کاربر:Khosro/صفحه تمرین بحران انرژی در ایران: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۶۹: خط ۶۹:
رژیم جمهوری اسلامی، به دلیل ساختار ایدئولوژیک و مقاومت در برابر تغییرات بنیادین، از اجرای اصلاحات ساختاری لازم برای رفع بحران انرژی خودداری کرده است. کارشناسان بارها بر ضرورت اصلاح نظام یارانه‌ها، سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر و نوسازی زیرساخت‌های انرژی تأکید کرده‌اند، اما این پیشنهادات به دلیل ملاحظات سیاسی و ترس از نارضایتی عمومی نادیده گرفته شده‌اند.<ref name=":13" /> برای مثال، در حالی که کشورهای منطقه، مانند امارات و عربستان سعودی، به سرعت در حال توسعه انرژی‌های خورشیدی و بادی هستند، ایران کمتر از ۱ درصد از برق خود را از منابع تجدیدپذیر تأمین می‌کند، که نتیجه مستقیم بی‌توجهی رژیم ایران به فناوری‌های نوین است.<ref name=":0" /><ref name=":10" />  
رژیم جمهوری اسلامی، به دلیل ساختار ایدئولوژیک و مقاومت در برابر تغییرات بنیادین، از اجرای اصلاحات ساختاری لازم برای رفع بحران انرژی خودداری کرده است. کارشناسان بارها بر ضرورت اصلاح نظام یارانه‌ها، سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر و نوسازی زیرساخت‌های انرژی تأکید کرده‌اند، اما این پیشنهادات به دلیل ملاحظات سیاسی و ترس از نارضایتی عمومی نادیده گرفته شده‌اند.<ref name=":13" /> برای مثال، در حالی که کشورهای منطقه، مانند امارات و عربستان سعودی، به سرعت در حال توسعه انرژی‌های خورشیدی و بادی هستند، ایران کمتر از ۱ درصد از برق خود را از منابع تجدیدپذیر تأمین می‌کند، که نتیجه مستقیم بی‌توجهی رژیم ایران به فناوری‌های نوین است.<ref name=":0" /><ref name=":10" />  


علاوه بر این، رژیم از بازنگری در سیاست‌های خارجی خود، که تحریم‌ها و انزوای اقتصادی را تشدید کرده‌اند، خودداری کرده است. به جای تلاش برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی و بهبود روابط بین‌المللی، رژیم با ادامه برنامه هسته‌ای و حمایت از گروه‌های نیابتی، فشارهای اقتصادی را افزایش داده و دسترسی به منابع مالی و فناوری را محدود کرده است.<ref name=":1" /><ref>[https://parsi.euronews.com/business/2025/02/25/irans-energy-crisis-deadlock-and-trumps-maximum-pressure بن‌بست بحران انرژی ایران و فشار حداکثری ترامپ - یورو نیوز]</ref> این مقاومت در برابر اصلاحات، که ریشه در حفظ ساختار قدرت رژیم دارد، نه تنها بحران انرژی را حل‌ناشدنی کرده، بلکه پتانسیل ایران برای تبدیل شدن به یک قدرت انرژی منطقه‌ای را نیز تضعیف کرده است.
علاوه بر این، رژیم از بازنگری در سیاست‌های خارجی خود، که تحریم‌ها و انزوای اقتصادی را تشدید کرده‌اند، خودداری کرده است. به جای تلاش برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی و بهبود روابط بین‌المللی، رژیم با ادامه برنامه هسته‌ای و حمایت از گروه‌های نیابتی، فشارهای اقتصادی را افزایش داده و دسترسی به منابع مالی و فناوری را محدود کرده است.<ref name=":1" /><ref name=":18">[https://parsi.euronews.com/business/2025/02/25/irans-energy-crisis-deadlock-and-trumps-maximum-pressure بن‌بست بحران انرژی ایران و فشار حداکثری ترامپ - یورو نیوز]</ref> این مقاومت در برابر اصلاحات، که ریشه در حفظ ساختار قدرت رژیم دارد، نه تنها بحران انرژی را حل‌ناشدنی کرده، بلکه پتانسیل ایران برای تبدیل شدن به یک قدرت انرژی منطقه‌ای را نیز تضعیف کرده است.


رژیم ایران همچنین در برابر هشدارهای کارشناسان داخلی و بین‌المللی درباره پیامدهای زیست‌محیطی و اقتصادی بحران انرژی بی‌توجه بوده است. به گفته یک کارشناس پژوهشگاه نیرو، اگر بحران برق در ایران حل نشود، می‌تواند کل اقتصاد و جامعه را در خود غرق کند.<ref name=":11" /> با این حال، رژیم به جای پاسخ به این هشدارها، با سرکوب انتقادات و مقصر جلوه دادن عوامل خارجی، از پذیرش مسئولیت شانه خالی کرده است. این رویکرد نه تنها اعتماد عمومی را از بین برده، بلکه فرصت‌های اصلاح را نیز از دست داده است.<ref name=":15" /><ref name=":17" /><ref name=":2" />  
رژیم ایران همچنین در برابر هشدارهای کارشناسان داخلی و بین‌المللی درباره پیامدهای زیست‌محیطی و اقتصادی بحران انرژی بی‌توجه بوده است. به گفته یک کارشناس پژوهشگاه نیرو، اگر بحران برق در ایران حل نشود، می‌تواند کل اقتصاد و جامعه را در خود غرق کند.<ref name=":11" /> با این حال، رژیم به جای پاسخ به این هشدارها، با سرکوب انتقادات و مقصر جلوه دادن عوامل خارجی، از پذیرش مسئولیت شانه خالی کرده است. این رویکرد نه تنها اعتماد عمومی را از بین برده، بلکه فرصت‌های اصلاح را نیز از دست داده است.<ref name=":15" /><ref name=":17" /><ref name=":2" />  
خط ۷۷: خط ۷۷:


=== تغییر بنیادین نظام حکومتی ===
=== تغییر بنیادین نظام حکومتی ===
ریشه اصلی بحران انرژی ایران در ساختار سیاسی غیرشفاف و غیرپاسخگوی رژیم جمهوری اسلامی نهفته است. این رژیم، با اولویت دادن به اهداف ژئوپلیتیکی و نظامی بر نیازهای داخلی، منابع ملی را هدر داده و اعتماد عمومی را از بین برده است.<ref name=":3" /><ref name=":15" /> برای حل پایدار این بحران، تغییر بنیادین به سوی یک نظام دموکراتیک و مردمی ضروری است. یک حکومت دموکراتیک، که مبتنی بر شفافیت، پاسخگویی و مشارکت مردمی باشد، می‌تواند منابع انرژی کشور را به طور عادلانه و کارآمد مدیریت کند. چنین نظامی قادر خواهد بود با اصلاح سیاست‌های یارانه‌ای، حذف فساد در قراردادهای انرژی و جلب سرمایه‌گذاری خارجی، زیرساخت‌های انرژی را بازسازی کند. علاوه بر این، یک نظام دموکراتیک می‌تواند با بهبود روابط بین‌المللی، تحریم‌ها را کاهش داده و دسترسی به فناوری‌های نوین را تسهیل کند، که برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و نوسازی زیرساخت‌ها حیاتی است. '''[۲، ۲۹، شفر، ۲۰۱۱].''' بدون این تغییر بنیادین، هرگونه تلاش برای اصلاحات در بخش انرژی به دلیل مقاومت ساختارهای کنونی و فساد نهادینه‌شده، محکوم به شکست است. '''[۵، ۱۵].'''
ریشه اصلی بحران انرژی ایران در ساختار سیاسی غیرشفاف و غیرپاسخگوی رژیم جمهوری اسلامی نهفته است. این رژیم، با اولویت دادن به اهداف ژئوپلیتیکی و نظامی بر نیازهای داخلی، منابع ملی را هدر داده و اعتماد عمومی را از بین برده است.<ref name=":3" /><ref name=":15" /> برای حل پایدار این بحران، تغییر بنیادین به سوی یک نظام دموکراتیک و مردمی ضروری است. یک حکومت دموکراتیک، که مبتنی بر شفافیت، پاسخگویی و مشارکت مردمی باشد، می‌تواند منابع انرژی کشور را به طور عادلانه و کارآمد مدیریت کند. چنین نظامی قادر خواهد بود با اصلاح سیاست‌های یارانه‌ای، حذف فساد در قراردادهای انرژی و جلب سرمایه‌گذاری خارجی، زیرساخت‌های انرژی را بازسازی کند. علاوه بر این، یک نظام دموکراتیک می‌تواند با بهبود روابط بین‌المللی، تحریم‌ها را کاهش داده و دسترسی به فناوری‌های نوین را تسهیل کند، که برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و نوسازی زیرساخت‌ها حیاتی است.<ref name=":1" /><ref name=":10" /><ref name=":2" /> بدون این تغییر بنیادین، هرگونه تلاش برای اصلاحات در بخش انرژی به دلیل مقاومت ساختارهای کنونی و فساد نهادینه‌شده، محکوم به شکست است.<ref name=":5" /><ref name=":11" />


=== بازسازی زیرساخت‌های انرژی ===
=== بازسازی زیرساخت‌های انرژی ===
نوسازی زیرساخت‌های انرژی، از جمله نیروگاه‌ها، شبکه‌های انتقال برق و پالایشگاه‌ها، یکی از اولویت‌های فوری برای رفع بحران است. زیرساخت‌های کنونی، که بسیاری از آن‌ها بیش از سه دهه عمر دارند، بازدهی پایینی دارند و با تلفات بالا مواجه‌اند. '''[۷، ۱۵].''' یک نظام دموکراتیک می‌تواند با جذب سرمایه‌گذاری خارجی و تخصیص بودجه‌های شفاف، این زیرساخت‌ها را بازسازی کند. برای مثال، نوسازی شبکه انتقال برق می‌تواند تلفات انرژی را از ۱۵ درصد فعلی به سطوح استاندارد جهانی کاهش دهد. '''[۷].''' همچنین، بازسازی پالایشگاه‌ها و افزایش ظرفیت تولید داخلی سوخت، وابستگی ایران به واردات بنزین را کاهش خواهد داد. '''[۲].''' این اقدامات نیازمند مدیریت کارآمد و حذف نهادهای وابسته به رژیم است که تاکنون منابع را به دلیل فساد و ناکارآمدی هدر داده‌اند. '''[۱۴، مالونی، ۲۰۱۵].'''
نوسازی زیرساخت‌های انرژی، از جمله نیروگاه‌ها، شبکه‌های انتقال برق و پالایشگاه‌ها، یکی از اولویت‌های فوری برای رفع بحران است. زیرساخت‌های کنونی، که بسیاری از آن‌ها بیش از سه دهه عمر دارند، بازدهی پایینی دارند و با تلفات بالا مواجه‌اند.<ref name=":11" /><ref name=":12" /> یک نظام دموکراتیک می‌تواند با جذب سرمایه‌گذاری خارجی و تخصیص بودجه‌های شفاف، این زیرساخت‌ها را بازسازی کند. برای مثال، نوسازی شبکه انتقال برق می‌تواند تلفات انرژی را از ۱۵ درصد فعلی به سطوح استاندارد جهانی کاهش دهد.<ref name=":12" /> همچنین، بازسازی پالایشگاه‌ها و افزایش ظرفیت تولید داخلی سوخت، وابستگی ایران به واردات بنزین را کاهش خواهد داد.<ref name=":1" /> این اقدامات نیازمند مدیریت کارآمد و حذف نهادهای وابسته به رژیم است که تاکنون منابع را به دلیل فساد و ناکارآمدی هدر داده‌اند.<ref name=":9" /><ref name=":6" />


=== توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر ===
=== توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر ===
ایران، با داشتن پتانسیل بالای انرژی خورشیدی و بادی، می‌تواند با سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر، وابستگی خود به سوخت‌های فسیلی را کاهش دهد. در حال حاضر، کمتر از ۱ درصد برق ایران از منابع تجدیدپذیر تأمین می‌شود، در حالی که کشورهای منطقه، مانند عربستان سعودی، به سرعت در این حوزه پیشرفت کرده‌اند. '''[۳۰].''' یک نظام دموکراتیک می‌تواند با ایجاد سیاست‌های تشویقی، جذب سرمایه‌گذاری خصوصی و همکاری با شرکت‌های بین‌المللی، توسعه انرژی‌های پاک را تسریع کند. این اقدام نه تنها به کاهش آلودگی هوا و انتشار گازهای گلخانه‌ای کمک می‌کند، بلکه فشار بر منابع فسیلی را نیز کاهش می‌دهد. '''[۹، ۲۹].''' بدون تغییر در ساختار حکومتی، رژیم کنونی به دلیل مقاومت در برابر فناوری‌های نوین و اولویت‌بندی پروژه‌های سیاسی، قادر به اجرای این تحول نخواهد بود. '''[۵، ۲۶].'''
ایران، با داشتن پتانسیل بالای انرژی خورشیدی و بادی، می‌تواند با سرمایه‌گذاری در انرژی‌های تجدیدپذیر، وابستگی خود به سوخت‌های فسیلی را کاهش دهد. در حال حاضر، کمتر از ۱ درصد برق ایران از منابع تجدیدپذیر تأمین می‌شود، در حالی که کشورهای منطقه، مانند عربستان سعودی، به سرعت در این حوزه پیشرفت کرده‌اند.<ref name=":13" /> یک نظام دموکراتیک می‌تواند با ایجاد سیاست‌های تشویقی، جذب سرمایه‌گذاری خصوصی و همکاری با شرکت‌های بین‌المللی، توسعه انرژی‌های پاک را تسریع کند. این اقدام نه تنها به کاهش آلودگی هوا و انتشار گازهای گلخانه‌ای کمک می‌کند، بلکه فشار بر منابع فسیلی را نیز کاهش می‌دهد.<ref name=":14" /><ref name=":10" /> بدون تغییر در ساختار حکومتی، رژیم کنونی به دلیل مقاومت در برابر فناوری‌های نوین و اولویت‌بندی پروژه‌های سیاسی، قادر به اجرای این تحول نخواهد بود.<ref name=":5" /><ref name=":18" />


=== اصلاح سیاست‌های یارانه‌ای ===
=== اصلاح سیاست‌های یارانه‌ای ===
اصلاح نظام یارانه‌های انرژی، که سالانه میلیاردها دلار هزینه دارد، برای کاهش مصرف بی‌رویه و آزادسازی منابع مالی ضروری است. یارانه‌های کنونی، که به طور ناعادلانه توزیع می‌شوند، عمدتاً به نفع طبقات مرفه و صنایع پرمصرف بوده و انگیزه‌ای برای صرفه‌جویی یا سرمایه‌گذاری در انرژی‌های پاک ایجاد نکرده‌اند. '''[۱، ۴].''' یک نظام دموکراتیک می‌تواند با اجرای اصلاحات تدریجی یارانه‌ها، همراه با برنامه‌های حمایتی برای اقشار کم‌درآمد، این ناکارآمدی را برطرف کند. این اصلاحات باید با شفافیت کامل و مشارکت عمومی انجام شود تا از نارضایتی اجتماعی جلوگیری گردد. رژیم کنونی، به دلیل ترس از اعتراضات و وابستگی به حمایت گروه‌های خاص، از این اصلاحات خودداری کرده است. '''[۵، ۱۰].'''
اصلاح نظام یارانه‌های انرژی، که سالانه میلیاردها دلار هزینه دارد، برای کاهش مصرف بی‌رویه و آزادسازی منابع مالی ضروری است. یارانه‌های کنونی، که به طور ناعادلانه توزیع می‌شوند، عمدتاً به نفع طبقات مرفه و صنایع پرمصرف بوده و انگیزه‌ای برای صرفه‌جویی یا سرمایه‌گذاری در انرژی‌های پاک ایجاد نکرده‌اند.<ref name=":0" /><ref name=":4" /> یک نظام دموکراتیک می‌تواند با اجرای اصلاحات تدریجی یارانه‌ها، همراه با برنامه‌های حمایتی برای اقشار کم‌درآمد، این ناکارآمدی را برطرف کند. این اصلاحات باید با شفافیت کامل و مشارکت عمومی انجام شود تا از نارضایتی اجتماعی جلوگیری گردد. رژیم کنونی، به دلیل ترس از اعتراضات و وابستگی به حمایت گروه‌های خاص، از این اصلاحات خودداری کرده است.<ref name=":5" /><ref name=":15" />


== نتیجه‌گیری ==
== نتیجه‌گیری ==
بحران انرژی در ایران، با وجود منابع عظیم هیدروکربنی این کشور، نتیجه دهه‌ها سوءمدیریت، فساد و اولویت‌بندی‌های نادرست سیاسی رژیم جمهوری اسلامی است. این رژیم، با تمرکز بر حفظ قدرت و نفوذ ژئوپلیتیکی، منابع ملی را به جای توسعه زیرساخت‌های انرژی و بهبود رفاه عمومی، صرف پروژه‌های نظامی و حمایت از گروه‌های نیابتی کرده است. '''[۸، ۱۹].''' خاموشی‌های گسترده، کمبود گاز و کسری بنزین نه تنها اقتصاد ایران را فلج کرده، بلکه نارضایتی عمومی را تشدید و انسجام اجتماعی را تهدید کرده است. '''[۱۰، ۱۵].''' پیامدهای زیست‌محیطی این بحران، از جمله آلودگی هوا و افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای، پایداری بلندمدت کشور را به خطر انداخته است. '''[۹].''' تحلیل این مقاله نشان می‌دهد که تحریم‌های بین‌المللی، هرچند محدودیت‌هایی ایجاد کرده‌اند، تنها عامل این بحران نیستند و ناکارآمدی‌های داخلی، به‌ویژه سیاست‌های حکومتی، نقش اصلی را ایفا کرده‌اند. '''[۲، ۲۹].'''
بحران انرژی در ایران، با وجود منابع عظیم هیدروکربنی این کشور، نتیجه دهه‌ها سوءمدیریت، فساد و اولویت‌بندی‌های نادرست سیاسی رژیم جمهوری اسلامی است. این رژیم، با تمرکز بر حفظ قدرت و نفوذ ژئوپلیتیکی، منابع ملی را به جای توسعه زیرساخت‌های انرژی و بهبود رفاه عمومی، صرف پروژه‌های نظامی و حمایت از گروه‌های نیابتی کرده است.<ref name=":3" /><ref name=":16" /> خاموشی‌های گسترده، کمبود گاز و کسری بنزین نه تنها اقتصاد ایران را فلج کرده، بلکه نارضایتی عمومی را تشدید و انسجام اجتماعی را تهدید کرده است.<ref name=":15" /><ref name=":11" />


حل این بحران نیازمند تغییرات بنیادین است که در رأس آن، تغییر به سوی یک نظام دموکراتیک و مردمی قرار دارد. تنها یک حکومت شفاف و پاسخگو می‌تواند با بازسازی زیرساخت‌ها، توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و اصلاح یارانه‌ها، ایران را از این فاجعه نجات دهد. '''[۵، ۳۰].''' بدون این تحول، ایران در معرض خطر تبدیل شدن به واردکننده انرژی قرار دارد، سناریویی که جایگاه اقتصادی و سیاسی آن را بیش از پیش تضعیف خواهد کرد. '''[۱، ۱۰].''' این مقاله با تأکید بر ضرورت پاسخگویی و شفافیت، استدلال می‌کند که آینده انرژی ایران به توانایی کشور در عبور از ساختارهای کنونی و پذیرش اصلاحات ساختاری وابسته است. '''[شفر، ۲۰۱۱؛ مالونی، ۲۰۱۵].'''
پیامدهای زیست‌محیطی این بحران، از جمله آلودگی هوا و افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای، پایداری بلندمدت کشور را به خطر انداخته است.<ref name=":14" /> تحلیل این مقاله نشان می‌دهد که تحریم‌های بین‌المللی، هرچند محدودیت‌هایی ایجاد کرده‌اند، تنها عامل این بحران نیستند و ناکارآمدی‌های داخلی، به‌ویژه سیاست‌های حکومتی، نقش اصلی را ایفا کرده‌اند.<ref name=":1" /><ref name=":10" />
 
حل این بحران نیازمند تغییرات بنیادین است که در رأس آن، تغییر به سوی یک نظام دموکراتیک و مردمی قرار دارد. تنها یک حکومت شفاف و پاسخگو می‌تواند با بازسازی زیرساخت‌ها، توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و اصلاح یارانه‌ها، ایران را از این فاجعه نجات دهد.<ref name=":5" /><ref name=":13" /> بدون این تحول، ایران در معرض خطر تبدیل شدن به واردکننده انرژی قرار دارد، سناریویی که جایگاه اقتصادی و سیاسی آن را بیش از پیش تضعیف خواهد کرد.<ref name=":0" /><ref name=":15" /> این مقاله با تأکید بر ضرورت پاسخگویی و شفافیت، استدلال می‌کند که آینده انرژی ایران به توانایی کشور در عبور از ساختارهای کنونی و پذیرش اصلاحات ساختاری وابسته است.<ref name=":2" />


== فهرست منابع ==
== فهرست منابع ==
۱. بحران انرژی؛ آیا ایران به واردکننده انرژی تبدیل می‌شود؟، دویچه‌وله، <nowiki>https://www.dw.com/fa-ir/%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C-%D8%A2%DB%8C%D8%A7-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C-%D8%AA%D8%A8%D8%AF%DB%8C%D9%84-%D9%85%DB%8C%D8%B4%D9%88%D8%AF/a-71094650</nowiki>
۲. چطور ایران با منابع غنی نفت و گاز گرفتار بحران انرژی شد؟، بی‌بی‌سی، <nowiki>https://www.bbc.com/persian/articles/cy7kpmz2rdyo</nowiki>
۳. ناترازی؛ واقعیت‌های بحران انرژی در ایران، عصر ایران، <nowiki>https://www.asriran.com/fa/news/1022805/%D9%86%D8%A7%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86</nowiki>
۴. بحران تأمین انرژی در ایران؛ ناتوانی در سرمایه‌گذاری و تأثیرات بر صنایع و مدارس، آنادولو، <nowiki>https://www.aa.com.tr/fa/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%86%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%B1%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%87-%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D9%88-%D8%AA%D8%A3%D8%AB%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D8%A8%D8%B1-%D8%B5%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%B9-%D9%88-%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%B3/3432344</nowiki>
۵. بحران انرژی در ایران: از سوءمدیریت تا ضرورت اصلاحات ساختاری، رادیو زمانه، <nowiki>https://www.radiozamaneh.com/849600/</nowiki>
۶. بحران انرژی در سرزمین گاز و برق؛ چرا ایران در خاموشی فرو می‌رود؟، اکو ایران، <nowiki>https://ecoiran.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C-130/79082-%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86-%DA%AF%D8%A7%D8%B2-%D8%A8%D8%B1%D9%82-%DA%86%D8%B1%D8%A7-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AE%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B4%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D9%88-%D9%85%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%AF</nowiki>
۷. داده‌هایی تکان‌دهنده از وضعیت بحران انرژی در ایران، فرارو، <nowiki>https://fararu.com/fa/news/760333/%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%AA%DA%A9%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%AF%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B2-%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D8%AA-%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86</nowiki>
۸. زنجیره بحران کسری انرژی در ایران، از گاز تا برق و بنزین، ایران اینترنشنال، <nowiki>https://www.iranintl.com/202411202497</nowiki>
۹. بحران انرژی چه پیامدهایی برای اقتصاد و محیط زیست ایران دارد؟، اتاق ایران آنلاین، <nowiki>https://otaghiranonline.ir/news/73377/%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C-%DA%86%D9%87-%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF-%D9%88-%D9%85%D8%AD%DB%8C%D8%B7-%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%9F</nowiki>
۱۰. آیا بحران انرژی در ایران می‌تواند ثبات جمهوری اسلامی را تحت تأثیر قرار دهد؟، اپک تایمز، <nowiki>https://persianepochtimes.com/irans-energy-crisis/</nowiki>
۱۱. بحران انرژی در ایران؛ مصرف گاز به مرز هشدار رسید، صدای آمریکا، <nowiki>https://ir.voanews.com/a/gas-consumption-reaches-alarming-levels/7985719.html</nowiki>
۱۲. علت کم‌تر شناخته‌شده کمبود گاز؛ روایت نیویورک تایمز از بحران انرژی در ایران، اکو ایران، <nowiki>https://ecoiran.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%AF%DB%8C%D9%BE%D9%84%D9%85%D8%A7%D8%B3%DB%8C-108/79289-%D8%B9%D9%84%D8%AA-%DA%A9%D9%85-%D8%AA%D8%B1-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%87-%D8%B4%D8%AF%D9%87-%DA%A9%D9%85%D8%A8%D9%88%D8%AF-%DA%AF%D8%A7%D8%B2-%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D9%86%DB%8C%D9%88%DB%8C%D9%88%D8%B1%DA%A9-%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D9%85%D8%B2-%D8%A7%D8%B2-%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86</nowiki>
۱۳. بحران انرژی چه پیامدهایی برای اقتصاد ایران دارد؟، برق نیوز، <nowiki>https://barghnews.com/fa/news/61297/%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C-%DA%86%D9%87-%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AF%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF</nowiki>
۱۴. بحران انرژی در ایران؛ تحویل گاز به صنایع فولاد «نصف شده است»، رادیو فردا، <nowiki>https://www.radiofarda.com/a/iran-energy-steel-production-natural-gas/33199704.html</nowiki>
۱۵. کارشناس پژوهشگاه نیرو به یورونیوز: بحران برق در ایران اگر حل نشود، همه را در خود حل می‌کند، یورونیوز، <nowiki>https://parsi.euronews.com/2025/02/06/interview-with-and-expert-on-irans-growing-electricity-problem</nowiki>
۱۶. بحران انرژی در ایران، ایران آزادی، <nowiki>https://iranfreedom.net/%d8%a8%d8%ad%d8%b1%d8%a7%d9%86-%d8%a7%d9%86%d8%b1%da%98%db%8c-%d8%af%d8%b1-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86/</nowiki>
۱۷. نتایج یک تحقیق: چرا ایران گرفتار بحران شدید برق و گاز شده است؟، صدای آمریکا، <nowiki>https://ir.voanews.com/a/iran-open-data-gas-and-electricity-crisis/7247391.html</nowiki>
۱۸. بحران کسری گاز ایران؛ قطع گاز بیش از ۸۰۰ نهاد دولتی و عمومی، رادیو فردا، <nowiki>https://www.radiofarda.com/a/iran-dealing-with-gas-crisis/32192228.html</nowiki>
۱۹. «زمستان سخت» که جمهوری اسلامی برای اروپا آرزو داشت دامنگیر خودش شد؛ تهدید به قطع گاز خانگی، ایران اینترنشنال، <nowiki>https://www.iranintl.com/202301112202</nowiki>
۲۰. داده‌هایی تکان‌دهنده از بحران انرژی در ایران، ملیون ایران، <nowiki>https://melliun.org/iran/432566</nowiki>
۲۱. گزارش نشریه اماراتی از بحران انرژی در ایران، اقتصاد ۲۴، <nowiki>https://shorturl.at/PlscF</nowiki>
۲۲. «ابر بحران انرژی در ایران در حال گسترش است»، بی‌بی‌سی، <nowiki>https://www.bbc.com/persian/articles/c28pwr037ddo</nowiki>
۲۳. بحران برق و گاز و بنزین در ایران؛ آیا کشور به واردکننده انرژی تبدیل می‌شود؟، ملی مذهبی، <nowiki>https://melimazhabi.com/%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%B1%D9%82-%D9%88-%DA%AF%D8%A7%D8%B2-%D9%88-%D8%A8%D9%86%D8%B2%DB%8C%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%9B-%D8%A2%DB%8C%D8%A7-%DA%A9%D8%B4/</nowiki>
۲۴. عامل اصلی مشکلات برق ایران چیست؟، اپک تایمز، <nowiki>https://persianepochtimes.com/iran-power-crisis-causes-and-impact/</nowiki>
۲۵. چرا ایران با بحران برق مواجه است؟، ایران آزادی، <nowiki>https://iranfreedom.net/%DA%86%D8%B1%D8%A7-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%B1%D9%82-%D9%85%D9%88%D8%A7%D8%AC%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%9F/</nowiki>
۲۶. بن‌بست بحران انرژی ایران و فشار حداکثری ترامپ، یورونیوز، <nowiki>https://parsi.euronews.com/business/2025/02/25/irans-energy-crisis-deadlock-and-trumps-maximum-pressure</nowiki>
۲۷. بحران عظیم انرژی در ایران، سیمای آزادی، <nowiki>https://iranntv.com/940128-%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%B9%D8%B8%DB%8C%D9%85-%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86</nowiki>
۲۸. بحران انرژی در ایران؛ منشأ و علل اساسی، چارسو اقتصاد، <nowiki>https://charsooeghtesad.ir/%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%9B-%D9%85%D9%86%D8%B4%D8%A7%D8%A1-%D9%88-%D8%B9%D9%84%D9%84-%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B3%DB%8C/</nowiki>
۲۹. برندا شفر: ایران با بحران عمیق انرژی روبرو است، آنادولو، <nowiki>https://www.aa.com.tr/fa/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%AF%D8%A7-%D8%B4%D9%81%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%B9%D9%85%DB%8C%D9%82-%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%A8%D8%B1%D9%88-%D8%A7%D8%B3%D8%AA/3445599</nowiki>
۳۰. بحران انرژی در ایران؛ حرکت به سوی انرژی‌های تجدیدپذیر، دویچه‌وله، <nowiki>https://www.dw.com/fa-ir/%D8%A8%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AD%D8%B1%DA%A9%D8%AA-%D8%A8%D9%87-%D8%B3%D9%88%DB%8C-%D8%A7%D9%86%D8%B1%DA%98%DB%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%BE%D8%B0%DB%8C%D8%B1/a-71541051</nowiki>
۳۱. بحران کمبود انرژی در ایران؛ مدارس و ادارات برای سومین روز متوالی تعطیل شدند، رادیو فردا، <nowiki>https://www.radiofarda.com/a/gas-shortage-shuts-schools-across-iran/33242696.html</nowiki>
۳۲. بحران انرژی در ایران باعث کاهش شدید تولید برق شده است، کردستان ۲۴، <nowiki>https://www.kurdistan24.net/fa/story/818286</nowiki>
۳۳. قطع برق و خاموشی؛ بازگشت ایران به دوران جنگ، ایندیپندنت، <nowiki>https://www.independentpersian.com/node/408975/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C/%D9%82%D8%B7%D8%B9-%D8%A8%D8%B1%D9%82-%D9%88-%D8%AE%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B4%DB%8C%D8%9B-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D8%B4%D8%AA-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%86%DA%AF</nowiki>
۳۴. خاموشی ایران را بلعید، آوا تودی، <nowiki>https://avatoday.net/fa/node/21406</nowiki>
۳۵. صنعت ایران گرفتار خاموشی و نگران اقدامات ترامپ، یورونیوز، <nowiki>https://parsi.euronews.com/2025/01/20/iran-blackouts-leave-industry-in-tatters-ahead-of-trumps-return</nowiki>
۳۶. تأمین برق در ایران از توان دولت خارج شد، قطع برق به مشترکان خانگی رسید، صدای آمریکا، <nowiki>https://ir.voanews.com/a/electricity-supply-in-iran-is-out-of-government-control/7692098.html</nowiki>
۳۷. شفر، برندا (۲۰۱۱). ''Energy Politics''. دانشگاه پنسیلوانیا.
۳۸. مالونی، سوزان (۲۰۱۵). ''Iran’s Political Economy since the Revolution''. انتشارات دانشگاه کمبریج.
۸٬۸۸۷

ویرایش