نمایش مبدأ برای طرح نور و حجاب اجباری

{{pp-semi-indef|small=yes}}
{{جعبه اطلاعات نیروی نظامی
|نام بخش=طرح نور
|تصویر=[[پرونده:طرح زور2.JPG|بندانگشتی|وسط|]]
|زیرنویس=طرح نور
|پرچم=
|زیرنویس پرچم=
|کنش=
|کشور=ایران
|وفاداری= رژیم جمهوری اسلامی ایران
|رسته=
|گونه= 
|نقش= سرکوب زنان بدحجاب و مردم
|اندازه=
|ساختار فرماندهی=
|پادگان=
|برچسب پادگان=
|نام مستعار=گشت ارشاد
|پشتیبان=دستگاه‌های امنیتی و قضایی
|شعار=
|رنگ ها= 
|برچسب رنگ ها= 
|رژه=
|سالگرد=
|تجهیزات=انواع تجهیزات نظامی
|برچسب تجهیزات=
|نبردها= 
|نشان ها=
|سربلندی‌های نبرد=
|برچسب سربلندی‌های نبرد=
|برچیدگی=
|وب سایت= 
|فرمانده ۱= 
|برچسب فرمانده ۱= 
|فرمانده ۲= 
|برچسب فرمانده ۲= 
|فرمانده ۳= 
|برچسب فرمانده ۳= 
|فرمانده ۴=
|برچسب فرمانده ۴=
|فرماندهان برجسته=پاسدار احمدرضا رادان، پاسدار عباسعلی محمدیان
|نشان شناسایی=
|برچسب نشان شناسایی=
|نشان شناسایی ۲=
|برچسب نشان شناسایی ۲=
|نشان شناسایی ۳=
|برچسب نشان شناسایی ۳=
|نشان شناسایی ۴=
|برچسب نشان شناسایی ۴=
<!-- هواپیماها -->

|هواپیمای جنگنده=
|هواپیمای بمب افکن=
|هواپیمای الکترونیکی=
|هواپیمای شکاری=
|هواپیمای رهگیر=
|هواپیمای گشت زنی=
|هواپیمای شناسایی=
|هواپیمای آموزشی=
|هواپیمای ترابری=
|هواپیمای سوخت رسان=
|بالگرد=
|بالگرد جنگنده=
|بالگرد باری=
|بالگرد چندکاره=
|بالگرد دیدبانی=
|بالگرد آموزشی=
|بالگرد کاربردی=
}}
'''طرح نور و حجاب اجباری'''، نام طرحی است که برای سرکوب زنان ایران تحت‌عنوان جلوگیری از بدحجابی اجراء شده است. طرح نور از روز شنبه ۲۵ فروردین‌ماه ۱۴۰۳، برای برخورد با کشف حجاب زنان و دختران آغاز شد. طرح نور ادامه‌ی همان گشت‌های ارشاد، جندلله، ثارالله، انصارالله و حجاب‌بان است. براساس اعلام عباسعلی محمدیان فرمانده انتظامی تهران بزرگ، طرح نور در همه‌ی اماکن عمومی و معابر کلید خورده است. هدف از طرح نور، سرکوب مخالفان حجاب اجباری و آزار و اذیت شهروندانی است که اختیار و انتخاب پوشش را حقوق اولیه‌ی انسانی خود می‌دانند. این طرح خشونت‌آمیز علیه دختران و زنان و حتی در برخی از موارد کودکان اعمال شده و به دانشگاه‌های ایران نیز کشیده شده است. پس از اجرایی شدن طرح نور، زنان به‌طور گسترده‌ای بازداشت شدند و گشت ارشاد، زنانی که حجاب اختیاری داشتند را با خشونت دستگیر کرد. منتقدان تشدید سرکوب زنان را  با '''[[حمله رژیم ایران به اسرائیل|حمله‌ی پهپادی و موشکی رژیم ایران به اسرائیل]]''' و مجموعه‌ی بحران‌هایی که با آن روبروست بی‌ارتباط نمی‌دانند. به عبارتی به نظر می‌آید رژیم آخوندی ناچار است برای ممانعت از قیام مردمی سرکوب در داخل به‌ویژه سرکوب زنان را که پیشتازان قیام و اعتراضات هستند، افزایش دهد. شدت سرکوب و خشونت '''[[لباس شخصی]]‌ها''' و نیروی انتظامی در برخورد با زنان مخالف حجاب اجباری به حدی بوده است که حتی عده‌ای از نیروهای هوادار رژیم ایران نیز به آن معترض شده‌اند. هم‌چنین طرح نور تا جایی مورد اعتراض قرار گرفته است که حتی بیش از ۱۰۰ تن از نمایندگان مجلس رژیم ایران نیز از این طرح حمایت نکرده‌اند. هم‌چنین جمعی از وکلای دادگستری نیز با انتشار بیانیه‌ای تشدید سرکوب و فشار رژیم ایران بر زنان مخالف حجاب اجباری را غیرقانونی اعلام خواندند و آن را محکوم کردند.

== پیشینه سرکوب زنان ==
[[پرونده:طرح زور4.JPG|جایگزین=گشت ارشاد تحت‌عنوان طرح نور|بندانگشتی|گشت ارشاد تحت‌عنوان طرح نور]]
پیشینه‌ی سرکوب زنان تحت‌عنوان بدحجابی از '''[[گشت ارشاد]]''' آغاز شد که توسط [[نیروی انتظامی جمهوری اسلامی|'''نیروی انتظامی''']] برای رویارویی با منکرات و یا به اصطلاح برخود با بدحجابان طراحی شده بود. طرح گشت ارشاد در واقع امتداد همان کمیته‌های انقلاب در دهه‌ی ۱۳۶۰، است که مخالفان یا منتقدان نظام جمهوری اسلامی و هم‌چنین «بدحجابان» را سرکوب می‌کردند. گشت ارشاد در ایران که بخش اعظم وظیفه‌ی آن سرکوب زنان به بهانه‌ی بدحجابی است، پیشینه‌ای به اندازه عمر رژیم ایران دارد. گشت‌های ارشاد با عناوین و اسم‌های مختلف مانند گشت جندالله، گشت ثارالله و گشت انصارالله از همان ابتدای به قدرت رسیدن نظام جمهوری اسلامی وجود داشت و تا کنون نیز مشغول سرکوب مردم و به‌ویژه زنان بر سر موضوع حجاب بوده‌اند.  از روز ۱۴ تیرماه ۱۳۵۹، حجاب اجباری به طور رسمی در همه‌ی ادارات و سازمان‌ها و مدارس اجرا شد و حضور زنان بی‌حجاب به این مراکز ممنوع اعلام گردید. زنان بدحجاب توسط گشت‌های ارشاد بازداشت و به ۷۴ ضربه شلاق محکوم می‌شدند. سرکوب زنان توسط گشت‌های ارشاد و نیروی انتظامی در سال ۱۳۹۰، اوج تازه‌ای گرفت. در سال ۱۳۹۱، فعالیت گشت‌های ارشاد محدود به خیابان نشد و در مراکز خرید و محل کنسرت‌ها جهت سرکوب زنان بدحجاب حضور یافتند. علاوه بر گشت‌های علنی ارشاد، هفت هزار نیروی نامحسوس نیز روانه‌ی خیابان‌ها شدند. پس از جان باختن '''[[مهسا امینی]]''' در روز ۲۵ شهریور ۱۴۰۱، قیام مردم ایران و اعتراضات فراگیر بی‌سابقه‌ای به وقوع پیوست که چندین ماه به طول انجامید. در '''[[اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ ایران|قیام سراسری ۱۴۰۱]]'''، و اعتراضات گسترده‌ی مردمی، صدها نفر کشته، بسیاری مجروح و هزاران شهروند دیگر بازداشت شدند. در روز ۱۲ آذرماه ۱۴۰۱، دادستان کل رژیم ایران خبر از تعطیلی گشت ارشاد داد. اما '''[[ابراهیم رئیسی]]''' رئیس جمهور ایران در اوایل ۱۴۰۲، سیاست سرکوبگرانه‌ی جدیدی علیه زنان در پیش گرفت و در ۲۵ تیرماه همان سال، گشت‌های پیاده و سواره ارشاد تحت‌عنوان [[گشت ارشاد|حجاب‌بان]] دوباره به خیابان‌ها و اماکن عمومی بازگشتند. بیش از چهل سال است که رژیم ایران با تشکیل کمیته و گشت‌های جندالله، ثارالله، انصار، ارشاد و [[گشت ارشاد|حجاب‌بان]] و هم‌چنین سازمان‌های تبلیغات اسلامی تلاش زیادی کرده است که مردم را سرکوب و حجاب آزاد را ممنوع کند و حق زنان که حجاب اختیاری است، نادیده بگیرد و آن‌ها را محدود و محروم و سرکوب کند. نظام جمهوری اسلام در طی این سالیان بودجه‌های کلان صدها میلیارد تومانی هزینه نموده و زنان را زندانی و سرکوب و شکنجه کرده است؛ اما هرگز نتوانسته مانع اعتراضات زنان شود. طرح نور نیز در ادامه‌ی همان گشت ارشاد است که اکنون این نام را به خود گرفته است.<ref>[[گشت ارشاد|گشت ارشاد در ایران - ایران پدیا]]</ref>

== طرح نور ==
[[پرونده:طرح زور3.JPG|جایگزین=سرکوب زنان تحت‌عنوان بدحجابی|بندانگشتی|سرکوب زنان تحت‌عنوان بدحجابی]]
روز شنبه ۲۵ فروردین‌ماه ۱۴۰۳، طرح نور جهت برخورد با کشف حجاب زنان و دختران آغاز شد. براساس اعلام عباسعلی محمدیان فرمانده انتظامی تهران بزرگ، طرح نور در همه‌ی اماکن عمومی و معابر کلید خورده است.<ref>[https://www.sharghdaily.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-100/926431-%D8%B7%D8%B1%D8%AD-%D9%86%D9%88%D8%B1-%DA%86%D8%A7%D9%84%D8%B4-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%D9%88%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%AD%D8%AC%D8%A7%D8%A8 طرح نور و چالش‌های دوباره حجاب - سایت حکومتی شبکه شرق]</ref> 

=== فرمان خامنه‌ای، اجرای طرح نور ===
در روز چهارشنبه ۲۲ فروردین ۱۴۰۳، [[سید علی خامنه ای|'''علی خامنه‌ای''']] در سخنرانی نماز عید فطر، به آمران معروف که قبلاً آن‌ها را آتش به اختیار توصیف کرده بود، فرمان داد تا با هنجارشکنی دینی و بی‌حجابی برخورد کنند. ساعاتی پس از این فرمان خامنه‌ای بود که فرمانده نیروهای انتظامی اعلام کرد که طرح مقابله با حجاب اختیاری زنان از روز شنبه ۲۵ فروردین ۱۴۰۳، اجرا می‌شود.<ref name=":0">[https://ir.voanews.com/a/the-noor-plan-to-deal-with-the-opponents-of-mandatory-hijab/7582803.html روایتی دیگر از طرح نور برای مقابله با مخالفان حجاب اجباری - سایت صدای آمریکا] 1</ref> 

== تشدید سرکوب و دستگیریی ==
[[پرونده:طرح زور1.JPG|جایگزین=تشدید سرکوب زنان تحت‌عنوان بدحجابی|بندانگشتی|تشدید سرکوب زنان تحت‌عنوان بدحجابی]]
در دومین روز اجرایی شدن طرح نور، زنان بدون حجاب به‌طور گسترده‌ای بازداشت شدند. گشت ارشاد در میدان ونک تهران، زنانی که حجاب اختیاری داشتند را با خشونت دستگیر کردند. در میدان تجریش نیز موارد دیگری از درگیری بین مأموران گشت ارشاد و زنان رخ داد که مأموران به ضرب و شتم و خشونت اقدام به دستگیری ده‌ها زن و هم‌چنین مردانی کرده است که از زنان حمایت کرده بودند. به گفته‌ی یکی از شاهدان عینی، میان مأموران لباس شخصی و نیروهای انتظامی با زنان و دختران میدان جنگ است. اجرای طرح نور نه تنها توسط پلیس امینت و گشت‌های ارشاد اعمال می‌شود، بلکه کلانتری‌ها نیز در سطح شهر مشارکت دارند.<ref>[https://iranwire.com/fa/news-1/127499-%D8%AF%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%86-%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%A7%D8%AC%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%B7%D8%B1%D8%AD-%D9%86%D9%88%D8%B1-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%AF%D9%87-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%AF%D9%88%D9%86-%D8%AD%D8%AC%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D8%AC%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C/ طرح «نور»؛ بازداشت گسترده زنان بدون حجاب اجباری - سایت ایران وایر] 2</ref> 

=== طرح نور در دانشگاه‌ها ===
[[پرونده:طرح نور در دانشگاه‌ها.JPG|جایگزین=سرکوب دانشجویان تحت‌عنوان طرح نور|بندانگشتی|سرکوب دانشجویان تحت‌عنوان طرح نور]]
در واقع هدف از طرح نور، سرکوب مخالفان حجاب اجباری و آزار و اذیت شهروندانی است که اختیار و انتخاب پوشش را حقوق اولیه‌ی انسانی خود می‌دانند. این طرح خشونت‌آمیز علیه دختران و زنان و حتی در برخی از موارد کودکان اعمال شده و به دانشگاه‌های ایران نیز کشیده شده است.

در روز یکشنبه دوم اردیبهشت ۱۴۰۳، بیش از ۲۰۰ دانشجوی دانشگاه امیرکبیر در اعتراض به برخوردهای سرکوبگرانه مأموران حراست به‌خاطر پوشش دانشجویان دست به اعتصاب زدند و از حضور در کلاس‌های درس خودداری کردند و شمار زیادی از کلاس‌های دانشکده‌های مهندسی پزشکی، مهندسی معدن، مهندسی شیمی و مهندسی دریا نیز تشکیل نشد. روز یکم اردیبهشت نیز دست کم ۲۰۰ دانشجوی دانشگاه امیرکبیر به‌خاطر آنچه پوشش اسلامی نامیده شده است، از ورود به دانشگاه محروم شدند. از طرف دیگر در لایحه مصوب مجلس تحت عنوان عفاف و حجاب، تأکید شده است که باید بانک اطلاعاتی دانشجویان و دانش‌آموزان به‌منظور شناسایی افرادی که با حجاب اختیاری در کلاس‌های درس حضور پیدا می‌کنند، در اختیار نیروی انتظامی قرار گیرد.<ref>[https://iranwire.com/fa/features/127883-%D8%B7%D8%B1%D8%AD-%D9%86%D9%88%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87%D9%87%D8%A7-%DB%8C%D8%A7-%DA%86%D8%A7%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%B1-%DA%A9%D9%86%DB%8C%D8%AF-%DB%8C%D8%A7-%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D8%AF%DB%8C%D8%AF/ طرح نور در دانشگاه‌ها؛ یا چادر سر کنید یا برگردید - سایت ایران وایر] 1</ref> 

=== هوشمندسازی طرح نور ===
پس از گذشت ۱۰ روز از اجرایی شدن طرح نور، سرتیپ پاسدار '''[[احمدرضا رادان]]''' فرماندهی نیروی انتظامی رژیم ایران با صدور بیانیه‌ای اعلام کرد که طرح نور به سمتِ هوشمندسازی پیش خواهد رفت. به‌دنبال این بیانیه، برخورد دستگاه‌های امنیتی و نیروی انتظامی در کل کشور با مردم به بهانه‌ی حجاب اجباری شدت گرفت.<ref>[https://ir.voanews.com/a/police-of-iran-is-moving-towards-smart-system-for-enforcing-hijab/7581121.html ادامه جنگ با زنان در خیابان‌ها - سایت صدای آمریکا] 2</ref> 

== سرکوب و محدودیت‌ها ==
[[پرونده:سرکوب زنان.JPG|جایگزین=تشدید خشونت علیه زنان|بندانگشتی|241x241پیکسل|تشدید خشونت علیه زنان]]
ضرب و شتم، فحاشی، استفاده از شوکر و تعرض جنسی از جمله مواردی است که مأموران انتظامی و گشت ارشاد علیه زنان اعمال می‌کنند.

هم‌چنین کسانی که حجاب اجباری را رعایت نکنند، با جریمه‌ی نقدی و با محدودیت‌هایی مانند پلمب اماکن تجارتی، ممنوعیت از ارائه خدمات، ممنوعیت سوار شدن به وسایل حمل و نقل عمومی و مترو مواجه می‌شوند. با وجود همه‌ی سرکوب‌ها و محدودیت‌ها، بسیاری از زنان با پوششی که خودشان انتخاب و اختیار می‌کنند در خیابان‌ها و اماکن عمومی حاضر می‌شوند. 

=== علت سرکوب زنان ===
منتقدان تشدید سرکوب زنان را در رابطه با حمله‌ی پهپادی و موشکی رژیم ایران به اسرائیل می‌دانند که به‌نوعی شکست‌خورده است و رژیم ناچار است برای ممانعت از قیام مردمی سرکوب در داخل به‌ویژه سرکوب زنان را افزایش دهد.<ref>[https://www.bbc.com/persian/articles/cy0lyz2dx1eo حجاب اجباری؛ روایت‌ها از خشونت پلیس و مقاومت زنان - سایت بی‌بی‌سی]</ref> 

در واقع پس از ناکامی در جنگ غزه و حمله به اسرائیل و هم‌چنین شکست در انتخابات مجلس، خامنه‌ای تهدید را در قیام مردمی دیده است و برای مقابله با آن نیاز به سرکوب دارد و تبعاً سرکوب زنان که جلودار قیام و خیزش هستند، در اولویت قرار گرفته است. 

اما آنچه که تجربه نشان داده است، تا کنون دختران و زنان ایران تن به اجبارات حکومتی نداده‌اند و جامعه نیز به عقب و گذشته برنمی‌گردد.<ref>[https://iranfreedom.net/%d8%b7%d8%b1%d8%ad-%d9%86%d9%88%d8%b1-%db%8c%d8%a7-%d8%a8%d9%86-%d8%a8%d8%b3%d8%aa-%d8%aa%d8%a7%d8%b1%db%8c%da%a9-%d8%ae%d8%a7%d9%85%d9%86%d9%87-%d8%a7%db%8c%d8%9f/ طرح نور یا بن‌بست تاریک خامنه ای؟! - سایت ایران آزادی]</ref> 

== مخالفان طرح نور ==
شدت سرکوب و خشونت لباس شخصی‌ها و نیروی انتظامی در برخورد با زنان مخالف حجاب اجباری به حدی بوده است که حتی عده‌ای از نیروهای هوادار رژیم ایران نیز به آن معترض شده‌اند.<ref name=":1">[https://www.radiofarda.com/a/lawyers-and-the-imposition-of-mandatory-hijab/32923109.html بیانیه وکلای دادگستری در اعتراض به طرح نور - سایت رادیو فردا]</ref> 

هم‌چنین طرح نور تا جایی مورد اعتراض قرار گرفته است که حتی بیش از ۱۰۰ تن از نمایندگان مجلس رژیم ایران نیز از این طرح حمایت نکرده‌اند.<ref>[https://www.tabnak.ir/fa/news/1234702/%D8%B9%D8%AF%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%DB%8C%D8%B4-%D8%A7%D8%B2-%DB%B1%DB%B0%DB%B0-%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%AD%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D8%B2-%D8%B7%D8%B1%D8%AD-%D9%86%D9%88%D8%B1 عدم‌همراهی بیش از ۱۰۰ نماینده در حمایت از طرح نور - سایت حکومتی تابناک]</ref> 

=== اعتراض وکلای دادگستری ===
جمعی از وکلای دادگستری با انتشار بیانیه‌ای، تشدید سرکوب و فشار رژیم ایران بر زنان مخالف حجاب اجباری را غیرقانونی اعلام خواندند و آن را محکوم کردند. در بخشی از این بیانیه آمده است:<blockquote>«تصویب و اجرای چنین طرح‌هایی از حیطه‌ی صلاحیت پلیس خارج است و در قانون اساسی کشور نیز جان، مال، ناموس و شغل افراد مصون از هر گونه تعرض است. مقامات جمهوری اسلامی باید به اقدامات خشونت‌آفرین پلیسِ موسوم به گشت ارشاد و سیاست‌های تخریبی نسبت به زنان را پایان دهند. ما این طرح‌ها را خلاف قانون و آزادی‌های عمومی و در تعارض با قانون اساسی و اسناد بین‌المللی حقوق بشر می‌دانیم.»<ref name=":1" /> </blockquote>

=== طرح زور یا طرح کور ===
سایت حکومتی بهار در مطلبی تحت عنوان طرح نور یا «طرح زور یا طرحی کور»، نوشت است که پس از اجرایی شدن طرح نور، خیابان‌ها و اماکن عمومی شهرهای ایران میدان تاخت و تاز نیروی انتظامی در سرکوب دختران و زنانی شده است که تن به حجاب اجباری نداده‌اند.<ref>[https://www.baharnews.ir/note/465945/%D8%B7%D8%B1%D8%AD-%D9%86%D9%88%D8%B1-%DB%8C%D8%A7-%D8%B2%D9%88%D8%B1-%D8%B7%D8%B1%D8%AD%DB%8C-%DA%A9%D9%88%D8%B1 طرح نور یا «طرح زور یا طرحی کور»؟ - سایت حکومتی بهار نیوز]</ref> 

== افشاگری دیده‌بان حقوق بشر ==
سازمان دیده‌بان حقوق بشر در روز دوشنبه سوم اردیبهشت ۱۴۰۳، با انتشار گزارشی شواهد جدیدی در زمینه‌ی تجاوز جنسی به بازداشتی‌های اعتراضات سراسری ۱۴۰۱، را افشاء کرد. در همین روز گزارش سالانه‌ی وزارت خارجه ایالات متحده آمریکا نیز منتشر شد که به تجاوز جنسی بازداشت‌شدگان تأکید کرده است.<ref name=":0" /> 

== منابع ==