کاربر:Khosro/صفحه تمرین سید حسین موسوی تبریزی: تفاوت میان نسخه‌ها

'''سید حسین موسوی تبریزی'''، با نام اصلی سید حسین پورمیرغفاری (متولد ۱۳۲۶، تبریز) دادستان کل انقلاب و مقام قضایی جمهوری اسلامی ایران در دهه ۱۳۶۰، به دلیل نقشش در نقض گسترده حقوق بشر، به‌ویژه در [[قتل‌عام ۶۷|'''کشتار زندانیان سیاسی سال ۱۳۶۷''']] و اتهامات مرتبط با آتش‌سوزی سینما رکس آبادان در سال ۱۳۵۷، چهره‌ای جنجالی در تاریخ معاصر ایران است. او به‌عنوان دادستان کل انقلاب و حاکم شرع، در سرکوب مخالفان سیاسی، اعدام‌های جمعی، و سرکوب خانواده‌های قربانیان نقش داشت. منابع متعدد، از جمله نامه‌های زندانیان سیاسی مانند '''[[مریم اکبری منفرد]]''' و گزارش‌های حقوق بشری، به مسئولیت او در این جنایات اشاره دارند. اتهام مشارکت در آتش‌سوزی سینما رکس، که صدها کشته برجای گذاشت، نیز بر وجهه او سایه افکنده است. موسوی تبریزی در دهه‌های بعدی تلاش کرد با انکار نقش خود در کشتار ۶۷ و حمایت از [[رژیم ولایت فقیه|'''ولایت فقیه''']]، گذشته‌اش را تطهیر کند، اما واکنش‌های عمومی و شواهد مستند این تلاش‌ها را بی‌اثر کرده‌اند. این مقاله با استناد به منابع خبری، گزارش‌های حقوق بشری، و کتاب‌های تاریخی، نقش موسوی تبریزی در نقض حقوق بشر، پیامدهای اقداماتش، و تأثیر سیاسی و اجتماعی او در دهه‌های بعدی را بررسی می‌کند. هدف، روشن‌ساختن ابعاد فعالیت‌های او و اهمیت دادخواهی قربانیان است.

پس از انقلاب ۱۳۵۷، نظام قضایی ایران تحت نظارت روحانیون انقلابی بازسازی شد. دادگاه‌های انقلاب برای سرکوب مخالفان رژیم تشکیل شدند و احکام اعدام و زندان به‌صورت گسترده صادر شد. موسوی تبریزی به‌عنوان دادستان کل انقلاب (۱۳۵۸–۱۳۶۰) و حاکم شرع، از اختیارات ویژه‌ای برخوردار بود.

موسوی تبریزی مسئول نظارت بر پرونده‌های سیاسی و صدور احکام قضایی بود. او در سرکوب گروه‌های سیاسی مخالف، از جمله [[سازمان مجاهدین خلق ایران|'''مجاهدین خلق ایران''']] و چپ‌گرایان، نقش داشت. کتاب ''The Responsibility to Protect'' نوشته اروین کاتلر نشان می‌دهد که دادگاه‌های انقلاب فاقد استانداردهای قضایی بین‌المللی بودند و احکام اغلب بر اساس اعترافات اجباری صادر می‌شدند.<ref>1. کتاب: ''The Responsibility to Protect''. نوشته اروین کاتلر و دیگران. انتشارات بروکینگز، ۲۰۰۱</ref>  

تابستان ۱۳۶۷ شاهد اعدام هزاران زندانی سیاسی، عمدتاً از مجاهدین خلق و گروه‌های چپ‌گرا، بود. این کشتار، معروف به «کشتار ۶۷»، با فتوای روح‌الله خمینی و توسط «'''[[هیئت مرگ]]'''» اجرا شد. گزارش دویچه‌وله این اعدام‌ها را جنایت علیه بشریت توصیف می‌کند.<ref>[https://www.dw.com/fa-ir/%DA%A9%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%B1-%DB%B6%DB%B7-%D9%88-%D8%B3%D9%84%D8%B3%D9%84%D9%87-%D8%AF%D8%B1%D9%88%D8%BA%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87/a-62688390 کشتار ۶۷ و سلسله دروغ‌های «دادستانی با اختیارات ویژه» - سایت دویچه‌وله]</ref>  

موسوی تبریزی به‌عنوان حاکم شرع، در ساختار قضایی مسئول اجرای احکام اعدام نقش داشت. او یکی از عوامل کلیدی در این کشتار بود.<ref name=":0">[https://www.pezhvakeiran.com/maghaleh-102988.html نقش موسوی درکشتار زندانیان سیاسی در سال ۶۷  - سایت پژواک ایران]</ref> موسوی تبریزی در نظارت بر بازجویی‌ها و صدور احکام سریع و بدون محاکمه عادلانه دخیل بود. کتاب ''Human Rights in Iran'' نوشته رضا افشاری به نقش قضات شرع در تسهیل این جنایات اشاره دارد و نام موسوی تبریزی را در این زمینه برجسته می‌کند.<ref name=":1">کتاب: ''Human Rights in Iran: The Abuse of Cultural Relativism''. نوشته رضا افشاری. انتشارات پنسیلوانیا، ۲۰۰۱</ref> مریم اکبری منفرد، زندانی سیاسی، در نامه‌ای سرگشاده او را به دلیل اعدام اعضای خانواده‌اش و سرکوب دادخواهان مورد انتقاد قرار داد: <blockquote>«شما که مدعی امکان شکایت هستید، با من که شکایت کردم چه کردید جز تبعید و زندان؟»<ref>[https://www.radiofarda.com/a/maryam-akbari-monfared-to-mousavi-tabrizi-what-have-you-done-with-me-who-complained-about-your-mass-killings-/31978235.html مریم اکبری منفرد به موسوی تبریزی: با من که از کشتارتان شکایت کرده‌ام چه کرده‌اید؟ - سایت رادیو فردا]</ref> </blockquote>

شاهدان بازمانده از کشتار ۶۷، مانند زندانیان '''[[زندان اوین]]''' و '''[[زندان گوهردشت]]'''، از فضای رعب و وحشت در بازجویی‌ها و اعدام‌های دسته‌جمعی سخن گفته‌اند. گزارش کانون حقوق بشر ایران به مواردی از بازجویی‌های شبانه و اعدام‌های بدون اطلاع خانواده‌ها اشاره دارد.<ref name=":2">[https://iranhrs.org/%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%85%D8%B1%DB%8C%D9%85-%D8%A7%DA%A9%D8%A8%D8%B1%DB%8C-%D9%85%D9%86%D9%81%D8%B1%D8%AF-%D8%B9%D8%AF%D8%A7%D9%84%D8%AA-%D8%A7/ زندانی سیاسی مریم اکبری منفرد: «عدالت از عشق مادری والاتر است» - کانون حقوق بشر ایران]</ref> یکی از بازماندگان در مصاحبه‌ای که توسط سایت کار منتشر شد، اظهار داشت که قضات شرع، از جمله موسوی تبریزی، با پرسش‌های کوتاه و بدون فرصت دفاع، احکام اعدام را صادر می‌کردند.<ref name=":3">[https://kar-online.com/%D8%AF%D9%88-%D9%86%DA%A9%D8%AA%D9%87-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D9%85%D8%B5%D8%A7%D8%AD%D8%A8%D9%87%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%88%DB%8C/ دو نکته درباره مصاحبه‌های حسین موسوی تبریزی و محمدجعفر محلاتی در مورد کشتار تابستان ۶۷ - سایت کار]</ref> این شهادت‌ها نقش مستقیم او را در اجرای این جنایات تأیید می‌کنند.

نام موسوی تبریزی در فهرست ناقضان حقوق بشر ثبت شده است. سازمان‌های حقوق بشری مانند عفو بین‌الملل به نقش مقامات قضایی دهه ۱۳۶۰ در جنایات علیه بشریت اعتراض کرده‌اند. این گزارش‌ها مسئولیت موسوی تبریزی را در سرکوب سیستماتیک تأیید می‌کنند.<ref name=":6" />  

در مقایسه با دیگر قضات شرع مانند '''[[اسدالله لاجوردی]]''' یا محمدحسین ری‌شهری، موسوی تبریزی به دلیل نزدیکی به خمینی و نقشش در سال‌های اولیه انقلاب، از نفوذ بیشتری برخوردار بود. با این حال، برخلاف لاجوردی که به‌طور مستقیم با زندان اوین مرتبط بود، نقش موسوی تبریزی بیشتر در سطح سیاست‌گذاری قضایی بود.<ref name=":1" /> این تفاوت نشان می‌دهد که او در سیستمی عمل می‌کرد که جنایات را به‌صورت ساختاری ممکن می‌ساخت.