۸٬۶۷۳
ویرایش
ابرچالش آب: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''ابرچالش | '''ابرچالش آب،''' یکی از اصلی‌ترین بحران‌ها و چالش‌هایی است که کشور و مردم ایران درگیر آن می‌باشند. و هر روز به جای حل مشکل، بیشتر به ابعاد فاجعه افزوده می‌شود | ||
یکی از مهمترین و پایه‌ای‌ترین اشکالاتی که باعث بروز بسیاری بحران‌های معیشتی، اقتصادی و اجتماعی شده و حتی راه به بحران سیاسی برده، به کار‌گیری نفرات بر مبنای وابستگی به حکومت و نه توان مدیریت و تعهد، نادانی و | یکی از مهمترین و پایه‌ای‌ترین اشکالاتی که باعث بروز بسیاری بحران‌های معیشتی، اقتصادی و اجتماعی شده و حتی راه به بحران سیاسی برده، به کار‌گیری نفرات بر مبنای وابستگی به حکومت و نه توان مدیریت و تعهد، نادانی و کم‌سوادی، رانتخواری و اجتناب دولت‌مردان جمهوری اسلامی از انتخاب یک الگوی رشد اقتصادی مشخص و تنظیم دخل و خرج منابع آبی کشور بر اساس آن الگو، شرایطی را به وجود آورده که اینک ایران از معدود کشورهای جهان است که هیچ الگوی رشد اقتصادی مشخصی ندارد! | ||
از طرفی گسترش فساد دولتی و [[اختلاس در ایران|اختلاس]] و دزدی در رده‌های مختلف حکومتی باعث خالی شدن خزانه کشور و منابع نقدی برای حل معضلات کشور گردیده است. | از طرفی گسترش فساد دولتی و [[اختلاس در ایران|اختلاس]] و دزدی در رده‌های مختلف حکومتی باعث خالی شدن خزانه کشور و منابع نقدی برای حل معضلات کشور گردیده است. | ||
خشک شدن دریاچه‌ی ارومیه، بزرگترین دریاچه‌ی آب شور خاورمیانه و ششمین دریاچه‌ی آب شور بزرگ جهان از دیگر فجایعی است که | خشک شدن دریاچه‌ی ارومیه، بزرگترین دریاچه‌ی آب شور خاورمیانه و ششمین دریاچه‌ی آب شور بزرگ جهان از دیگر فجایعی است که حکومت ایران مسبب آن است. | ||
== | ==پیشینه‌ی کم‌آبی== | ||
براساس داده‌های رسمی جمهوری اسلامی، ۹۷ درصد ایران با خشکسالی با درجات مختلف دست به گریبان است، تنها در چهار استان کردستان، آذربایجان غربی، لرستان، همدان و کهگیلویه و بویراحمد، درصد مساحت خشکسالی کمتر از ۹۰ درصد است. | |||
براساس اعلام سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری، مساحت استان‌های بیابانی ایران ۶۶ درصد افزایش داشته و در واقع تنها ۱۰ استان ایران هنوز بیابانی نشده است! همچنین حدود یک‌سوم از جنگل‌های زاگرس که حدود ۴۰ درصد جنگل‌های ایران را تشکیل می‌دهند، خشکیده‌اند!<ref>سایت اقتصاد ۲۴ – ۲۴ بهمن ۱۴۰۱</ref> | |||
نزدیک به چهل هزار روستا به دلایل مختلف که عمده‌ترین آنها کمبود آب است از سکنه خالی شده است.<ref>روزنامه ابتکار ۲۲ دی ۱۴۰۱</ref> | |||
شافعی رئیس اتاق بازرگانی اعلام کرد ایران برای مواجهه با بحران آب فقط ۱۰ سال فرصت دارد و اگر مدیریت منابع آب با همین دست‌فرمان پیش برود تصور اینکه تا ۲۰ سال آینده موجود زنده‌ای وجود داشته باشد، دشوار است!<ref>روزنامه شرق ۱۲ آبان ۱۴۰۱</ref> | |||
نیویورک تایمز در این باره نوشته بود: «۱۲ استان از ۳۱ استان ایران طـی۵۰ سال آینده، به طور کامل سفره‌های زیرزمینی‌شان خشک خواهد شد.» <ref>روزنامه جهان صنعت ۲۹ اردیبهشت ۱۴۰۰</ref> | |||
مزارع ایران هنوز هم به شیوه سنتی آبیاری می‌شود که متعلق به هزاره‌های گذشته است، در نتیجه، در بخش کشاورزی بیش از ۸۰ درصد منابع آبی یعنی دست کم ۷۰ میلیارد متر مکعب آب نابود می‌شود. | |||
در بخش خانگی و شرب در ایران سالانه بین ۷ تا ۸ میلیارد متر مکعب آب مصرف می‌شود، | |||
در همین بخش هم به دلیل فرسودگی شبکه آبرسانی ۱۵ درصد آب شرب یعنی ۱ میلیارد و ۱۵۰ میلیون متر مکعب آب هدر می‌رود و رژیم دراین زمینه هم اقدامی نمی‌کند. | |||
صنایعی که مصرف بالای آب دارند عبارتند از ذوب آهن، کارخانه‌های فولاد، پتروشیمی‌ها، پالایشگاه‌ها. این صنایع تقریباً در مناطق مرکزی ایران هستند که مناطق خشک هستند. | |||
۶۸ درصد فولاد صنعتی کشور که مصرف آب بسیار زیادی دارند در استان اصفهان قرار دارد که متعلق به سپاه است، مهمتر این که آب مورد نیاز کارخانجاتی همچون فولاد مبارکه و ذوب آهن از آب شیرین تأمین می‌شود. | |||
مطابق آمار آبفای اصفهان، کارخانه فولاد مبارکه به عنوان بزرگترین کارخانه فولاد ایران، یکی از مصرف‌کننده‌‌های بزرگ آب زاینده‌رود است. | |||
تا سال ۱۳۵۷ درایران فقط ۳۰ سد بوده است اما الان طبق آمار، ۱۳۳۰ سد در کشور در مراحل مختلف بهره‌برداری، اجرایی و مطالعاتی قرار دارد.<ref>روزنامه جهان صنعت ۲۹/۲/۱۴۰۰</ref> | |||
در بلوچستان که رودخانه در آن وجود ندارد، حدود ۳۰ تا ۴۰ سد در دست ساخت است. در کویر مرکزی ایران، جائی که تنها ۱۰ تا ۱۲ درصد آب کشور در آن جاری است، بیش از ۲۰۰ سد ساخته شده یا در دست احداث است. | |||
به گفته کارشناسان دولتی دست کم ۲۰ درصد سدهای کشور در مرحلة طراحی دچار خطا هستند. | |||
همچنین حمید چیت‌چیان، وزیر سابق نیرو گفت: «ما در سدسازی افراط کرده‌ایم؛ حجم سدهای ساخته‌شده بالغ بر ۷۶ میلیارد مترمکعب است؛ در‌حالی‌که بیش از ۴۶ میلیارد مترمکعب آب برای تنظیم نداریم.» <ref>روزنامه فرهیختگان ۱۰ خرداد ۱۴۰۲</ref> | |||
تا تابستان ۱۴۰۰ در کشور ۳۵۰ هزار چاه غیر مجاز و ۵۵۰ هزار چاه مجاز وجود داشته است، از مجموع این ۹۰۰ هزار چاه سالانه بیشتر از ۱۰ میلیارد متر مکعب آب برداشت می‌شود. | |||
سود ناشی از بهره‌برداری از این چاه‌ها، نصیب شرکت‌های بزرگ کشاورزی متعلق به سپاه پاسداران می‌شود. | |||
یکی از مشکلاتی که غارت آب‌های زیرزمینی بوجود آورده، فرونشست زمین است و تهران هر سال ۱۳ سانتی‌متر فرونشست دارد، در کل کشور ۲۵۴ منطقه به دلیل استخراج بی‌رویه آب در بحران فرونشست قرار دارند.<ref>روزنامه اعتماد ۲۰ فروردین ۱۴۰۱</ref> | |||
۶۶ درصد از ۶۱۰ دشت کشور فرونشست کرده‌اند، و حالا حدود ۱۲ میلیون هکتار از دشت‌ها در معرض فرونشست قرار دارند و ۲۴ میلیون نفر بر روی زمین‌های پر خطر فرونشسته زندگی می‌‌کنند.<ref>روزنامه اعتماد ۲۰ فروردین ۱۴۰۱</ref> | |||
«براساس گزارش سازمان نقشه‌برداری، در جنوب غرب شهر تهران یک ناحیه فرونشست مورد شناسایی قرار گرفته که بیشترین مقدار نشست آن طی ۸ سال (بین سال‌های ۱۳۷۴ تا ۱۳۸۲ شمسی) به ۱۷۱ سانتی‌متر یا به عبارت دیگر به حدود ۲۱ سانتی‌متر در سال می‌رسد» | |||
فرونشست در ایران ۵ تا ۷ برابر متوسط جهانی و با نرخ سالانه ۲۵ تا ۳۰ سانتی‌متر (هر ۵ سال یک متر) رخ می‌دهد.»<ref>روزنامه اعتماد ۲۰ فروردین ۱۴۰۱</ref> | |||
این نوشته نگاهی است کلی به مسئله آب و معضل کم‌آبی در ایران که طبعاً به مواردی همچون مشکل خشک شدن دریاچه‌ها و رودهای ایران هم می‌پردازد و پس از درک صورت مسئله واقعی «آب» بر روی زمین، به دنبال «سیاست»های اعمال شده حکومتی در این زمینه و تأثیر آن در بروز بحران اخیر آب در ایران می‌پردازد | این نوشته نگاهی است کلی به مسئله آب و معضل کم‌آبی در ایران که طبعاً به مواردی همچون مشکل خشک شدن دریاچه‌ها و رودهای ایران هم می‌پردازد و پس از درک صورت مسئله واقعی «آب» بر روی زمین، به دنبال «سیاست»های اعمال شده حکومتی در این زمینه و تأثیر آن در بروز بحران اخیر آب در ایران می‌پردازد | ||
==تاریخچه خشکسالی در ایران== | ==تاریخچه خشکسالی در ایران== | ||
| خط ۱۶: | خط ۵۶: | ||
خشکسالی یعنی تهی شدن مستمر منابع آب مصرفی مردم. | خشکسالی یعنی تهی شدن مستمر منابع آب مصرفی مردم. | ||
به بیان دیگر، خشکسالی یعنی وضعیتی اقلیمی که ناشی از «کم‌شدن» آب «مورد نیاز» مردم به نسبت میزان «مصرف» ضروری آن است | به بیان دیگر، خشکسالی یعنی وضعیتی اقلیمی که ناشی از «کم‌شدن» آب «مورد نیاز» مردم به نسبت میزان «مصرف» ضروری آن است[[پرونده:خشکسالی در ایران.jpg|جایگزین=خشکسالی در ایران|بندانگشتی|خشکسالی در ایران]]این «کم‌شدن» آب می‌تواند ناشی از افزایش مصرف صنعتی کنترل نشده آب، افزایش کنترل نشده زمین‌های زیرکشت (کشاورزی)، یا حتی افزایش کنترل نشده جمعیت و بالا رفتن میزان مصرف آب به نسبت ذخایر آن باشد. | ||
این «کم‌شدن» آب می‌تواند ناشی از افزایش مصرف صنعتی کنترل نشده آب، افزایش کنترل نشده زمین‌های زیرکشت (کشاورزی)، یا حتی افزایش کنترل نشده جمعیت و بالا رفتن میزان مصرف آب به نسبت ذخایر آن باشد. | |||
اما علل دیگری نیز در بروز کم‌آبی مؤثر هستند از جمله: | اما علل دیگری نیز در بروز کم‌آبی مؤثر هستند از جمله: | ||