکامل در مسیر خودش از مراحل مختلفی عبور کرده است. این عبور، عبوری با سرعت ثابت و یکنواخت نیست، بلکه با افزایش سرعت یا شتاب همراه است. یعنی هرچه در جریان تکامل پیش می‌رویم، سرعت تحولات بیشتر می‌شود. یا به عبارت دیگر، مدت زمان مرحله بعدی از مدت زمان مرحله قبلی، بسیار کوتاه‌تر است. هم‌زمان با گذار از مراحل مختلف و پیچیده‌تر شدن تدریجی اشکال، سرعت تحولات هم به نحو بارزی افزایش پیدا می‌کند. به طور مثال اگر دوره زندگی اشتراکی نخستین حدود ۶ هزار سال طول کشیده، دوره برده‌داری حدود ۲۵۰۰ سال بوده است. | |||
=== جهت‌داری یا برگشت‌ناپذیری جریان تکامل === | |||
در جریان تکامل، یک مسیر اصلی وجود دارد و مسیرهای فرعی. مسیر اصلی، مسیری است که بستر اصلی رشد و کمال است. مسیرهای فرعی، نافرجام هستند و سرانجام به بن‌بست می‌رسند. به این معنی که راه پیشرفت تکامل، فقط در همین مسیر اصلی است که باز می‌باشد. تاریخ گذشته انسان، چه در زمینه جغرافیایی و چه در زمینه قومی، یک جریان اتفاقی نیست که توام با هرج و مرج، به این‌جا رسیده باشد. بلکه به رغم همه نوسانات، گرایش مشخص و معینی را در جهت تکامل و توسعه داشته و خلاصه در یک کلام، سیر صعودی پیموده است. همچنین در زمینه اقتصادی، مناسبات اجتماعی دوران برده‌داری سرانجام منتفی و روابط دیگری جانشین آن شد. به لحاظ فرهنگی و فکری نیز، روزگاری بود که بشر هیچ چیز نمی‌دانست. اما اکنون، دانش بشر نسبت به طبیعت، جامعه و خودش، افزایش چشم‌گیری پیدا کرده است. | |||
=== تطبیق یا وحدت === | |||
در جریان تکامل، با افزایش مناسبات و ارتباطات بین پدیده نوتر با محیط، روزبه‌روز سیستم‌های کاراتر، منطبق‌تر و فعال‌تر، با روابطی هرچه مستحکم‌تر با محیط، عرضه می‌شوند که سلطه بیشتری بر محیط دارند. پدیده‌هایی که به دلیل تفصیل و گستردگی روابط و اجزای آن‌ها، یا به دلیل همان پیچیدگی، با محیط متحدتر، یگانه‌تر و در نتیجه بر آن مسلط‌تر هستند. بنابراین انطباق به معنی وحدتی هرچه گسترده‌تر و پیوندی هرچه محکم‌تر یا محیط پیرامون است که کارآیی، صحت، دقت عمل، بقا و سلطه هرچه بیشتری را برای پدیده نوتر تامین می‌کند. | |||
در جامعه نیز هر نظام، موسسه، ارگان، رژیم، حکومت اجتماعی و هر جامعه‌یی تا آن‌جا پایدار است، تا آن‌جا بقا دارد که با ناموس هستی و با فطرت تکامل تطابق داشته باشد. سراسر تاریخ مملو از زوال نظامات غیرتکاملی است. چرا که تکامل، با هیچ انحطاط و انحرافی سر سازش ندارد. هیچ عنصر ارتجاعی در ساخت اجتماعی، سرانجام قابل تحمل نخواهد بود. حرکت به سمت وحدت، آزادی و یگانگی است. | |||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۳۸۰: | خط ۳۹۳: | ||
* امپریالیسم بالاترین مرحله سرمایه‌داری، ولادیمیر لنین | * امپریالیسم بالاترین مرحله سرمایه‌داری، ولادیمیر لنین | ||
* [https://www.hambastegimeli.com/%DA%AF%D8%B2%D9%8A%D8%AF%D9%87-%D9%87%D8%A7/76184-%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D9%88-%D9%85%D8%B3%D8%A6%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AA-%D9%BE%DB%8C%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%B2-%D9%81%D8%B5%D9%84-%D8%B3%D9%88%D9%85-%D8%A7%D8%B2 کارکرد و مسئولیت پیشتاز- فصل سوم از کتاب مبانی مشروعیت و مرزهای سرخ مقاومت، مسعود رجوی] | * [https://www.hambastegimeli.com/%DA%AF%D8%B2%D9%8A%D8%AF%D9%87-%D9%87%D8%A7/76184-%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D9%88-%D9%85%D8%B3%D8%A6%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AA-%D9%BE%DB%8C%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%B2-%D9%81%D8%B5%D9%84-%D8%B3%D9%88%D9%85-%D8%A7%D8%B2 کارکرد و مسئولیت پیشتاز- فصل سوم از کتاب مبانی مشروعیت و مرزهای سرخ مقاومت، مسعود رجوی] | ||
* [https://library.mojahedin.org/i/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%AA%D8%A8%DB%8C%DB%8C%D9%86-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86-%D9%82%D9%88%D8%A7%D8%B9%D8%AF-%D9%85%D9%81%D9%87%D9%88%D9%85-%D8%AA%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%84-%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87 تبیین جهان، قواعد و مفهوم تکامل، مسعود رجوی] | |||