۱٬۰۴۰
ویرایش
گورستان خاوران: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
| notes = | | notes = | ||
| sidebox = | | sidebox = | ||
}}'''گورستان خاوران ،''' نام گورستانی است در جنوب شرق تهران که به گلزار خاوران نیز شهرت دارد. خاوران مدفن قتل‌عام شدگان زندانیان سیاسی در ''' | }}'''گورستان خاوران ،''' نام گورستانی است در جنوب شرق تهران که به گلزار خاوران نیز شهرت دارد. خاوران مدفن قتل‌عام شدگان زندانیان سیاسی در [[قتل عام ۶۷|'''قتل‌عام ۶۷''']] (تابستان ۱۳۶۷) است. این قتل عام شدگان بعضا به صورت دست جمعی در این گورستان دفن شده‌اند. مساحت گورستان خاوران حدود ۳۰ متر در ۶۰ متر است که در واقع محوطه‌ای یک‌پارچه خاک و کلوخ است که دورتادور آن با میله‌های آهنی محصور شده است. در امتداد گورستان خاوران، گورستان بهائیان قرار دارد. خانواده‌های اعدام شدگان ۶۷ اجازه‌ی گذاشتن سنگ قبر و یا کاشتن درخت در گورستان خاوران را ندارند. در گورستان خاوران محل احتمالی قبرها را با تکه‌ای آجر سنگ‌چین یا شن‌های رنگی نشانه‌گذاری کرده‌اند. گورستان خاوران یکی از مستندات کشتار جمعی زندانیان سیاسی در تابستان سال ۱۳۶۷، به‌شمار می‌رود. اعدام گسترده و دسته‌جمعی هزاران زندانی سیاسی با فتوای '''[[روح‌الله خمینی]]'''، در اوایل مردادماه آغاز شد. بر اساس این حکم و فتوا در تهران، زندانیان سیاسی که سرموضع بودند بر اساس تشخیص هیئت سه نفره‌ای شامل: حسینعلی نیری، قاضی شرع؛ '''[[مصطفی پورمحمدی]]'''، نماینده '''[[وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی|وزارت اطلاعات]]''' و مرتضی اشراقی، دادستان تهران به جوخه‌های اعدام سپرده می‌شدند. در زندان‌های شهرهای دیگر، صدور حکم اعدام زندانیان سیاسی بر عهده‌ی یک هیئت سه نفره شامل: قاضی شرع، دادستان یا دادیار انقلاب و نماینده‌ی وزارت اطلاعات بود. این اعدام‌ها اغلب شامل اعضا و هواداران '''[[سازمان مجاهدین خلق ایران]]''' و چند صد نفر از اعضای سازمان‌های سیاسی چپگرا بودند. آیت‌الله منتظری که نایب و قائم مقام خمینی بود، این کشتارهای جمعی را محکوم کرده است. در فایل صوتی افشا شده از آیت‌الله منتظری عاملان این قتل‌عام « جزو جنایت‌کاران در تاریخ» توصیف شده‌اند. گورستان خاوران هم‌اکنون به صورت نمادی از جنبش دادخواهی درآمده است. اپوزیسیون ایران، خاوران را سند جنایات رژیم ایران در قتل‌عام تابستان ۱۳۶۷می‌داند. صدها گور دسته‌جمعی دیگر مانند خاوران در سراسر ایران وجود دارد که هنوز بسیاری از آن‌ها ناشناخته مانده‌اند و برخی از آن‌ها نیز با همین نام شناخته می‌شوند. رژیم ایران بارها تلاش کرده است به بهانه‌های مختلف گورستان خاوران تهران و گورستان‌های مشابه در شهرهای دیگر را تخریب کند. تا کنون گزارش‌های مختلفی از تلاش حکومت ایران برای تخریب قبرهای اعدام‌شدگان سال ۱۳۶۷، منتشر شده است. در اردیبهشت سال ۱۴۰۰، به دنبال انتشار خبرهایی مبنی بر طرح نظام جمهوری اسلامی ایران، برای تخریب گورستان خاوران از طریق کندن قبرهای جدید مربوط به بهاییان در این گورستان، موج گسترده‌ای از اعتراضات نسبت به این اقدام غیرانسانی به راه افتاد. '''[[شورای ملی مقاومت ایران]]'''، که اصلی‌ترین نیروی مخالف رژیم ایران است، با انتشار فراخوان بین‌المللی خواهان محکومیت نابودی و از بین بردن مزار شهیدان قتل‌عام زندانیان سیاسی در سال ۱۳۶۷ شد. | ||
== موقعیت گورستان خاوران == | == موقعیت گورستان خاوران == | ||
[[پرونده:موقعیت خاو.JPG|بندانگشتی|220x220پیکسل|نقشه مختصات خاوران]] | [[پرونده:موقعیت خاو.JPG|بندانگشتی|220x220پیکسل|نقشه مختصات خاوران]] | ||
از سه راه افسریه | این گورستان در کیلومتر ۱۵ بزرگراه امام رضا که از سه راه افسریه در جنوب شرق تهران آغاز و ابتدای جاده تهران - مشهد را تشکیل می‌دهد واقع شده است. این گورستان که در سمت شمالی بزرگراه واقع شده است شامل چند گورستان مربوط به اقلیت‌های مذهبی و قطعه‌ای که به محل دفن قتل‌عام شدگان ۶۷ شهرت یافته است می‌باشد. اولین گورستان به هندی‌ها تعلق دارد، گورستان بعدی مربوط به مسیحیان است؛ و بعداز آن، گورستانی وجود دارد که به گورستان خاوران معروف شده است. گورستان خاوران در قدیم، فقط محل دفن بهاییان بود، اما اکنون بخشی از آن مدفن قتل‌عام شدگان زندانیان سیاسی در تابستان ۱۳۶۷ است که به صورت دسته‌جمعی اعدام شده‌اند. بخشی از دفن‌شدگان مربوط به اعدامی‌های سال‌های پیش از آن است. مساحت گورستان خاوران که قتل‌عام شدگان تابستان سال ۱۳۶۷، در آن دفن شده‌اند، محوطه‌ای است در ابعاد حدود ۳۰ متر در ۶۰ متر که در واقع چیزی جز زمینی خاکی نیست.<ref name=":0">[https://www.bbc.com/persian/iran/story/2005/09/050902_mf_cemetery گورستان خاوران؛ مدفن بی‌نام و نشان اعدامیان - سایت بی‌بی‌سی فارسی]</ref> | ||
گورستان خاوران محوطه‌ای یک‌پارچه خاک و کلوخ است که دورتادورش را میله‌های آهنین کشیده‌اند. خانواده‌های اعدام شدگان اجازه‌ی گذاشتن سنگ قبر و یا کاشتن درخت را ندارند؛ و محل احتمالی قبرها را با تکه‌ای آجر سنگ‌چین یا شن‌های رنگی نشانه‌گذاری کرده‌اند.<ref name=":1">[https://painscapes.com/cities/552 گورستان خاوران - سایت خاک رنج]</ref> | گورستان خاوران محوطه‌ای یک‌پارچه خاک و کلوخ است که دورتادورش را میله‌های آهنین کشیده‌اند. خانواده‌های اعدام شدگان اجازه‌ی گذاشتن سنگ قبر و یا کاشتن درخت را ندارند؛ و محل احتمالی قبرها را با تکه‌ای آجر سنگ‌چین یا شن‌های رنگی نشانه‌گذاری کرده‌اند.<ref name=":1">[https://painscapes.com/cities/552 گورستان خاوران - سایت خاک رنج]</ref> | ||
| خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
== تخریب گورستان بهاییان == | == تخریب گورستان بهاییان == | ||
دو سال پس از انقلاب ضدسلطنتی در بهمن‌ماه ۱۳۵۷، رژیم ایران گورستان بهاییان در تهران را که به ''گلستان جاوید'' مشهور بود، مصادره کرد. با دستور مقامات حکومتی بیش از ۱۵ هزار قبری که در این گورستان وجود داشت، تخریب شد. از آن پس، حکومت ایران | دو سال پس از انقلاب ضدسلطنتی در بهمن‌ماه ۱۳۵۷، رژیم ایران گورستان بهاییان در تهران را که به ''گلستان جاوید'' مشهور بود، مصادره کرد. با دستور مقامات حکومتی بیش از ۱۵ هزار قبری که در این گورستان وجود داشت، تخریب شد. از آن پس، حکومت ایران بهاییان را مجبور کرد که متوفیان خود را در قطعه‌ای در کنار محل دفن قتل‌عام شدگان تابستان ۱۳۶۷، به خاک بسپارند. جامعه بهاییان نیز در بیانیه خود آورده حکومت ایران پس از مصادره گلستان جاوید از آنان خواست، متوفیان خود را در قطعه‌ای در کنار محل دفن اعدامیان سیاسی به خاک بسپارند.<ref name=":3" /> | ||
== اعدام‌های ۱۳۶۰ == | == اعدام‌های ۱۳۶۰ == | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
== [[قتل‌عام ۶۷|قتل‌عام تابستان ۱۳۶۷]] == | == [[قتل‌عام ۶۷|قتل‌عام تابستان ۱۳۶۷]] == | ||
[[پرونده:خاو3.JPG|بندانگشتی|قتل‌عام ۳۰ هزار زندانی سیاسی در تابستان ۱۳۶۷]] | [[پرونده:خاو3.JPG|بندانگشتی|قتل‌عام ۳۰ هزار زندانی سیاسی در تابستان ۱۳۶۷]] | ||
رژیم ایران در تاریخ ۲۷ تیرماه ۱۳۶۷، قطعنامه ۵۹۸ مجمع عمومی سازمان ملل متحد برای آتش‌بس و پایان '''[[جنگ ایران و عراق|جنگ هشت ساله]]''' با عراق را پذیرفت. در پی این واقعه رژیم ایران که بنا بر اسناد موجود و گفته گواهان از سالها پیش برای رها شدن از زندانیان سیاسی بخصوص زندانیان مجاهد طرح و برنامه‌های متعددی را مطرح و در پی عملی‌ساختن آن بود موقعیت خطیر پیش‌آمده ناشی از خلا جنگی که بر ادامه‌داری آن تا فتح قدس از طریق کربلا پای می‌فشرد را غنیمت شمرد و آماده‌سازی یک کشتار بزرگ از زندانیان سیاسی را از فردای آتش‌بس تدارک دید. همزمانی این اقدام با عملیات '''[[ارتش آزادیبخش ملی ایران|ارتش آزادیبخش ملی ایران]]'''، متعلق به سازمان مجاهدین خلق، به نام '''[[عملیات فروغ جاویدان|فروغ جاویدان]]''' که به قصد سرنگونی رژیم ایران آغاز و تا دروازه‌ی کرمانشاه پیش‌روی کردند و سپس توسط نیروهای مسلح رژیم ایران متوقف و مجبور به عقب‌نشینی شدند این شبهه را ایجاد کرد که گویا قتل‌عام ۶۷ در انتقام به این عملیات بوده است. در جریان این قتل‌عام که از اواخر تیرماه ۱۳۶۷، با قطع ملاقات‌ها در زندان‌ها که با اقدامات دیگری مانند قطع روزنامه و یا بردن تلویزیون از بندها و… همراه بود آغاز شد به گفته مخالفین بیش از ۳۰ هزار زندانی سیاسی کشتار شده‌اند. اولین اخبار درز یافته از قتل‌عام با اعلام خبر اعدام بیش از ۱۵ زندانی به خانواده‌ها، بر سر زبان‌ها افتاد. | |||
رژیم ایران در تاریخ ۲۷ تیرماه ۱۳۶۷، قطعنامه ۵۹۸ مجمع عمومی سازمان ملل متحد برای آتش‌بس و پایان '''[[جنگ ایران و عراق|جنگ هشت ساله]]''' با عراق را پذیرفت. | |||
از اواخر تیرماه ۱۳۶۷، با قطع ملاقات‌ها در زندان‌ها که با اقدامات دیگری مانند قطع روزنامه و یا بردن تلویزیون از بندها و… همراه بود. | |||
اعدام گسترده و دسته‌جمعی هزاران زندانی سیاسی پس از فتوای روح‌الله خمینی، در اوایل مردادماه آغاز شد. بر اساس این حکم و فتوا در تهران، زندانیان سیاسی که سرموضع بودند بر اساس تشخیص هیئت سه نفره‌ای شامل: حسینعلی نیری، قاضی شرع؛ [[مصطفی پورمحمدی]]، نماینده وزارت اطلاعات و مرتضی اشراقی، دادستان تهران به جوخه‌های اعدام سپرده می‌شدند؛ و در زندان‌های شهرهای دیگر، صدور حکم اعدام زندانیان سیاسی بر عهده‌ی یک هیئت سه نفره شامل: قاضی شرع، دادستان یا دادیار انقلاب و نماینده‌ی وزارت اطلاعات بود.<ref name=":1" /> | اعدام گسترده و دسته‌جمعی هزاران زندانی سیاسی پس از فتوای روح‌الله خمینی، در اوایل مردادماه آغاز شد. بر اساس این حکم و فتوا در تهران، زندانیان سیاسی که سرموضع بودند بر اساس تشخیص هیئت سه نفره‌ای شامل: حسینعلی نیری، قاضی شرع؛ [[مصطفی پورمحمدی]]، نماینده وزارت اطلاعات و مرتضی اشراقی، دادستان تهران به جوخه‌های اعدام سپرده می‌شدند؛ و در زندان‌های شهرهای دیگر، صدور حکم اعدام زندانیان سیاسی بر عهده‌ی یک هیئت سه نفره شامل: قاضی شرع، دادستان یا دادیار انقلاب و نماینده‌ی وزارت اطلاعات بود.<ref name=":1" /> | ||