قیام ۳۰ تیر: تفاوت میان نسخه‌ها

ویرایش متنی
بدون خلاصۀ ویرایش
(ویرایش متنی)
 
خط ۱۰۱: خط ۱۰۱:


=== پیام دکتر محمد مصدق به مناسبت قیام ۳۰ تیر ۱۳۳۱ ===
=== پیام دکتر محمد مصدق به مناسبت قیام ۳۰ تیر ۱۳۳۱ ===
<blockquote>« روز ۳۰ تیر در تاریخ مبارزات ممتد  ملت ایران فراموش نشدنی است زیرا در این روز تمام. افراد ملت از هر طبقه و مقام  درمقابل تحریکات اجانب یکدل و یکزبان  قیام به اقدام کردند و تا به مقصود  نرسیدند از پای ننشستند در این روز تاریخی، عده‌ای از گرامی‌ترین فرزندان ما  به افتخار شهادت نائل شدند و با خون پاک خود نهال آمال ملت را   آبیاری کردند تا به همت آیندگان روزی بارور و سایه گستر شود و ملت ایران از نعمت امن و آسایش و استقلال واقعی  و آزادی حقیقی برخوردار گردند. »</blockquote>
<blockquote>«روز ۳۰ تیر در تاریخ مبارزات ممتد  ملت ایران فراموش نشدنی است زیرا در این روز تمام. افراد ملت از هر طبقه و مقام درمقابل تحریکات اجانب، یک‌دل و یک‌زبان، قیام به اقدام کردند و تا به مقصود  نرسیدند از پای ننشستند. در این روز تاریخی، عده‌ای از گرامی‌ترین فرزندان ما به افتخار شهادت نائل شدند و با خون پاک خود نهال آمال ملت را آبیاری کردند تا به همت آیندگان روزی بارور و سایه گستر شود و ملت ایران از نعمت امن و آسایش و استقلال واقعی و آزادی حقیقی برخوردار گردند.»
[[پرونده:شهید سی تیر.JPG|بندانگشتی|'''یکی از شهدای قیام ۳۰ تیر''']]
<blockquote>« ما نباید زندگانی را به‌هر صورت و کیفیت که به‌ما عرضه می‌شود دوست بداریم و بدان قانع و خرسند باشیم. اگر زندگانی توأم با آزادی و استقلال نباشد به‌قدر پشیزی ارزش نخواهد داشت. برای رسیدن به‌این هدف عالی، تاریخ زندگانی ملل بزرگ عالم شاهد مبارزات و مجاهدات و گذشت‌ها و فداکاری‌هاست. سرنوشت ملت ایران نیز در طول تاریخ خود همواره با این‌گونه محرومیت‌ها و مصائب توأم بوده است».</blockquote>[[پرونده:پیکر شهدای قیام ۳۰ تیر در حمایت از دکتر مصدق.JPG|جایگزین=پیکر شهدای قیام ۳۰ تیر در حمایت از دکتر مصدق|بندانگشتی|پیکر شهدای قیام ۳۰ تیر در حمایت از دکتر مصدق]]


«ما نباید زندگانی را به‌هر صورت و کیفیت که به‌ما عرضه می‌شود دوست بداریم و بدان قانع و خرسند باشیم. اگر زندگانی توأم با آزادی و استقلال نباشد به‌قدر پشیزی ارزش نخواهد داشت. برای رسیدن به‌این هدف عالی، تاریخ زندگانی ملل بزرگ عالم شاهد مبارزات و مجاهدات و گذشت‌ها و فداکاری‌هاست. سرنوشت ملت ایران نیز در طول تاریخ خود همواره با این‌گونه محرومیت‌ها و مصائب توأم بوده است».</blockquote>[[پرونده:پیکر شهدای قیام ۳۰ تیر در حمایت از دکتر مصدق.JPG|جایگزین=پیکر شهدای قیام ۳۰ تیر در حمایت از دکتر مصدق|بندانگشتی|پیکر شهدای قیام ۳۰ تیر در حمایت از دکتر مصدق]][[پرونده:شهید سی تیر.JPG|بندانگشتی|'''یکی از شهدای قیام ۳۰ تیر''']]
=== تعداد شهدای قیام ۳۰ تیر ===
=== تعداد شهدای قیام ۳۰ تیر ===
شهید وطن... این تنها کلماتی است که می‌شود از روی سنگ‌قبرها خواند <ref>ایران آنلاین</ref>
شهید وطن... این تنها کلماتی است که می‌شود از روی سنگ‌قبرها خواند. <ref>ایران آنلاین</ref>


جمعیت نعش‌ها را که تعداد آن‌ها به ۲۰ می‌رسید در شرکت تلفن برده و از آنجا با چند استیشن به‌ سوی [[بیمارستان سینا]] حمل کردند. این ابراز هیجان در خیابان اکباتان مقارن ظهر خیلی شدید بود. پیراهن خونی زخمی‌شدگان و مقتولین را بر سر چوب‌ها کرده و فریاد می‌زدند این‌ها شهدای وطنند.»
جمعیت نعش‌ها را که تعداد آن‌ها به ۲۰ می‌رسید در شرکت تلفن برده و از آنجا با چند استیشن به‌ سوی بیمارستان سینا حمل کردند. این ابراز هیجان در خیابان اکباتان مقارن ظهر خیلی شدید بود. پیراهن خونی زخمی‌شدگان و مقتولین را بر سر چوب‌ها کرده و فریاد می‌زدند: «این‌ها شهدای وطنند»


قیام مردم با جانفشانی در حمایت از نخست وزیر ملی و رهبر ضد استعماری خود در تهران و در شهرستان‌ها به پیروزی رسید. شهدای آن روز در کشور را تا ۱۰۰۰ نفر اعلام کردند. تا آنجا که به خاطر دارم، شهدای تهران حدود ۸۰ نفر اعلام شده بود، درمقبره شهدای ۳۰ تیر در ابن بابویه، حدود ۳۰ نفر به خاک سپرده شده‌اند. در آن زمان جمعیت ایران ۲۰ میلیون نفر اعلام شده بود.  <ref>خاطرات نصرالله اسماعیل زاده ـ سایت همبستگی ملی</ref>                   
یکی از شاهدین مستقیم این قیام درباره‌ی آن روزها چنین گفته‌ است: <blockquote>«قیام مردم با جانفشانی در حمایت از نخست وزیر ملی و رهبر ضد استعماری خود در تهران و در شهرستان‌ها به پیروزی رسید. شهدای آن روز در کشور را تا ۱۰۰۰ نفر اعلام کردند. تا آنجا که به خاطر دارم، شهدای تهران حدود ۸۰ نفر اعلام شده بود، درمقبره شهدای ۳۰ تیر در ابن بابویه، حدود ۳۰ نفر به خاک سپرده شده‌اند. در آن زمان جمعیت ایران ۲۰ میلیون نفر اعلام شده بود.  <ref>خاطرات نصرالله اسماعیل زاده ـ سایت همبستگی ملی</ref>                   </blockquote>روزنامه «باختر امروز» به سردبیری [[سیدحسین فاطمی|دکتر حسین فاطمی]] تنها روزنامه‌ای بود که توانست نسخه روز سه‌شنبه ۳۱ تیرماه را منتشر و عرضه کند. این روزنامه در صفحه اول خود که بخشی از هزینه فروشش را به خانواده شهدا اختصاص داده بود از کشته شدن ۹۰ نفر در تهران و شهرهای دیگر خبر داد. در این گزارش که همراه با عکس‌هایی از پیکرهای شهدا بود آمده:<blockquote>«در واقعه دیروز بیش از ۹۰ نفر از جوانان وطن‌پرست تهران بر اثر استعمال اسلحه از طرف پلیس و ارتش شهید شدند که تاکنون جنازه ۴۵ نفر آن‌ها به دست آمده است.»</blockquote>بر اساس گزارش روزنامه «باختر امروز» و «اطلاعات» در میدان بهارستان یک زن در بهارستان روی دوش زنان رفته بود و نطق می‌کرد. هر لحظه بر تعداد افراد افزوده می‌شد و بالاخره مامورین به‌ سوی جمعیت یورش آوردند و در اینجا یک پسربچه ۱۲ ساله گلوله خورد و به قتل رسید. پسربچه‌ای که نامش را نمی‌دانیم.
[[پرونده:مزار شهدای قیام ۳۰ تیر.JPG|جایگزین=مزار شهدای قیام ۳۰ تیر|بندانگشتی|مزار شهدای قیام ۳۰ تیر]]
روزنامه «باختر امروز» به سردبیری دکتر حسین فاطمی تنها روزنامه‌ای بود که توانست نسخه روز سه‌شنبه ۳۱ تیرماه را منتشر و عرضه کند. این روزنامه در صفحه اول خود که بخشی از هزینه فروشش را به خانواده شهدا اختصاص داده بود از کشته شدن ۹۰ نفر در تهران و شهرهای دیگر خبر داد. در این گزارش که همراه با عکس‌هایی از پیکرهای شهدا بود آمده: «در واقعه دیروز بیش از ۹۰ نفر از جوانان وطن‌پرست تهران بر اثر استعمال اسلحه از طرف پلیس و ارتش شهید شدند که تاکنون جنازه ۴۵ نفر آن‌ها به دست آمده است.»


بر اساس گزارش روزنامه «باختر امروز» و «اطلاعات» در میدان بهارستان یک زن در بهارستان روی دوش زنان رفته بود و نطق می‌کرد. هر لحظه بر تعداد افراد افزوده می‌شد و بالاخره مامورین به‌ سوی جمعیت یورش آوردند و در اینجا یک پسربچه ۱۲ ساله گلوله خورد و به قتل رسید. پسربچه‌ای که نامش را نمی‌دانیم.
هر چه درگیری بیشتر می‌شد آن‌طور که روزنامه‌ها نوشتند بر تعداد کشته‌شدگان افزوده می‌شد. در گزارش روزنامه اطلاعات آمده:<blockquote>«تعدادی از مردم در اینجا زخمی شدند. از ساعت ۱۱ به بعد بر تعداد کشته‌شدگان اضافه می‌شد و تظاهرات‌کنندگان نیز نعش‌ها را به‌دست ماموران نمی‌دادند و خودشان آنها را حمل می‌کردند. به‌طوری‌که در ساعت ۵/ ۱۱ کثرت کشته‌شدگان که اکثر آنها در خیابان اکباتان جمع شده بودند توده جمعیت را که از ابتدای شرکت تلفن تا اول برزن دوم جمع شده بودند، تهییج می‌کرد.<ref>هفتاد سال پایداری،  خاطرات حسین شاه حسینی، جلد اول، به کوشش بهروز طیرانی</ref></blockquote>[[پرونده:مزار شهدای قیام ۳۰ تیر.JPG|جایگزین=مزار شهدای قیام ۳۰ تیر|بندانگشتی|مزار شهدای قیام ۳۰ تیر]] روز بعد پس از قیام سی تیر، [[دیوان لاهه]] اعلام کرد که در رسیدگی به اختلاف ایران و انگلیس در مورد مسئله نفت صلاحیت ندارد. [[دکتر محمد مصدق|دکتر مصدق]] به مناسبت تجلیل از شهدای روز سی تیر کلیه ادارات دولتی را تعطیل عمومی نمود و مجلس قیام سی تیر را «قیام ملی» و شهدای آن روز را «شهدای ملی» نامید. قیام سی تیر و رأی دیوان لاهه به منزله شکست انگلیس در ایران تلقی شد و تجربه این قیام نشانه همبستگی ملی و پیروزی مردم بر استبداد و استعمار بود» .<ref>مؤسسه‌ی مطالعات تاریخ معاصر</ref>
 
هر چه درگیری بیشتر می‌شد آن‌طور که روزنامه‌ها نوشتند بر تعداد کشته‌شدگان افزوده می‌شد. در گزارش روزنامه اطلاعات آمده: «تعدادی از مردم در اینجا زخمی شدند. از ساعت ۱۱ به بعد بر تعداد کشته‌شدگان اضافه می‌شد و تظاهرات‌کنندگان نیز نعش‌ها را به‌دست ماموران نمی‌دادند و خودشان آنها را حمل می‌کردند. به‌طوری‌که در ساعت ۵/ ۱۱ کثرت کشته‌شدگان که اکثر آنها در خیابان اکباتان جمع شده بودند توده جمعیت را که از ابتدای شرکت تلفن تا اول برزن دوم جمع شده بودند، تهییج می‌کرد.<ref>هفتاد سال پایداری،  خاطرات حسین شاه حسینی، جلد اول، به کوشش بهروز طیرانی</ref>
 
 روز بعد پس از قیام سی تیر، [[دیوان لاهه]] اعلام کرد که در رسیدگی به اختلاف ایران و انگلیس در مورد مسئله نفت صلاحیت ندارد. [[دکتر محمد مصدق|دکتر مصدق]] به مناسبت تجلیل از شهدای روز سی تیر کلیه ادارات دولتی را تعطیل عمومی نمود و مجلس قیام سی تیر را «قیام ملی» و شهدای آن روز را «شهدای ملی» نامید. قیام سی تیر و رأی دیوان لاهه به منزله شکست انگلیس در ایران تلقی شد و تجربه این قیام نشانه همبستگی ملی و پیروزی مردم بر استبداد و استعمار بود» .<ref>مؤسسه‌ی مطالعات تاریخ معاصر</ref>


== ۳۰ تیر ۱۳۳۱ در نگاه [[دکتر محمد مصدق]] ==
== ۳۰ تیر ۱۳۳۱ در نگاه [[دکتر محمد مصدق]] ==
[[دکتر محمد مصدق|مصدق کبیر]]<nowiki/>خود درباره قیام ۳۰ تیر مردم ایران گفت :
[[دکتر محمد مصدق|مصدق کبیر]]<nowiki/>خود درباره قیام ۳۰ تیر مردم ایران گفت:<blockquote>«روز سی‌ام تیر در تاریخ مبارزات ممتد ملت ایران فراموش‌نشدنی نیست زیرا در این روز تمام افراد ملت از هر طبقه و مقام در مقابل تحریکات اجانب یکدل و یک زبان قیام و اقدام کردند.»</blockquote>دکتر مصدق سالروز ۳۰ تیر را در سال ۱۳۳۲ به عنوان قیام ملی تعطیل اعلام کرد. با وجود این که کمتر  از یک ماه بعد و در [[کودتای ۲۸ مرداد|کودتایی سیاه در ۲۸ مرداد ۱۳۳۲]] دولت ملی سرنگون شد ولی ۳۰ تیر ۱۳۳۱ به عنوان نمادی از همبستگی مردم و از خودگذشتگی برای آزادی در تاریخ ایران ماندگار شد.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=KBws0sS3J5U پیام دکتر مصدق به مناسبت ۳۰ تیر]</ref>
 
« روز سی‌ام تیر در تاریخ مبارزات ممتد ملت ایران فراموش‌نشدنی نیست زیرا در این روز تمام افراد ملت از هر طبقه و مقام در مقابل تحریکات اجانب یکدل و یک زبان قیام و اقدام کردند».
 
دکتر مصدق سالروز ۳۰ تیر را در سال ۱۳۳۲ به عنوان قیام ملی تعطیل اعلام کرد. با وجود این که کمتر  از یک ماه بعد و در کودتایی سیاه در ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ دولت ملی سرنگون شد ولی ۳۰ تیر ۱۳۳۱ به عنوان نمادی از همبستگی مردم و از خودگذشتگی برای آزادی در تاریخ ایران ماندگار شد.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=KBws0sS3J5U پیام دکتر مصدق به مناسبت ۳۰ تیر]</ref>


== منابع ==
== منابع ==
<references />
<references />
۴۹۳

ویرایش