کاربر:Abbas/صفحه تمرین2: تفاوت میان نسخه‌ها

پرش به ناوبری پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
(اصلاح نویسه‌های عربی، اصلاح ارقام، اصلاح سجاوندی)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۱: خط ۱۱:
| perps      = حکومت جمهوری اسلامی
| perps      = حکومت جمهوری اسلامی
}}
}}
'''سرکوب کردستان''' سیاستی است که پس از [[انقلاب ضد سلطنتی]] همواره توسط جمهوری اسلامی در قبال مردم کردستان اتخاذ شده است. در اولین ماه‌های پس از انقلاب در اسفند ۱۳۵۷ مردم کردستان خواهان به رسمیت شناخته شدن حق تعیین سرنوشت و خودمختاری در مناطق خود بودند. آن‌ها پس از سال‌ها سرکوب در حکومت دیکتاتوری پهلوی انتظار داشتند اداره امور داخلی در منطقه کردستان به نمایندگان منتخب مردم سپرده شود و خود شوراهایی را برای اداره‌ی امور تشکیل دادند. [[حزب دموکرات کردستان ایران|حزب دموکرات کردستان]] که عمده‌ترین حزب کردستان بود خود را حزبی غیر جدایی طلب معرفی کرد و از احزاب و جریانات جدایی طلب دیگر انتقاد کرد. کردها به [[رفراندوم جمهوری اسلامی]] رای ندادند و اعلام کردند که محتوای آن مبهم است و از حقوق مردم کردستان در آن صحبتی نشده است.
'''سرکوب کردستان''' سیاستی است که پیش از انقلاب و به طور خاص پس از [[انقلاب ضد سلطنتی]] همواره توسط جمهوری اسلامی در قبال مردم کردستان اتخاذ شده است. در اولین ماه‌های پس از انقلاب در اسفند ۱۳۵۷ مردم کردستان خواهان به رسمیت شناخته شدن حق تعیین سرنوشت و خودمختاری در مناطق خود بودند. آن‌ها پس از سال‌ها سرکوب در حکومت پهلوی انتظار داشتند اداره امور داخلی در منطقه کردستان به نمایندگان منتخب مردم سپرده شود و خود شوراهایی را برای اداره‌ی امور تشکیل دادند. [[حزب دموکرات کردستان ایران|حزب دموکرات کردستان]] که عمده‌ترین حزب کردستان بود خود را حزبی غیرجدایی طلب معرفی کرد و از احزاب و جریانات جدایی طلب دیگر انتقاد کرد. کردها به [[رفراندوم جمهوری اسلامی]] رای ندادند و اعلام کردند که محتوای آن مبهم است و از حقوق مردم کردستان در آن صحبتی نشده است.  


این وضعیت برای حاکمیت جمهوری اسلامی و شخص [[روح‌الله خمینی|خمینی]] که در صدد قبضه کردن قدرت و انحصار تمامی قدرت در دست خود بود قابل تحمل نبود. اولین درگیری‌های در کردستان در نوروز ۱۳۵۸ صورت گرفت. جنگنده‌های جمهوری اسلامی بر فراز شهرهای کردی دیوار صوتی را شکستند و در اثر بمباران و توپ باران سنندج تعدادی از مردم کشته و زخمی شدند.  
این وضعیت برای [[روح‌الله خمینی|خمینی]] که در صدد قبضه کردن قدرت و انحصار تمامی قدرت بود قابل پذیرش نبود. البته سرکوب تنها شامل کردستان نبود و خمینی آرام آرام خود را برای سرکوب تمامی احزاب، چه کردی و چه غیرکردی در پایتخت آماده می‌کرد. اولین درگیری‌های در کردستان در نوروز ۱۳۵۸ صورت گرفت. جنگنده‌های جمهوری اسلامی بر فراز شهرهای کردی دیوار صوتی را شکستند و در اثر بمباران و توپ باران سنندج تعدادی از مردم کشته و زخمی شدند.  


در مرداد ۵۸ در جریان درگیری‌های پاوه، [[روح‌الله خمینی|خمینی]] فرمان حمله سراسری به کردستان را صادر کرد که در پی آن نیروهای ارتش و [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی|سپاه]] و شبه نظامیان وابسته به حکومت به سمت کردستان سرازیر شدند و کشتار مردم کردستان آغاز شد. در این ایام [[صادق خلخالی]] نیز به دنبال نیروهای نظامی وارد شهرهای کردستان شد و احکام اعدام بسیاری از مردم کردستان را صادر کرد. نیروهای جمهوری اسلامی در جریان جنگ‌های کردستان مرتکب جنایات بسیاری شدند و مردم چندین روستا و منطقه را در کردستان قتل عام کردند که از جمله آن‌ها می‌توان از [[قتل عام قارنا]]، قلاتان، ایندرقاش، اوچ تپه، کانی مام سید، سرچنار و گوله‌ و چندین روستای دیگر اشاره کرد. عوامل این کشتارها هیچ گاه مورد پیگیرد قرار نگرفتند و دادخواهی مردم کردستان به جایی نرسید.  
در مرداد ۵۸ در جریان درگیری‌های پاوه، [[روح‌الله خمینی|خمینی]] فرمان حمله سراسری به کردستان را صادر کرد که در پی آن نیروهای ارتش و [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی|سپاه]] و شبه نظامیان وابسته به حکومت به کردستان حمله کردند. در این ایام [[صادق خلخالی]] نیاحکام اعدام بسیاری از مردم کردستان را صادر کرد. نیروهای جمهوری اسلامی در جریان جنگ‌های کردستان مرتکب جنایات بسیاری شدند و مردم چندین روستا و منطقه را قتل عام کردند. از جمله‌ی آن‌ها می‌توان از [[قتل عام قارنا]]، قلاتان، ایندرقاش، اوچ تپه، کانی مام سید، سرچنار و گوله‌ و چندین روستای دیگر نام برد. عوامل این کشتارها هیچ گاه مورد پیگیرد قرار نگرفتند.  


پس از ۳ ماه جنگ در کردستان، مقاومت مردم کردستان در برابر [[رژیم ولایت فقیه]] شکل گرفت و پیروزی‌هایی به دست آورد. [[روح‌الله خمینی|خمینی]] که تعادل قوا را به ضرر خود می‌دید برای تجدید قوا و تمرکز نیروهای خود، پیشنهاد مذاکرات را در آبان ۱۳۵۸ و پس از گذشت ۳ ماه از فرمان کشتار در کردستان ارائه کرد. هیأت نمایندگی جمهوری اسلامی وارد کردستان شد و مذاکراتی را با گروه‌های کردی آغاز کرد. از آنجا که هدف اتلاف وقت و ایجاد شکاف در صفوف نیروها و جریانات کردی بود؛ هیچ پیشنهاد جدی از طرف هیأت نمایندگی جمهوری اسلامی در جهت به رسمیت شناختن حق تعیین سرنوشت مردم کردستان ارائه نشد. نهایتا نیروهای جمهوری اسلامی حمله سراسری را علیه نیروهای کردی و مردم کردستان در بهار ۱۳۵۹ آغاز کردند و این دوره نبردها تا سال ۱۳۶۲ و خروج کامل نیروهای کردی از خاک ایران ادامه داشت.  
پس از ۳ ماه جنگ در کردستان، [[رژیم ولایت فقیه|رژیم ایران]] پیروزی‌هایی به دست آورد. [[روح‌الله خمینی|خمینی]] برای تجدید قوا و تمرکز نیروهای خود، پیشنهاد مذاکرات را در آبان ۱۳۵۸ پذیرفت. هیأت نمایندگی جمهوری اسلامی وارد کردستان شد اما از آنجا که هدف اتلاف وقت و ایجاد شکاف در صفوف نیروها و جریانات کردی بود؛ هیچ پیشنهاد جدی از طرف هیأت نمایندگی جمهوری اسلامی در جهت به رسمیت شناختن حق تعیین سرنوشت مردم کردستان ارائه نشد. نیروهای جمهوری اسلامی حمله سراسری را علیه نیروهای کردی در بهار ۱۳۵۹ آغاز کردند و این دوره نبردها تا سال ۱۳۶۲ و خروج کامل احزاب کرد از خاک ایران ادامه داشت.  


در سال ۱۳۶۲ برای پاسخ به نیازهای مردم کردستان و به رسمیت شناختن حق تعیین سرنوشت آنان [[شورای ملی مقاومت ایران]] در ۱۷ آبان [[طرح خودمختاری کردستان ایران|طرح خود مختاری کردستان]] را به تصویب رساند.  
در سال ۱۳۶۲ برای پاسخ به نیازهای مردم کردستان و به رسمیت شناختن حق تعیین سرنوشت آنان [[شورای ملی مقاومت ایران]] در ۱۷ آبان [[طرح خودمختاری کردستان ایران|طرح خود مختاری کردستان]] را به تصویب رساند. سرکوب مردم کردستان در سال‌های بعد نیز ادامه داشته آن‌ها همواره از تبعیض حکومتی و ستم رنج برده‌اند.
 
سرکوب مردم کردستان در سال‌های بعد نیز ادامه داشته و مردم کردستان همواره از تبعیض حکومتی و ستم و سرکوب رنج برده‌اند. مبارزات مردم کردستان در تمامی سال‌های حاکمیت جمهوری اسلامی ادامه یافته است.


== پیشینه مبارزات مردم کردستان ==
== پیشینه مبارزات مردم کردستان ==
[[پرونده:قاضم محمد و جمهوری مهاباد.JPG|جایگزین=قاضی محمد در مهاباد|بندانگشتی|365x365پیکسل|قاصی محمد در مهاباد]]
[[پرونده:قاضم محمد و جمهوری مهاباد.JPG|جایگزین=قاضی محمد در مهاباد|بندانگشتی|365x365پیکسل|قاصی محمد در مهاباد]]
در تاریخ معاصر ایران پیشینه مبارزات مردم کردستان به سال ۱۳۲۴ خورشیدی و [[جمهوری مهاباد]] برمی‌گردد. در این سال [[حزب دموکرات کردستان ایران|حزب دموکرات کردستان]] توسط [[قاضی محمد]] تاسیس شد و در روز دوم بهمن ۱۳۲۴ جمهوری خود مختار کردستان توسط او در مهاباد اعلام شد. جمهوری مهاباد ۱۱ ماه دوام آورد و پس از خروج نیروهای شوروی از ایران و حمله ارتش شاهنشاهی در ۱۶ آذر ۱۳۲۵ از بین رفت. [[قاضی محمد]] دستگیر و در ۱۰ فروردین ۱۳۲۶ در مهاباد به دار آویخته شد.<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/241638/%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%82%D9%84%D8%A7%D9%84-%D8%B7%D9%84%D8%A8%DB%8C-%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%AA-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%AA%D8%A7-%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D9%87 ریشه‌های تاریخی استقلال‌طلبی کردستان- مشرق نیوز]</ref>
در تاریخ معاصر ایران پیشینه مبارزات مردم کردستان به سال ۱۳۲۴ خورشیدی و [[جمهوری مهاباد]] برمی‌گردد. در این سال [[حزب دموکرات کردستان ایران|حزب دموکرات کردستان]] توسط [[قاضی محمد]] تأسیس شد و در روز دوم بهمن ۱۳۲۴ جمهوری خود مختار کردستان توسط او در مهاباد اعلام شد. جمهوری مهاباد ۱۱ ماه دوام آورد و پس از خروج نیروهای شوروی از ایران و حمله ارتش شاهنشاهی در ۱۶ آذر ۱۳۲۵ از بین رفت. [[قاضی محمد]] دستگیر و در ۱۰ فروردین ۱۳۲۶ در مهاباد به دار آویخته شد.<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/241638/%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%82%D9%84%D8%A7%D9%84-%D8%B7%D9%84%D8%A8%DB%8C-%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%AA-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D8%AA%D8%A7-%D9%85%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D9%87 ریشه‌های تاریخی استقلال‌طلبی کردستان- مشرق نیوز]</ref>


پس از پیروزی [[انقلاب ضد سلطنتی]]، مردم کردستان در پی آزادی و به دست گرفتن حق تعیین سرنوشت خود بودند. به همین منظور، شوراهای انقلابی و مردمی در اکثر شهرها و در بسیاری از روستاهای کردستان شکل گرفت و اداره امور روزانه جامعه کردستان را به پیش می‌بردند. بسیاری از مراکز مهم نظامی از جمله پادگان های مهاباد و سردشت و پادگان ژاندارمری سنندج و مراکز نظامی چندین شهر و پاسگاهای متعدد دیگر توسط مردم قیام کننده و مبارزین آن خلع سلاح شدند. با خلع سلاح این مراکز نظامی، در سطح وسیعی اسلحه در اختیار مردم قرار گرفت و مردم سازمان یافته، مسلحانه از دست آوردهای قیام دفاع و محافظت می کردند.<ref name=":4">[http://cpiran.org/archive/2015/08/mataleb/page7.html ٢٨ مرداد، فرمان جهاد خمینی، خلق کرد در بوته‌ آزمایش ـ سایت حزب کمونیست ایران]</ref>  
پس از پیروزی [[انقلاب ضد سلطنتی]]، مردم کردستان در پی آزادی و به دست گرفتن حق تعیین سرنوشت خود بودند. به همین منظور، شوراهای انقلابی و مردمی در اکثر شهرها و روستاهای کردستان شکل گرفت. آن‌ها اداره امور روزانه جامعه کردستان را به پیش می‌بردند. در جریان انقلاب بسیاری از مراکز مهم نظامی از جمله پادگان های مهاباد و سردشت و پادگان ژاندارمری سنندج و مراکز نظامی چندین شهر و پاسگاهای متعدد دیگر توسط قیام کنندگان خلع سلاح شدند. با خلع سلاح این مراکز نظامی، در سطح وسیعی اسلحه در اختیار مردم قرار گرفت و مردم سازمان یافته، مسلحانه از دست آوردهای قیام دفاع و محافظت می کردند.<ref name=":4">[http://cpiran.org/archive/2015/08/mataleb/page7.html ٢٨ مرداد، فرمان جهاد خمینی، خلق کرد در بوته‌ آزمایش ـ سایت حزب کمونیست ایران]</ref>  


این وضعیت مطلوب حاکمیت انحصار طلب و تمامیت خواه جمهوری اسلامی نبود. به خصوص شخص [[روح‌الله خمینی|خمینی]] که در صدد تحکیم پایه‌های حکومت اسلامی [[رژیم ولایت فقیه|ولایت فقیه]] بود نمی‌توانست این وضعیت را تحمل کند.
این وضعیت مطلوب حاکمیت انحصار طلب و تمامیت خواه جمهوری اسلامی نبود. به خصوص شخص [[روح‌الله خمینی|خمینی]] که در صدد تحکیم پایه‌های حکومت اسلامی [[رژیم ولایت فقیه|ولایت فقیه]] بود نمی‌توانست این وضعیت را بپذیرد.


در اثبات این‌که [[روح‌الله خمینی|خمینی]] به هیچ وجه به دنبال مصالحه با کردها نبود، هاشم صباغیان وزیر کشور دولت موقت در مورد آغاز درگیری‌ها می‌گوید، [[نهضت آزادی ایران]] هیچ برنامه یا تحلیلی نسبت به منطقه کردنشین نداشت. اولین کسی‌که به کردستان رفت [[چمران]] بود. حدودا در اسفند و فروردین به کردستان رفت و مطالعه کرد و تشخیص داد باید برخورد چریکی شود. چون حرکت کردها هم چریکی بود و تنها کسی که در آن موقع دوره چریکی دیده بود چمران بود…[[سپهبد قرنی|قرنی]] می‌گفت که هنوز رشد نکرده‌اند باید با آنها مبارزه کنیم و از بین ببریمشان. چمران هم خیلی معتقد به مذاکره نبود و می‌گفت من رفته‌ام مطالعه کرده‌ام و میدانم.<ref>چشم‌انداز ایران، ویژه کردستان شماره یک صفحه ۴۶</ref>
در اثبات این‌که [[روح‌الله خمینی|خمینی]] به هیچ وجه به دنبال مصالحه با کردها نبود، هاشم صباغیان وزیر کشور دولت موقت در مورد آغاز درگیری‌ها می‌گوید:<blockquote>[[نهضت آزادی ایران]] هیچ برنامه یا تحلیلی نسبت به منطقه کردنشین نداشت. اولین کسی‌که به کردستان رفت [[چمران]] بود. حدودا در اسفند و فروردین به کردستان رفت و مطالعه کرد و تشخیص داد باید برخورد چریکی شود. چون حرکت کردها هم چریکی بود و تنها کسی که در آن موقع دوره چریکی دیده بود چمران بود…[[سپهبد قرنی|قرنی]] می‌گفت که هنوز رشد نکرده‌اند باید با آنها مبارزه کنیم و از بین ببریمشان. چمران هم خیلی معتقد به مذاکره نبود و می‌گفت من رفته‌ام مطالعه کرده‌ام و میدانم.<ref>چشم‌انداز ایران، ویژه کردستان شماره یک صفحه ۴۶</ref></blockquote>در اسفند ۵۷ با تحریک نیروهای جمهوری اسلامی درگیری‌هایی در سنندج درگرفت. در اسفند سال ۱۳۵۷ طی درگیری‌های سنندج مهمترین پادگان نظامی استان در آستانه تصرف نیروهای کرد قرار گرفت.<ref name=":0">[https://www.bbc.com/persian/iran-features-38624369 سایه هاشمی رفسنجانی بر فراز کردستان ایران - بی‌بی‌سی فارسی]</ref>
 
در اسفند ۵۷ با تحریک نیروهای وفادار به جمهوری اسلامی در کردستات درگیری‌هایی در سنندج درگرفت. در اسفند سال ۱۳۵۷ طی درگیری‌های سنندج مهمترین پادگان نظامی استان در آستانه تصرف نیروهای کرد قرار گرفت.<ref name=":0">[https://www.bbc.com/persian/iran-features-38624369 سایه هاشمی رفسنجانی بر فراز کردستان ایران - بی‌بی‌سی فارسی]</ref>


جنگنده‌های ارتش بر فراز شهرها و روستاهای کردستان دیوار صوتی را شکستند. [[قرنی]] فرمانده ستاد ارتش در آن دوران فرمان آتش باران سنندج را صادر کرده که منجر به کشته و مجروح شدن تعداد زیادی از شهروندان در نوروز ۱۳۵۸ شد. این واقعه به نوروز خونین سنندج معروف شد.<ref name=":1">[https://kurdistanmedia.com/fa/news/%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D8%AA%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%95%DB%8C-%D8%AC%D9%86%DA%AF-%D8%B3%D9%87-%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%95%DB%8C-%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%DA%AF%D9%81%D8%AA%DA%AF%D9%88-%D8%A8%D8%A7-%D8%A8%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%AF-%D8%AE%D9%88%D8%B4%D8%AD%D8%A7%D9%84%DB%8C-%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%DA%A9%D8%B1%D8%AF جزئیاتی درباره‌ی جنگ سه ماهه‌ی کردستان در گفتگو با بهزاد خوشحالی، فعال سیاسی کرد - کوردستان میدیا]</ref>
جنگنده‌های ارتش بر فراز شهرها و روستاهای کردستان دیوار صوتی را شکستند. [[قرنی]] فرمانده ستاد ارتش در آن دوران فرمان آتش باران سنندج را صادر کرده که منجر به کشته و مجروح شدن تعداد زیادی از شهروندان در نوروز ۱۳۵۸ شد. این واقعه به نوروز خونین سنندج معروف شد.<ref name=":1">[https://kurdistanmedia.com/fa/news/%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D8%AA%DB%8C-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%95%DB%8C-%D8%AC%D9%86%DA%AF-%D8%B3%D9%87-%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%95%DB%8C-%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%DA%AF%D9%81%D8%AA%DA%AF%D9%88-%D8%A8%D8%A7-%D8%A8%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%AF-%D8%AE%D9%88%D8%B4%D8%AD%D8%A7%D9%84%DB%8C-%D9%81%D8%B9%D8%A7%D9%84-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%DA%A9%D8%B1%D8%AF جزئیاتی درباره‌ی جنگ سه ماهه‌ی کردستان در گفتگو با بهزاد خوشحالی، فعال سیاسی کرد - کوردستان میدیا]</ref>
[[پرونده:هیات اعزامی به سنندج در فروردین ۵۸.JPG|جایگزین=هیأت اعزامی به سنندج، آیت‌الله طالقانی، بهشتی، رفسنجانی، بنی‌صدر و…|بندانگشتی|هیأت اعزامی به سنندج در فروردین ۱۳۵۸]]
[[پرونده:هیات اعزامی به سنندج در فروردین ۵۸.JPG|جایگزین=هیأت اعزامی به سنندج، آیت‌الله طالقانی، بهشتی، رفسنجانی، بنی‌صدر و…|بندانگشتی|هیأت اعزامی به سنندج در فروردین ۱۳۵۸]]
سرلشکر ناصر فربد معتقد است که شروع کننده جنگ علیه کردستان تهران بوده است و می‌گوید که ستاد رسما نوشته که راسا این‌کار را انجام داده است و اینکه ارتش با هواپیما آمد روی سنندج.<ref>چشم‌انداز ایران ویژه کردستان شماره ۲ صفحه ۴۲</ref>
سرلشکر ناصر فربد معتقد است که شروع کننده جنگ علیه کردستان تهران بوده است و می‌گوید که ستاد رسما نوشته که رأسا این‌کار را انجام داده است و اینکه ارتش با هواپیما آمد روی سنندج.<ref>چشم‌انداز ایران ویژه کردستان شماره ۲ صفحه ۴۲</ref>
 
گروه‌های کردی [[رفراندوم جمهوری اسلامی]] را تحریم کردند از جمله ماموستا [[شیخ عزالدین حسینی]] رهبر مذهبی کردستان در بیانیه‌ای که در روزنامه کیهان ۸ فروردین ۱۳۵۸ صفحه ۷ چاپ شده است ازجمله چنین می‌گوید: <blockquote>«چون محتوای جمهوری اسلامی مبهم و نامعلوم است، به‌ویژه از نظر حق تعیین سرنوشت و مسأله [[طرح خودمختاری کردستان ایران|خودمختاری کردستان]] درچارچوب ایران آزاد… از شرکت در رفراندم خودداری می‌کنم.»<ref name=":2">[https://farsi.alarabiya.net/fa/views/2019/08/19/%DA%86%D9%87%D9%84%D9%85%DB%8C%D9%86-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D9%81%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%AD%D9%85%D9%84%D9%87-%D8%A8%D9%87-%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86# چهلمین سالروز فرمان حمله به کردستان] - العربیه</ref></blockquote>در فروردین ۵۸ هیأتی متشکل از [[سید محمود طالقانی|آیت‌الله طالقانی]] و [[بهشتی]] و [[بنی صدر]] و رفسنجانی به کردستان رفتند تا به حل مناقشات بپردازند.<ref name=":0" /> در پی این مذاکرات آرامش نسبی به کردستان بازگشت اما در جهت برآورده شدن مطالبات مردم کردستان نتیجه‌ای حاصل نشد. با شکست مذاکرات و زمانی‌که کردها دریافتند هدف از بهانه‌گیری‌ها و به تاخیر انداختن گفتگوها تنها تأمین شرایط برای یک سرکوب تمام عیار است شهر مریوان را برای پرهیز از جنگ تخلیه کردند.<ref name=":1" />


گروه‌های کردی [[رفراندوم جمهوری اسلامی]] را تحریم کردند از جمله ماموستا [[شیخ عزالدین حسینی]] رهبر مذهبی کردستان در بیانیه‌ای که در روزنامه کیهان ۸ فروردین ۱۳۵۸ صفحه ۷ چاپ شده است ازجمله چنین می‌گوید: <blockquote>«چون محتوای جمهوری اسلامی مبهم و نامعلوم است، به‌ویژه از نظر حق تعیین سرنوشت و مسأله [[طرح خودمختاری کردستان ایران|خودمختاری کردستان]] درچارچوب ایران آزاد… از شرکت در رفراندم خودداری می‌کنم.»<ref name=":2">[https://farsi.alarabiya.net/fa/views/2019/08/19/%DA%86%D9%87%D9%84%D9%85%DB%8C%D9%86-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D9%81%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%AD%D9%85%D9%84%D9%87-%D8%A8%D9%87-%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86# چهلمین سالروز فرمان حمله به کردستان] - العربیه</ref></blockquote>در فروردین ۵۸ هیأتی متشکل از [[سید محمود طالقانی|آیت‌الله طالقانی]] و [[بهشتی]] و [[بنی صدر]] و رفسنجانی به کردستان رفتند تا به حل مناقشات بپردازند.<ref name=":0" /> در پی این مذاکرات آرامش نسبی به کردستان بازگشت اما در جهت برآورده شدن مطالبات مردم کردستان نتیجه‌ای حاصل نشد. با شکست مذاکرات و زمانی‌که کردها دریافتند هدف از بهانه‌گیری‌ها و به تاخیر انداختن گفتگوها تنها تامین شرایط برای یک سرکوب تمام عیار است شهر مریوان را برای پرهیز از جنگ تخلیه کردند.<ref name=":1" />
== درگیری‌های کردستان پس از انقلاب  ==
جمهوری اسلامی برای سرکوب کردستان زمینه چینی می‌کرد و در صدد بهانه‌ای بود تا به کردستان حمله کند. البته سرکوب تنها شامل کردستان نبود و خمینی آرام آرام خود را برای سرکوب تمامی احزاب، چه کردی و چه غیرکردی در پایتخت آماده می‌کرد.  


== درگیری‌های کردستان بعد از انقلاب ضد سلطنتی ==
درمورد نقش دستگاه‌های تبلیغاتی جمهوری اسلامی، شاه‌اویسی استاندار وقت کردستان می‌گوید صدا و سیما هم به پخش مارش نظامی اقدام می‌کرد و به این ترتیب احساسات دیگر هم میهنان را علیه هم میهنان کرد تهییج می‌کرد. هرچه گفته می‌شد در کردستان شرایط قابل کنترل است و چنان نیست که به اینجا حمله شود و اوضاع روبه آرامش است، گوش شنوایی نبود و نیز اطلاعات غلط از کانال‌های غیررسمی داده می‌شد.<ref>نشریه چشم‌انداز ایران ویژه کردستان شماره دو</ref>
جمهوری اسلامی برای سرکوب کردستان زمینه چینی می‌کرد و در صدد بهانه‌ای بود تا به کردستان حمله کند. درمورد نقش دستگاه‌های تبلیغاتی جمهوری اسلامی، شاه‌اویسی استاندار وقت کردستان می‌گوید صدا و سیما هم به پخش مارش نظامی اقدام می‌کرد و به این ترتیب احساسات دیگر هم میهنان را علیه هم میهنان کرد تهییج میکرد. هرچه گفته می‌شد در کردستان شرایط قابل کنترل است و چنان نیست که به اینجا حمله شود و اوضاع روبه آرامش است، گوش شنوایی نبود و نیز اطلاعات غلط از کانال‌های غیررسمی داده می‌شد.<ref>نشریه چشم‌انداز ایران ویژه کردستان شماره دو</ref>


=== درگیری‌های پاوه ===
=== درگیری‌های پاوه ===
در بهار و تابستان ۱۳۵۸ درگیری‌های پراکنده‌ای در کردستان در گرفت که اوج آن‌ها درگیری‌ها در شهر پاوه بود. نیروهای کردی شهر پاوه را محاصره کرده بودند و شهر تقریبا به تصرف آنان درآمده بود. در روز ۲۷ مرداد ۵۸ [[روح‌الله خمینی|خمینی]] طی پیامی به نیروهای ارتش فراخوان داد که گروه‌های کردی را در پاوه سرکوب کنند. فرمان [[روح‌الله خمینی|خمینی]] برای حمله به پاوه بدین شرح است:<blockquote>«بسم الله الرحمن الرحیم‌</blockquote><blockquote>۲۴ شهر رمضان ۹۹/ ۲۷ مرداد ۵۸</blockquote><blockquote>از اطراف ایران، گروههای مختلف ارتش و پاسداران و مردم غیرتمند تقاضا کرده‌اند که من دستور بدهم به سوی پاوه رفته و غائله را ختم کنند. من از آنان تشکر می‌کنم؛ و به دولت و ارتش و ژاندارمری اخطار می‌کنم اگر با توپ‌ها و تانک‌ها و قوای مجهز تا ۲۴ ساعت دیگر حرکت به سوی پاوه نشود، من همه را مسئول می‌دانم.</blockquote><blockquote>من به عنوان ریاست کل قوا به رئیس ستاد ارتش دستور می‌دهم که فوراً با تجهیز کامل عازم منطقه شوند؛ و به تمام پادگانهای ارتش و ژاندارمری دستور می‌دهم که بی‌انتظار دستور دیگر و بدون فوت وقت- با تمام تجهیزات به سوی پاوه حرکت کنند؛ و به دولت دستور می‌دهم وسایل حرکت پاسداران را فوراً فراهم کنند.</blockquote><blockquote>تا دستور ثانوی، من مسئول این کشتار وحشیانه را قوای انتظامی می‌دانم؛ و در صورتی که تخلف از این دستور نمایند، با آنان عمل انقلابی می‌کنم. مکرر از منطقه اطلاع می‌دهند که دولت و ارتش کاری انجام نداده‌اند. من اگر تا ۲۴ ساعت دیگر عمل مثبت انجام نگیرد، سران ارتش و ژاندارمری را مسئول می‌دانم؛ و السلام.</blockquote><blockquote>روح الله الموسوی الخمینی»<ref>[https://emam.com/posts/view/1858/%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85-%D8%A8%D9%87-%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B4%DB%8C-%D9%88-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%28%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D8%BA صحیفه خمینی جلد ۹ ص ۲۸۵]</ref></blockquote>پس از فرمان [[روح‌الله خمینی|خمینی]] نیروهای ارتش به شهر پاوه که فرماندهی نیروهای دولتی در آن به عهده‌ی [[مصطفی چمران]] بود یورش بردند و با انواع سلاح‌ها و بالگرد کردها را زیر آتش گرفتند در پی این حمله نیروهای کردی شهر پاوه را ترک کردند و به مناطق کوهستانی پناه بردند.
در بهار و تابستان ۱۳۵۸ درگیری‌های پراکنده‌ای در کردستان در گرفت که اوج آن‌ها درگیری‌ها در شهر پاوه بود. نیروهای کردی شهر پاوه را محاصره کرده بودند و شهر تقریبا به تصرف آنان درآمده بود. در روز ۲۷ مرداد ۵۸ [[روح‌الله خمینی|خمینی]] طی پیامی به نیروهای ارتش فراخوان داد که گروه‌های کردی را در پاوه سرکوب کنند. فرمان [[روح‌الله خمینی|خمینی]] برای حمله به پاوه بدین شرح است:<blockquote>«بسم الله الرحمن الرحیم‌</blockquote><blockquote>۲۴ شهر رمضان ۹۹/ ۲۷ مرداد ۵۸</blockquote><blockquote>از اطراف ایران، گروه‌های مختلف ارتش و پاسداران و مردم غیرتمند تقاضا کرده‌اند که من دستور بدهم به سوی پاوه رفته و غائله را ختم کنند. من از آنان تشکر می‌کنم؛ و به دولت و ارتش و ژاندارمری اخطار می‌کنم اگر با توپ‌ها و تانک‌ها و قوای مجهز تا ۲۴ ساعت دیگر حرکت به سوی پاوه نشود، من همه را مسئول می‌دانم.</blockquote><blockquote>من به عنوان ریاست کل قوا به رئیس ستاد ارتش دستور می‌دهم که فوراً با تجهیز کامل عازم منطقه شوند؛ و به تمام پادگانهای ارتش و ژاندارمری دستور می‌دهم که بی‌انتظار دستور دیگر و بدون فوت وقت- با تمام تجهیزات به سوی پاوه حرکت کنند؛ و به دولت دستور می‌دهم وسایل حرکت پاسداران را فوراً فراهم کنند.</blockquote><blockquote>تا دستور ثانوی، من مسئول این کشتار وحشیانه را قوای انتظامی می‌دانم؛ و در صورتی که تخلف از این دستور نمایند، با آنان عمل انقلابی می‌کنم. مکرر از منطقه اطلاع می‌دهند که دولت و ارتش کاری انجام نداده‌اند. من اگر تا ۲۴ ساعت دیگر عمل مثبت انجام نگیرد، سران ارتش و ژاندارمری را مسئول می‌دانم؛ و السلام.</blockquote><blockquote>روح الله الموسوی الخمینی»<ref>[https://emam.com/posts/view/1858/%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85-%D8%A8%D9%87-%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B4%DB%8C-%D9%88-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%28%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D8%BA صحیفه خمینی جلد ۹ ص ۲۸۵]</ref></blockquote>پس از فرمان [[روح‌الله خمینی|خمینی]] نیروهای ارتش به شهر پاوه که فرماندهی نیروهای دولتی در آن به عهده‌ی [[مصطفی چمران]] بود یورش بردند و با انواع سلاح‌ها و بالگرد کردها را زیر آتش گرفتند در پی این حمله نیروهای کردی شهر پاوه را ترک کردند و به مناطق کوهستانی پناه بردند.


=== حمله همه جانبه به کردستان ===
=== حمله همه جانبه به کردستان ===
خط ۶۵: خط ۶۳:


=== اعدام‌ها توسط خلخالی در کردستان ===
=== اعدام‌ها توسط خلخالی در کردستان ===
اوج اعدام‌های کردستان بعد از ۲۷ مرداد سال ۵۸ صورت گرفت؛ زمانی که [[روح‌الله خمینی|خمینی]] دستور مشهور خود را برای مداخله نظامی تمام عیار در کردستان صادر کرد. بعد از درگیری‌های کردستان به دستور [[روح‌الله خمینی|خمینی]] پای صادق خلخالی، رئیس دادگاه تازه تاسیس انقلاب به کردستان باز شد. کارول پرونهابر، نویسنده‌ی ونزوئلایی در کتاب خود از ماکز کروایتز، خبرنگار فرانسوی که آن زمان در منطقه بوده نقل کرده است:<blockquote>«ارتش و [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی|سپاه پاسداران]] کنترل شهرهای کردستان را به دست گرفتند، خلخالی به دنبال آن‌ها در حرکت بود، دادگاه‌های کوتاهی برگزار می‌کرد و دستور می‌داد اعدام‌ها به سرعت اجرا شوند… او مردان و پسرها را طی چند روز و گاهی حتی چند ساعت بعد از دستگیری‌شان، بدون برگزاری محاکمات عادلانه و گویا به جرم فعالیت‌های ضد انقلابی، به اعدام محکوم می‌کرد.»</blockquote>مرکز اسناد حقوق بشر ایران نیز در گزارش «خاطرات تسخیر کننده؛ اعدام توسط جمهوری اسلامی در سال ۱۳۵۸» مفصل به این موضوع اشاره کرده است.
اوج اعدام‌های کردستان بعد از ۲۷ مرداد سال ۵۸ صورت گرفت؛ زمانی که [[روح‌الله خمینی|خمینی]] دستور مشهور خود را برای مداخله نظامی تمام عیار در کردستان صادر کرد. بعد از درگیری‌های کردستان به دستور [[روح‌الله خمینی|خمینی]] پای صادق خلخالی، رئیس دادگاه تازه تأسیس انقلاب به کردستان باز شد. کارول پرونهابر، نویسنده‌ی ونزوئلایی در کتاب خود از ماکز کروایتز، خبرنگار فرانسوی که آن زمان در منطقه بوده نقل کرده است:<blockquote>«ارتش و [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی|سپاه پاسداران]] کنترل شهرهای کردستان را به دست گرفتند، خلخالی به دنبال آن‌ها در حرکت بود، دادگاه‌های کوتاهی برگزار می‌کرد و دستور می‌داد اعدام‌ها به سرعت اجرا شوند… او مردان و پسرها را طی چند روز و گاهی حتی چند ساعت بعد از دستگیری‌شان، بدون برگزاری محاکمات عادلانه و گویا به جرم فعالیت‌های ضد انقلابی، به اعدام محکوم می‌کرد.»</blockquote>مرکز اسناد حقوق بشر ایران نیز در گزارش «خاطرات تسخیر کننده؛ اعدام توسط جمهوری اسلامی در سال ۱۳۵۸» مفصل به این موضوع اشاره کرده است.


[[صادق خلخالی]] خود در یکی از بحث برانگیزترین اظهاراتش گفته است:<blockquote>«من حاکم شرع بودم و پانصد و چند نفر از جانیان و سرسپردگان رژیم شاه را اعدام کردم وصدها نفر از عوامل غائله‌های کردستان و گنبد و خوزستان و شماری از عوامل اشرار و قاچاقچیان مواد مخدر را هم کشتم.»</blockquote>
[[صادق خلخالی]] خود در یکی از بحث برانگیزترین اظهاراتش گفته است:<blockquote>«من حاکم شرع بودم و پانصد و چند نفر از جانیان و سرسپردگان رژیم شاه را اعدام کردم و صدها نفر از عوامل غائله‌های کردستان و گنبد و خوزستان و شماری از عوامل اشرار و قاچاقچیان مواد مخدر را هم کشتم.»</blockquote>
[[پرونده:تیرباران مخالفان کرد در سال ۵۸.JPG|جایگزین=سرکوب و اعدام کردها در سال ۵۸|بندانگشتی|369x369پیکسل|اعدام مخالفان کرد در سال ۱۳۵۸]]
[[پرونده:تیرباران مخالفان کرد در سال ۵۸.JPG|جایگزین=سرکوب و اعدام کردها در سال ۵۸|بندانگشتی|369x369پیکسل|اعدام مخالفان کرد در سال ۱۳۵۸]]
یکی از مشهورترین اعدام‌های خلخالی اعدام ۹ نفر در مریوان در رابطه با «کوچ اعتراضی» بود. ورود ارتش به شهر مریوان در مرداد ماه ۵۸ با خروج اعتراضی مردم این شهر برای جلوگیری از وقوع جنگ روبرو شد. بر اساس گزارش‌های موثق تقریبا تمام ساکنان مریوان به مدت دو هفته به اردوگاهی در خارج از این شهر پناه بردند. بعدها در این رابطه ۹ نفر از جمله دو برادر عضو یک خانواده تیرباران شدند.
یکی از مشهورترین اعدام‌های خلخالی اعدام ۹ نفر در مریوان در رابطه با «کوچ اعتراضی» بود. ورود ارتش به شهر مریوان در مرداد ماه ۵۸ با خروج اعتراضی مردم این شهر برای جلوگیری از وقوع جنگ روبرو شد. بر اساس گزارش‌های موثق تقریبا تمام ساکنان مریوان به مدت دو هفته به اردوگاهی در خارج از این شهر پناه بردند. بعدها در این رابطه ۹ نفر از جمله دو برادر عضو یک خانواده تیرباران شدند.
خط ۸۸: خط ۸۶:
روزنامه کیهان پنج‌شنبه ۱۷ آبان ۱۳۵۸ صفحه ۹ ازجمله می‌نویسد:<blockquote>«اعضای هیات حسن‌نیت متشکل از آقایان فروهر، صباغیان و سحابی دیروز چهارشنبه وارد بانه شدند و در تظاهرات علیه آمریکا شرکت کردند. پس از سخنرانی [[داریوش فروهر]] در اجتماع و تظاهرات هزاران نفر، قطعنامه‌ای از سوی مردم بانه در سه ماده خوانده شد و تسلیم هیأت حسن‌نیت گردید.</blockquote><blockquote>۱ ـ … پشتیبانی قاطع از قطعنامه ۸ ماده‌ای مهاباد، ...</blockquote><blockquote>۲ ـ … تنها نمایندگان خلق کرد و گروه های سیاسی می‌توانند در مورد مسایل منطقه مذاکره کنند</blockquote><blockquote>۳ ـ حل مسائل کردستان در گرو شناسایی حق تعیین سرنوشت… واین تنها راه حل مشکل کردستان و ایران است…</blockquote>
روزنامه کیهان پنج‌شنبه ۱۷ آبان ۱۳۵۸ صفحه ۹ ازجمله می‌نویسد:<blockquote>«اعضای هیات حسن‌نیت متشکل از آقایان فروهر، صباغیان و سحابی دیروز چهارشنبه وارد بانه شدند و در تظاهرات علیه آمریکا شرکت کردند. پس از سخنرانی [[داریوش فروهر]] در اجتماع و تظاهرات هزاران نفر، قطعنامه‌ای از سوی مردم بانه در سه ماده خوانده شد و تسلیم هیأت حسن‌نیت گردید.</blockquote><blockquote>۱ ـ … پشتیبانی قاطع از قطعنامه ۸ ماده‌ای مهاباد، ...</blockquote><blockquote>۲ ـ … تنها نمایندگان خلق کرد و گروه های سیاسی می‌توانند در مورد مسایل منطقه مذاکره کنند</blockquote><blockquote>۳ ـ حل مسائل کردستان در گرو شناسایی حق تعیین سرنوشت… واین تنها راه حل مشکل کردستان و ایران است…</blockquote>
[[پرونده:مذاکرات هیأت جمهوری اسلامی با کردها.JPG|جایگزین=مذاکره هیأت اعزامی جمهوری اسلامی با کردها در آذر ۱۳۵۸|بندانگشتی|367x367پیکسل|مذاکره هیأت اعزامی جمهوری اسلامی با کردها در آذر ۱۳۵۸]]
[[پرونده:مذاکرات هیأت جمهوری اسلامی با کردها.JPG|جایگزین=مذاکره هیأت اعزامی جمهوری اسلامی با کردها در آذر ۱۳۵۸|بندانگشتی|367x367پیکسل|مذاکره هیأت اعزامی جمهوری اسلامی با کردها در آذر ۱۳۵۸]]
به‌دنبال یک سلسله گفتگو و دیدار بین جریانات مختلف سرانجام هیأت نمایندگی خلق کرد تشکیل شد که در آن [[شیخ عزالدین حسینی]] رئیس، [[حزب دموکرات کردستان ایران|حزب دموکرات کردستان]] [دکتر[[عبدالرحمان قاسملو]]] سخنگو و [[حزب کومله|کومه‌له]] و [[سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران|چریک‌های فدایی]] شاخه کردستان اعضای آن بودند.<ref name=":2" />  
به‌دنبال یک سلسله گفتگو و دیدار بین جریانات مختلف سرانجام هیأت نمایندگی خلق کرد تشکیل شد که در آن [[شیخ عزالدین حسینی]]، رئیس [[حزب دموکرات کردستان ایران|حزب دموکرات کردستان]] [دکتر[[عبدالرحمان قاسملو]]] سخنگوی [[حزب کومله|کومه‌له]] و [[سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران|چریک‌های فدایی]] شاخه کردستان اعضای آن بودند.<ref name=":2" />  


[[روح‌الله خمینی|خمینی]] که سه ماه قبل آن فرمان جهاد و سرکوب صادر کرده بود در ۲۶ آبان ۱۳۵۸پیام دیگری داد:<blockquote>«سلام بر خواهران و برادران کُرد،... اینجانب می دانم که در حکومت موقت هم‏‎ ‎‏آنطور که خواست شما و ملت است رسیدگی نشده… و من امیدوارم‏‎ ‎‏که برای همه‌ی ملت و برای شما برادران کرد، وسائل رفاه حاصل شود. ‏</blockquote><blockquote>از هیأت ویژه می‌خواهم که به مذاکرات خود با کمال حسن نیت ادامه دهند؛ و با‏‎ ‎‏شخصیت‌های مذهبی و سیاسی و ملی و سایر قشرها تماس بگیرند، تا تأمین خواسته های‏‎ ‎‏آنان ـ که خواست ما نیز هست ـ به طور دلخواه بشود؛ ‏‏‏اسلام بزرگ تمام تبعیض‌ها را محکوم نموده… در پناه اسلام و جمهوری‏‎ ‎‏اسلامی، حق اداره‌ی امور داخلی و محلی و رفع هر گونه تبعیض فرهنگی و اقتصادی و‏‎ ‎‏سیاسی متعلق به تمام قشرهای ملت است، من جمله برادران کرد، که دولت جمهوری‏‎ ‎‏اسلامی موظف و متعهد به تأمین آن در اسرع وقت می باشد…»<ref>صحیفه خمینی، ج ١١، ص ٥٥</ref></blockquote>هیأتی از تهران به مهاباد آمد و تنها جلسه‌ی رسمی مذاکرات با هیأت نمایندگی خلق کرد تنها چهل دقیقه به‌طول انجامید. ساعت سه و نیم روز سه‌شنبه ۲۰ آذرماه ۱۳۵۸ جلسه رسمی هیأت دولت با هیأت نمایندگی خلق کرد در محل فرمانداری مهاباد تشکیل گردید. در این جلسه ابتدا آقای فروهر ضمن‌اظهار خوشوقتی از این نشست، در مورد نتیجه مذاکرات اظهار خوشبینی کردند. سپس ماموستا [[شیخ عزالدین حسینی]] یک بیانیه افتتاحیه قرائت کرد که در آن ضمن خوش‌آمدگویی به نمایندگان دولت، گفت که ملت کرد همواره آرزو داشته‌اند که در نشست و گفتگو با نمایندگان رسمی دولت شرکت نموده و مسئله ملی خود را از راه تفاهم و گفتگو حل و فصل نمایند. مردم کردستان درعین حالی‌که با مردم ایران مبارزات مشترکی را پیش برده و همواره برای کسب حقوق حقه خود نیز مبارزه کرده است.
[[روح‌الله خمینی|خمینی]] که سه ماه قبل آن فرمان جهاد و سرکوب صادر کرده بود در ۲۶ آبان ۱۳۵۸پیام دیگری داد:<blockquote>«سلام بر خواهران و برادران کُرد،... اینجانب می دانم که در حکومت موقت هم‏‎ ‎‏آنطور که خواست شما و ملت است رسیدگی نشده… و من امیدوارم‏‎ ‎‏که برای همه‌ی ملت و برای شما برادران کرد، وسائل رفاه حاصل شود. ‏</blockquote><blockquote>از هیأت ویژه می‌خواهم که به مذاکرات خود با کمال حسن نیت ادامه دهند؛ و با‏‎ ‎‏شخصیت‌های مذهبی و سیاسی و ملی و سایر قشرها تماس بگیرند، تا تأمین خواسته های‏‎ ‎‏آنان ـ که خواست ما نیز هست ـ به طور دلخواه بشود؛ ‏‏‏اسلام بزرگ تمام تبعیض‌ها را محکوم نموده… در پناه اسلام و جمهوری‏‎ ‎‏اسلامی، حق اداره‌ی امور داخلی و محلی و رفع هر گونه تبعیض فرهنگی و اقتصادی و‏‎ ‎‏سیاسی متعلق به تمام قشرهای ملت است...»<ref>صحیفه خمینی، ج ١١، ص ٥٥</ref></blockquote>هیأتی از تهران به مهاباد آمد و تنها جلسه‌ی رسمی مذاکرات با هیأت نمایندگی خلق کرد تنها چهل دقیقه به‌طول انجامید. ساعت سه و نیم روز سه‌شنبه ۲۰ آذرماه ۱۳۵۸ جلسه رسمی هیأت دولت با هیأت نمایندگی خلق کرد در محل فرمانداری مهاباد تشکیل گردید. در این جلسه ابتدا آقای فروهر ضمن‌اظهار خوشوقتی از این نشست، در مورد نتیجه مذاکرات اظهار خوشبینی کردند. سپس ماموستا [[شیخ عزالدین حسینی]] یک بیانیه افتتاحیه قرائت کرد که در آن ضمن خوش‌آمدگویی به نمایندگان دولت، گفت که ملت کرد همواره آرزو داشته‌اند که در نشست و گفتگو با نمایندگان رسمی دولت شرکت نموده و مسئله ملی خود را از راه تفاهم و گفتگو حل و فصل نمایند. مردم کردستان درعین حالی‌که با مردم ایران مبارزات مشترکی را پیش برده و همواره برای کسب حقوق حقه خود نیز مبارزه کرده است.


ماموستا شیخ‌عزالدین پس از این بیانات، هیأت نمایندگی خلق کرد را با تعلق سازمانی‌شان معرفی کرد. به‌دنبال آن صباغیان به ترکیب هیأت و حضور رسمی نمایندگان [[حزب کومله|کومه‌له]] و [[سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران|چریک‌های فدایی]] اعتراض کرد.<ref name=":2" />
ماموستا شیخ‌عزالدین پس از این بیانات، هیأت نمایندگی خلق کرد را با تعلق سازمانی‌شان معرفی کرد. به‌دنبال آن صباغیان به ترکیب هیأت و حضور رسمی نمایندگان [[حزب کومله|کومه‌له]] و [[سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران|چریک‌های فدایی]] اعتراض کرد.<ref name=":2" />
خط ۱۱۲: خط ۱۱۰:
درجریان درگیری‌ها و سرکوب مردم کردستان، کشتار و جنایت‌های بسیاری از جانب جمهوری اسلامی صورت گرفت. از آن جمله می‌توان به کشتارجمعی مردم در قارنا، قلاتان، ایندرقاش، اوچ تپه، کانی مام سید، سرچنار و گوله‌ و چندین روستای دیگر اشاره کرد. نیروهای حکومتی در این مناطق مردم روستاها اعم از مرد و زن و کودک و پیر را قتل عام کردند و خانه و کاشانه و دسترنج مردم کردستان را به آتش کشیده و غارت کردند.
درجریان درگیری‌ها و سرکوب مردم کردستان، کشتار و جنایت‌های بسیاری از جانب جمهوری اسلامی صورت گرفت. از آن جمله می‌توان به کشتارجمعی مردم در قارنا، قلاتان، ایندرقاش، اوچ تپه، کانی مام سید، سرچنار و گوله‌ و چندین روستای دیگر اشاره کرد. نیروهای حکومتی در این مناطق مردم روستاها اعم از مرد و زن و کودک و پیر را قتل عام کردند و خانه و کاشانه و دسترنج مردم کردستان را به آتش کشیده و غارت کردند.


هم‌زمان با اعزام گردان‌ها و لشکرهای متعدد از طرف جمهوری اسلامی به کردستان و بمباران شدید شهر و روستاهای این منطقه و قتل عام مردم بی دفاع این دیار، [[صادق خلخالی]] با حکم شرعی و حکومتی [[روح‌الله خمینی|خمینی]] به کردستان اعزام و ده‌ها تن از مبارزین و انسان‌های بی گناه را به جوخه آتش سپرد. مبارزین زخمی را با برانکارد به میدان تیر اعزام و آنان را تیرباران کردند.<ref name=":4" />
هم‌زمان با اعزام گردان‌ها و لشکرهای متعدد از طرف جمهوری اسلامی به کردستان و بمباران شدید شهر و روستاهای این منطقه و قتل عام مردم بی دفاع این دیار، [[صادق خلخالی]] با حکم شرعی و حکومتی [[روح‌الله خمینی|خمینی]] به کردستان اعزام و ده‌ها تن از مبارزان و انسان‌های بی گناه را به جوخه آتش سپرد. مبارزین زخمی را با برانکارد به میدان تیر اعزام و آنان را تیرباران کردند.<ref name=":4" />


=== قتل عام روستای قارنا ===
=== قتل عام روستای قارنا ===
یکی از نمونه‌های مشهور کشتار مردم کردستان، قتل عام قارناست. قارنا روستایی کردنشین در پنج کیلومتری شهرستان نقده، واقع در کردستان ایران است. جنگ سال ۱۳۵۸ در نقده توسط عوامل حکومتی جمهوری اسلامی به‌وقوع پیوست.  
یکی از نمونه‌های مشهور کشتار مردم کردستان، قتل عام قارناست. قارنا روستایی کردنشین در پنج کیلومتری شهرستان نقده، واقع در کردستان ایران است. جنگ سال ۱۳۵۸ در نقده توسط عوامل حکومتی جمهوری اسلامی به‌وقوع پیوست.  
[[پرونده:کشتار مردم روستاهای کردستان.JPG|جایگزین=کشتار مردم در روستاهای کردستان توسط جمهوری اسلامی|بندانگشتی|کشتار مردم در روستاهای کردستان توسط جمهوری اسلامی]]
[[پرونده:کشتار مردم روستاهای کردستان.JPG|جایگزین=کشتار مردم در روستاهای کردستان توسط جمهوری اسلامی|بندانگشتی|کشتار مردم در روستاهای کردستان توسط جمهوری اسلامی]]
ساعت یک بعدازظهر یازدهم شهریور ماه سال ۱۳۵۸، در یک یورش ۳ساعته به روستای قارنا ۴۷ نفر از مردم بی‌گناه و بی‌دفاع که جملگی غیرنظامی بودند، کشته شدند. مقتولین زن و مرد و پیر و جوان و حتی بعضی از کودکانی بودند که هنوز سنشان به پنج سالگی هم نرسیده بود. اگرچه منابع مربوطه تعداد کشته‌ها را ۴۷ نفر ذکر کرده‌اند ولی طبق گفته‌های اهالی روستا و مطلعین تعداد کشته‌های این حادثه به ۶۸ نفر رسیده است. در این میان برخی از خانواده‌ها تا شش نفر از اعضایشان را از دست دادند.
ساعت یک بعد ازظهر یازدهم شهریور ماه سال ۱۳۵۸، در یک یورش ۳ساعته به روستای قارنا ۴۷ نفر از مردم بی‌گناه و بی‌دفاع که جملگی غیرنظامی بودند، کشته شدند. مقتولین زن و مرد و پیر و جوان و حتی بعضی از کودکانی بودند که هنوز سنشان به پنج سالگی هم نرسیده بود حزو کشته شدگان بودند. اگرچه منابع مربوطه تعداد کشته‌ها را ۴۷ نفر ذکر کرده‌اند ولی طبق گفته‌های اهالی روستا و مطلعین تعداد کشته‌های این حادثه به ۶۸ نفر رسیده است. در این میان برخی از خانواده‌ها تا شش نفر از اعضایشان را از دست دادند.


برخی اخبار این طور حکایت می‌کنند که نیروهای مهاجم جمهوری اسلامی، در راه رسیدن به قارنا در برخورد با هر کردی او را می‌کشتند. بعد از رسیدن به قارنا مردم را جمع کرده و به سوی آنان حمله ور شده و پیر و جوان و زن و مرد را ابتدا با سرنیزه از پا در آوردند و سپس با گلوله به آنان تیر خلاص زدند.
برخی اخبار این طور حکایت می‌کنند که نیروهای مهاجم جمهوری اسلامی، در راه رسیدن به قارنا در برخورد با هر کردی او را می‌کشتند. بعد از رسیدن به قارنا مردم را جمع کرده و به سوی آنان حمله ور شده و پیر و جوان و زن و مرد را ابتدا با سرنیزه از پا در آوردند و سپس با گلوله به آنان تیر خلاص زدند.


اسناد و مدارک زیادی برای پیگیری عاملین این جنایت در دسترس بوده است ولی دولت درحالیکه بیش از ۳ ماه از این جنایت گذشته بود، هیچ اقدامی در این مورد انجام نداده و تا هیات حسن نیت (با همراهی [[داریوش فروهر]]) به کردستان نیامد کسی از مسئولین حتی فریاد مظلومیت‌های قارنا را نشنید.
اسناد و مدارک زیادی برای پیگیری عاملان این جنایت در دسترس بوده است ولی دولت درحالی که بیش از ۳ ماه از این جنایت گذشته بود، هیچ اقدامی در این مورد انجام نداد و تا هیات حسن نیت (با همراهی [[داریوش فروهر]]) به کردستان نیامد کسی از مسئولین حتی فریاد مظلومیت‌های قارنا را نشنید.


این جنایت بعد از فرمان جهاد [[خمینی]] علیه ملت کرد انجام گرفت و عاملان این جنایت نه تنها مستقل و جدا از حکومت نبودند، بلکه نیروهای رسمی دولت سرپرستی آنها را برعهده داشتند.
این جنایت بعد از فرمان جهاد [[خمینی]] علیه ملت کرد انجام گرفت و عاملان این جنایت نه تنها مستقل و جدا از حکومت نبودند، بلکه نیروهای رسمی دولت سرپرستی آنها را برعهده داشتند.
خط ۱۳۸: خط ۱۳۶:


=== اعدام‌ها در کردستان ===
=== اعدام‌ها در کردستان ===
اعدام‌های کردستان که سال‌ها پیش از این تاریخ آغاز شده بود، سال‌ها بعد از آن و خصوصا پس از قتل عام زندانیان سیاسی در سال ۶۷، در سال ۶۸ نیز ادامه داشت.
اعدام‌های کردستان سال‌ها بعد از آن و خصوصا پس از قتل عام زندانیان سیاسی در سال ۶۷و ۶۸ نیز ادامه داشت.


پیکر اعدام شدگان دهه شصت عمدتا در قبرستان‌هایی با نام «لعنت آباد» در شهرهایی مانند بیجار، قروه و کرمانشاه به خاک سپرده شدند؛ جایی شبیه گورستان خاوران در تهران. قبرستان‌هایی که کم و بیش در تمام شهرهای عمده کردنشین دیده می‌شوند. برخی از قربانیان در کنار برخی از قبرستان‌های عمومی که محل اجرای احکام آن‌ها نیز بوده است به خاک سپرده شده‌اند.
پیکر اعدام شدگان دهه شصت عمدتا در قبرستان‌هایی با نام «لعنت آباد» در شهرهایی مانند بیجار، قروه و کرمانشاه به خاک سپرده شدند؛ جایی که شبیه به گورستان خاوران در تهران است. قبرستان‌هایی که کم و بیش در تمام شهرهای عمده کردنشین دیده می‌شوند. برخی از قربانیان در کنار برخی از قبرستان‌های عمومی که محل اجرای احکام آن‌ها نیز بوده است به خاک سپرده شده‌اند.


'''<nowiki/>'''
'''<nowiki/>'''

منوی ناوبری