۸٬۸۵۶
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۷: | خط ۷: | ||
نقش حکومت در این بحران غیرقابل انکار است، زیرا سیاستهای تبعیضآمیز، سوءمدیریت منابع، و فساد سیستماتیک، شکاف طبقاتی را به گسلی اجتماعی تبدیل کرده است.<ref>[https://setaresobh.ir/news/675163/%D8%AA%D8%A8%D8%AF%DB%8C%D9%84-%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D9%81-%D8%B7%D8%A8%D9%82%D8%A7%D8%AA%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%DA%AF%D8%B3%D9%84 تبدیل شکاف طبقاتی به گسل - سایت حکومتی ستاره صبح]</ref> این مقاله با رویکردی آکادمیک به بررسی عوامل ایجاد شکاف طبقاتی، از جمله سیاستهای نئولیبرال، فساد حکومتی، و بحران مسکن، میپردازد. همچنین، پیامدهای این نابرابری، نظیر افزایش جرم، بیثباتی سیاسی، و کاهش کیفیت آموزش در دهکهای پایین، تحلیل میشود. شواهد آماری، از جمله گزارشهای مرکز آمار و تحلیلهای استانی ضریب جینی، عمق این بحران را نشان میدهند.<ref name=":3">[https://old.iranintl.com/%D8%A7%D9%8A%D8%B1%D8%A7%D9%86/%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B4-%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2-%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%B6%D8%B1%DB%8C%D8%A8-%D8%AC%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%B4-%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D9%81-%D8%B7%D8%A8%D9%82%D8%A7%D8%AA%DB%8C-%D9%88-%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D8%B9%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C گزارش مرکز آمار از افزایش ضریب جینی در ایران - سایت ایران اینترنشنال]</ref><ref>[https://amarfact.com/statistics/iran-gini-coefficient-by-province/ آمار میزان ضریب جینی ایران به تفکیک استان - سایت آمار فکت]</ref> | نقش حکومت در این بحران غیرقابل انکار است، زیرا سیاستهای تبعیضآمیز، سوءمدیریت منابع، و فساد سیستماتیک، شکاف طبقاتی را به گسلی اجتماعی تبدیل کرده است.<ref>[https://setaresobh.ir/news/675163/%D8%AA%D8%A8%D8%AF%DB%8C%D9%84-%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D9%81-%D8%B7%D8%A8%D9%82%D8%A7%D8%AA%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%DA%AF%D8%B3%D9%84 تبدیل شکاف طبقاتی به گسل - سایت حکومتی ستاره صبح]</ref> این مقاله با رویکردی آکادمیک به بررسی عوامل ایجاد شکاف طبقاتی، از جمله سیاستهای نئولیبرال، فساد حکومتی، و بحران مسکن، میپردازد. همچنین، پیامدهای این نابرابری، نظیر افزایش جرم، بیثباتی سیاسی، و کاهش کیفیت آموزش در دهکهای پایین، تحلیل میشود. شواهد آماری، از جمله گزارشهای مرکز آمار و تحلیلهای استانی ضریب جینی، عمق این بحران را نشان میدهند.<ref name=":3">[https://old.iranintl.com/%D8%A7%D9%8A%D8%B1%D8%A7%D9%86/%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B4-%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2-%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%B6%D8%B1%DB%8C%D8%A8-%D8%AC%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%B4-%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D9%81-%D8%B7%D8%A8%D9%82%D8%A7%D8%AA%DB%8C-%D9%88-%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D8%B9%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C گزارش مرکز آمار از افزایش ضریب جینی در ایران - سایت ایران اینترنشنال]</ref><ref>[https://amarfact.com/statistics/iran-gini-coefficient-by-province/ آمار میزان ضریب جینی ایران به تفکیک استان - سایت آمار فکت]</ref> | ||
بر اساس گزارشهای مستقل و حتی افشاگریهای رسانههای حکومتی در جنگ باندی، تصویری عریان از نابرابری ارائه میدهند.<ref name=":0" /><ref name=":2" /><ref name=":4">[https://farhikhtegandaily.com/page/159852/%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D9%81-%D8%B7%D8%A8%D9%82%D8%A7%D8%AA%DB%8C-%D8%B1%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%AF-16-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87-%D8%B1%D8%A7-%D8%B4%DA%A9%D8%B3%D8%AA/ شکاف طبقاتی رکورد ۱۶ ساله را شکست - سایت حکومتی فرهیختگان]</ref> برای مثال، گزارش فرهیختگان از شکستن رکورد ۱۶ ساله شکاف طبقاتی خبر میدهد، درحالیکه اعتماد نیوز به تعمیق این شکاف اشاره دارد.<ref>[https://www.etemadnewspaper.ir/fa/main/detail/223363/%D8%B4%D9%83%D8%A7%D9%81-%D8%B7%D8%A8%D9%82%D8%A7%D8%AA%DB%8C-%D8%B9%D9%85%DB%8C%D9%82%E2%80%8C%D8%AA%D8%B1-%D8%B4%D8%AF شکاف طبقاتی عمیقتر شد - سایت حکومی اعتماد نیوز]</ref><ref name=":4" /> این مطالعه با استناد به کتابهای معتبر، از جمله «اقتصاد ایران در تنگنای توسعه» نوشتهی حسن درگاهی و «فقر و نابرابری در ایران» نوشتهی محمد مالجو، و منابع ارسالی، تلاش دارد تحلیلی جامع ارائه دهد.<ref>اقتصاد ایران در تنگنای توسعه، نوشته درگاهی، حسن درگاهی (۱۳۹۸). تهران: نشر نی.</ref><ref name=":5">فقر و نابرابری در ایران، نوشته محمد مالجو (۱۴۰۰)، تهران: انتشارات آگاه.</ref> یافتهها نشان میدهند که شکاف طبقاتی به دلیل سوءمدیریت حکومتی و غارت منابع ملی، پتانسیل ایجاد بحرانهای سیاسی و اجتماعی را تقویت کرده است.<ref>[https://article.mojahedin.org/i/%D8%AF%D8%BA%D8%AF%D8%BA%D9%87--%D8%AE%D8%A7%D9%85%D9%86%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87-%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%DB%8C%D8%A7-%D8%9F دغدغهی خامنهای؛ جامعهی انفجاری یا...؟ - سایت سازمان مجاهدین خلق ایران]</ref><ref>[https://iranhrs.org/%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D9%81-%D8%B7%D8%A8%D9%82%D8%A7%D8%AA%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%A8%DB%8C%D8%AB%D8%A8%D8%A7%D8%AA%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%A7/ شکاف طبقاتی و افزایش بیثباتی در ارکان حکومت - کانون حقوق بشر ایران]</ref> پیامدهای این نابرابری نهتنها در حوزه اقتصادی، بلکه در ساختارهای اجتماعی مانند آموزش و ازدواج نیز مشهود است، جایی که نابرابری فرصتها به بازتولید فقر منجر شده است.<ref name=":6">[https://ir.voanews.com/a/existence-of-23-types-of-public-schools/7967572.html وجود «۲۳ نوع مدرسه دولتی»؛ «فقر یادگیری» در دانشآموزان دهکهای پایین - سایت صدای آمریکا]</ref><ref>[https://ravanaramclinic.com/%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%81-%D8%B7%D8%A8%D9%82%D8%A7%D8%AA%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%AC/ اختلاف طبقاتی در ازدواج - سایت کلینیک روان آرام]</ref> این مطالعه با هدف عیان کردن حقیقت شکاف طبقاتی و ارائه شواهد مستند، بهعنوان منبعی برای آزاداندیشان است. | بر اساس گزارشهای مستقل و حتی افشاگریهای رسانههای حکومتی در جنگ باندی، تصویری عریان از نابرابری ارائه میدهند.<ref name=":0" /><ref name=":2" /><ref name=":4">[https://farhikhtegandaily.com/page/159852/%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D9%81-%D8%B7%D8%A8%D9%82%D8%A7%D8%AA%DB%8C-%D8%B1%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%AF-16-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87-%D8%B1%D8%A7-%D8%B4%DA%A9%D8%B3%D8%AA/ شکاف طبقاتی رکورد ۱۶ ساله را شکست - سایت حکومتی فرهیختگان]</ref> برای مثال، گزارش فرهیختگان از شکستن رکورد ۱۶ ساله شکاف طبقاتی خبر میدهد، درحالیکه اعتماد نیوز به تعمیق این شکاف اشاره دارد.<ref>[https://www.etemadnewspaper.ir/fa/main/detail/223363/%D8%B4%D9%83%D8%A7%D9%81-%D8%B7%D8%A8%D9%82%D8%A7%D8%AA%DB%8C-%D8%B9%D9%85%DB%8C%D9%82%E2%80%8C%D8%AA%D8%B1-%D8%B4%D8%AF شکاف طبقاتی عمیقتر شد - سایت حکومی اعتماد نیوز]</ref><ref name=":4" /> این مطالعه با استناد به کتابهای معتبر، از جمله «اقتصاد ایران در تنگنای توسعه» نوشتهی حسن درگاهی و «فقر و نابرابری در ایران» نوشتهی محمد مالجو، و منابع ارسالی، تلاش دارد تحلیلی جامع ارائه دهد.<ref>اقتصاد ایران در تنگنای توسعه، نوشته درگاهی، حسن درگاهی (۱۳۹۸). تهران: نشر نی.</ref><ref name=":5">فقر و نابرابری در ایران، نوشته محمد مالجو (۱۴۰۰)، تهران: انتشارات آگاه.</ref> یافتهها نشان میدهند که شکاف طبقاتی به دلیل سوءمدیریت حکومتی و غارت منابع ملی، پتانسیل ایجاد بحرانهای سیاسی و اجتماعی را تقویت کرده است.<ref name=":8">[https://article.mojahedin.org/i/%D8%AF%D8%BA%D8%AF%D8%BA%D9%87--%D8%AE%D8%A7%D9%85%D9%86%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87-%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%DB%8C%D8%A7-%D8%9F دغدغهی خامنهای؛ جامعهی انفجاری یا...؟ - سایت سازمان مجاهدین خلق ایران]</ref><ref name=":9">[https://iranhrs.org/%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D9%81-%D8%B7%D8%A8%D9%82%D8%A7%D8%AA%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%A8%DB%8C%D8%AB%D8%A8%D8%A7%D8%AA%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%A7/ شکاف طبقاتی و افزایش بیثباتی در ارکان حکومت - کانون حقوق بشر ایران]</ref> پیامدهای این نابرابری نهتنها در حوزه اقتصادی، بلکه در ساختارهای اجتماعی مانند آموزش و ازدواج نیز مشهود است، جایی که نابرابری فرصتها به بازتولید فقر منجر شده است.<ref name=":6">[https://ir.voanews.com/a/existence-of-23-types-of-public-schools/7967572.html وجود «۲۳ نوع مدرسه دولتی»؛ «فقر یادگیری» در دانشآموزان دهکهای پایین - سایت صدای آمریکا]</ref><ref>[https://ravanaramclinic.com/%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%81-%D8%B7%D8%A8%D9%82%D8%A7%D8%AA%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%AC/ اختلاف طبقاتی در ازدواج - سایت کلینیک روان آرام]</ref> این مطالعه با هدف عیان کردن حقیقت شکاف طبقاتی و ارائه شواهد مستند، بهعنوان منبعی برای آزاداندیشان است. | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
=== ۱.۷. ساختار مالیاتی ناعادلانه === | === ۱.۷. ساختار مالیاتی ناعادلانه === | ||
نظام مالیاتی ایران، به دلیل معافیتهای گسترده برای گروههای خاص و فشار بر طبقات متوسط و پایین، به نابرابری دامن زده است. مقاله رادیو فردا به لزوم اصلاح نظام مالیاتی برای کاهش شکاف طبقاتی اشاره دارد و نشان میدهد که فقدان مالیات بر ثروتهای کلان، انباشت سرمایه را در دست اقلیتی تشدید کرده است.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/31637755.html رفع شکاف طبقاتی در ایران؛ چرا و چگونه؟ - سایت رادیو فردا]</ref> گزارش اکو ایران نیز تأیید میکند که ساختار مالیاتی کنونی، بهجای بازت توزیع عادلانه درآمد، نابرابری را تقویت میکند.<ref>[https:// | نظام مالیاتی ایران، به دلیل معافیتهای گسترده برای گروههای خاص و فشار بر طبقات متوسط و پایین، به نابرابری دامن زده است. مقاله رادیو فردا به لزوم اصلاح نظام مالیاتی برای کاهش شکاف طبقاتی اشاره دارد و نشان میدهد که فقدان مالیات بر ثروتهای کلان، انباشت سرمایه را در دست اقلیتی تشدید کرده است.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/31637755.html رفع شکاف طبقاتی در ایران؛ چرا و چگونه؟ - سایت رادیو فردا]</ref> گزارش اکو ایران نیز تأیید میکند که ساختار مالیاتی کنونی، بهجای بازت توزیع عادلانه درآمد، نابرابری را تقویت میکند.<ref name=":10">[https://www.karvakaregar.com/fa/Main/Detail/89551/%DA%A9%D8%A7%D9%87%D8%B4-%D8%B6%D8%B1%DB%8C%D8%A8-%D8%AC%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%D9%81%D9%82%D8%B1-%D8%B7%D8%A8%D9%82%D9%87-%D9%85%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B7-%D8%B1%D8%AE-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%D9%87%D8%AF کاهش ضریب جینی در ایران با فقر طبقه متوسط رخ میدهد سایت کار و کارگر]</ref> این سیاستها، که به نفع گروههای وابسته به حاکمیت طراحی شدهاند، منابع عمومی را از اکثریت جامعه دریغ کردهاند. | ||
=== ۱.۸. تمرکز قدرت اقتصادی در نهادهای حکومتی === | === ۱.۸. تمرکز قدرت اقتصادی در نهادهای حکومتی === | ||
تمرکز قدرت اقتصادی در نهادهای حکومتی و شبهحکومتی، یکی دیگر از عوامل کلیدی شکاف طبقاتی است. گزارش مجاهدین خلق به نقش این نهادها در «چپاول» منابع ملی اشاره دارد و نشان میدهد که آنها از طریق کنترل بخشهای کلیدی اقتصاد، مانند نفت و تجارت خارجی، ثروت را به نفع خود مصادره کردهاند | تمرکز قدرت اقتصادی در نهادهای حکومتی و شبهحکومتی، یکی دیگر از عوامل کلیدی شکاف طبقاتی است. گزارش مجاهدین خلق به نقش این نهادها در «چپاول» منابع ملی اشاره دارد و نشان میدهد که آنها از طریق کنترل بخشهای کلیدی اقتصاد، مانند نفت و تجارت خارجی، ثروت را به نفع خود مصادره کردهاند.<ref name=":8" /> مقاله کانون حقوق بشر ایران نیز به افزایش بیثباتی اقتصادی به دلیل این تمرکز قدرت اشاره دارد.<ref name=":9" /> این نهادها، با بهرهمندی از امتیازات انحصاری، فرصتهای اقتصادی را از بخش خصوصی واقعی و طبقات متوسط سلب کردهاند. | ||
== ۲. پیامدهای شکاف طبقاتی == | == ۲. پیامدهای شکاف طبقاتی == | ||
=== ۲.۱. فروپاشی طبقه متوسط === | === ۲.۱. فروپاشی طبقه متوسط === | ||
طبقه متوسط، که زمانی ستون اصلی ثبات اجتماعی بود، به دلیل تورم، کاهش قدرت خرید، و بیکاری در حال فروپاشی است. مقاله ایران امروز نشان میدهد که نابرابری درآمدی، طبقه متوسط را به سمت فقر سوق داده و شکاف بین فقرا و اغنیا را عمیقتر کرده است [11]. گزارش کار و کارگر نیز تأیید میکند که کاهش ضریب جینی در برخی سالها نه به دلیل بهبود توزیع درآمد، بلکه به دلیل فقیرتر شدن طبقه متوسط رخ داده است | طبقه متوسط، که زمانی ستون اصلی ثبات اجتماعی بود، به دلیل تورم، کاهش قدرت خرید، و بیکاری در حال فروپاشی است. مقاله ایران امروز نشان میدهد که نابرابری درآمدی، طبقه متوسط را به سمت فقر سوق داده و شکاف بین فقرا و اغنیا را عمیقتر کرده است.<ref>[https://www.iran-emrooz.net/index.php/sabz/more/101342/ تعمیق شکاف طبقاتی با طبقه متوسط ایران چه کرده است؟ - سایت ایران امروز]</ref> [11]. گزارش کار و کارگر نیز تأیید میکند که کاهش ضریب جینی در برخی سالها نه به دلیل بهبود توزیع درآمد، بلکه به دلیل فقیرتر شدن طبقه متوسط رخ داده است.<ref name=":10" /> | ||
=== ۲.۲. افزایش جرم و ناامنی === | === ۲.۲. افزایش جرم و ناامنی === | ||
شکاف طبقاتی به افزایش جرم و ناامنی منجر شده است. گزارش صدای آمریکا به ارتباط بین فقر و افزایش سرقتها اشاره دارد و نشان میدهد که نابرابری اقتصادی، امنیت اجتماعی را تهدید میکند [ | شکاف طبقاتی به افزایش جرم و ناامنی منجر شده است. گزارش صدای آمریکا به ارتباط بین فقر و افزایش سرقتها اشاره دارد و نشان میدهد که نابرابری اقتصادی، امنیت اجتماعی را تهدید میکند.<ref>[https://ir.voanews.com/a/iran-economic-crisis-burglary/6649695.html زنگ خطر امنیت؛ افزایش فقر و گسترش اختلاف طبقاتی در ایران - صدای آمریکا]</ref> مقاله اکو ایران نیز از افزایش جرایم اقتصادی به دلیل نابرابری خبر میدهد.<ref>[https://ecoiran.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF-%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%86-79/71423-%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%87-%D8%A7%D8%B2-%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D9%81-%D8%AF%D8%B1%D8%A2%D9%85%D8%AF%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%A7%D9%84 روایت ۴۰ ساله از نابرابری در ایران؛ افزایش شکاف درآمدی در سال ۱۴۰۲ - سایت اکو ایران]</ref> | ||
=== ۲.۳. بیثباتی سیاسی و اعتراضات اجتماعی === | === ۲.۳. بیثباتی سیاسی و اعتراضات اجتماعی === |
ویرایش