۸٬۸۲۸
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
(اصلاح ارقام، اصلاح سجاوندی، اصلاح املا) |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
'''علی قدوسی'''، (متولد سال ۱۲۸۸، نهاوند- درگذشته ۱۴ شهریور ۱۳۶۰، تهران)، دادستان کل انقلاب جمهوری اسلامی ایران، یکی از چهرههای کلیدی در سرکوبهای اولیه رژیم جمهوری اسلامی پس از [[انقلاب ضدسلطنتی ۱۳۵۷]] بود. او بهعنوان یکی از بنیانگذاران مدرسه حقانی در قم، نقشی محوری در تربیت روحانیونی ایفا کرد که بعدها مناصب قضایی و امنیتی رژیم را بر عهده گرفتند و در [[نقض حقوق بشر در ایران|نقض گسترده حقوق بشر]] دست داشتند. قدوسی در مقام دادستان، مسئول اجرای احکام اعدام و [[سرکوب در ایران|سرکوب]] مخالفان سیاسی، بهویژه در سال ۱۳۶۰، بود که به [[ | {{جعبه اطلاعات شخصیت | ||
|نام =علی قدوسی | |||
|تصویر = | |||
[[پرونده:علی قدوسی؛1.jpg|بندانگشتی|وسط]] | |||
|توضیحات =علی قدوسی | |||
|سری = | |||
|اولین_حضور =اول انقلاب ضدسلطنتی | |||
|آخرین_حضور = شهریور ۱۳۶۰ | |||
|هدف =برقراری حکومت اسلامی بر مبنای ولایت فقیه | |||
|ساخته_شده_توسط= | |||
|ایفای_نقش_توسط=دادستان کل انقلاب، سرکوب و اعدام مخالفان سیاسی | |||
|قسمتها = | |||
|لقب = | |||
|نام_مستعار = | |||
|نوع = | |||
|جنسیت = | |||
|سن =۷۲ سال | |||
|تاریخ_تولد =۱۲۸۸ | |||
|تاریخ_مرگ =۱۴ شهریور ۱۳۶۰ | |||
|ویژگی = | |||
|شغل =دادستان کل انقلاب جمهوی اسلامی | |||
|عنوان = | |||
|callsign = | |||
|خانواده = | |||
|همسر = | |||
|significantother= | |||
|فرزند = | |||
|خویشاوند = | |||
|آدرس = | |||
|مذهب =مسلمان | |||
|ملیت = | |||
|lbl21 = | |||
|data21 = | |||
|lbl22 = | |||
|data22 = | |||
|lbl23 = | |||
|data23 = | |||
|lbl24 = | |||
|data24 = | |||
|lbl25 = | |||
|data25 = | |||
|extra-hdr = | |||
|lbl31 = | |||
|data31 = | |||
|lbl32 = | |||
|data32 = | |||
|lbl33 = | |||
|data33 = | |||
|lbl34 = | |||
|data34 = | |||
|lbl35 = | |||
|data35 = | |||
}} | |||
'''علی قدوسی'''، (متولد سال ۱۲۸۸، نهاوند- درگذشته ۱۴ شهریور ۱۳۶۰، تهران)، دادستان کل انقلاب جمهوری اسلامی ایران، یکی از چهرههای کلیدی در سرکوبهای اولیه رژیم جمهوری اسلامی پس از [[انقلاب ضدسلطنتی ۱۳۵۷]] بود. او بهعنوان یکی از بنیانگذاران مدرسه حقانی در قم، نقشی محوری در تربیت روحانیونی ایفا کرد که بعدها مناصب قضایی و امنیتی رژیم را بر عهده گرفتند و در [[نقض حقوق بشر در ایران|نقض گسترده حقوق بشر]] دست داشتند. قدوسی در مقام دادستان، مسئول اجرای احکام اعدام و [[سرکوب در ایران|سرکوب]] مخالفان سیاسی، بهویژه در سال ۱۳۶۰، بود که به [[قتلعام ۶۷|قتلعام]] گسترده زندانیان سیاسی منجر شد. این اقدامات او را به نمادی از سرکوبگری در سالهای اولیه انقلاب تبدیل کرد. | |||
قدوسی پیش از انقلاب، تحصیلات حوزوی را در قم و نجف گذراند و با روحانیون برجستهای مانند [[روحالله خمینی]] همکاری داشت. او در تأسیس مدرسه حقانی با هدف تربیت روحانیون وفادار به [[رژیم ولایت فقیه|نظام ولایت فقیه]] نقش داشت، که این مدرسه به پرورش چهرههایی مانند [[حسینعلی نیری]]، از اعضای [[هیئت مرگ]]، منجر شد. در سالهای پس از انقلاب، قدوسی با نظارت بر دادگاههای انقلاب، احکام سنگینی علیه مخالفان صادر کرد و در سرکوب گروههای سیاسی، از جمله [[سازمان مجاهدین خلق ایران]]، فعال بود. | قدوسی پیش از انقلاب، تحصیلات حوزوی را در قم و نجف گذراند و با روحانیون برجستهای مانند [[روحالله خمینی]] همکاری داشت. او در تأسیس مدرسه حقانی با هدف تربیت روحانیون وفادار به [[رژیم ولایت فقیه|نظام ولایت فقیه]] نقش داشت، که این مدرسه به پرورش چهرههایی مانند [[حسینعلی نیری]]، از اعضای [[هیئت مرگ]]، منجر شد. در سالهای پس از انقلاب، قدوسی با نظارت بر دادگاههای انقلاب، احکام سنگینی علیه مخالفان صادر کرد و در سرکوب گروههای سیاسی، از جمله [[سازمان مجاهدین خلق ایران]]، فعال بود. | ||
او در ۱۴ شهریور ۱۳۶۰ در انفجاری در دفتر دادستانی در تهران کشته شد. منابع حکومتی این واقعه را «ترور» و قدوسی را «شهید» نامیدند، اما منابع مستقل آن را نتیجه درگیریهای داخلی و واکنش به سرکوبها میدانند. میراث قدوسی بهعنوان یکی از معماران سیستم قضایی سرکوبگر رژیم همچنان مورد انتقاد فعالان حقوق بشر است. این مقاله به بررسی زندگی و تحصیلات قدوسی، نقش او در تأسیس مدرسه حقانی، فعالیتهایش بهعنوان دادستان، و مرگ و پیامدهای آن میپردازد.<ref name=":0">[https://tavaana.org/ali-ghodosi/ علی قدوسی؛ از پایهگذاران سیستم نقض حقوق بشر در جمهوری اسلامی - توانا]</ref><ref name=":1">[https://asre-nou.net/php/view.php?objnr=58864 اعدامهای سال ۱۳۶۰؛ غبارزدایی از یک | او در ۱۴ شهریور ۱۳۶۰ در انفجاری در دفتر دادستانی در تهران کشته شد. منابع حکومتی این واقعه را «ترور» و قدوسی را «شهید» نامیدند، اما منابع مستقل آن را نتیجه درگیریهای داخلی و واکنش به سرکوبها میدانند. میراث قدوسی بهعنوان یکی از معماران سیستم قضایی سرکوبگر رژیم همچنان مورد انتقاد فعالان حقوق بشر است. این مقاله به بررسی زندگی و تحصیلات قدوسی، نقش او در تأسیس مدرسه حقانی، فعالیتهایش بهعنوان دادستان، و مرگ و پیامدهای آن میپردازد.<ref name=":0">[https://tavaana.org/ali-ghodosi/ علی قدوسی؛ از پایهگذاران سیستم نقض حقوق بشر در جمهوری اسلامی - توانا]</ref><ref name=":1">[https://asre-nou.net/php/view.php?objnr=58864 اعدامهای سال ۱۳۶۰؛ غبارزدایی از یک قتلعام - عصر نو]</ref><ref name=":2">[https://tohfeyegarmsar.wordpress.com/2015/01/05/%D8%B1%D8%B4%D8%AF-%D9%82%D8%AF%D8%B1%D8%AA-%D9%85%D8%AD%D9%81%D9%84%DB%8C-%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B3%DB%80-%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8%DB%8C-%D8%AD%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C/ رشد قدرت محفلی مدرسۀ مذهبی حقانی - ورد پرس]</ref><ref name=":3">[https://iransecularismblog.wordpress.com/2016/08/31/%d8%a7%d8%b9%d8%b6%d8%a7%d9%8a-%d9%87%d9%8a%d8%a6%d8%aa-%d9%85%d8%b1%da%af-%d8%af%d8%b1-%d8%b3%d8%a7%d9%84-%d9%a6%d9%a0%d9%88%d9%a6%d9%a7-%da%86%d9%87-%d9%83%d8%b3%d8%a7%d9%86%d9%8a-%d8%a8%d9%88/ اعضاي هيئت مرگ در سال ٦٠و٦٧ چه كساني بودند؟ - ایران سکولاریسم]</ref><ref name=":4">[https://historydocuments.org/sanad/?page=show_document&id=fx0cqpww87c درباره مدرسه حقانی - مرکز بررسی اسناد تاریخی]</ref><ref name=":5">[https://www.khabaronline.ir/news/171560/%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C-%DA%A9%D9%87-%D8%B1%D8%A6%DB%8C%D8%B3-%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%87-%D8%AD%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%B1-%D8%B4%D8%AF روزی که رئیس مدرسه حقانی ترور شد - خبر آنلاین]</ref><ref name=":6">[https://www.iichs.ir/fa/news/21831/%D8%A7%D8%AD%DB%8C%D8%A7%DA%AF%D8%B1-%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%87-%D8%AD%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C احیاگر مدرسه حقانی - پژوهشکده تاریخ معاصر]</ref><ref name=":7">[http://www.qomna.com/paper/subject/71704/www.saamen.ir «حقانی»؛ مدرسهای که طلبههای آن مسئولان قضایی و امنیتی شدند - قم نا]</ref> | ||
== زندگی و تحصیلات == | == زندگی و تحصیلات == | ||
علی قدوسی ( | علی قدوسی (۱۲۸۸–۱۳۶۰)، یکی از چهرههای کلیدی در شکلگیری سیستم قضایی جمهوری اسلامی ایران، در خانوادهای مذهبی در شهر نهاوند به دنیا آمد. او در جوانی به تحصیل علوم دینی روی آورد و مسیر حوزویاش او را به مراکز مهم مذهبی ایران و عراق کشاند. تحصیلات و ارتباطات او با روحانیون برجسته، بهویژه روحالله خمینی، زمینهساز نقش بعدیاش در تأسیس نهادهای انقلابی و قضایی رژیم شد. این بخش به بررسی تولد، محیط خانوادگی، تحصیلات حوزوی، و فعالیتهای پیش از انقلاب قدوسی میپردازد. | ||
=== تولد و محیط خانوادگی === | === تولد و محیط خانوادگی === | ||
خط ۵۳: | خط ۱۰۷: | ||
مرگ قدوسی تأثیرات قابلتوجهی بر نظام قضایی و سیاسی رژیم داشت. در کوتاهمدت، این واقعه به تشدید اقدامات سرکوبگرانه علیه مخالفان، بهویژه سازمان مجاهدین خلق، منجر شد و موج جدیدی از اعدامها و دستگیریها را به دنبال داشت. در بلندمدت، نبود قدوسی خلأیی در مدیریت دادگاههای انقلاب ایجاد کرد، اما فارغالتحصیلان مدرسه حقانی، مانند حسینعلی نیری، جای او را پر کردند و سیاستهای سرکوبگرانه را ادامه دادند. میراث قدوسی بهعنوان یکی از بنیانگذاران سیستم قضایی سرکوبگر و مدرسه حقانی، همچنان مورد انتقاد فعالان حقوق بشر است که او را مسئول نقض گسترده حقوق بشر در سالهای اولیه انقلاب میدانند.<ref name=":0" /><ref name=":3" /> | مرگ قدوسی تأثیرات قابلتوجهی بر نظام قضایی و سیاسی رژیم داشت. در کوتاهمدت، این واقعه به تشدید اقدامات سرکوبگرانه علیه مخالفان، بهویژه سازمان مجاهدین خلق، منجر شد و موج جدیدی از اعدامها و دستگیریها را به دنبال داشت. در بلندمدت، نبود قدوسی خلأیی در مدیریت دادگاههای انقلاب ایجاد کرد، اما فارغالتحصیلان مدرسه حقانی، مانند حسینعلی نیری، جای او را پر کردند و سیاستهای سرکوبگرانه را ادامه دادند. میراث قدوسی بهعنوان یکی از بنیانگذاران سیستم قضایی سرکوبگر و مدرسه حقانی، همچنان مورد انتقاد فعالان حقوق بشر است که او را مسئول نقض گسترده حقوق بشر در سالهای اولیه انقلاب میدانند.<ref name=":0" /><ref name=":3" /> | ||
== منابع | == منابع == |
ویرایش