ایران پدیا

کاربر:Safa/1صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها

صفحهٔ کاربر بحث

کاربر:Safa/1صفحه تمرین (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۹ ژانویهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۲:۰۶

۱۲٬۹۴۲ بایت اضافه‌شده ،  ۱۹ ژانویه
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات نهاد قانون‌گذار/فارسی
 
 
 
{{جعبه اطلاعات نهاد قانون‌گذار
  | رنگ زمینه        = #B13933
  | رنگ زمینه        = #B13933
  | رنگ متن          =
  | رنگ متن          =
  | نام              = مجلس خبرگان رهبری
  | نام              = مجلس خبرگان رهبری
  | قانون‌گذار کنونی  = [[دوره ششم مجلس خبرگان رهبری|دوره ششم]]
  | قانون‌گذار کنونی  = [[دوره ششم مجلس خبرگان رهبری|دوره ششم]]
  | تصویر نشانواره  = Coat_of_arms_of_Iran.svg
  | تصویر نشانواره  =لوگو خبرگان.jpg
  | اندازهٔ نشانواره  = 100px
  | اندازهٔ نشانواره  = 100px
  | دگرتوضیح نشانواره= نشان رسمی جمهوری اسلامی ایران
  | دگرتوضیح نشانواره= نشان رسمی جمهوری اسلامی ایران
  | تاریخ بنیان‌گذاری =۲۴ مرداد ۱۳۶۲{{سخ}}({{سن|۱۳۶۲|۵|۲۴|از تاریخ=خورشیدی|واژه سال=سال پیش}})
  | تاریخ بنیان‌گذاری =۲۴ مرداد ۱۳۶۲
  | گونهٔ سازمانی    = تک‌مجلسی
  | گونهٔ سازمانی    = تک‌مجلسی
  | نهاد            =
  | نهاد            =
  | سازمان‌ها        =
  | سازمان‌ها        =
  | عنوان رهبر۱      = [[فهرست رئیسان مجلس خبرگان رهبری|رئیس]]
  | عنوان رهبر۱      =  
  | رهبر۱            = [[محمدعلی موحدی کرمانی]]
  | رهبر۱            = محمدعلی موحدی کرمانی
  | حزب۱            = {{سخ}}[[جامعه روحانیت مبارز|جامعهٔ روحانیت مبارز]]
  | حزب۱            = جامعه روحانیت مبارز
  | انتخابات۱        =
  | انتخابات۱        =
  | عنوان رهبر۲      = نائب‌رئیس اول
  | عنوان رهبر۲      = نائب‌رئیس اول
  | رهبر۲            = [[سید هاشم حسینی بوشهری]]
  | رهبر۲            = سید هاشم حسینی بوشهری
  | حزب۲            = {{سخ}}[[جامعه مدرسین|جامعهٔ مدرسین]]
  | حزب۲            = جامعه مدرسین
  | انتخابات۲        =
  | انتخابات۲        =
  | عنوان رهبر۳      = نائب‌رئیس دوم
  | عنوان رهبر۳      = نائب‌رئیس دوم
  | رهبر۳            = [[علیرضا اعرافی]]
  | رهبر۳            = علیرضا اعرافی
  | حزب۳            = {{سخ}}[[جامعه مدرسین|جامعهٔ مدرسین]]
  | حزب۳            =  
  | انتخابات۳        =
  | انتخابات۳        =
  | عنوان رهبر۴      = منشی اول
  | عنوان رهبر۴      = منشی اول
  | رهبر۴            = [[عباس کعبی]]
  | رهبر۴            = عباس کعبی
  | حزب۴            = {{سخ}}[[جامعه مدرسین حوزه علمیه قم|جامعهٔ مدرسین]]
  | حزب۴            =
  | انتخابات۴        =
  | انتخابات۴        =
  | عنوان رهبر۵      = منشی دوم
  | عنوان رهبر۵      = منشی دوم
  | رهبر۵            = [[محسن اراکی]]
  | رهبر۵            = محسن اراکی
  | حزب۵            = {{سخ}}[[جامعه مدرسین حوزه علمیه قم|جامعهٔ مدرسین]]
  | حزب۵            =  
  | انتخابات۵        =
  | انتخابات۵        =
  | عنوان رهبر۶      = کارپرداز اداری و مالی
  | عنوان رهبر۶      =  
  | رهبر۶            = [[محسن قمی]]
  | رهبر۶            = محسن قمی
  | حزب۶            = {{سخ}}[[جامعه روحانیت مبارز|جامعهٔ روحانیت مبارز]]
  | حزب۶            =  
  | انتخابات۶        =
  | انتخابات۶        =
  | عنوان رهبر۷      = کارپرداز فرهنگی
  | عنوان رهبر۷      =  
  | رهبر۷            = [[محمود رجبی]]
  | رهبر۷            = محمود رجبی
  | حزب۷            = {{سخ}}[[جامعه مدرسین حوزه علمیه قم|جامعهٔ مدرسین]]
  | حزب۷            =  
  | انتخابات۷        =
  | انتخابات۷        =
  | شمار اعضا        = ۸۸
  | شمار اعضا        = ۸۸
  | سازمان۱          =
  | سازمان۱          =
  | سازمان۲          =
  | سازمان۲          =
  | کارگروه‌های۱      = گروه تحقیق موضوع اصل ۱۱۱ قانون‌اساسی{{سخ}}گروه آیین‌نامه و موضوع اصل ۱۰۸ قانون‌اساسی{{سخ}}گروه اصل ۱۰۷ و ۱۰۹ قانون‌اساسی{{سخ}}گروه بررسی راه‌های پاسداری و حراست از ولایت فقیه{{سخ}}گروه سیاسی-اجتماعی{{سخ}}گروه امور مالی و اداری
  | کارگروه‌های۱      = گروه تحقیق موضوع اصل ۱۱۱ قانون‌اساسی، گروه آیین‌نامه و موضوع اصل ۱۰۸ قانون‌اساسی، گروه اصل ۱۰۷ و ۱۰۹ قانون‌اساسی، گروه بررسی راه‌های پاسداری و حراست از ولایت فقیه، گروه سیاسی-اجتماعی، گروه امور مالی و اداری
  | کارگروه‌های۲      =
  | کارگروه‌های۲      =
  | کارگروه‌های مشترک =
  | کارگروه‌های مشترک =
  | اختیارات        = برگزیدن، عزل و نظارت بر [[رهبر جمهوری اسلامی]]
  | اختیارات        = برگزیدن، عزل و نظارت بر رهبر جمهوری اسلامی
  | نظام رای‌گیری۱    = چندبرنده‌ای اکثریتی
  | نظام رای‌گیری۱    = چندبرنده‌ای اکثریتی
  | نظام رای‌گیری۲    =
  | نظام رای‌گیری۲    =
  | آخرین انتخابات۱  = [[انتخابات مجلس خبرگان رهبری (۱۴۰۲)]]
  | آخرین انتخابات۱  = انتخابات مجلس خبرگان رهبری (۱۴۰۲)
  | آخرین انتخابات۲  =
  | آخرین انتخابات۲  =
  | انتخابات آینده۱  = [[انتخابات مجلس خبرگان رهبری (۱۴۱۰)]]
  | انتخابات آینده۱  = انتخابات مجلس خبرگان رهبری (۱۴۱۰)
  | تصویر نشست‌گاه    = Assembly of Experts.jpg
  | تصویر نشست‌گاه    =  
  | اندازهٔ نشست‌گاه  = 250px
  | اندازهٔ نشست‌گاه  = 250px
  | دگرتوضیح نشست‌گاه = مجلس خبرگان رهبری، که پیش از انقلاب تا سال ۵۷ محل برگزاری [[مجلس سنای ایران |مجلس سنا]] و پس از آن تا سال ۸۲ ساختمان [[مجلس شورای اسلامی]] بود. هم‌اکنون در این ساختمان نشست‌های دیگری نیز برگزار می‌شود.
  | دگرتوضیح نشست‌گاه = مجلس خبرگان رهبری، که پیش از انقلاب تا سال ۵۷ محل برگزاری مجلس سنای ایران و پس از آن تا سال ۸۲ ساختمان مجلس شورای اسلامی بود. هم‌اکنون در این ساختمان نشست‌های دیگری نیز برگزار می‌شود.
| نشانی تجمع‌گاه    = [[کاخ سنا]]{{سخ}}[[خیابان امام خمینی (تهران)|خیابان امام خمینی]]{{سخ}} [[تهران]]
| نشانی تجمع‌گاه    = خیابان امام خمینی (تهران)
  | وبگاه            = {{URL|www.majlesekhobregan.ir}}
  | وبگاه            = {{URL|www.majlesekhobregan.ir}}
  | پی‌نوشت          = رهبر، با رای اکثریت قاطع دو سوم اعضا تعیین می‌شود.
  | پی‌نوشت          = رهبر، با رای اکثریت قاطع دو سوم اعضا تعیین می‌شود.
  | شعار            =
  | شعار            =
}}
}}
'''مجلس خبرگان رهبری،''' نام مجمعی از روحانیونی است که ابتدا به جای مجلس موسسان مامور بررسی قانون اساسی ایران شد. و پس از آن بر مبنای اصل ۱۰۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی، وظیفه تعیین رهبر و نظارت بر او را طبق اصل ۱۱۱ طی دوره هشت‌ساله تا انتخابات بعدی بر عهده دارد. این ساختار طبق دستور خمینی از ۲۳ تیرماه ۱۳۶۲ کار خود را آغاز کرد. این اصل با تغییرات بعدی به‌صورت یک نهاد تحت امر ولی فقیه در آمد و در واقع خبرگان وظیفه‌ای جز اجرای اوامر ولی فقیه ندارند.


ولایت فقیه ابتدا در پیش‌نویس قانون اساسی نبود و بعدها به آن افزوده شد.  
'''مجلس خبرگان،''' که ابتدا به نام '''مجلس خبرگان قانون اساسی''' شکل گرفت ولی بعدها '''مجلس خبرگان رهبری''' نامیده شد، عنوان یک نهاد دولتی است که از تعدادی روحانی (فقهای واجد شرایط) تشکیل شده است. این نهاد ابتدا به دستور خمینی و برای تدوین قانون اساسی ایجاد شد. او که  قول تشکیل مجلس موسسان داده بود، بعد از رفراندم جمهوری اسلامی، منکر مؤسسان شد و به جای نمایندگان منتخب مردم ایران، مجلسی را به نام «خبرگان» بنا کرد که در آن زمان ۷۵ نماینده داشت و باید ظرف یک‌ماه قانون اساسی مورد نظر او را تدوین می‌کرد. این مجلس در ۲۸مرداد ۱۳۵۸ شروع به‌کار کرد و کار آن به جای یک ماه، سه ماه به درازا کشید. سرانجام در ۲۴ آبان همان سال قانون اساسی مبتنی بر اصل ولایت فقیه را به خمینی تحویل داد. در ۱۲آذر ۱۳۵۸ رفراندمی برای تصویب این قانون برگزار شد. 
 
پس از تصویب قانون اساسی، بر مبنای اصل ۱۰۷ این قانون، مجلس خبرگان وظیفه تعیین رهبر و نظارت بر او را طبق اصل ۱۱۱ طی دوره هشت‌ساله تا انتخابات بعدی به عهده گرفت. ساختار جدید مجلس خبرگان با نام تغییر یافته‌ی «مجلس خبرگان رهبری» در روز ۱۹ آذر ۱۳۶۱ نخستین دورۀ خود را برگزار کرد و از آن پس به‌صورت یک نهاد تحت امر ولی فقیه در آمد و تاکنون وظیفه‌ای جز اجرای اوامر ولی فقیه نداشته است.
[[پرونده:مجلس خبرگان.JPG|جایگزین=مجلس خبرگان|بندانگشتی|'''مجلس خبرگان''' ]]
مجلس خبرگان  نقش حیاتی در ساختار سیاسی جمهوری اسلامی ایران دارد.
 
== تاریخچه مجلس خبرگان ==
پس از انقلاب ضد سلطنتی حسن حبیبی مامور تدوین قانون اساسی جدید شد. وی با همکاری ناصر کاتوزیان، عبدالکریم لاهیجی، محمدجعفر جعفری لنگرودی متنی را آماده کرد و این متن را شورای انقلاب تصویب و در ۱۲ فصل و ۱۵۱ ماده در روز ۲۴ خرداد ۱۳۵۸ در مطبوعات منتشر کرد.<ref>[https://www.iranhr.net/fa/articles/4719/ سایت سازمان حقوق بشر ایران]</ref>
 
اما خمینی طرح دیگر در مد نظر داشت. او تصمیم گرفته بود که یک حکومت اسلامی به جای نظام سلطنتی برپا دارد. بعد از برگزاری رفراندم جمهوری اسلامی، دومین قدم تصویب قانون اساسی بود. طبق وعده‌ی او باید برای تصویب قانون اساسی، یک مجلس موسسان مرکب از نمایندگان منتخب تمامی مردم تشکیل می‌شد و مواد قانون اساسی را به بحث می‌گذاشت. این قانون در صورتی مشروعیت داشت که با رأی آزادانه‌ی مردم ایران به تصویب می‌رسید. خمینی برای این‌که این سازوکار دموکراتیک پیش نرود، وضعیت اضطراری کشور را بهانه کرد و گفت: <blockquote>«تعویق در تصویب قانون اساسی و گذاشتن آن را در نظر یك مجلس بزرگ مؤسسان كه مناقشه آن و تأسیس آن شش ماه طول می‌کشد، و مناقشات آن معلوم نیست یكی و دو سال، سه سال، طول بكشد، خطر است برای اسلام؛ خطر است برای رسول‎اللّه‎ تأسیس مجلس مؤسسان به آن‌طوری كه غربی‌ها الهام كردند، خطر است برای اسلام؛ خطر است، خطر است برای كشور اسلامی، خطر است برای امام زمان آنهایی كه در اشتباه هستند برگردند و بدانند توطئه در كار است.»</blockquote>او افزود:<blockquote>«هر وقت ما خواستيم قانون اساسی جمهوري يا جمهوری دمكراتيك را تدوين كنيم، شما آقايانی كه حقوقدان هستيد، شما آقايان روشنفكر غربی، صلاحيت داريد كه نظر بدهيد. لكن ما هر وقت خواستيم قانون اسلامی بنويسيم، خواستيم مسائل اسلام را طرح بكنيم، شما صلاحيت نداريد. شما از اسلام اطلاعی نداريد.»<ref>[https://ana.ir/fa/news/852769/%D8%B3%D8%AE%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%85%D9%87%D9%85-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3-%D9%85%D9%88%D8%B3%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B3%DB%8C خبرگزاری آنا]</ref></blockquote>در آن زمان لشگرکشی پاسداران جمهوری اسلامی به کردستان نیز ادامه داشت و روزانه نیز چماقداران حزب جمهوری اسلامی به دفاتر سازمان مجاهدین خلق ایران و دیگر سازمان‌ها و گروه‌های سیاسی نیز حمله می‌کردند تا آزادیهای دموکراتیک به دست آمده از انقلاب ضدسلطنتی را هر چه محدود و محدوتر کنند.
 
در چنین فضایی بود که مجلس موسسان تشکیل نشد و به جای آن «مجلس خبرگان» برای تدوین قانون اساسی از ۲۸مرداد ۱۳۵۸ آغاز به کار کرد.
 
== تدوین قانون اساسی در مجلس خبرگان ==
سیدمحمود طالقانی با ۲میلیون و ۱۷هزار رأی نماینده‌ی اول استان تهران و تمام ایران بود. طبق معمول او باید ریاست مجلس خبرگان را به عهده می‌گرفت، اما خمینی می‌دانست که اگر او ریاست را به عهده بگیرد، نخواهد گذاشت اصل ولایت فقیه در قانون اساسی گنجانده شود، از همه سو او را در فشار می‌گذاشت. با این‌که حسینعلی منتظری رئیس مجلس خبرگان بود ولی در عمل محمدحسین بهشتی (نایب‌رئیس این مجلس) جلسات را اداره می‌کرد. 
 
=== نمونه‌ای از مباحثات مجلس خبرگان قانون اساسی ===
آنچه می‌خوانید بخشی از گزارشی است که تلویزیون جمهوری اسلامی از مجلس خبرگان تهیه کرده است:
 
مقدم مراغه‌ای: «اسلام با قدرتی که دارد و آیات آن را در انقلاب اخیر دیده‌ایم، نیازی به قانون اساسی ندارد، اکثریت ملت ایران مسلمانند. ما اگر اصول دین اسلام را در قانون اساسی بیاوریم، خدمتی نکرده‌ایم».
 
بهشتی: «اجازه می‌خواهم که پاشم بیایم آن‌جا»
 
گوینده‌ی تلویزیون: آیت‌الله دکتر بهشتی، پرورش یافته فقه و حقوق اسلامی، و از شاگردان مکتب امام خمینی، هوشمندانه، دیدگاههای مخالفان را در مجلس به‌دقت زیر نظر دارد.
 
بهشتی: آقای مراغه‌ای، صحیح می‌گید، اسلام، نیازی به این‌که قانون اساسی پشتوانه آن باشد، ندارد. این مطلبتان مورد قبوله. اما آنچه ما کردیم این نبود، و آنچه ما می‌کنیم این نیست. ما اگر از اول تا این‌جا کوشیده‌ایم، مبانی اسلام را تو قانون اساسی بیاریم، به‌خاطر نیاز آنطرف نیست، به‌خاطر نیاز اینطرفه. قانون اساسی یک ملت و یک جامعه مسلمان و یک انقلاب اسلامی، قانون اساسی چنین جامعه و چنین انقلابی بدان نیاز دارد که متکی به معارف اسلامی باشد. آیا هیچ وجدان سالمی می‌تونه این را نفی کنه، یا حتی در آن تردید کنه؟
 
بهشتی: اصل ۵، لطفاً بادقت عنایت بفرمایید. «در زمان غیبت حضرت ولی‌عصر عج در جمهوری اسلامی ایران ولایت امر و امامت امت برعهده فقیه عادل و با تقوا، آگاه به زمان، شجاع، مدیر و مدبر است که اکثریت مردم او را به رهبری شناخته و پذیرفته باشند“. لطفاً گلدانها برای گرفتن رأی ببرید…
 
بهشتی: کل آراء حاضر ۶۵نفر شمردیم موافق ۵۳نفر مخالف ۸نفر ممتنع ۴نفر. اصل پنجم تصویب شد»<ref name=":0">[https://leader.mojahedin.org/i/news/54668 سایت سازمان مجاهدین، مسعود رجوی، استراتژی قیام و سرنگونی (۱۳)]</ref>
 
== اعتراض سیدمحمود طالقانی ==
 
سیدمحمود طالقانی که فقط سه هفته از زمان تشکیل مجلس خبرگان در قید حیات بود، عار داشت که  روی صندلی این مجلس بنشیند. مغموم و محزون و کفش از پای‌کنده و عصا بر دست روی زمین می‌نشست تا اعتراض خود را نشان دهد.
 
او آخرین خطبه‌ی خود در بهشت زهرا (دو روز قبل از وفات) گفت: [[پرونده:نشستن طالقانی در مجلس خبرگان روی زمین.JPG|بندانگشتی|نشستن سید محمود طالقانی در مجلس خبرگان روی زمین]]«صدها بار من گفتم مسأله‌ی شورا از اساسی‌ترین مسأله‌ی اسلامی است. حتی به پیغمبرش با اون عظمت می‌گوید با این مردم مشورت کن به اینها شخصیت بده. بدانند که مسئولیت دارند. متکی به شخص رهبر نباشند. ولی نه این‌که نکردند، می‌دانم چرا نکردند. هنوز هم در مجلس خبرگان بحث می‌کنند، در این اصل اساسی قرآن که به چه صورت پیاده بشود. باید، شاید، یا این‌که می‌توانند… نه، این اصل اسلامیه. علی میفرمود: ”مَن استَبَدَّ برَأیه هَلَکَ“ هرکه استبداد کند درکارهای خود هلاک می‌شود.
 
چرا نمی‌شود نمی‌دانم؟ یعنی گروههایی افرادی دست‌اندرکار. شاید این طور تشخیص بدهند اگر شورا باشد دیگه ما چه کاره هستیم؟ شما هیچ، بروید دنبال کارتان!» <ref>[https://leader.mojahedin.org/i/news/54668 سایت سازمان مجاهدین خلق ایران]</ref>
 
== مخالفت مجاهدین با تبدیل مجلس موسسان به خبرگان ==
سازمان مجاهدین خلق ایران با نقض قول خمینی (تبدیل مجلس موسسان به خبرگان) مخالف بود. مسعود رجوی در این باره در کتاب «استراتژی قیام و سرنگونی» نوشته است:
 
«مجاهدین در ۱۷خرداد ۵۸ در بیانیه مبسوطی پیرامون ضرورت تشکیل مجلس مؤسسان از طریق انتخابات عمومی سراسری به مخالفت آشکار برخاستند و مفهوم خبرگان را به زیر علامت سؤال بردند. در این بیانیه به یک سابقه تاریخی اشاره شده بود.
 
در نخستین مجلس مشروطه که نظامنامه یعنی قانون اساسی آن زمان را در سال ۱۲۸۵شمسی تصویب کرد از ۶۰نماینده تهران، ۳۲نفر پیشه‌ور، ۱۰نفر زمین‌دار و کشاورز، ۱۰نفر بازرگان، ۴نفر علما و طلاب و ۴نفر هم شاهزادگان و قاجاریان بودند. در فهرست اسامی نمایندگان اصناف و بازار، «از جمله به یک سقط فروش، یک بنَک دار، یک بلور فروش، یک معمار، یک بقال، یک سمسار، یک دلال، یک ساعت ساز، یک پلوپز، یک زرگر، یک یخدانساز، یک خیاط باشی و… برمی‌خوریم».
 
در همین بیانیه خاطرنشان شده بود که حتی حکومت پهلوی در عمر ۵۷ساله‌اش مجبور شد ۴بار به‌صورت ظاهری هم که شده دست به تشکیل مؤسسان بزند، پس حالا بعد از انقلاب ضدسلطنتی چه شده است که ۷۲سال بعد از مشروطه باید به خبرگان رضایت بدهیم؟ پس چه شد آن قول و قرارهای پیشین؟!»
 
سازمان مجاهدین هم‌چنین در ۳۱تیر ۵۸ نیز در یک بیانیه نوشت:
 
«آن قانون اساسی که می‌خواهد اساسی‌ترین و مهمترین اصول و روابط حاکم بر تمامی خلق را مشخص کند، تنها با اشتراک نمایندگان آن خلق قابل پی ریزی است والا از اصالت، مشروعیت و حقانیت مکفی برخوردار نیست. پی ریزی چنین نظام نامه‌یی تنها برعهده یک شورا یا مجلس تمام یک خلق است که گاه مؤسسان نیز نامیده می‌شود».<ref name=":0" />
 
به همین دلیل این سازمان به قانون اساسی برآمده از مجلس خبرگان در ۱۲آذر ۵۸ رأی منفی داد.
 
== اصل ولایت فقیه ==
ولایت فقیه ابتدا در پیش‌نویس قانون اساسی نبود و بعدها به آن افزوده شد.


اصل پنجم قانون اساسی:  
اصل پنجم قانون اساسی:  
خط ۶۷: خط ۱۲۴:
در زمان غیبت حضرت مهدی (عج) ولایت امر و امامت بر عهده فقیه عادل و با تقوی، آگاه به زمان، شجاع، مدیر و مدبر است که اکثریت مردم او را به رهبری شناخته و پذیرفته باشند. در صورتی‌که هیچ کس چنین اکثریتی نداشته باشد، رهبر یا شورای رهبری طبق اصل ۱۰۷ عهده‌دار می‌شوند. عبارت اکثریت مردم در بررسی متمم قانون اساسی حذف و راه برای دیکتاتوری مطلق‌العنان باز شد.
در زمان غیبت حضرت مهدی (عج) ولایت امر و امامت بر عهده فقیه عادل و با تقوی، آگاه به زمان، شجاع، مدیر و مدبر است که اکثریت مردم او را به رهبری شناخته و پذیرفته باشند. در صورتی‌که هیچ کس چنین اکثریتی نداشته باشد، رهبر یا شورای رهبری طبق اصل ۱۰۷ عهده‌دار می‌شوند. عبارت اکثریت مردم در بررسی متمم قانون اساسی حذف و راه برای دیکتاتوری مطلق‌العنان باز شد.


مجلس خبرگان رهبری نقش حیاتی در ساختار سیاسی جمهوری اسلامی ایران دارد.
پس از تبدیل مجلس موسسان در فردای پیروزی انقلاب ضد سلطنتی به مجلس خبرگان قانون اساسی، گام‌های بعدی در استحاله‌ی ساختارهای اجتماعی از دموکراسی به حکومت مطلقه مجلس خبرگان رهبری برداشته شد.  


== تاریخچه مجلس خبرگان رهبری ==
مجلس خبرگان پس از تدوین قانون اساسی مورد نظر خمینی به «مجلس خبرگان رهبری» تغییر نام یافت و وظیفه‌ی جدید خود را برای تحکیم موقعیت ولی فقیه و تبدیل ولایت فقیه به ولایت مطلقه‌ی فقیه به عهده گرفت.
پس از انقلاب ضد سلطنتی حسن حبیبی مامور تدوین قانون اساسی جدید شد. وی با همکاری ناصر کاتوزیان، عبدالکریم لاهیجی، محمدجعفر جعفری لنگرودی متنی را آماده کرد و این متن را شورای انقلاب تصویب و در ۱۲ فصل و ۱۵۱ ماده در روز ۲۴ خرداد ۱۳۵۸ در مطبوعات منتشر کرد.<ref>[https://www.iranhr.net/fa/articles/4719/ سایت سازمان حقوق بشر ایران]</ref>
 
== مجلس خبرگان رهبری ==
«مجلس خبرگان رهبری»، مجلسی که همه‌ی اعضای آن روحانی هستند. بر اساس اصل ۱۰۷ قانون اساسی جمهوری اسلامی مسئولیت تعیین، عزل و نظارت بر ولی فقیه را به عهده دارند. اعضای این مجلس به وسیلهٔ انتخابات از بین نامزدهایی که به صورت تأییده‌شده، انتخاب می‌شوند. مدت هر دوره‌ی این مجلس هشت سال است.


پس از تبدیل مجلس موسسان در فردای پیروزی انقلاب ضد سلطنتی به مجلس خبرگان قانون اساسی، گام بعدی در استحاله‌ی ساختارهای اجتماعی از دموکراسی به حکومت مطلقه مجلس خبرگان رهبری شکل گرفت.
تمامی نامزدهای مجلس خبرگان، باید توسط شورای نگهبان تأیید شوند.  


=== دوره‌ی اول مجلس خبرگان ===
=== '''دوره‌ی اول مجلس خبرگان رهبری''' ===
نخستین مجلس خبرگان رهبری در شرایطی تشکیل شد که ایران در حال جنگ با عراق بود. اولین انتخابات آن در ۱۹ آذر ۱۳۶۱ برگزار شد که نزدیک ۱۸ میلیون نفر در آن شرکت کردند. در این دوره ۷۵ نفر از نمایندگان مجلس خبرگان تعیین شدند و انتخابات بقیه نمایندگان به دور دوم کشید. جمع کل نمایندگان یا دور دوم ۸۲ نفر بود که این مجلس را تشکیل داده و اولین جلسه خود را در ۲۳ تیر ۱۳۶۱ افتتاح کردند.
نخستین مجلس خبرگان رهبری در شرایطی تشکیل شد که ایران در حال جنگ با عراق بود. اولین انتخابات آن در ۱۹ آذر ۱۳۶۱ برگزار شد. در این دوره ۷۵ نفر از نمایندگان مجلس خبرگان تعیین شدند و انتخابات بقیه نمایندگان به دور دوم کشید. جمع کل نمایندگان یا دور دوم ۸۲ نفر بود که این مجلس را تشکیل داده و اولین جلسه خود را در ۲۳ تیر ۱۳۶۱ افتتاح کردند.


علی مشکینی به عنوان اولین رئیس خبرگان و [[اکبر هاشمی رفسنجانی]] نائب رئیس این مجلس بود. محمد مومن و حسن طاهری خرم‌آبادی منشیان مجلس بودند.
علی مشکینی به عنوان اولین رئیس خبرگان و [[اکبر هاشمی رفسنجانی]] نائب رئیس این مجلس بود. محمد مومن و حسن طاهری خرم‌آبادی منشیان مجلس بودند.
خط ۸۴: خط ۱۴۳:
* پس از مرگ خمینی در ۱۴ خرداد ۱۳۶۸، انتخاب سیدعلی خامنه‌ای به عنوان رهبر جدید.
* پس از مرگ خمینی در ۱۴ خرداد ۱۳۶۸، انتخاب سیدعلی خامنه‌ای به عنوان رهبر جدید.


=== دوره‌ی دوم مجلس خبرگان ===
=== دوره‌ی دوم مجلس خبرگان رهبری ===
دومین انتخابات برای مجلس خبرگان در ۱۶ مهر ۱۳۶۹ برگزار و ۸۳ نفر به مجلس وارد شدند. این مجلس در ۲ اسفند ۱۳۶۹ کار خود را آغاز کرد.
دومین انتخابات برای مجلس خبرگان در ۱۶ مهر ۱۳۶۹ برگزار و ۸۳ نفر به مجلس وارد شدند. این مجلس در ۲ اسفند ۱۳۶۹ کار خود را آغاز کرد.


خط ۹۱: خط ۱۵۰:
در این  دوره جند نامزد مشهور از جمله برخی نمایندگان سابق خبرگان رد صلاحیت شدند و بدلیل محرمانه بودن مذاکرات از این دوره هیچ گزارشی منتشر نشد.
در این  دوره جند نامزد مشهور از جمله برخی نمایندگان سابق خبرگان رد صلاحیت شدند و بدلیل محرمانه بودن مذاکرات از این دوره هیچ گزارشی منتشر نشد.


=== دوره‌ی سوم مجلس خبرگان ===
=== دوره‌ی سوم مجلس خبرگان رهبری ===
سومین مجلس با انتخابات روز اول آبان ۱۳۷۷ و رد صلاحیت ۲۱۴ نفر و کناره‌گیری ۱۳ نفر و ورود ۸۶ نفر با این مجلس تعیین تکلیف شد. اولین جلسه روز ۴ اسفند ۱۳۷۷ برگزار شد.
سومین مجلس با انتخابات روز اول آبان ۱۳۷۷ و رد صلاحیت ۲۱۴ نفر و کناره‌گیری ۱۳ نفر و ورود ۸۶ نفر با این مجلس تعیین تکلیف شد. اولین جلسه روز ۴ اسفند ۱۳۷۷ برگزار شد.


انتخابات سومین دور مجلس خبرگان رهبری در تاریخ ۱ آبان سال ۱۳۷۷ برگزار شد در این انتخابات در مجموع ۳۹۶ نفر ثبت نام کرده بودند که از این میان ۲۱۴ نفر رد صلاحیت شدند، ۱۳ نفر از ادامه مبارزات انتخاباتی کناره گیری کردند و ۱۸۷ نفر هم دعوت به امتحان شدند که ۶۰ نفر از آنان شرکت  نکردند و در نهایت ۱۶۷ نفر باهم برای رسیدن به کرسی مجلس خبرگان به رقابت پرداختند که از این میان ۷۶ نفر توانستند که به مجلس راه پیدا کنند و در چهارم اسفندماه سال ۱۳۷۷ اولین جلسه از سومین دوره مجلس خبرگان رهبری آغاز به کار کرد. ترکیب هیئت رئیسه مانند دور دوم خبرگان بود با این تفاوت که به جای محمد مومن، قربانعلی دری نجف‌آبادی منشی گردید.
انتخابات سومین دور مجلس خبرگان رهبری در تاریخ ۱ آبان سال ۱۳۷۷ برگزار شد در این انتخابات در مجموع ۳۹۶ نفر ثبت نام کرده بودند که از این میان ۲۱۴ نفر رد صلاحیت شدند، ۱۳ نفر از ادامه مبارزات انتخاباتی کناره گیری کردند و ۱۸۷ نفر هم دعوت به امتحان شدند که ۶۰ نفر از آنان شرکت  نکردند و در نهایت ۱۶۷ نفر باهم برای رسیدن به کرسی مجلس خبرگان به رقابت پرداختند که از این میان ۷۶ نفر توانستند که به مجلس راه پیدا کنند و در چهارم اسفندماه سال ۱۳۷۷ اولین جلسه از سومین دوره مجلس خبرگان رهبری آغاز به کار کرد. ترکیب هیئت رئیسه مانند دور دوم خبرگان بود با این تفاوت که به جای محمد مومن، قربانعلی دری نجف‌آبادی منشی گردید.


=== دوره‌ی چهارم مجلس خبرگان ===
=== دوره‌ی چهارم مجلس خبرگان رهبری ===
انتخابات این مجلس در تاریخ ۲۴ آذرماه سال ۱۳۸۵ برگزار شد که در نتیجه برگزاری دو دوره انتخابات ۸۸ نفر به مجلس خبرگان رهبری راه پیدا کردند. این دوره ده سال تا ۱۳۹۵ طول کشید.
انتخابات این مجلس در تاریخ ۲۴ آذرماه سال ۱۳۸۵ برگزار شد که در نتیجه برگزاری دو دوره انتخابات ۸۸ نفر به مجلس خبرگان رهبری راه پیدا کردند. این دوره ده سال تا ۱۳۹۵ طول کشید.


خط ۱۰۹: خط ۱۶۸:
پس از این تحولات، سیدمحمود هاشمی شاهرودی به عنوان نواب رئیس انتخاب شدند، سیداحمد خاتمی و قربانعلی دری نجف‌آبادی با سمت قبلی یعنی منشی مجلس به کارشان ادامه دادند. پس از مهدوی کنی محمد یزدی رئیس مجلس شد.
پس از این تحولات، سیدمحمود هاشمی شاهرودی به عنوان نواب رئیس انتخاب شدند، سیداحمد خاتمی و قربانعلی دری نجف‌آبادی با سمت قبلی یعنی منشی مجلس به کارشان ادامه دادند. پس از مهدوی کنی محمد یزدی رئیس مجلس شد.


=== دوره‌ی پنجم مجلس خبرگان ===
=== دوره‌ی پنجم مجلس خبرگان رهبری ===
انتخابات پنجمین دوره از مجلس خبرگان رهبری در تاریخ ۷ اسفند سال ۱۳۹۴ برگزار شد، در این دوره ۷۹۶ نفر  از جمله ۱۶ زن نامزد شده بودند، از این میان ۶۴ نفر رد صلاحیت شدند، این دوره از خبرگان هم همزمان با دوازدهمین دوره‌ی انتخابات مجلس برگزار شد.
انتخابات پنجمین دوره از مجلس خبرگان رهبری در تاریخ ۷ اسفند سال ۱۳۹۴ برگزار شد، در این دوره ۷۹۶ نفر  از جمله ۱۶ زن نامزد شده بودند، از این میان ۶۴ نفر رد صلاحیت شدند، این دوره از خبرگان هم همزمان با دوازدهمین دوره‌ی انتخابات مجلس برگزار شد.


خط ۱۱۶: خط ۱۷۵:
این مجلس کار خود را در ۴ خرداد ۱۳۹۵ آغاز کرد.
این مجلس کار خود را در ۴ خرداد ۱۳۹۵ آغاز کرد.


=== دوره‌ی ششم مجلس خبرگان ===
=== دوره‌ی ششم مجلس خبرگان رهبری ===
انتخابات این دوره در روز جمعه ۱۱ اسفند ۱۴۰۲ همزمان با دوازدهمین دور مجلس شورا برگزار شد و کار خود را از اول خرداد ۱۴۰۳ آغاز کرد.
انتخابات این دوره در روز جمعه ۱۱ اسفند ۱۴۰۲ همزمان با دوازدهمین دور مجلس شورا برگزار شد و کار خود را از اول خرداد ۱۴۰۳ آغاز کرد.


محمدعلی موحدی کرمانی با ۵۵ رأی به عنوان رئیس مجلس خبرگان انتخاب شد. نائب رئیس اول سیدهاشم حسینی بوشهری و نائب رئیس دوم علیرضا اعرافی و منشی اول عباس کعبی‌نسب، منشی دوم محسن اراکی شد.
محمدعلی موحدی کرمانی با ۵۵ رأی به عنوان رئیس مجلس خبرگان انتخاب شد. نائب رئیس اول سیدهاشم حسینی بوشهری و نائب رئیس دوم علیرضا اعرافی و منشی اول عباس کعبی‌نسب، منشی دوم محسن اراکی شد.


== اصول مربوط به رهبری در قانون اساسی ==
== اصول مربوط به رهبری (ولی فقیه) در قانون اساسی ==
موضوع رهبری در جمهوری اسلامی در اصول ۱۰۷، ۱۰۸ و ۱۱۱ آمده قانون اساسی است.
موضوع رهبری در جمهوری اسلامی در اصول ۱۰۷، ۱۰۸ و ۱۱۱ آمده قانون اساسی است.


خط ۲۶۸: خط ۳۲۷:
ماده ۵- خبرگان برای مدت هشت سال، انتخاب می‌شوند و شش ماه به پایان هر دوره باید انتخابات دوره بعد آغاز گردد، به طوری که سه ماه به پایان هر دوره، انتخابات دوره بعد خاتمه یافته باشد.
ماده ۵- خبرگان برای مدت هشت سال، انتخاب می‌شوند و شش ماه به پایان هر دوره باید انتخابات دوره بعد آغاز گردد، به طوری که سه ماه به پایان هر دوره، انتخابات دوره بعد خاتمه یافته باشد.


=== آیین‌نامه داخلی مجلس خبرگان رهبری ===
=== آیین‌نامه داخلی مجلس خبرگان ===
ماده ۱۲ – جلسات مجلس خبرگان، با حضور دو سوم کل خبرگانی که می‌باید انتخاب گردند، رسمیت می‌یابد.
ماده ۱۲ – جلسات مجلس خبرگان، با حضور دو سوم کل خبرگانی که می‌باید انتخاب گردند، رسمیت می‌یابد.


برگرفته از «https://www.iran-pedia.org/wiki/ویژه:تفاوت_گوشی_همراه/74842...74957»