۱٬۳۰۵
ویرایش
زندان اوین: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:زندان اوین.JPG|بندانگشتی|'''تصویر هوایی زندان اوین'''|448x448پیکسل]] | [[پرونده:زندان اوین.JPG|بندانگشتی|'''تصویر هوایی زندان اوین'''|448x448پیکسل]] | ||
'''زندان | '''زندان اوین'''، یکی از بدنام‌ترین زندان‌های ایران است. این زندان در منطقه سعادت‌آباد و محله اوین درکه قرار دارد. محوطه زندان اوین نزدیک به ۴۰ هکتار است که سابقا زمین و خانه سید ضیاالدین طباطبایی نخست وزیر کابینه سیاه است. ساخت ابتدایی زندان اوین از سال ۱۳۴۰ آغاز و همزمان با جشن‌های ۲۵۰۰ ساله و افزایش اعتراضات بر علیه شاه پایان یافت. در این زندان، بسیاری از مخالفان حکومت پهلوی به طرز وحشیانه‌ای شکنجه شدند.<ref name=":16">[https://iranhrs.org/%d8%a7%d9%88%d9%84%db%8c%d9%86-%d9%88%db%8c%d8%af%d8%a6%d9%88%db%8c-%db%b3-%d8%a8%d8%b9%d8%af%db%8c-%d8%a8%d9%86%d8%af-%db%b2%db%b0%db%b9-%d8%b2%d9%86%d8%af%d8%a7%d9%86-%d8%a7%d9%88%db%8c%d9%86-2/ اولین ویدئوی ۳ بعدی بند ۲۰۹ زندان اوین؛ قسمت اول: ساختمان و ساختار بندها]</ref> | ||
زندان اوین معروف‌ترین زندان ایران و خاورمیانه است که به دلیل شهرت زندانیان سیاسی از زمان شاه مانند [[مسعود رجوی]]، [[آیت‌الله طالقانی]]، [[خسرو گلسرخی]]، [[بیژن جزنی]]، [[موسی خیابانی]]، اعدام فراقانونی ۹ نفر در تپههای اوین و تعداد بسیار زیاد زندانیان در زمان جمهوری اسلامی همراه با اعدام‌های گسترده دهه ۶۰ در این زندان و بطور خاص [[قتل‌عام ۶۷]] در سطح جهان شناخته شده است. این زندان در روستایی به نام «اوین درکه» که جزو منطقه شمیرانات واقع در شمال تهران محسوب می‌شود واقع شده است که از شمال به محله کوهسار واقع در درکه، از شرق به محله اوین و از طرف غرب به تپههای زندان اوین و از طرف جنوب به سعادت‌آباد ختم می‌شود. | |||
([[ساواک]]) اداره می‌شد و طی ۴ دهه اخیر، زندان اوین که بزرگ‌ترین زندان محل نگهداری زندانیان سیاسی و جرایم امنیتی است، رسما زیرنظر سازمان زندان‌ها و اقدمات تامینی وابسته به قوه قضاییه قرار دارد ولی بندهای مختلف زندان، بسته به اینکه محکومان توسط کدام نهاد امنیتی دستگیر شده باشند، ناظر و مسئولیت جدای از قوه قضاییه دارد. | در تاریخ ۲۴ آذر ۱۴۰۲ زندان اوین ۵۲ ساله است. در منابع تاریخی مکتوب، زمان افتتاح زندان را سال ۱۳۵۰ ذکر کرده‌اند که از زمان افتتاح تا بهمن ۱۳۵۷، زیرنظر [[سازمان اطلاعات و امنیت کشور]] ([[ساواک]]) اداره می‌شد و طی ۴ دهه اخیر، زندان اوین که بزرگ‌ترین زندان محل نگهداری زندانیان سیاسی و جرایم امنیتی است، رسما زیرنظر سازمان زندان‌ها و اقدمات تامینی وابسته به قوه قضاییه قرار دارد ولی بندهای مختلف زندان، بسته به اینکه محکومان توسط کدام نهاد امنیتی دستگیر شده باشند، ناظر و مسئولیت جدای از قوه قضاییه دارد. | ||
در دهه ۶۰ ساختمان دادستانی اوین و زیرزمین ۲۰۹ شکنجه‌گاه انقلابیون ایران بود. ده‌ها هزار تن در این دو محل به بی‌رحمانه‌ترین شکل تحت شکنجه‌های جسمی و روانی قرار گرفتند. در سال‌های ۶۰ و ۶۱ ، تپههای اوین محل تیرباران هزاران زندانی سیاسی بود که نام بسیاری‌از آن‌ها در روزنامه‌ها و رادیو و تلویزیون انتشار می‌یافت. | در دهه ۶۰ ساختمان دادستانی اوین و زیرزمین ۲۰۹ شکنجه‌گاه انقلابیون ایران بود. ده‌ها هزار تن در این دو محل به بی‌رحمانه‌ترین شکل تحت شکنجه‌های جسمی و روانی قرار گرفتند. در سال‌های ۶۰ و ۶۱ ، تپههای اوین محل تیرباران هزاران زندانی سیاسی بود که نام بسیاری‌از آن‌ها در روزنامه‌ها و رادیو و تلویزیون انتشار می‌یافت. | ||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
در زمان افتتاح (۱۳۵۰) گنجایش کل زندان در ۲۰ سلول انفرادی و دو بند عمومی، فقط ۳۲۰ نفر بوده، اما چند سال بعد از افتتاح و آغاز بهره‌برداری از زندان و در سال ۱۳۵۶، تعداد سلولهای انفرادی به ۱۰۰ سلول افزایش می‌یابد و بندهای جداگانه برای زندانیان زن و همچنین محکومیت عمومی ایجاد می‌شود که به دنبال این تغییرات، در ماه‌های پایانی سال ۱۳۵۶، ظرفیت زندان اوین به ۱۵۰۰ نفر افزایش می‌یابد.<ref name=":0">[https://fararu.com/fa/news/580746/%D9%86%DB%8C%D9%85%E2%80%8C%D9%82%D8%B1%D9%86-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%88%DB%8C%D9%86-%D9%88-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%88%D9%81%D8%B4 نیم‌قرن تاریخ زندان اوین و زندانیان معروفش]</ref> | در زمان افتتاح (۱۳۵۰) گنجایش کل زندان در ۲۰ سلول انفرادی و دو بند عمومی، فقط ۳۲۰ نفر بوده، اما چند سال بعد از افتتاح و آغاز بهره‌برداری از زندان و در سال ۱۳۵۶، تعداد سلولهای انفرادی به ۱۰۰ سلول افزایش می‌یابد و بندهای جداگانه برای زندانیان زن و همچنین محکومیت عمومی ایجاد می‌شود که به دنبال این تغییرات، در ماه‌های پایانی سال ۱۳۵۶، ظرفیت زندان اوین به ۱۵۰۰ نفر افزایش می‌یابد.<ref name=":0">[https://fararu.com/fa/news/580746/%D9%86%DB%8C%D9%85%E2%80%8C%D9%82%D8%B1%D9%86-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%88%DB%8C%D9%86-%D9%88-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%88%D9%81%D8%B4 نیم‌قرن تاریخ زندان اوین و زندانیان معروفش]</ref> | ||
ظرفیت اسمی این زندان ۱۵۰۰ نفر بود اما بیش از ۳هزار نفر در آن زندانی بودند.<ref name=":16" /> | |||
اوين سال ۵۰ محدود به محوطه‌ای بود شامل دو بند قديمی و دو ساختمان در امتداد هم متشکل از سلولهای انفرادی. بندهای چهارگانه و سلولهای معروف به ۲۰۹ يکی-دو سال بعد ساخته شدند.<ref name=":14">منیره برادران - [https://www.radiozamaneh.com/228833/ رادیو زمانه - اوین، حافظه جمعی ما، نابود نمی‌شود]</ref> | اوين سال ۵۰ محدود به محوطه‌ای بود شامل دو بند قديمی و دو ساختمان در امتداد هم متشکل از سلولهای انفرادی. بندهای چهارگانه و سلولهای معروف به ۲۰۹ يکی-دو سال بعد ساخته شدند.<ref name=":14">منیره برادران - [https://www.radiozamaneh.com/228833/ رادیو زمانه - اوین، حافظه جمعی ما، نابود نمی‌شود]</ref> | ||
| خط ۱۰۹: | خط ۱۱۱: | ||
=== بند ۲۰۹ === | === بند ۲۰۹ === | ||
بند ۲۰۹ امنیتی‌ترین بخش زنـدان اویـن است و غیر از پرسنل آن، حتی مقامات بالای دولتی هم حق ورود به محدوده آن را ندارند.<ref name=":16" /> | |||
بند 209 زندان اوین بخش امنیتی و سری در زندان اوین است. این بند از ساختمانهای ساخته شده در دوران قبل از انقلاب است. در قسمت پشت، بهداری زندان اوین و جنب آشپزخانه و بند نسوان (زنان) قرار دارد و از بندهای موسوم به «آموزشگاه» قابل رویت است. در قسمت روبه‌روی آن، قسمت «نانوایی» زندان اوین واقع شده است و انتهای آن به محدوده بند «۳۵۰ امنیتی و کارگری» ختم می‌شود. این مجموعه ساختمانی 2طبقه با آجرهای قرمز فشاری است که کانال‌های پوشیده شده از پشم شیشه و فویل آلومینیومی آن‌را از سایر ساختمانها مجزا می‌سازند. دارای 2درب ورودی در قسمت جلو می‌باشد. درب کوچک که دارای آیفون و سیستم مداربسته تصویری است قسمت ورود متهمین و درب دیگر احتمالاً محل ورود پرسنل اجرایی و عملیاتی در آن مجموعه است. معروف است که مخوف‌ترین بخش اوین بند معروف به ۲۰۹ است که افراد زیر شکنجه در آنجا نگهداری می‌شوند این بند از ۱۰ ردیف تشکیل شده که در هر ردیف ۸ سلول انفرادی قرار دارد. شامل ۸۰ سلول انفرادی در ده ردیف است. سلولها انفرادی طراحی شده‌اند و در خودشان روشویی و توالت دارند. اما در جمهوری اسلامی در این سلولها به‌خاطر تراکم زندانی تا بیش از ۱۰نفر نگهداری می‌شوند. در راهرو عمود بر‌این ردیفها اتاقهای بازجویی قرار دارد. اتاق شکنجه این بند در زیر زمین آن واقع شده و برای انواع شکنجه‌ها مجهز شده است. (از آپولو تا تختهای مشبک برای زدن کابل، و میله‌های سقفی برای آویختن زندانیان از پا یا به‌صورت قپانی شده از پشت.<ref name=":11" /> | بند 209 زندان اوین بخش امنیتی و سری در زندان اوین است. این بند از ساختمانهای ساخته شده در دوران قبل از انقلاب است. در قسمت پشت، بهداری زندان اوین و جنب آشپزخانه و بند نسوان (زنان) قرار دارد و از بندهای موسوم به «آموزشگاه» قابل رویت است. در قسمت روبه‌روی آن، قسمت «نانوایی» زندان اوین واقع شده است و انتهای آن به محدوده بند «۳۵۰ امنیتی و کارگری» ختم می‌شود. این مجموعه ساختمانی 2طبقه با آجرهای قرمز فشاری است که کانال‌های پوشیده شده از پشم شیشه و فویل آلومینیومی آن‌را از سایر ساختمانها مجزا می‌سازند. دارای 2درب ورودی در قسمت جلو می‌باشد. درب کوچک که دارای آیفون و سیستم مداربسته تصویری است قسمت ورود متهمین و درب دیگر احتمالاً محل ورود پرسنل اجرایی و عملیاتی در آن مجموعه است. معروف است که مخوف‌ترین بخش اوین بند معروف به ۲۰۹ است که افراد زیر شکنجه در آنجا نگهداری می‌شوند این بند از ۱۰ ردیف تشکیل شده که در هر ردیف ۸ سلول انفرادی قرار دارد. شامل ۸۰ سلول انفرادی در ده ردیف است. سلولها انفرادی طراحی شده‌اند و در خودشان روشویی و توالت دارند. اما در جمهوری اسلامی در این سلولها به‌خاطر تراکم زندانی تا بیش از ۱۰نفر نگهداری می‌شوند. در راهرو عمود بر‌این ردیفها اتاقهای بازجویی قرار دارد. اتاق شکنجه این بند در زیر زمین آن واقع شده و برای انواع شکنجه‌ها مجهز شده است. (از آپولو تا تختهای مشبک برای زدن کابل، و میله‌های سقفی برای آویختن زندانیان از پا یا به‌صورت قپانی شده از پشت.<ref name=":11" /> | ||
| خط ۱۵۵: | خط ۱۵۹: | ||
مهدی خزعلی بند ۲۰۹ را اینگونه توصیف می‌کند:<blockquote>اما بند، ۲۰۹ و بند ۲۴۰ زندان اوین، فاجعه‌بار است. به نظر من به گوسفند هم ظلم می‌شود اگر در بند ۲۰۹ و ۲۴۰ نگهداری شود. خودشان آن را به سلول تعبیر می‌کنند اما در را که باز می‌کنید، می‌بینید فضایی ۱متر و ۶۰ سانتیمتر در دو متر، یک توالت کثیف و متعفن آن وسط است. قطعا دستشویی دفتر کار من از آن سلول بزرگ‌تر است. پنجره ۲۰ در ۲۰ روی در را هم می‌بندند تا زندانی حتی از هوای راهرو هم محروم باشد.<ref name=":4">[https://www.dw.com/fa-ir/%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C-%D8%AE%D8%B2%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D8%B4%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B7-%D8%A8%D9%86%D8%AF-%DB%B2%DB%B0%DB%B9-%D9%88%DB%B2%DB%B4%DB%B0-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%88%DB%8C%D9%86-%D9%81%D8%A7%D8%AC%D8%B9%D9%87%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%AA/a-6596162 دویچه وله - مهدی خزعلی: شرایط بند ۲۰۹ و۲۴۰ زندان اوین فاجعه‌بار است]</ref></blockquote> | مهدی خزعلی بند ۲۰۹ را اینگونه توصیف می‌کند:<blockquote>اما بند، ۲۰۹ و بند ۲۴۰ زندان اوین، فاجعه‌بار است. به نظر من به گوسفند هم ظلم می‌شود اگر در بند ۲۰۹ و ۲۴۰ نگهداری شود. خودشان آن را به سلول تعبیر می‌کنند اما در را که باز می‌کنید، می‌بینید فضایی ۱متر و ۶۰ سانتیمتر در دو متر، یک توالت کثیف و متعفن آن وسط است. قطعا دستشویی دفتر کار من از آن سلول بزرگ‌تر است. پنجره ۲۰ در ۲۰ روی در را هم می‌بندند تا زندانی حتی از هوای راهرو هم محروم باشد.<ref name=":4">[https://www.dw.com/fa-ir/%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C-%D8%AE%D8%B2%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D8%B4%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B7-%D8%A8%D9%86%D8%AF-%DB%B2%DB%B0%DB%B9-%D9%88%DB%B2%DB%B4%DB%B0-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%88%DB%8C%D9%86-%D9%81%D8%A7%D8%AC%D8%B9%D9%87%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%AA/a-6596162 دویچه وله - مهدی خزعلی: شرایط بند ۲۰۹ و۲۴۰ زندان اوین فاجعه‌بار است]</ref></blockquote> | ||
=== ویدئوهای سه‌بعدی ساخته شده از بند ۲۰۹ === | |||
اولین ویدئوی ۳ بعدی بند ۲۰۹ زندان اوین؛ قسمت اول: ساختمان و ساختار بندها<ref name=":16" /> | |||
رازهای ناگفته مصور از داخل بند ۲۰۹ زندان اوین – قسمت دوم ویدئو<ref>[https://iranhrs.org/%d8%af%d8%a7%d8%ae%d9%84-%d8%a8%d9%86%d8%af-%db%b2%db%b0%db%b9-%d8%b2%d9%86%d8%af%d8%a7%d9%86-%d8%a7%d9%88%db%8c%d9%86-%d8%b1%d8%a7%d8%b2%d9%87%d8%a7%db%8c-%d9%86%d8%a7%da%af%d9%81%d8%aa%d9%87-%d9%85/ رازهای ناگفته مصور از داخل بند ۲۰۹ زندان اوین – قسمت دوم ویدئو]</ref> | |||
رازهای ناگفته زندان اوین قسمت سوم؛ زنان زندانی در بند ۲۰۹ – ویدئو<ref>[https://iranhrs.org/%d8%b1%d8%a7%d8%b2%d9%87%d8%a7%db%8c-%d9%86%d8%a7%da%af%d9%81%d8%aa%d9%87-%d8%b2%d9%86%d8%af%d8%a7%d9%86-%d8%a7%d9%88%db%8c%d9%86-%d8%a8%d9%86%d8%af-%db%b2%db%b0%db%b9-%d8%b2%d9%86%d8%a7%d9%86-%d8%b2/ رازهای ناگفته زندان اوین قسمت سوم؛ زنان زندانی در بند ۲۰۹ – ویدئو]</ref> | |||
مورس زدن تو سلولهای اوین، مجموعه ویدئوهای افشای زندان اوین قسمت چهارم<ref>[https://iranhrs.org/%d9%85%d9%88%d8%b1%d8%b3-%d8%b2%d8%af%d9%86-%d8%af%d8%b1-%d8%a8%d9%86%d8%af-%db%b2%db%b0%db%b9-%d8%b2%d9%86%d8%af%d8%a7%d9%86-%d8%a7%d9%88%db%8c%d9%86-%d9%82%d8%b3%d9%85%d8%aa-%da%86%d9%87%d8%a7%d8%b1/ مورس زدن تو سلولهای اوین، مجموعه ویدئوهای افشای زندان اوین قسمت چهارم]</ref> | |||
قفسی به نام هواخوری! ویدئوهای افشای زندان اوین، بند ۲۰۹ قسمت پنجم<ref>[https://iranhrs.org/%d8%b2%d9%86%d8%af%d8%a7%d9%86-%d8%a7%d9%88%db%8c%d9%86-%d8%a8%d9%86%d8%af-%db%b2%db%b0%db%b9-%d9%82%d9%81%d8%b3%db%8c-%d8%a8%d9%87-%d9%86%d8%a7%d9%85-%d9%87%d9%88%d8%a7%d8%ae%d9%88%d8%b1%db%8c-%d9%88/ قفسی به نام هواخوری! ویدئوهای افشای زندان اوین، بند ۲۰۹ قسمت پنجم]</ref> | |||
=== بند ۲۴۰ === | === بند ۲۴۰ === | ||