۴۹۳
ویرایش
کاربر:Poori/صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
# '''موریس کاپیتورن (کانادا، ۱۹۹۵-۲۰۰۲):''' پس از گالیندو پل، به عنوان نماینده ویژه منصوب شد. او در سال ۱۹۹۶ یک بار از ایران بازدید کرد [14]. <ref>[https://iranhrdc.org/a-history-of-united-nations-special-representatives-and-rapporteurs-in-iran/ Iran Human Rights Documentation Center. (n.d.). ''A History of United Nations Special Representatives and Rapporteurs in Iran'']</ref> گزارش‌های او بر مواردی چون اعدام‌ها (از جمله اعدام‌های مرتبط با مواد مخدر، اعدام در ملاء عام و سنگسار)، عدم استقلال قضایی، وضعیت اقلیت‌ها (به ویژه بهائیان) و محدودیت آزادی‌ها تمرکز داشت [10, 18]. <ref name=":7" /> <ref name=":17">[https://iranbahaipersecution.bic.org/archive/report-maurice-copithorne-special-representative-un-commission-situation-human-rights-0 Baha'i International Community. (n.d.). ''Report by Maurice Copithorne, Special Representative of the UN Commission on situation of human rights in Iran'']</ref> در سال ۲۰۰۲، کمیسیون حقوق بشر با رأی اکثریت، تصمیم به عدم تمدید مأموریت او گرفت؛ تصمیمی که با انتقاد دیده‌بان حقوق بشر و کمیسیون آمریکایی آزادی مذهبی بین‌المللی مواجه شد [4, 19, 20]. <ref name=":2" /> <ref>[https://www.hrw.org/news/2002/04/21/iran-un-fails-condemn-rights-abuses Human Rights Watch. (2002, April 21). ''Iran: U.N. Fails to Condemn Rights Abuses'']</ref> <ref>[https://www.uscirf.gov/news-room/releases-statements/commission-deplores-unwarranted-rejection-unchr-resolution-iran USCIRF. (2002, April 23). ''Commission Deplores Unwarranted Rejection of UNCHR Resolution on Iran'']</ref> | # '''موریس کاپیتورن (کانادا، ۱۹۹۵-۲۰۰۲):''' پس از گالیندو پل، به عنوان نماینده ویژه منصوب شد. او در سال ۱۹۹۶ یک بار از ایران بازدید کرد [14]. <ref>[https://iranhrdc.org/a-history-of-united-nations-special-representatives-and-rapporteurs-in-iran/ Iran Human Rights Documentation Center. (n.d.). ''A History of United Nations Special Representatives and Rapporteurs in Iran'']</ref> گزارش‌های او بر مواردی چون اعدام‌ها (از جمله اعدام‌های مرتبط با مواد مخدر، اعدام در ملاء عام و سنگسار)، عدم استقلال قضایی، وضعیت اقلیت‌ها (به ویژه بهائیان) و محدودیت آزادی‌ها تمرکز داشت [10, 18]. <ref name=":7" /> <ref name=":17">[https://iranbahaipersecution.bic.org/archive/report-maurice-copithorne-special-representative-un-commission-situation-human-rights-0 Baha'i International Community. (n.d.). ''Report by Maurice Copithorne, Special Representative of the UN Commission on situation of human rights in Iran'']</ref> در سال ۲۰۰۲، کمیسیون حقوق بشر با رأی اکثریت، تصمیم به عدم تمدید مأموریت او گرفت؛ تصمیمی که با انتقاد دیده‌بان حقوق بشر و کمیسیون آمریکایی آزادی مذهبی بین‌المللی مواجه شد [4, 19, 20]. <ref name=":2" /> <ref>[https://www.hrw.org/news/2002/04/21/iran-un-fails-condemn-rights-abuses Human Rights Watch. (2002, April 21). ''Iran: U.N. Fails to Condemn Rights Abuses'']</ref> <ref>[https://www.uscirf.gov/news-room/releases-statements/commission-deplores-unwarranted-rejection-unchr-resolution-iran USCIRF. (2002, April 23). ''Commission Deplores Unwarranted Rejection of UNCHR Resolution on Iran'']</ref> | ||
# '''احمد شهید (مالدیو، ۲۰۱۱-۲۰۱۶):''' پس از وقفه‌ای ۹ ساله، شورای حقوق بشر در سال ۲۰۱۱ مجدداً این مأموریت را تحت عنوان "گزارشگر ویژه" احیا کرد [5]. <ref name=":3" /> احمد شهید، وزیر خارجه سابق مالدیو، به این سمت منصوب شد. ایران با این انتصاب مخالفت کرد و اجازه سفر به او نداد [13, 21]. <ref name=":8" /> <ref name=":12">[https://www.rferl.org/a/iran-un-rapporteur-propaganda/31848567.html Radio Free Europe/Radio Liberty. (2022, May 13). ''Visit To Iran By Controversial UN Rapporteur Provokes Concerns'']</ref> گزارش‌های او بر اساس مصاحبه با قربانیان و شاهدان در خارج از ایران و بررسی اسناد تهیه می‌شد و بر گستردگی اعدام‌ها (به ویژه برای مواد مخدر و جرایم بدون خشونت)، اعدام نوجوانان، محدودیت شدید آزادی بیان و مطبوعات، وضعیت وخیم زندانیان سیاسی و عقیدتی، و تبعیض علیه زنان و اقلیت‌ها تأکید داشت [7, 22]. <ref name=":5" /> <ref name=":18">[https://digitallibrary.un.org/record/795162/files/A_HRC_28_70-EN.pdf United Nations Digital Library System. (2015, May 28). ''A/HRC/28/70 General Assembly'']</ref> | # '''احمد شهید (مالدیو، ۲۰۱۱-۲۰۱۶):''' پس از وقفه‌ای ۹ ساله، شورای حقوق بشر در سال ۲۰۱۱ مجدداً این مأموریت را تحت عنوان "گزارشگر ویژه" احیا کرد [5]. <ref name=":3" /> احمد شهید، وزیر خارجه سابق مالدیو، به این سمت منصوب شد. ایران با این انتصاب مخالفت کرد و اجازه سفر به او نداد [13, 21]. <ref name=":8" /> <ref name=":12">[https://www.rferl.org/a/iran-un-rapporteur-propaganda/31848567.html Radio Free Europe/Radio Liberty. (2022, May 13). ''Visit To Iran By Controversial UN Rapporteur Provokes Concerns'']</ref> گزارش‌های او بر اساس مصاحبه با قربانیان و شاهدان در خارج از ایران و بررسی اسناد تهیه می‌شد و بر گستردگی اعدام‌ها (به ویژه برای مواد مخدر و جرایم بدون خشونت)، اعدام نوجوانان، محدودیت شدید آزادی بیان و مطبوعات، وضعیت وخیم زندانیان سیاسی و عقیدتی، و تبعیض علیه زنان و اقلیت‌ها تأکید داشت [7, 22]. <ref name=":5" /> <ref name=":18">[https://digitallibrary.un.org/record/795162/files/A_HRC_28_70-EN.pdf United Nations Digital Library System. (2015, May 28). ''A/HRC/28/70 General Assembly'']</ref> | ||
# '''عاصمه جهانگیر (پاکستان، ۲۰۱۶-۲۰۱۸):''' وکیل برجسته حقوق بشر و رئیس سابق کانون وکلای دادگستری پاکستان، جانشین احمد شهید شد [4, 5]. <ref name=":2" /> <ref name=":3" /> او نیز اجازه سفر به ایران را دریافت نکرد [23]. <ref>[https://iran1988.org/1988-massacre/ Justice for the Victims of the 1988 Massacre in Iran (JVMI). (n.d.). ''Iran 1988 Massacre'']</ref> گزارش‌های او ضمن تأیید یافته‌های گزارشگر قبلی، بر ادامه آمار بالای اعدام، بازداشت‌های خودسرانه، عدم دادرسی عادلانه، سرکوب مدافعان حقوق بشر و وضعیت اقلیت‌ها تمرکز داشت [6, 9, 24]. <ref name=":4" /> <ref name=":9" /> <ref>[https://www.ncr-iran.org/en/iran-1988-massacre-of-political-prisoners/un-experts-call-for-accountability-in-irans-1988-massacre/ National Council of Resistance of Iran (NCRI). (2024, August 25). ''UN Experts Call for Accountability in Iran's 1988 Massacre'']</ref> او همچنین به سرکوب خانواده‌های قربانیان کشتار ۱۳۶۷ اشاره کرد [25]. <ref name=":19">[https://iran1988.org/1988-massacre/ Justice for the Victims of the 1988 Massacre in Iran (JVMI). (n.d.). ''Iran 1988 Massacre'']</ref> عاصمه جهانگیر در فوریه ۲۰۱۸ در حین انجام مأموریت درگذشت [4]. <ref name=":2" /> | # '''عاصمه جهانگیر (پاکستان، ۲۰۱۶-۲۰۱۸):''' وکیل برجسته حقوق بشر و رئیس سابق کانون وکلای دادگستری پاکستان، جانشین احمد شهید شد [4, 5]. <ref name=":2" /> <ref name=":3" /> او نیز اجازه سفر به ایران را دریافت نکرد [23]. <ref name=":23">[https://iran1988.org/1988-massacre/ Justice for the Victims of the 1988 Massacre in Iran (JVMI). (n.d.). ''Iran 1988 Massacre'']</ref> گزارش‌های او ضمن تأیید یافته‌های گزارشگر قبلی، بر ادامه آمار بالای اعدام، بازداشت‌های خودسرانه، عدم دادرسی عادلانه، سرکوب مدافعان حقوق بشر و وضعیت اقلیت‌ها تمرکز داشت [6, 9, 24]. <ref name=":4" /> <ref name=":9" /> <ref>[https://www.ncr-iran.org/en/iran-1988-massacre-of-political-prisoners/un-experts-call-for-accountability-in-irans-1988-massacre/ National Council of Resistance of Iran (NCRI). (2024, August 25). ''UN Experts Call for Accountability in Iran's 1988 Massacre'']</ref> او همچنین به سرکوب خانواده‌های قربانیان کشتار ۱۳۶۷ اشاره کرد [25]. <ref name=":19">[https://iran1988.org/1988-massacre/ Justice for the Victims of the 1988 Massacre in Iran (JVMI). (n.d.). ''Iran 1988 Massacre'']</ref> عاصمه جهانگیر در فوریه ۲۰۱۸ در حین انجام مأموریت درگذشت [4]. <ref name=":2" /> | ||
# '''جاوید رحمان (پاکستان/بریتانیا، ۲۰۱۸-۲۰۲۴):''' استاد حقوق بین‌الملل و حقوق بشر، در ژوئیه ۲۰۱۸ منصوب شد [4, 5]. <ref name=":2" /> <ref name=":3" /> او نیز از سفر به ایران منع شد [12, 21]. <ref name=":11" /> <ref name=":12" /> گزارش‌های او به طیف وسیعی از نقض حقوق بشر، از جمله سرکوب اعتراضات مسالمت‌آمیز، وضعیت زنان و اقلیت‌ها، و استفاده گسترده از مجازات اعدام پرداخت. گزارش نهایی او تحت عنوان "جنایات سنگین" (Atrocity Crimes)، به طور خاص به اعدام‌های دهه ۱۳۶۰ و کشتار زندانیان سیاسی در سال ۱۳۶۷ پرداخت و این وقایع را جنایت علیه بشریت و احتمالاً نسل‌کشی توصیف کرد [11, 12, 26]. <ref name=":10" /> <ref name=":11" /> <ref name=":20">[https://www.ncr-iran.org/en/iran-1988-massacre-of-political-prisoners/un-experts-call-for-accountability-in-irans-1988-massacre/ National Council of Resistance of Iran (NCRI). (2024, August 25). ''UN Experts Call for Accountability in Iran's 1988 Massacre'']</ref> <ref name=":13">[https://www.isna.ir/news/1403042717500/%DA%86%D8%B1%D8%A7-%DB%8C%DA%A9-%D8%B2%D9%86-%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B4%DA%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%85%D9%84%D9%84-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D8%AF چرا یک زن گزارشگر سازمان ملل در ایران شد؟ - ایسنا]</ref> | # '''جاوید رحمان (پاکستان/بریتانیا، ۲۰۱۸-۲۰۲۴):''' استاد حقوق بین‌الملل و حقوق بشر، در ژوئیه ۲۰۱۸ منصوب شد [4, 5]. <ref name=":2" /> <ref name=":3" /> او نیز از سفر به ایران منع شد [12, 21]. <ref name=":11" /> <ref name=":12" /> گزارش‌های او به طیف وسیعی از نقض حقوق بشر، از جمله سرکوب اعتراضات مسالمت‌آمیز، وضعیت زنان و اقلیت‌ها، و استفاده گسترده از مجازات اعدام پرداخت. گزارش نهایی او تحت عنوان "جنایات سنگین" (Atrocity Crimes)، به طور خاص به اعدام‌های دهه ۱۳۶۰ و کشتار زندانیان سیاسی در سال ۱۳۶۷ پرداخت و این وقایع را جنایت علیه بشریت و احتمالاً نسل‌کشی توصیف کرد [11, 12, 26]. <ref name=":10" /> <ref name=":11" /> <ref name=":20">[https://www.ncr-iran.org/en/iran-1988-massacre-of-political-prisoners/un-experts-call-for-accountability-in-irans-1988-massacre/ National Council of Resistance of Iran (NCRI). (2024, August 25). ''UN Experts Call for Accountability in Iran's 1988 Massacre'']</ref> <ref name=":13">[https://www.isna.ir/news/1403042717500/%DA%86%D8%B1%D8%A7-%DB%8C%DA%A9-%D8%B2%D9%86-%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B4%DA%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%85%D9%84%D9%84-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%B4%D8%AF چرا یک زن گزارشگر سازمان ملل در ایران شد؟ - ایسنا]</ref> | ||
# '''مای ساتو (ژاپن/بریتانیا، ۲۰۲۴-تاکنون):''' استاد جرم‌شناسی و مدیر مؤسسه تحقیقات سیاست جنایی و عدالت در دانشگاه بیرکبک لندن، در ژوئیه ۲۰۲۴ به عنوان گزارشگر ویژه جدید منصوب شد و کار خود را از اوت ۲۰۲۴ آغاز کرد [5]. <ref name=":3" /> اولین گزارش او به شورای حقوق بشر بر افزایش چشمگیر اعدام‌ها (بالاترین سرانه جهانی)، تبعیض علیه زنان و اقلیت‌های قومی و مذهبی، محدودیت آزادی بیان و تجمعات، و عدم شفافیت تأکید داشت [8, 27, 28]. <ref name=":6" /> <ref name=":13" /> <ref>[https://news.mojahedin.org/i/%D8%A7%D8%AC%D9%84%D8%A7%D8%B3-%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82-%D8%A8%D8%B4%D8%B1-%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%85%D9%84%D9%84-%DA%98%D9%86%D9%88-%D8%B3%D8%AE%D9%86%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D8%AA%D9%88-%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B4%DA%AF%D8%B1-%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87-%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%85%D9%84%D9%84-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D8%A7%D8%B1%D8%A7-%D8%AD%D8%B3 اجلاس شورای حقوق‌بشر سازمان ملل در ژنو سخنرانیهای مای ساتو گزارشگر ویژه سازمان ملل درباره ایران و سارا حسین رئیس هیأت حقیقت‌یاب مستقل]</ref> | # '''مای ساتو (ژاپن/بریتانیا، ۲۰۲۴-تاکنون):''' استاد جرم‌شناسی و مدیر مؤسسه تحقیقات سیاست جنایی و عدالت در دانشگاه بیرکبک لندن، در ژوئیه ۲۰۲۴ به عنوان گزارشگر ویژه جدید منصوب شد و کار خود را از اوت ۲۰۲۴ آغاز کرد [5]. <ref name=":3" /> اولین گزارش او به شورای حقوق بشر بر افزایش چشمگیر اعدام‌ها (بالاترین سرانه جهانی)، تبعیض علیه زنان و اقلیت‌های قومی و مذهبی، محدودیت آزادی بیان و تجمعات، و عدم شفافیت تأکید داشت [8, 27, 28]. <ref name=":6" /> <ref name=":13" /> <ref>[https://news.mojahedin.org/i/%D8%A7%D8%AC%D9%84%D8%A7%D8%B3-%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82-%D8%A8%D8%B4%D8%B1-%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%85%D9%84%D9%84-%DA%98%D9%86%D9%88-%D8%B3%D8%AE%D9%86%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D8%AA%D9%88-%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B4%DA%AF%D8%B1-%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87-%D8%B3%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%85%D9%84%D9%84-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D8%A7%D8%B1%D8%A7-%D8%AD%D8%B3 اجلاس شورای حقوق‌بشر سازمان ملل در ژنو سخنرانیهای مای ساتو گزارشگر ویژه سازمان ملل درباره ایران و سارا حسین رئیس هیأت حقیقت‌یاب مستقل]</ref> | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
'''تفاوت‌های گزارش‌های گزارشگران ویژه''' | '''تفاوت‌های گزارش‌های گزارشگران ویژه''' | ||
اگرچه تمامی گزارشگران ویژه تصویری نگران‌کننده از وضعیت حقوق بشر در ایران ارائه داده‌اند، تفاوت‌هایی در تمرکز، رویکرد و یافته‌های آن‌ها مشاهده می‌شود. گزارشگران اولیه مانند گالیندو پل و کاپیتورن که امکان سفر به ایران را داشتند (هرچند محدود)، توانستند مشاهدات مستقیم و گفتگو با برخی مقامات و زندانیان را در گزارش‌های خود بگنجانند. <ref name=":2" /> <ref name=":7" /> گزارش‌های آن‌ها پایه‌های اولیه مستندسازی نقض حقوق بشر در حوزه‌های مختلف مانند اعدام، دادرسی ناعادلانه و وضعیت اقلیت‌ها را بنا نهاد [10, 16]. <ref name=":7" /> | اگرچه تمامی گزارشگران ویژه تصویری نگران‌کننده از وضعیت حقوق بشر در ایران ارائه داده‌اند، تفاوت‌هایی در تمرکز، رویکرد و یافته‌های آن‌ها مشاهده می‌شود. گزارشگران اولیه مانند گالیندو پل و کاپیتورن که امکان سفر به ایران را داشتند (هرچند محدود)، توانستند مشاهدات مستقیم و گفتگو با برخی مقامات و زندانیان را در گزارش‌های خود بگنجانند. <ref name=":2" /> <ref name=":7" /> گزارش‌های آن‌ها پایه‌های اولیه مستندسازی نقض حقوق بشر در حوزه‌های مختلف مانند اعدام، دادرسی ناعادلانه و وضعیت اقلیت‌ها را بنا نهاد [10, 16]. <ref name=":7" /> <ref name=":15" /> | ||
پس از احیای مأموریت در سال ۲۰۱۱، گزارشگران (شهید، جهانگیر، رحمان، ساتو) با عدم همکاری و ممانعت از ورود به کشور مواجه شدند [13, 21, 23]. این امر باعث شد تا گزارش‌های آن‌ها عمدتاً بر شهادت‌ها و اطلاعات جمع‌آوری‌شده از خارج از ایران، گزارش‌های سازمان‌های غیردولتی و تحلیل قوانین و اظهارات رسمی استوار باشد [7, 6, 12]. این گزارش‌ها به دلیل حجم بالای اطلاعات دریافتی، توانستند جزئیات بیشتری از موارد نقض سیستماتیک، الگوهای سرکوب و موارد فردی ارائه دهند. | پس از احیای مأموریت در سال ۲۰۱۱، گزارشگران (شهید، جهانگیر، رحمان، ساتو) با عدم همکاری و ممانعت از ورود به کشور مواجه شدند [13, 21, 23]. <ref name=":8" /> <ref name=":12" /> <ref name=":23" /> این امر باعث شد تا گزارش‌های آن‌ها عمدتاً بر شهادت‌ها و اطلاعات جمع‌آوری‌شده از خارج از ایران، گزارش‌های سازمان‌های غیردولتی و تحلیل قوانین و اظهارات رسمی استوار باشد [7, 6, 12]. <ref name=":4" /> <ref name=":5" /> <ref name=":11" /> این گزارش‌ها به دلیل حجم بالای اطلاعات دریافتی، توانستند جزئیات بیشتری از موارد نقض سیستماتیک، الگوهای سرکوب و موارد فردی ارائه دهند. | ||
تمرکز موضوعی نیز در طول زمان تغییر کرده است. در حالی که نگرانی‌ها در مورد اعدام، آزادی بیان و دادرسی عادلانه همواره وجود داشته، گزارش‌های اخیرتر توجه ویژه‌ای به سرکوب اعتراضات گسترده، حقوق زنان (به ویژه پس از | تمرکز موضوعی نیز در طول زمان تغییر کرده است. در حالی که نگرانی‌ها در مورد اعدام، آزادی بیان و دادرسی عادلانه همواره وجود داشته، گزارش‌های اخیرتر توجه ویژه‌ای به سرکوب اعتراضات گسترده، حقوق زنان (به ویژه پس از [[اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ ایران|قیام سراسری ۱۴۰۱]])، حقوق دیجیتال و مسئولیت‌پذیری در قبال جنایات گذشته مانند کشتار ۱۳۶۷ نشان داده‌اند. گزارش نهایی جاوید رحمان با توصیف کشتار ۱۳۶۷ به عنوان جنایت علیه بشریت و نسل‌کشی، نقطه عطفی در تمرکز بر لزوم پاسخگویی برای جنایات گذشته بود. <ref name=":6" /> <ref name=":10" /> <ref name=":11" /> | ||
'''پاسخ‌های جمهوری اسلامی ایران و میزان همکاری''' | '''پاسخ‌های جمهوری اسلامی ایران و میزان همکاری''' | ||