۲٬۲۳۸
ویرایش
کاربر:Khosro/صفحه تمرین فقر در ایران: تفاوت میان نسخه‌ها
ویراستاری قبل از انتشار
بدون خلاصۀ ویرایش |
Alireza k h (بحث | مشارکتها) (ویراستاری قبل از انتشار) |
||
| (۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:فقر در ایران؛20.JPG|جایگزین=فقر در ایران|بندانگشتی|270x270پیکسل|'''فقر در ایران''']] | |||
'''فقر در ایران'''، ایران با وجود منابع طبیعی عظیم و جایگاهش در میان کشورهای ثروتمند جهان از نظر منابع، با بحران فقر بی‌سابقه‌ای دست‌وپنجه نرم می‌کند. برآوردها نشان می‌دهد که بین ۳۰ تا ۸۰ درصد جمعیت زیر خطوط مختلف فقر زندگی می‌کنند، و برخی منابع حتی ادعا می‌کنند که ۸۰ درصد خانوارها زیر خط فقر جهانی قرار دارند. این مقاله به بررسی نقش محوری حکومت جمهوری اسلامی در ایجاد و تشدید این بحران می‌پردازد، با تأکید بر سوءمدیریت، فساد گسترده، و تخصیص نادرست ثروت ملی به نفع | '''فقر در ایران'''، ایران با وجود منابع طبیعی عظیم و جایگاهش در میان کشورهای ثروتمند جهان از نظر منابع، با بحران فقر بی‌سابقه‌ای دست‌وپنجه نرم می‌کند. برآوردها نشان می‌دهد که بین ۳۰ تا ۸۰ درصد جمعیت زیر خطوط مختلف فقر زندگی می‌کنند، و برخی منابع حتی ادعا می‌کنند که ۸۰ درصد خانوارها زیر خط فقر جهانی قرار دارند. این مقاله به بررسی نقش محوری حکومت جمهوری اسلامی در ایجاد و تشدید این بحران می‌پردازد، با تأکید بر سوءمدیریت، فساد گسترده، و تخصیص نادرست ثروت ملی به نفع مقام‌های حکومتی و نیروهای سرکوبگر داخلی و خارجی. با استناد به منابع متنوع، از جمله گزارش‌های حکومتی، رسانه‌های مستقل، و آثار دانشگاهی، این تحلیل نشان می‌دهد که چگونه سیاست‌های چهار دهه گذشته، از جمله اولویت‌بندی هزینه‌های نظامی و ایدئولوژیک بر رفاه عمومی، نابرابری درآمدی را تشدید کرده، قدرت خرید را نابود کرده، و اکثریت جمعیت را به حاشیه رانده است. تحریم‌ها، تورم افسارگسیخته، و بیکاری نیز این بحران را عمیق‌تر کرده‌اند. پیامدهای اجتماعی فقر، از جمله افزایش جرم، نابرابری‌های بهداشتی، و ناآرامی‌های اجتماعی، نشان‌دهنده عمق فاجعه است. هدف این مطالعه، ارائه تحلیلی جامع از فقر در ایران و نقش کلیدی حاکمیت در تداوم آن است.<ref name=":0">[https://iranwire.com/fa/features/54363/ خامنه‌ای، امپراطوری که مردم را زیر خط فقر فرستاد - سایت ایران وایر]</ref><ref>[https://persianepochtimes.com/poverty-and-misery-are-the-result-of-the-45-year-economy-of-the-islamic-republic/ فقر و فلاکت نتیجه اقتصاد ۴۵ساله جمهوری اسلامی - سایت اپک تایمز]</ref><ref>[https://www.independentpersian.com/node/324636/%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87/%D9%81%D9%82%D8%B1%D8%8C-%D9%81%D8%B3%D8%A7%D8%AF%D8%8C-%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%8C-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%B1%DB%8C%D9%85-%D8%AA%D8%A7-%D8%B3%D8%B1%D9%86%DA%AF%D9%88%D9%86%DB%8C فقر، فساد، گرونی، می‌ریم تا سرنگونی! - سایت ایندیپندنت]</ref> | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
ایران، کشوری با ذخایر عظیم نفت، گاز، و مواد معدنی، | [[پرونده:فقر در ایران؛7.JPG|جایگزین=فقر گسترده در ایران|بندانگشتی|فقر گسترده در ایران]] | ||
ایران، کشوری با ذخایر عظیم نفت، گاز، و مواد معدنی، به‌گونه‌ای متناقض با فقر گسترده‌ای مواجه است که میلیون‌ها نفر را تحت تأثیر قرار داده است. در حالی که منابع حکومتی اغلب شدت این بحران را کم اهمیت جلوه می‌دهند، گزارش‌های مستقل و شواهد میدانی نشان‌دهنده واقعیتی تلخ است: اکثریت قریب به اتفاق ایرانیان برای تأمین نیازهای اولیه خود با دشواری مواجه‌اند. به عنوان مثال، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در سال ۱۴۰۲ اعلام کرد که ۳۰ درصد جمعیت زیر خط فقر هستند، اما منابع مستقل ارقامی بین ۶۰ تا ۸۰ درصد را گزارش می‌کنند.<ref>[https://www.dw.com/fa-ir/%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B1-%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D9%88%D9%86-%DB%B3%DB%B0-%D8%AF%D8%B1%D8%B5%D8%AF-%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1-%D8%B2%DB%8C%D8%B1-%D8%AE%D8%B7-%D9%81%D9%82%D8%B1-%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D9%86%D8%AF/a-70162239 وزیر تعاون: ۳۰ درصد جمعیت کشور زیر خط فقر قرار دارند - سابت دویچه‌وله]</ref><ref>[https://www.alef.ir/news/4001005042.html تقریبا ۷۰ درصد مردم ایران زیر خط فقر نسبی هستند - سایت الف]</ref> این مقاله با تمرکز ویژه بر نقش حکومت جمهوری اسلامی در ایجاد و تشدید فقر، به بررسی عوامل ساختاری، سیاسی، و اقتصادی این بحران می‌پردازد. سوءمدیریت، فساد نهادینه‌شده، و سیاست‌های اقتصادی ناکارآمد، همراه با هزینه‌های کلان برای حفظ قدرت داخلی و نفوذ منطقه‌ای، از جمله عوامل کلیدی هستند که در این تحلیل مورد توجه قرار می‌گیرند. در تاریخ ۴ فروردین ۱۴۰۴، رسانه‌های حکومتی ایران به‌نقل از یک عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام گزارشی نگران‌کننده منتشر کردند که نشان می‌دهد بیش از ۳۰ میلیون نفر از جمعیت کشور، یعنی بیش از یک‌سوم کل شهروندان، زیر خط فقر به سر می‌برند.<ref>[https://article.mojahedin.org/i/%D9%81%D9%82%D8%B1-%DB%B3%DB%B0%D9%85%DB%8C%D9%84%DB%8C%D9%88%D9%86-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86%D9%87-%D8%BA%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DA%AF%D8%B1%DB%8C-%D9%88-%D9%81%D8%B3%D8%A7%D8%AF-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C فقر ۳-۰میلیون ایرانی: آیینه غارتگری و فساد ساختاری - سایت سازمان مجاهدین خلق ایران]</ref> این مطالعه با رویکردی دانشگاهی و استناد به منابع گوناگون تکمیل‌شده و با آثار علمی معتبر، به دنبال ارائه تحلیلی عمیق از فقر در ایران است.<ref>[https://ir.voanews.com/a/poverty-economic-crash-in-iran/7207381.html آمارها سخن می‌گویند؛ نزدیک به ۶۰ درصد مردم ایران زیر سایه فقر قرار دارند - سایت صدای آمریکا]</ref> | |||
=== تعریف فقر در ایران === | === تعریف فقر در ایران === | ||
[[پرونده:فقر در ایران؛1.JPG|جایگزین=زباله‌گردی بر اثر فقر|بندانگشتی|زباله‌گردی بر اثر فقر]] | |||
فقر در ایران با دو معیار مطلق و نسبی سنجیده می‌شود. خط فقر مطلق، که بر اساس هزینه نیازهای اساسی (غذا، مسکن، مراقبت‌های بهداشتی) تعیین می‌شود، به دلیل تورم سرسام‌آور به شدت افزایش یافته است. در سال ۱۴۰۲، خط فقر برای یک خانواده چهار نفره بین ۲۵ تا ۶۰ میلیون تومان در ماه (حدود ۵۰۰ تا ۱۲۰۰ دلار با نرخ بازار آزاد) برآورد شد، در حالی که درآمد متوسط خانوارها بسیار کمتر از این میزان است.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/32464354.html خط فقر ۳۰ میلیون تومانی؛ خانواده‌هایی با دو عضو شاغل همچنان زیر خط فقر - سایت رادیو فردا]</ref><ref>[https://kar-online.com/98366/ خط فقر در بهمن ۱۴۰۳ برای یک خانواده ۴ نفره ۶۰ میلیون تومان - سایت کار آنلاین]</ref> خط فقر نسبی، که نابرابری درآمدی را در نظر می‌گیرد، نشان می‌دهد که حدود ۷۰ درصد ایرانیان در مقایسه با استانداردهای زندگی در جامعه خود فقیر محسوب می‌شوند.<ref>[https://ir.voanews.com/a/more-than-80-percent-iranian-households-are-below-poverty-line/7909434.html بیش از ۸۰ درصد خانوار‌های ایران زیر خط فقر جهانی قرار دارند - سایت صدای آمریکا]</ref> این ارقام نشان‌دهنده چالش‌های عمیق در دسترسی به کالاهای اساسی است که با سیاست‌های نادرست حکومتی، تحریم‌های بین‌المللی، و سوءمدیریت اقتصادی تشدید شده است.<ref>[https://www.independentpersian.com/node/411998/%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF/%D9%81%D9%82%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%9B-%D8%A7%D8%B2-%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%AF%D8%B9%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85%D8%AA-%D8%AA%D8%A7-%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%D8%B3%D9%81%D8%B1%D9%87-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85 فقر در ایران؛ از آمار ادعایی حکومت تا واقعیت سفره مردم - سایت ایندیپندنت]</ref> | فقر در ایران با دو معیار مطلق و نسبی سنجیده می‌شود. خط فقر مطلق، که بر اساس هزینه نیازهای اساسی (غذا، مسکن، مراقبت‌های بهداشتی) تعیین می‌شود، به دلیل تورم سرسام‌آور به شدت افزایش یافته است. در سال ۱۴۰۲، خط فقر برای یک خانواده چهار نفره بین ۲۵ تا ۶۰ میلیون تومان در ماه (حدود ۵۰۰ تا ۱۲۰۰ دلار با نرخ بازار آزاد) برآورد شد، در حالی که درآمد متوسط خانوارها بسیار کمتر از این میزان است.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/32464354.html خط فقر ۳۰ میلیون تومانی؛ خانواده‌هایی با دو عضو شاغل همچنان زیر خط فقر - سایت رادیو فردا]</ref><ref>[https://kar-online.com/98366/ خط فقر در بهمن ۱۴۰۳ برای یک خانواده ۴ نفره ۶۰ میلیون تومان - سایت کار آنلاین]</ref> خط فقر نسبی، که نابرابری درآمدی را در نظر می‌گیرد، نشان می‌دهد که حدود ۷۰ درصد ایرانیان در مقایسه با استانداردهای زندگی در جامعه خود فقیر محسوب می‌شوند.<ref>[https://ir.voanews.com/a/more-than-80-percent-iranian-households-are-below-poverty-line/7909434.html بیش از ۸۰ درصد خانوار‌های ایران زیر خط فقر جهانی قرار دارند - سایت صدای آمریکا]</ref> این ارقام نشان‌دهنده چالش‌های عمیق در دسترسی به کالاهای اساسی است که با سیاست‌های نادرست حکومتی، تحریم‌های بین‌المللی، و سوءمدیریت اقتصادی تشدید شده است.<ref>[https://www.independentpersian.com/node/411998/%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF/%D9%81%D9%82%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%9B-%D8%A7%D8%B2-%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%AF%D8%B9%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85%D8%AA-%D8%AA%D8%A7-%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%D8%B3%D9%81%D8%B1%D9%87-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85 فقر در ایران؛ از آمار ادعایی حکومت تا واقعیت سفره مردم - سایت ایندیپندنت]</ref> | ||
| خط ۱۴: | خط ۱۶: | ||
=== انقلاب ۱۳۵۷ و تحولات اقتصادی === | === انقلاب ۱۳۵۷ و تحولات اقتصادی === | ||
[[پرونده:فقر در ایران؛3.JPG|جایگزین=فقر در ایران|بندانگشتی|فقر در ایران]] | |||
[[انقلاب ضد سلطنتی|'''انقلاب ضدسلطنتی ۱۳۵۷''']] نقطه عطفی در اقتصاد ایران بود. ملی‌سازی صنایع، مصادره اموال بخش خصوصی، و تمرکزگرایی اقتصادی تحت کنترل نهادهای حکومتی، به ناکارآمدی گسترده منجر شد. سیاست‌های ایدئولوژیک، مانند اولویت دادن به خودکفایی و قطع وابستگی به غرب، بدون زیرساخت‌های لازم، اقتصاد را شکننده کرد. [[جنگ ایران و عراق|'''جنگ ایران و عراق''']] (۱۳۵۹–۱۳۶۷) این مشکلات را تشدید کرد، زیرا منابع ملی به جای توسعه، صرف هزینه‌های نظامی شد. کتاب ''اقتصاد ایران تحت جمهوری اسلامی'' نوشته جهانگیر آموزگار شرح می‌دهد که چگونه این سیاست‌ها، همراه با فساد و سوءمدیریت، پایه‌های فقر ساختاری را بنا نهادند.<ref>آموزگار، جهانگیر. ''اقتصاد ایران تحت جمهوری اسلامی''. لندن: انتشارات I.B. Tauris، ۱۹۹۳</ref> | [[انقلاب ضد سلطنتی|'''انقلاب ضدسلطنتی ۱۳۵۷''']] نقطه عطفی در اقتصاد ایران بود. ملی‌سازی صنایع، مصادره اموال بخش خصوصی، و تمرکزگرایی اقتصادی تحت کنترل نهادهای حکومتی، به ناکارآمدی گسترده منجر شد. سیاست‌های ایدئولوژیک، مانند اولویت دادن به خودکفایی و قطع وابستگی به غرب، بدون زیرساخت‌های لازم، اقتصاد را شکننده کرد. [[جنگ ایران و عراق|'''جنگ ایران و عراق''']] (۱۳۵۹–۱۳۶۷) این مشکلات را تشدید کرد، زیرا منابع ملی به جای توسعه، صرف هزینه‌های نظامی شد. کتاب ''اقتصاد ایران تحت جمهوری اسلامی'' نوشته جهانگیر آموزگار شرح می‌دهد که چگونه این سیاست‌ها، همراه با فساد و سوءمدیریت، پایه‌های فقر ساختاری را بنا نهادند.<ref>آموزگار، جهانگیر. ''اقتصاد ایران تحت جمهوری اسلامی''. لندن: انتشارات I.B. Tauris، ۱۹۹۳</ref> | ||
| خط ۲۵: | خط ۲۸: | ||
=== فساد ساختاری و غارت ثروت ملی === | === فساد ساختاری و غارت ثروت ملی === | ||
فساد در جمهوری اسلامی به سطحی ساختاری رسیده که اقتصاد را فلج کرده است. نهادهایی مانند سپاه پاسداران و [[بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی|'''بنیاد مستضعفان''']]، که تحت کنترل مستقیم [[سید علی خامنه ای|'''سید علی خامنه‌ای''']] هستند، از طریق انحصار بر قراردادهای دولتی و تجارت خارجی، میلیاردها دلار از ثروت ملی را به خود اختصاص داده‌اند. گزارش ''ایران وایر'' با عنوان | [[پرونده:فقر در ایران؛8.JPG|جایگزین=فقر تحمیلی و به تنگ آمدن مردم|بندانگشتی|فقر تحمیلی و به تنگ آمدن مردم]] | ||
فساد در جمهوری اسلامی به سطحی ساختاری رسیده که اقتصاد را فلج کرده است. نهادهایی مانند سپاه پاسداران و [[بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی|'''بنیاد مستضعفان''']]، که تحت کنترل مستقیم [[سید علی خامنه ای|'''سید علی خامنه‌ای''']] هستند، از طریق انحصار بر قراردادهای دولتی و تجارت خارجی، میلیاردها دلار از ثروت ملی را به خود اختصاص داده‌اند. گزارش ''ایران وایر'' با عنوان «خامنه‌ای، امپراطوری که مردم را زیر خط فقر فرستاد»، شرح می‌دهد که چگونه این نهادها، با معافیت از مالیات و نظارت، به غارت منابع پرداخته‌اند.<ref name=":0" /> به عنوان مثال، بنیاد مستضعفان، که قرار بود به فقرا کمک کند، به ابزاری برای پولشویی و تأمین مالی پروژه‌های حکومتی تبدیل شده است. این فساد، منابع لازم برای برنامه‌های رفاهی را از بین برده و فقر را تشدید کرده است.<ref>پسران، محمد هاشم. ''اقتصاد سیاسی ایران: توسعه، انقلاب و شبه‌مدرنیته''. لندن: انتشارات Routledge، ۲۰۱۸</ref> | |||
=== تخصیص منابع به نیروهای سرکوبگر و گروه‌های نیابتی === | === تخصیص منابع به نیروهای سرکوبگر و گروه‌های نیابتی === | ||
[[پرونده:آموزش حوثیها در ایران.JPG|جایگزین=حوثی‌های یمن|بندانگشتی|حوثی‌های یمن]] | |||
حکومت بخش قابل توجهی از بودجه ملی را به حفظ قدرت داخلی و گسترش نفوذ منطقه‌ای اختصاص داده است. هزینه‌های کلان برای نیروهای سرکوبگر، مانند [[بسیج|'''بسیج''']] و [[نیروی انتظامی جمهوری اسلامی|'''نیروی انتظامی''']]، و حمایت مالی از گروه‌هایی مانند [[حزب‌الله لبنان|'''حزب‌الله لبنان''']]، [[حشد الشعبی|'''حشدالشعبی عراق''']]، و [[شبه نظامیان حوثی|'''حوثی‌های یمن''']]، منابع را از بخش‌های حیاتی مانند آموزش و بهداشت خارج کرده است. در سال ۱۴۰۲، بودجه نظامی و امنیتی ایران چندین برابر بودجه تخصیص‌یافته به برنامه‌های رفاهی بود.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/Iran-economy-in-40-years-on-Islamic-republic/29747560.html اقتصاد سیاسی جمهوری اسلامی؛ یک نظام ۴۰ ساله در دام ۱۰ بختک - سایت رادیو فردا]</ref> این اولویت‌بندی، به ویژه در شرایط تحریم‌ها، فقر را عمیق‌تر کرده و اعتراضات عمومی را افزایش داده است.<ref name=":2">[https://www.dw.com/fa-ir/iran/a-46078978 فقر در ایران؛ افزایش احتمال "شورش" و لزوم تغییر الگوی قدرت - سایت دوچه‌وله]</ref> | حکومت بخش قابل توجهی از بودجه ملی را به حفظ قدرت داخلی و گسترش نفوذ منطقه‌ای اختصاص داده است. هزینه‌های کلان برای نیروهای سرکوبگر، مانند [[بسیج|'''بسیج''']] و [[نیروی انتظامی جمهوری اسلامی|'''نیروی انتظامی''']]، و حمایت مالی از گروه‌هایی مانند [[حزب‌الله لبنان|'''حزب‌الله لبنان''']]، [[حشد الشعبی|'''حشدالشعبی عراق''']]، و [[شبه نظامیان حوثی|'''حوثی‌های یمن''']]، منابع را از بخش‌های حیاتی مانند آموزش و بهداشت خارج کرده است. در سال ۱۴۰۲، بودجه نظامی و امنیتی ایران چندین برابر بودجه تخصیص‌یافته به برنامه‌های رفاهی بود.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/Iran-economy-in-40-years-on-Islamic-republic/29747560.html اقتصاد سیاسی جمهوری اسلامی؛ یک نظام ۴۰ ساله در دام ۱۰ بختک - سایت رادیو فردا]</ref> این اولویت‌بندی، به ویژه در شرایط تحریم‌ها، فقر را عمیق‌تر کرده و اعتراضات عمومی را افزایش داده است.<ref name=":2">[https://www.dw.com/fa-ir/iran/a-46078978 فقر در ایران؛ افزایش احتمال "شورش" و لزوم تغییر الگوی قدرت - سایت دوچه‌وله]</ref> | ||
| خط ۳۹: | خط ۴۴: | ||
=== تورم و کاهش قدرت خرید === | === تورم و کاهش قدرت خرید === | ||
[[پرونده:بیکاری، یکی از عوامل فقر.JPG|جایگزین=بیکاری، یکی از عوامل فقر|بندانگشتی|بیکاری، یکی از عوامل فقر]] | |||
تورم افسارگسیخته، که نتیجه سیاست‌های پولی نادرست و تحریم‌هاست، ارزش ریال را از سال ۱۳۹۷ بیش از ۹۰ درصد کاهش داده است. ''رادیو فردا'' گزارش می‌دهد که خط فقر برای یک خانواده چهار نفره در سال ۱۴۰۲ به ۳۰ میلیون تومان رسید، در حالی که حداقل دستمزد کمتر از ۱۰ میلیون تومان بود.<ref name=":3" /> حتی خانواده‌هایی با دو عضو شاغل اغلب زیر خط فقر باقی می‌مانند و بسیاری مجبور به گرفتن شغل دوم یا فروش اموال شخصی، مانند مو یا حتی اعضای بدن، شده‌اند.<ref>[https://wncri.org/fa/%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4-%D9%85%D9%88-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D9%87-%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%86/ فروش مو برای زنده ماندن: فقر چگونه زنان ایرانی را به فروش موهایشان وادار می کند؟ - سایت کمیسیون زنان مقاومت ایران]</ref> این وضعیت نشان‌دهنده شکست کامل سیاست‌های حکومتی در حفظ معیشت مردم است. | تورم افسارگسیخته، که نتیجه سیاست‌های پولی نادرست و تحریم‌هاست، ارزش ریال را از سال ۱۳۹۷ بیش از ۹۰ درصد کاهش داده است. ''رادیو فردا'' گزارش می‌دهد که خط فقر برای یک خانواده چهار نفره در سال ۱۴۰۲ به ۳۰ میلیون تومان رسید، در حالی که حداقل دستمزد کمتر از ۱۰ میلیون تومان بود.<ref name=":3" /> حتی خانواده‌هایی با دو عضو شاغل اغلب زیر خط فقر باقی می‌مانند و بسیاری مجبور به گرفتن شغل دوم یا فروش اموال شخصی، مانند مو یا حتی اعضای بدن، شده‌اند.<ref>[https://wncri.org/fa/%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B4-%D9%85%D9%88-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D9%87-%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%86/ فروش مو برای زنده ماندن: فقر چگونه زنان ایرانی را به فروش موهایشان وادار می کند؟ - سایت کمیسیون زنان مقاومت ایران]</ref> این وضعیت نشان‌دهنده شکست کامل سیاست‌های حکومتی در حفظ معیشت مردم است. | ||
| خط ۵۰: | خط ۵۶: | ||
=== نابرابری‌های بهداشتی و آموزشی === | === نابرابری‌های بهداشتی و آموزشی === | ||
[[پرونده:فقر در ایران؛4.JPG|جایگزین=وضعیت کودکان فقیر در ایران|بندانگشتی|وضعیت کودکان فقیر در ایران]] | |||
فقر دسترسی به خدمات بهداشتی و آموزشی را به شدت محدود کرده است. سوءتغذیه در میان کودکان در مناطق محروم افزایش یافته و هزینه‌های بالای درمان، مراقبت‌های پزشکی را برای بسیاری غیرقابل دسترس کرده است.<ref>[https://kolbarnews.com/%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B7%D9%87-%D9%81%D9%82%D8%B1-%D9%88-%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A8%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D8%8C-%D8%AA%D8%AD%D8%AA-%D8%AD%D8%A7%DA%A9/ رابطه فقر و آسیب‌های اجتماعی، تحت حاکمیت جمهوری اسلامی - سایت کولبر نیوز]</ref> در حوزه آموزش، نرخ ترک تحصیل در مناطق فقیرنشین بالاست، که چرخه فقر را تداوم می‌بخشد. کتاب ''جامعه‌شناسی ایران'' نوشته علی رضاقلی شرح می‌دهد که چگونه نابرابری‌های ساختاری، فرصت‌های آموزشی را برای اقشار کم‌درآمد محدود کرده است.<ref>رضاقلی، علی. ''جامعه‌شناسی ایران: خودکامگی و ناکارآمدی''. تهران: نشر نی، ۱۳۸۰.</ref> سیاست‌های حکومتی در تخصیص بودجه به آموزش و بهداشت، به جای کاهش این نابرابری‌ها، آن‌ها را تشدید کرده است. | فقر دسترسی به خدمات بهداشتی و آموزشی را به شدت محدود کرده است. سوءتغذیه در میان کودکان در مناطق محروم افزایش یافته و هزینه‌های بالای درمان، مراقبت‌های پزشکی را برای بسیاری غیرقابل دسترس کرده است.<ref>[https://kolbarnews.com/%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B7%D9%87-%D9%81%D9%82%D8%B1-%D9%88-%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A8%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C%D8%8C-%D8%AA%D8%AD%D8%AA-%D8%AD%D8%A7%DA%A9/ رابطه فقر و آسیب‌های اجتماعی، تحت حاکمیت جمهوری اسلامی - سایت کولبر نیوز]</ref> در حوزه آموزش، نرخ ترک تحصیل در مناطق فقیرنشین بالاست، که چرخه فقر را تداوم می‌بخشد. کتاب ''جامعه‌شناسی ایران'' نوشته علی رضاقلی شرح می‌دهد که چگونه نابرابری‌های ساختاری، فرصت‌های آموزشی را برای اقشار کم‌درآمد محدود کرده است.<ref>رضاقلی، علی. ''جامعه‌شناسی ایران: خودکامگی و ناکارآمدی''. تهران: نشر نی، ۱۳۸۰.</ref> سیاست‌های حکومتی در تخصیص بودجه به آموزش و بهداشت، به جای کاهش این نابرابری‌ها، آن‌ها را تشدید کرده است. | ||
| خط ۶۱: | خط ۶۸: | ||
=== ناکارآمدی سیاست‌های رفاهی حکومتی === | === ناکارآمدی سیاست‌های رفاهی حکومتی === | ||
[[پرونده:فقر در ایران؛6.JPG|جایگزین=پرونده:فقر در ایران|بندانگشتی]] | |||
سیستم‌های رفاهی ایران، مانند یارانه‌های نقدی و برنامه‌های حمایتی، به دلیل فساد و سوءمدیریت تأثیر محدودی داشته‌اند. یارانه‌ها اغلب به افراد غیرنیازمند یا نهادهای حکومتی اختصاص یافته و به کاهش فقر کمک چندانی نکرده‌اند.<ref name=":4">[https://ir.voanews.com/a/economists-narrative-of-four-decades-of-rule-of-the-islamic-republic/7370594.html روایت اقتصاددانان از چهار دهه حکمرانی جمهوری اسلامی - صدای آمریکا]</ref> اصلاح این سیستم نیازمند شفافیت، پاسخگویی، و توزیع عادلانه منابع است، که با ساختار کنونی حکومتی بعید به نظر می‌رسد. | سیستم‌های رفاهی ایران، مانند یارانه‌های نقدی و برنامه‌های حمایتی، به دلیل فساد و سوءمدیریت تأثیر محدودی داشته‌اند. یارانه‌ها اغلب به افراد غیرنیازمند یا نهادهای حکومتی اختصاص یافته و به کاهش فقر کمک چندانی نکرده‌اند.<ref name=":4">[https://ir.voanews.com/a/economists-narrative-of-four-decades-of-rule-of-the-islamic-republic/7370594.html روایت اقتصاددانان از چهار دهه حکمرانی جمهوری اسلامی - صدای آمریکا]</ref> اصلاح این سیستم نیازمند شفافیت، پاسخگویی، و توزیع عادلانه منابع است، که با ساختار کنونی حکومتی بعید به نظر می‌رسد. | ||
| خط ۷۰: | خط ۷۸: | ||
== نتیجه‌گیری == | == نتیجه‌گیری == | ||
فقر در ایران نتیجه مستقیم سیاست‌های ناکارآمد، فساد ساختاری، و اولویت‌بندی‌های نادرست حکومتی است. با وجود ثروت عظیم منابع طبیعی، اکثریت جمعیت با چالش‌های معیشتی مواجه‌اند. در بررسی‌هایی این مقاله نشان داده شد که چگونه جمهوری اسلامی، از طریق غارت ثروت ملی، تخصیص منابع به نیروهای سرکوبگر و گروه‌های نیابتی، و سرکوب اعتراضات، فقر را تشدید کرده است. پیامدهای اجتماعی این بحران، از افزایش جرم تا ناآرامی‌های اجتماعی، نشان‌دهنده عمق فاجعه است | فقر در ایران نتیجه مستقیم سیاست‌های ناکارآمد، فساد ساختاری، و اولویت‌بندی‌های نادرست حکومتی است. با وجود ثروت عظیم منابع طبیعی، اکثریت جمعیت با چالش‌های معیشتی مواجه‌اند. در بررسی‌هایی این مقاله نشان داده شد که چگونه جمهوری اسلامی، از طریق غارت ثروت ملی، تخصیص منابع به نیروهای سرکوبگر و گروه‌های نیابتی، و سرکوب اعتراضات، فقر را تشدید کرده است. پیامدهای اجتماعی این بحران، از افزایش جرم تا ناآرامی‌های اجتماعی، نشان‌دهنده عمق فاجعه است. | ||
== منابع == | == منابع == | ||