کاربر:Khosro/صفحه تمرین توماج صالحی
توماج صالحی، (زاده ۱۲ آذر ۱۳۶۹) معروفترین رپر معترض ایران و اصالتاً لُر بختیاری است که در سال ۱۳۹۵، به‌صورت حرفه‌ای خوانندگی رپ را آغاز کرد. توماج صالحی دارای دو مدرک تراشکاری است و او و پدرش هر دو مهندس طراحی و تولید قطعات صنعتی پزشکی هستند. هیچ‌یک از اعضای خانواده‌ی توماج شغل دولتی ندارند و پدرش نیز ۸ سال زندانی سیاسی بوده است. توماج صالحی در شهریور سال ۱۴۰۰، پس از خواندن ترانه رپ «سوراخ موش بخر»، توسط نیروهای امنیتی بازداشت شد و پس از مدتی با گذاشتن وثیقه آزاد گردید. توماج صالحی در جریان اعتراضات سراسری ۱۴۰۱، که با جان باختن مهسا امینی آغاز شده بود، به‌صورت مخفیانه زندگی و فعالیت می‌کرد. او پیام‌های زیادی در حمایت از مردم و اعتراضاتشان منتشر کرد و مورد تعقیب نیز بود. توماج صالحی در روز ۸ آبان‌ماه ۱۴۰۱، در روستای گردبیشه واقع در استان چهارمحال و بختیاری دستگیر و در ۱۹ تیرماه ۱۴۰۲، به اتهام افساد فی‌الارض به ۶ سال و ۳ ماه زندان محکوم شد. او در روز ۲۷ آبان‌ماه ۱۴۰۲، پس از تحمل بیش از یک سال زندان که ۸ ماه و نیم آن را در سلول انفرادی گذرانده بود، با قرار وثیقه از زندان آزاد شد. توماج صالحی پس از آزادی از زندان که قیام سراسری نیز جریان داشت و مخفیانه هم زندگی می‌کرد، در تظاهرات شرکت می‌کرد و با ضبط ویدئوهایی از ضرورت مقاومت و ایستادن در مقابل حکومت می‌گفت. او همچنین پس از آزادی از زندان، شکنجه و رفتار‌های خشونت‌آمیزی که در زمان بازداشت و بازجویی با او داشته بودند و همچنین محرومیت از امکانات درمانی را افشاء نموده و شکایت کرده بود، اما در روز پنجشنبه ۹ آذرماه ۱۴۰۲، یعنی کمتر از دو هفته پس از آزادی از زندان، دوباره در شهر بابل با ضرب و شتم دستگیر و به یک سال حبس و ۲ سال ابطال پاسپورت و ممنوع‌الخروجی و شرکت در دوره مدیریت رفتار محکوم گردید. وکیل توماج صالحی آقای امیر رئیسیان فیروزآباد، روز چهارشنبه ۵ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳، اعلام کرد که توماج صالحی توسط محمدرضا توکلی قاضی و رئیس دادگاه انقلاب در شعبه اول دادگاه انقلاب اصفهان به اتهام افساد فی‌الارض به اعدام محکوم شده است. حکم صادره علیه توماج صالحی، واکنش گسترده‌ای در میان وکلای دادگستری، حقوقدانان و کنشگران حقوق بشر به دنبال داشت. آن‌ها تاکید کردند که حکم صادره علیه توماج صالحی با اتهامات مندرج در پرونده، هیچ هم‌خوانی ندارد و صدور چنین احکامی فقط برای ایجاد رعب و وحشت در جامعه است. انتشار خبر صدور حکم اعدام توماج صالحی، بازتاب‌های گسترده‌ای در داخل و در سطح بین‌المللی به دنبال داشت. ایرانیان مقیم خارج کشور از آمریکا و اروپا و استرالیا و کانادا، دست به تظاهرات زدند و حکم اعدام توماج صالحی را محکوم کرده و علیه رژیم ایران شعار دادند. کمیساریا عالی حقوق بشر، هیئت حقیقت‌یاب سازمان ملل، گزارشگران ویژه سازمان ملل برای نظارت بر وضعیت حقوق بشر در ایران و چندین نهاد بین‌المللی دیگر، به‌طور جداگانه حکم اعدام توماج صالحی را محکوم کرده و خواهان آزادی فوری و بدون قید و شرط او شدند. همچنین بسیاری از مقامات و شخصیت‌های خارجی، تشکل‌های صنفی، هنرمندان و زندانیان سیاسی از توماج صالحی حمایت کردند و خواهان آزادی فوری او شدند.
زندگی، شغل و تحصیلات
اصالت توماج صالحی لُر بختیاری است، اما از کودکی در اصفهان و شاهین‌شهر زندگی کرده و در آن‌جا بزرگ شده است. توماج صالحی در سن ۷ سالگی موسیقی را با ارگ و تنبک آغاز کرد و از کودکی نیز شعر می‌سرود و به اشعار خیام علاقه داشت. او همیشه یک پوکه خالی تفنگ بر گردن دارد که به‌قول خودش نشانه‌ی بختیاری بودنش است.
او در باره‌ی نامش گفته است که توماج معانی مختلفی دارد اما من معنی ترکمنی آن را که «سوارکار شجاع است» از همه بیشتر دوست دارم. ورزش مورد علاقه‌ی توماج صالحی بوکس است و هر روز به تمرین این ورزش مشغول است، مگر اینکه باشگاه تعطیل و یا در زندان باشد.
توماج صالحی دارای دو مدرک تراشکاری است و او و پدرش هر دو مهندس طراحی و تولید قطعات صنعتی پزشکی هستند. هیچ‌یک از اعضای خانواده‌ی توماج شغل دولتی ندارند و پدرش نیز ۸ سال زندانی سیاسی بوده است.
فعالیت هنری-سیاسی
توماج صالحی سبک ترانه‌ی رپ را برای نخستین بار از طریق برادر بزرگترش شنیده و به آن علاقه‌مند شده بود و خودش نیز در سال ۱۳۹۵ به‌صورت حرفه‌ای خوانندگی رپ را آغاز کرد.
توماج صالحی معروفترین رپر معترض ایران است. او مهندس مکانیک و کارگر تراشکاری است که برای ساختن ترانه‌هایش در اعتراض به حکومت، حتی موتورش را فروخت. او خودش در این رابطه می‌گوید که هیچ ترسی ندارد و قصد دارد شجاعت را به دیگران گسترش دهد. «بی‌بی‌سی2»
توماج صالحی خواننده زیرزمینی رپ با آهنگ‌های سیاسی است که شعرهای او اعتراضی و درباره مشکلات جامعه‌ی ایران است. ترانه‌های اعتراضی او مانند سوراخ موش بخر، ترکنچای و نرمال، از جمله آهنگ‌های جنجالی او هستند که در میان مردم مشهور است. «رویداد24»
توماج صالحی در ترانه‌هایش به موضوعاتی مانند اعتصابات کارگری، فساد رژیم ایران و اعدام و زندانی کردن مخالفان حکومت پرداخته است. «ایران اینترنشنال»
توماج صالحی در زمان آزادی‌اش در مصاحبه‌ای به شبکه بی‌بی‌سی کانادا درباره رپ و موسیقی اعتراضی گفته است:
«موسیقی اعتراضی می‌تواند تحولی بزرگ ایجاد کند و بسیار در جامعه موثر است. این موسیقی به جامعه امید می‌دهد و شجاعت را تزریق می‌کند، چون در جوامعی که مردم اینقدر تحت فشار حکومت هستند، سرخورده و منفعل می‌شوند. من رپر هستم و طبقه پایین جامعه را خوب می‌شناسم. وقتی این طبقه اینقدر آگاه است پس بقیه هم هستند. ما به‌زودی به یک جامعه بسیار زیبا می‌رسیم.»
توماج صالحی در این مصاحبه می‌گوید که وظیفه‌ی او تزریق امید و شجاعت به مردم است و از هیچ‌چیز نمی‌ترسد و تنها از ترسو بودن می‌ترسد و همیشه هم در دل ترس رفته است.
توماج صالحی در تمام اعتراضات سال ۱۳۹۶ حضور داشت. او بر این باور است که نارضایتی‌های مردمی خیلی گسترده‌تر از آن چیزی است که در رسانه‌ها منعکس می‌شود و دست کم ۵۰ میلیون نفر از مردم ایران ناراضی و معترض هستند، اما چون گرفتن فیلم و ارسال آن خطرناک است، اعتراضات خیابانی در رسانه‌ها دیده نمی‌شود. «بی‌بی‌سی2»
توماج صالحی در جریان اعتراضات سراسری ۱۴۰۱، که با جان باختن مهسا امینی آغاز شده بود، به‌صورت مخفیانه زندگی و فعالیت می‌کرد. او پیام‌های زیادی در حمایت از مردم و اعتراضاتشان منتشر کرد و مورد تعقیب نیز بود. توماج در یکی از پیام‌هایش خطاب به مقامات امنیتی شاهین‌شهر نوشته بود که اگر معترضان دستگیرشده‌ی شاهین‌شهر را تا نیمه‌شب آزاد کنند، خودش را در فردای آن روز به نیروهای امنیتی تحویل خواهد داد. «بیتوته»
نخستین دستگیری
توماج صالحی در ۲۱ شهریورماه ۱۴۰۰، توسط ۱۲ نفر از نیروهای امنیتی رژیم ایران در منزلی در شهر اصفهان دستگیر و به زندان دستگرد منتقل شد. اتهامات او که در پرونده‌اش در دادسرای شاهین‌شهر به‌ثبت رسیده، تبلیغ علیه نظام و توهین به علی خامنه‌ای ذکر شده است. توماج صالحی در طول دوران بازداشت، هیچ تماسی با خانواده‌اش نداشته و ممنوع‌الملاقات بوده است. «بیتوته»
او که پس از خواندن ترانه‌ی رپ «سوراخ موش بخر» بازداشت شده بود، پس مدتی با گذاشتن وثیقه آزاد شد. «بی‌بی‌سی2»
دومین دستگیری
توماج صالحی در روز ۸ آبان‌ماه ۱۴۰۱، در روستای گردبیشه واقع در استان چهارمحال و بختیاری دستگیر و در ۱۹ تیرماه ۱۴۰۲، به اتهام افساد فی‌الارض به ۶ سال و ۳ ماه زندان محکوم شد. «بی‌بی‌سی1»
آزادی از زندان و افشاگری
توماج صالحی در روز ۲۷ آبان‌ماه ۱۴۰۲، پس از تحمل بیش از یک سال زندان که ۸ ماه و نیم آن را در سلول انفرادی گذرانده بود، با قرار وثیقه از زندان آزاد شد. «ایران اینترنشنال»
توماج صالحی پس از آزادی از زندان که قیام سراسری نیز جریان داشت و مخفیانه هم زندگی می‌کرد، در تظاهرات شرکت می‌کرد و با ضبط ویدئوهایی از ضرورت مقاومت و ایستادن در مقابل حکومت می‌گفت.
توماج صالحی پس از آزادی از زندان، در مصاحبه‌ای که از او سؤال شد چرا از ایران نمی‌روی؟ گفت:
«دلیلی ندارم بروم. چرا بروم؟ خیلی‌ها حق دارند بروند. همه به جز من حق دارند بروند. بعضی می‌گویند بمانید و مبارزه کنید. اما قرار نیست همه مبارزه کنند. همه که جنگجو و مبارز نیستند. مردم به کسی و به دیگران بدهکار نیستند، مگر اینکه دست در دست ظالم بگذارند... من فرق دارم. من دوست دارم تغییر ایجاد کنم. من یک عِرقْ نه به خاک ایران، بلکه به مردم ایران دارم و ایران را هم ملک مردم می‌دانم.»
توماج صالحی بر این باور است که پیروزی نزدیک است و ایران آزاد را ایرانی می‌داند که شادی جرم نباشد، ترسی در خیابان نباشد، رقص جرم نباشد، ایرانی که دیگر لباس شخصی‌ها نیستند که افراد را بدزدند و تجاوز کنند و اسید بپاشند. «بی‌بی‌سی2»
توماج صالحی پس از آزادی از زندان، شکنجه و رفتار‌های خشونت‌آمیزی که در زمان بازداشت و بازجویی با او داشته بودند و همچنین محرومیت از امکانات درمانی را افشاء نموده و شکایت کرده بود. «بی‌بی‌سی1»
دستگیری مجدد
توماج صالحی به‌دنبال افشاگری و شکایتی که کرده بود، در روز پنجشنبه ۹ آذرماه ۱۴۰۲، یعنی کمتر از دو هفته پس از آزادی از زندان، دوباره در شهر بابل با ضرب و شتم دستگیر و به یک سال حبس و ۲ سال ابطال پاسپورت و ممنوع‌الخروجی و شرکت در دوره مدیریت رفتار محکوم گردید. وکیل توماج صالحی در بهمن سال ۱۴۰۲، اعلام کرد که دو اتهام دیگر مانند معاونت در بغی، یعنی معاونت در قیام مسلحانه و گروهی علیه حکومت جمهوری اسلامی و اجتماع و تبانی علیه امنیت، به اتهامات موکلش اضافه شده است. «بی‌بی‌سی1»
در روز ۳۰ فروردین‌ما ۱۴۰۳، توماج صالحی در شعبه اول دادگاه انقلاب اصفهان به اتهام معاونت در بغی و اجتماع و تبانی محاکمه شد و حکم اعدام او در روز ۵ اردیبهشت به وکلای توماج صالحی ابلاغ گردید. «صدای آمریکا»
وکیل توماج صالحی آقای امیر رئیسیان فیروزآباد، روز چهارشنبه ۵ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳، اعلام کرد که توماج صالحی توسط محمدرضا توکلی قاضی و رئیس دادگاه انقلاب در شعبه اول دادگاه انقلاب اصفهان به اتهام افساد فی‌الارض به اعدام محکوم شده است. دادگاه انقلاب اصفهان، توماج صالحی را به معاونت در بغی، اجتماع و تبانی و تبلیغ علیه نظام جمهوری اسلامی و دعوت به آشوب متهم کرده و این اتهامات را از مصادیق افساد فی‌الارض دانسته است. «ایران اینترنشنال»
اتهامات بی‌اساس
حکم صادره علیه توماج صالحی، واکنش گسترده‌ای در میان وکلای دادگستری، حقوقدانان و کنشگران حقوق بشر به دنبال داشت. آن‌ها تاکید کردند که حکم صادره علیه توماج صالحی با اتهامات مندرج در پرونده، هیچ هم‌خوانی ندارد و صدور چنین احکامی فقط برای ایجاد رعب و وحشت در جامعه است. یکی از حقوقدانان و فعالان حقوق بشر در این رابطه گفته است:
«حکومت ایران واکنشی عمل می‌کند و نگاه می‌کند که در انواع محاصره اقتصادی و نارضایتی مردم قرار دارد و از حل مشکلات مردم عاجز است و بقای خودش را در ایجاد ترس در بین مردم می‌بیند.»
وکلا و فعالان حقوق بشر بر این باورند که اتهاماتی که به توماج صالحی منتسب کرده‌اند هیچ مصداق عملی ندارد و حکم اعدام برای این هنرمند فقط به‌دلیل عصبانیت و ناتوانی رژیم ایران برای پاسخگویی به انتظارات و خواسته‌های جامعه صادر شده است. «بی‌بی‌سی1» یکی از دوستان توماج صالحی که در جریان روند جلسه دادگاه توماج بوده، گفته است:
«محمدرضا توکلی، قاضی صادر کننده حکم اعدام توماج در دادگاه گفته بود دیوان عالی کشور با عطوفت عمل کرده و ما در دادگاه انقلاب اصفهان شدت عمل بیشتری به خرج می‌دهیم. محمدرضا توکلی فردی به شدت کم‌سواد است و تمایل زیادی به ارتقا در قوه قضاییه دارد. برای همین کارهایی غیرقانونی را مثل تبدیل وثیقه به بازداشت موقت به‌طور خودسرانه انجام داده و در پرونده توماج هم به دلیل قدرت‌طلبی و با این هدف که به چشم بالادستی‌هایش بیاید، اتهامات توماج را از سه اتهام به ۱۰ اتهام افزایش داد.» «ایران اینترنشنال»
حتی سایت حکومتی ستاره صبح نیز درباره بی‌پایه بودن حکم اعدام توماج صالحی به‌نقل از محمدعلی ابطحی نوشته است:
«این حکم رویکردی سلیقه‌ای است و نظر شخصی در صدور آن به کار رفته، به طوری که بیانیه‌های قوه قضاییه نیز به همین صورت نشان می‌دهد و می‌بینیم بسیاری از درون بدنه دستگاه قضا عدم اجرای حکم توماج را پیگیری می‌کنند. انتظار می‌رود این حکم اجرا نشود. چرا که چنین احکامی برای ملت و کشور هزینه در بر دارد. صدور حکم اعدام برای یک خواننده رپ نشان از نوعی بلبشو و به هم ریختگی است که اگر جمع نشود برای کشور هزینه خواهد داشت. بسیاری از کارهای این طیف تندرو در تاریخ سیاسی ایران سابقه نداشته ولی ما نتایج تفکر آن‌ها را تجربه کرده‌ایم. حکم اعدام برای خوانندگی معنا ندارد. شاید حرف هایی مطرح شود تا این حکم موجه جلوه داده شود ولی برای صدور حکم افساد فی الارض باید مفسده در سطحی گسترده انجام شده باشد اینکه کسب در خفا چه می کند و چه فکری می کند و مواردی از این دست مصداق مفسده برای حکم افساد فی الارض نیست...» «ستاره صبح»
بازتاب‌ها و موج محکومیت‌ها
انتشار خبر صدور حکم اعدام توماج صالحی، بازتاب‌های گسترده‌ای در داخل و در سطح بین‌المللی به دنبال داشت. ایرانیان مقیم خارج کشور از آمریکا و اروپا و استرالیا از جمله در شهرهای پراگ پایتخت جمهوری چک، ژنو سوئیس، در آلمان شهرهای هامبورگ، کلن، هانوفر و دوسلدورف، در سوئد شهرهای مالمو و استکهلم، در آمریکا شهرهای نیویورک، واشنگتن و سانفرانسیسکو، همچنین در کپنهاگ پایتخت دانمارک، و ایرانیان مقیم کانادا در شهرهای مونترال و ونکوور، همچنین شهرهای ولینگتون نیوزلند آدلاید استرالیا، و ایرانیان ساکن در برخی از شهرها فرانسه به خیابان‌ها آمده و دست به تظاهرات زدند و حکم اعدام توماج صالحی را محکوم کرده و علیه رژیم ایران شعار دادند.
مقامات و شخصیت‌های کشورهای مختلف نیز حکم اعدام توماج صالحی را شدیداً محکوم کردند، از جمله جیک سالیوان مشاور امنیت ملی کاخ سفید، میشل تیلور سفیر آمریکا در شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد«یورو نیوز1»
کمیسیاریای عالی حقوق بشر سازمان ملل متحد، خواهان لغو حکم اعدام توماج صالحی و آزادی فوری و بدون قید و شرط او شد. این نهاد سازمان ملل همچنین تاکید کرد تمام کسانی که به‌خاطر آزادی عقیده و بیان خود، از جمله بیان هنری زندانی می‌شوند باید فوراً آزاد شوند. «یورو نیوز2»
همچنین هیئت حقیقت‌یاب سازمان ملل، گزارشگران ویژه سازمان ملل برای نظارت بر وضعیت حقوق بشر در ایران و چندین نهاد بین‌المللی دیگر، به‌طور جداگانه حکم اعدام توماج صالحی را محکوم کرده و خواهان آزادی فوری و بدون قید و شرط او شدند.
بسیاری از فعالان و تشکل‌های صنفی نیز حکم اعدام توماج صالحی را محکوم کردند، از جمله شماری از فعالان صنفی معلمان در استان البرز که با صدور بیانیه‌ای ضمن محکوم کردن این حکم اعدام نوشتند که پرونده‌ی ننگین حکومت اسلامی هر روز سیاه‌تر می‌شود. «صدای آمریکا»
شورای بازنشستگان ایران نیز با صدور بیانیه‌ای ضمن محکوم کردن حکم اعدام توماج صالحی، خواستار آزادی او شدند. «صدای آمریکا2»
موضع سخنگوی مجاهدین
سخنگوی سازمان مجاهدین خلق ایران نیز درباره صدور حکم اعدام توماج صالحی نوشت:
«مضحکه قضاییه جلادان و بازی‌کردن با حکم جنایتکارانه اعدام هنرمند و زندانی سیاسی توماج صالحی که حتی در چارچوب قوانین همین رژیم هیچ موضوعیتی ندارد، سناریوسازی مبتذل برای منحرف کردن افکار عمومی از قانون مک‌کال و ۶ لایحه جوف آن است که یک گام کیفی علیه رژیم اعدام و قتل‌عام محسوب می‌شود. واضح است که رژیم از این سناریو علاوه بر تهدید به قربانی کردن توماج، برای تحت‌الشعاع قرار دادن موج اعدام‌ها از جمله ۱۹ اعدام در روزهای یکشنبه و چهارشنبه این هفته بهره‌برداری می‌کند. اعدام‌های اعلام شده در ۲هفته اخیر ۳۹فقره است.» «مجاهدین»
موضع هنرمندان
بسیاری از هنرمندان و چهره‌های مشهور هنری، با انتشار پیام‌هایی همراه با تصاویر و آهنگ‌های توماج صالحی، در حساب‌های کاربری خود در فضای مجاز و شبکه‌های اجتماعی خواهان آزادی این خواننده‌ی زندانی سیاسی شدند. «صدای آمریکا»
در روز ۱۰ اردیبهشت‌ماه نیز ۳۰۰ تن از هنرمندان عرصه‌ی موسیقی ایران با صدور بیانیه‌ای از توماج صالحی حمایت کردند و در واکنش به صدور حکم اعدام برای توماج، تأکید کردند که جهان نظاره‌گر است و هنر رها از هر زنجیری است. توماج صالحی نواگر نوای خفته در گلو و خواسته‌های به‌حق نسلی از ایرانیان است که برای یک زندگی معمولی در وطن خویش، به‌طور مسالمت‌آمیز فعالیت می‌کند. امضاءکنندگان این بیانیه خواستار لغو حکم اعدام و آزادی بی‌قید و شرط توماج صالحی و همه هنرمندان زندانی و مردم معترض شدند. «صدای آمریکا2»
واکنش زندانیان سیاسی
همچنین ۱۰ زندانی سیاسی در روز یکشنبه ۹ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۳، در نامه‌ی سرگشاده‌ای از زندان قزلحصار کرج، توماج صالحی را هنرمند حق‌طلب مبارز خواندند و ضمن محکوم کردن صدور حکم اعدام او، اعلام کردند که حکم اعدام توماج صالحی نوک کوه یخ نقض فاحش حقوق بشر در ایران است. در بخشی از نامه‌ی این زندانیان سیاسی آمده است:
«توماج امروز اسم مستعار و برملاکننده همه بی‌نام و نشان‌هایی است که این روزها، هفته‌ها و ماه‌های اخیر در گمنامی و معصومیت حلق‌آویز و اعدام شدند. به چه بهانه‌های واهی و در چه نوع بیدادگاه‌هایی جوانان و مردم ایران را با نقض فاحش حقوق بشر به چارمیخِ سبعیت خود می‌کشند.»
نویسندگان این نامه عبارتند از: سعید ماسوری، سپهر امام‌جمعه، سامان یاسین، زرتشت احمدی راغب، احمدضا حائری، حمزه سواری، لقمان امین‌پور، میثم دهبان‌زاده، رضا محمدحسینی و رضا سلمان‌زاده«رادیو فردا»
جوایز توماج صالحی
آهنگ‌های توماج صالحی در رسانه‌های اجتماعی داخلی و خارجی، بازتاب گسترده‌ای داشته و مورد توجه زیادی قرار گرفته است. سازمان گلوبال میوزیک اواردز، در سال ۲۰۲۳، به‌خاطر آهنگ فال، جایزه‌ی هِرِتیک (بدعت‌گذار) را در بخش ترانه اعتراضی-کنشگری به توماج صالحی اهداء کرد.
توماج صالحی به‌خاطر حمایت فعالانه از آزادی بیان، حقوق بشر و ترویج صلح از طریق هنر و شعرهایش، جایزه فرهنگ مقاومت نیز در کارنامه‌ی خود دارد. او همچنین توسط سازمان «ایندکس آن سِنسِرشیپ» برنده جایزه سالانه آزادی بیان در بخش هنر را کسب کرده است. این جوایز بیان‌گر تأثیرگذاری آثار توماج در جهان موسیقی اعتراضی و اجتماعی است. «بیتوته»