۱٬۰۴۴
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
پس از مرگ اسکندر سوم مقدونی در سال ۳۲۳ قبل از میلاد، بر سر تصاحب سرزمین های فتح شده، بین فرماندهان جنگ او اختلاف ها و درگیری هایی به وجود آمد که به دیادوخوی معروف شد. سلوکوس نیکاتور که از دوستان اسکندر بود، پادشاه سرزمین های شرقی امپراتوری اسکندر، از جمله افغانستان، ایران، عراق، سوریه، لبنان و بخش هایی از ترکیه، ازبکستان، ارمنستان، ترکمنستان و تاجیکستان شد. سلوکوس برای این پادشاهی بزرگ، دو پایتخت در نظر گرفت. یکی انطاکیه ( Antioch ) در سوریه و دیگری سلوکیه ( Seleucia ) در عراق امروزی یا ( Mesopotamia ). سلوکوس ، سلسله ای را پایه گذاری کرد که تا ۲ قرن پا برجا ماند. این سلسله در دوران هنر هلنیستیکی باعث خلق آتار هنر زیادی شد که تلفیقی از هنر غربی و شرقی بود.<ref name=":2">isatc - [http://isatc.ir/about-seleucia/ سلوکیان که بودند؟ (آغاز و پایان یک امپراتوری)]</ref> | پس از مرگ اسکندر سوم مقدونی در سال ۳۲۳ قبل از میلاد، بر سر تصاحب سرزمین های فتح شده، بین فرماندهان جنگ او اختلاف ها و درگیری هایی به وجود آمد که به دیادوخوی معروف شد. سلوکوس نیکاتور که از دوستان اسکندر بود، پادشاه سرزمین های شرقی امپراتوری اسکندر، از جمله افغانستان، ایران، عراق، سوریه، لبنان و بخش هایی از ترکیه، ازبکستان، ارمنستان، ترکمنستان و تاجیکستان شد. سلوکوس برای این پادشاهی بزرگ، دو پایتخت در نظر گرفت. یکی انطاکیه ( Antioch ) در سوریه و دیگری سلوکیه ( Seleucia ) در عراق امروزی یا ( Mesopotamia ). سلوکوس ، سلسله ای را پایه گذاری کرد که تا ۲ قرن پا برجا ماند. این سلسله در دوران هنر هلنیستیکی باعث خلق آتار هنر زیادی شد که تلفیقی از هنر غربی و شرقی بود.<ref name=":2">isatc - [http://isatc.ir/about-seleucia/ سلوکیان که بودند؟ (آغاز و پایان یک امپراتوری)]</ref> | ||
پس از مرگ اسکندر شورش و طغيان در قلمرو وى شروع شد و هر يک از سرداران اسکندر با دستيابى به قسمتى از آن قلمرو، خود را جانشين اسکندر دانستند تا انکه يکى از سرداران اسکندر به نام سلوکوس توانست بر ديگران پيشى گيرد و قسمت مهمى از آسياى غربى را مطيع خود سازد و سلسلهٔ سلوکيان را تأسيس نمايد (۳۱۲ ق‌م) آنها مدت هشتاد سال بربخش بزرگى از غرب ايران سلطنت کردند ولى در قلمرو آنها تقريباً هيچگاه آرامش وجود نداشت. در اين دوره اشکانيان در شرق ايران برخاستند که منجر به جنگ‌هائى ميان آنها و سلوکيان شد. در اين دوره تمدن يونانى در ايرانيان ساکن شهرها تأثير کرد. اين تأثير در روستائيان کمتر بود. کارهاى هنرى ايران در اين دوره به سه دسته تقسيم مى‌شود: ايراني؛ يونانى و ايراني؛ يوناني.<ref>آفتاب - [http://www.aftabir.com/government/iran/history/duration/beforeislam_civilization_solookian.php سلوکیان] </ref> | |||
= پیدایش = | = پیدایش = | ||
[[پرونده:سردیس سلوکوس یکم از جنس مرمر؛ موزه لوور پاریس.jpg|بندانگشتی|سردیس سلوکوس یکم از جنس مرمر؛ موزه لوور پاریس]] | |||
پس از مرگ اسکندر (۳۲۳ (پیش از میلاد)) فتوحاتش میان سردارانش تقسیم شد و بیشتر متصرفات آسیایی او که ایران هستهٔ آن بود به سلوکوس اول رسید. به این ترتیب ایران تحت حکومت سلوکیان در آمد. پس از مدتی پارتها نفوذ خود را گسترش دادند و سرانجام توانستند عاملی برای نابودی سلوکیان شوند. | پس از مرگ اسکندر (۳۲۳ (پیش از میلاد)) فتوحاتش میان سردارانش تقسیم شد و بیشتر متصرفات آسیایی او که ایران هستهٔ آن بود به سلوکوس اول رسید. به این ترتیب ایران تحت حکومت سلوکیان در آمد. پس از مدتی پارتها نفوذ خود را گسترش دادند و سرانجام توانستند عاملی برای نابودی سلوکیان شوند. | ||
| خط ۳۳: | خط ۳۶: | ||
* سلوکوس دوم ۲۴۶-۲۲۵/۲۲۶) | * سلوکوس دوم ۲۴۶-۲۲۵/۲۲۶) | ||
* سلوکوس سوم (۲۲۵/۲۲۶-۲۲۳) | * سلوکوس سوم (۲۲۵/۲۲۶-۲۲۳) | ||
* آنتیوخوس سوم (۲۲۳-۱۸۷) | *[[پرونده:تندیس آنتیوخوس سوم در موزهٔ لوور.jpg|بندانگشتی|تندیس آنتیوخوس سوم در موزهٔ لوور]]آنتیوخوس سوم (۲۲۳-۱۸۷) | ||
* سلوکوس چهارم (۱۸۷-۱۷۵) | * سلوکوس چهارم (۱۸۷-۱۷۵) | ||
* آنتیوخوس چهارم (۱۷۵-۱۶۴) | * آنتیوخوس چهارم (۱۷۵-۱۶۴) | ||
| خط ۱۰۵: | خط ۱۰۸: | ||
در سال ۱۶۸ قبل از میلاد، در پی بی احترامی آنتیوخوس چهارم به یکی از معابد اورشلیم، یهودیان حشمونی ساکن در آنجا، ارتش چریکی بزرگی تدارک دیده و با رهبری یهودا که به ماکابی نیز مشهور بود، معبد را تصرف کرده و سپس سلوکیان را از فلسطین بیرون کردند. در همان زمان، در Parni قدرت بزرگی در حال شکل گیری بود. این قدرت که با فتح ایران و مسوپوتامیا (عراق) در حال پیشروی به سمت سلوکیه بود، اشکانیان ( Parthian ) نام داشت! اشکانیان پس از فتح بسیاری از سرزمین های ایران و عراق، سرانجام در سال ۱۴۱ قبل از میلاد موفق به فتح سلوکیه، پایتخت سلوکیان شدند. امپراتوری سلوکیان که با دست درازی پادشاه ارمنستان به سوریه، تضعیف شده بود، رو به نابودی بود. پس از قتح سوریه توسط ارمنستان، دوباره پای رومی ها به سرزمین های آسیا باز شد! این بار در سال ۶۴ قبل از میلاد، یک ژنرال رومی به نام پمپی (Pompey) وارد انطاکیه ( Antioch ) شد و با فتح سوریه و بخش های باقی مانده از حکومت سلوکیان، به حکومت سلوکیان پایان داد.<ref name=":2" /> | در سال ۱۶۸ قبل از میلاد، در پی بی احترامی آنتیوخوس چهارم به یکی از معابد اورشلیم، یهودیان حشمونی ساکن در آنجا، ارتش چریکی بزرگی تدارک دیده و با رهبری یهودا که به ماکابی نیز مشهور بود، معبد را تصرف کرده و سپس سلوکیان را از فلسطین بیرون کردند. در همان زمان، در Parni قدرت بزرگی در حال شکل گیری بود. این قدرت که با فتح ایران و مسوپوتامیا (عراق) در حال پیشروی به سمت سلوکیه بود، اشکانیان ( Parthian ) نام داشت! اشکانیان پس از فتح بسیاری از سرزمین های ایران و عراق، سرانجام در سال ۱۴۱ قبل از میلاد موفق به فتح سلوکیه، پایتخت سلوکیان شدند. امپراتوری سلوکیان که با دست درازی پادشاه ارمنستان به سوریه، تضعیف شده بود، رو به نابودی بود. پس از قتح سوریه توسط ارمنستان، دوباره پای رومی ها به سرزمین های آسیا باز شد! این بار در سال ۶۴ قبل از میلاد، یک ژنرال رومی به نام پمپی (Pompey) وارد انطاکیه ( Antioch ) شد و با فتح سوریه و بخش های باقی مانده از حکومت سلوکیان، به حکومت سلوکیان پایان داد.<ref name=":2" /> | ||
== پیامد فرمانروایی سلوکیان بر ایران == | |||
اسکندر و جانشینانش شهرهای یونانی بسیاری را در سرزمین‌های اشغالی ساختند و یونانیان و مقدونیان را بدانجا کوچاندند و کوشیدند تا فرهنگ یونانی را در ایران و دیگر سرزمین‌ها رواج‌دهند. یونانی‌گرایی به ویژه در میان اشراف ایرانی و به ویژه در سرزمین‌های باختری قلمرو سلوکی گسترش یافت و از این هم‌آمیزی فرهنگی تلفیقی پدیدآمد که بر دین‌ها و آیین‌های دو طرف رویداد نیز اثر گذاشت. این یونانی‌گرایی تا زمان اشکانی هم دیده می‌شد. | |||
مشیرالدوله پیرنیا می‌گوید:«... رفتار سلوکی‌ها با ایرانیان مانند رفتار آقایان با اتباعشان بود. یا مثل رفتار مردمان غاصب به مردمان مغلوب...» | |||
همو می‌افزاید که تغییری که در سامانهٔ کشورداری ایران پدید آمد یکی آغاز ملوک طوایفی بود و دیگری عبادت پادشاه.<ref>تاریخ ایران - [http://tarikhiran.blogfa.com/category/19/%D8%B3%D9%84%D9%88%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D9%86 سلوکیان] </ref> | |||
== جستارهای وابسته == | == جستارهای وابسته == | ||