۷٬۳۴۸
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''جزیره کیش''' یکی از جزیره‌های خلیج فارس و از توابع بخش کیش، شهرستان بندر لنگه در استان هرمزگان است. جزیره کیش با مساحت ۹۱ کیلومتر مربع، خط ساحلی ۴۳ کیلومتر و شکل کلی تقریباً بیضی، در فاصله ۱۸ کیلومتری بندر گرزه (بندر آفتاب) و تقریباً در نزدیک بخش پایانی آبراه تنگه هرمز واقع است. | {{جعبه اطلاعات شهر ایران | ||
| نام‌رسمی = جزیره کیش | |||
| نام محلی = | |||
| نام‌های قدیمی = قیس | |||
| نام‌های دیگر = | |||
| فتوکلاژ = <!-- اگر از چندین تصویر در پارامتر تصویر استفاده می‌کنید، مقدار «بله» به این پارامتر بدهید. --> | |||
| تصویر = هوایی جزیره کیش.jpg | |||
| اندازه تصویر = | |||
| عنوان تصویر = جزیره کیش | |||
| عرض‌جغرافیایی = | |||
| طول‌جغرافیایی = | |||
| استان = هرمزگان | |||
| شهرستان = بندرلنگه | |||
| بخش = | |||
| سال شهرشدن = | |||
| جمعیت = | |||
| رشد جمعیت = | |||
| تراکم جمعیت = | |||
| مساحت = ۹۱/۵ کیلومتر مربع | |||
| ارتفاع = | |||
| میانگین دما = | |||
| میانگین بارش = | |||
| روزهای یخبندان = | |||
|نماینده مجلس = | |||
| شهردار = | |||
|سال تأسیس شهرداری = | |||
| ره‌آورد = | |||
| پیش‌شماره = | |||
| کد آماری = | |||
| پلاک اتومبیل = {{IRN}} | |||
| وبگاه = [http://www.kish.ir/ سازمان منطقه آزاد کیش] | |||
| نماد شهرداری = | |||
| جمله خوشامد = | |||
| پانویس = | |||
| latm = | |||
| latd = | |||
| lats = | |||
| latNS = | |||
| longd = | |||
| longm = | |||
| longs = | |||
| longEW = | |||
}}'''جزیره کیش''' یکی از جزیره‌های خلیج فارس و از توابع بخش کیش، شهرستان بندر لنگه در استان هرمزگان است. جزیره کیش با مساحت ۹۱ کیلومتر مربع، خط ساحلی ۴۳ کیلومتر و شکل کلی تقریباً بیضی، در فاصله ۱۸ کیلومتری بندر گرزه (بندر آفتاب) و تقریباً در نزدیک بخش پایانی آبراه تنگه هرمز واقع است. | |||
[[پرونده:جزیره کیش.jpg|بندانگشتی|266x266px]] | [[پرونده:جزیره کیش.jpg|بندانگشتی|266x266px]] | ||
کیش یکی از چهار منطقه دنیا است که درصد اکسیژن خالص آن از دیگر مناطق بیشتر است<ref>[https://www.kojaro.com/2016/8/30/121557/life-in-kish/ سایت کجارو]</ref> و سالانه بيش از يك ميليون نفر گردش‌گر به آن سفر می‌كنند كه از اين ميزان جمعيت، حدود ۱۵۰ هزار نفر توريست خارجی يا ايرانيان مهاجر هستند.<ref name=":0">[https://www.kishairlines.ir/introduction-kish/view/ سایت هواپیمایی کیش]</ref> | کیش یکی از چهار منطقه دنیا است که درصد اکسیژن خالص آن از دیگر مناطق بیشتر است<ref>[https://www.kojaro.com/2016/8/30/121557/life-in-kish/ سایت کجارو]</ref> و سالانه بيش از يك ميليون نفر گردش‌گر به آن سفر می‌كنند كه از اين ميزان جمعيت، حدود ۱۵۰ هزار نفر توريست خارجی يا ايرانيان مهاجر هستند.<ref name=":0">[https://www.kishairlines.ir/introduction-kish/view/ سایت هواپیمایی کیش]</ref> | ||
| خط ۱۰: | خط ۵۲: | ||
== موقعیت جغرافیایی == | == موقعیت جغرافیایی == | ||
جزیره کیش یکی از زیباترین جزایر خلیج فارس می‌باشد که در ۱۸ کیلومتری کرانه جنوبی ایران و فاصله ۳۰۰ کیلومتری بندرعباس قرارگرفته است. فاصله کيش تا تهران از راه هوائی ۱۰۵۲ کيلومتر و از راه زمينی ۱۶۰۰ کيلومتر است. جزیره کیش دارای ۱۵ کیلومتر طول در محور شرقی – غربی و ۷ کیلومتر عرض در محور شمالی – جنوبی می‌باشد. جزیره کیش تقریباً مسطح است و در جهت ساحل غربی – به ساحل شرقی (فاصله ی مجتمع مرجان – ميدان هور) ، ۴۵/۱۵ کيلومتر طول دارد. بيشترين عرض جزيره در راستای ساحل جنوبی به ساحل شمالی (فاصله بندرگاه گمرک– فانوس دريائی) ۵/۷ کيلومتر است. سطح جزيره فاقد توپوگرافی ويژه مانند پديده کوه و حتی تپه مرتفع است.<ref name=":0" [http://https://www.kishairlines.ir/introduction-kish/view/ سایت هواپیمایی کیش]/> ارتفاع نسبی جزیره از سطح دریا حدود ۳۲ متر و بلندترین نقطه آن که در شرق جزیره واقع است حدود ۴۵ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. از اين رو جهت کرانه‌ها با شيب نسبتاً ملايمی به دريا منتهی مي‌شود. | جزیره کیش یکی از زیباترین جزایر خلیج فارس می‌باشد که در ۱۸ کیلومتری کرانه جنوبی ایران و فاصله ۳۰۰ کیلومتری بندرعباس قرارگرفته است. فاصله کيش تا تهران از راه هوائی ۱۰۵۲ کيلومتر و از راه زمينی ۱۶۰۰ کيلومتر است. جزیره کیش دارای ۱۵ کیلومتر طول در محور شرقی – غربی و ۷ کیلومتر عرض در محور شمالی – جنوبی می‌باشد. جزیره کیش تقریباً مسطح است و در جهت ساحل غربی – به ساحل شرقی (فاصله ی مجتمع مرجان – ميدان هور) ، ۴۵/۱۵ کيلومتر طول دارد. بيشترين عرض جزيره در راستای ساحل جنوبی به ساحل شمالی (فاصله بندرگاه گمرک– فانوس دريائی) ۵/۷ کيلومتر است. سطح جزيره فاقد توپوگرافی ويژه مانند پديده کوه و حتی تپه مرتفع است.<ref name=":0" [http://https://www.kishairlines.ir/introduction-kish/view/ سایت هواپیمایی کیش]/> ارتفاع نسبی جزیره از سطح دریا حدود ۳۲ متر و بلندترین نقطه آن که در شرق جزیره واقع است حدود ۴۵ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. از اين رو جهت کرانه‌ها با شيب نسبتاً ملايمی به دريا منتهی مي‌شود. | ||
== پیدایش == | == پیدایش == | ||
حدود ۲۰۰ میلیون سال پیش در ادامه حرکات صفحه‌ای عظیم قاره‌ها و فشار آنها بر هم که با چین‌خوردگی‌ها و پدیده کوه‌زایی همراه بود، شبه جزیره عربستان همراه با صفحه قاره آفریقا به سوی شمال حرکت کرد و در نتیجه (حدود ۶۵ ملیون سال پیش) از آفریقا جدا شد و به آسیا متصل گردید. | حدود ۲۰۰ میلیون سال پیش در ادامه حرکات صفحه‌ای عظیم قاره‌ها و فشار آنها بر هم که با چین‌خوردگی‌ها و پدیده کوه‌زایی همراه بود، شبه جزیره عربستان همراه با صفحه قاره آفریقا به سوی شمال حرکت کرد و در نتیجه (حدود ۶۵ ملیون سال پیش) از آفریقا جدا شد و به آسیا متصل گردید. | ||
فشار ناشی از اثر این تحرک که از جنوب غربی به ایران وارد شد، باعث چین‌خوردگی عظیم این بخش از فلات ایران به صورت ارتفاعات زاگرس گردید و رشته کوه‌های آن عمود بر راستای این فشار یعنی در جهت شمال غربی به جنوب شرقی بوجود آمد. ارتفاع کوه‌های زاگرس حاصل از این حرکات کوه‌زایی، به تدریج در خلیج فارس کم شده و ادامه آن در اعماق آب‌های خلج فارس به صورت چین‌خوردگی‌‌هایی در زیر آب پنهان می‌گردد. جزیره کیش و سایر جزیره‌های تنگه هرمز در خلیج فارس بخشی از تاقدیس‌های این چین‌خوردگی‌ها و از سازه‌های زاگرس هستند. | فشار ناشی از اثر این تحرک که از جنوب غربی به ایران وارد شد، باعث چین‌خوردگی عظیم این بخش از فلات ایران به صورت ارتفاعات زاگرس گردید و رشته کوه‌های آن عمود بر راستای این فشار یعنی در جهت شمال غربی به جنوب شرقی بوجود آمد. ارتفاع کوه‌های زاگرس حاصل از این حرکات کوه‌زایی، به تدریج در خلیج فارس کم شده و ادامه آن در اعماق آب‌های خلج فارس به صورت چین‌خوردگی‌‌هایی در زیر آب پنهان می‌گردد. جزیره کیش و سایر جزیره‌های تنگه هرمز در خلیج فارس بخشی از تاقدیس‌های این چین‌خوردگی‌ها و از سازه‌های زاگرس هستند. | ||
| خط ۲۱: | خط ۶۲: | ||
آریان مورخ یونانی از جزیره کیش به نام کامتینا یاد کرده و بر این باور بود که در زمان اسکندر مقدونی هنگامی که نیارخوس در خلیج فارس به سیر و سفر پرداخت این جزیره به دو الهه ونوس و مرکور اختصاص داشته است. | آریان مورخ یونانی از جزیره کیش به نام کامتینا یاد کرده و بر این باور بود که در زمان اسکندر مقدونی هنگامی که نیارخوس در خلیج فارس به سیر و سفر پرداخت این جزیره به دو الهه ونوس و مرکور اختصاص داشته است. | ||
در دوره هخامنشی کیش مرکز عمده صید مروارید بین‌النهرین و هندوستان بوده و بازرگانان بزرگ دنیا به این جزیره رفت و آمد داشتند. | در دوره هخامنشی کیش مرکز عمده صید مروارید بین‌النهرین و هندوستان بوده و بازرگانان بزرگ دنیا به این جزیره رفت و آمد داشتند. | ||
در زمان اتابکان فارس، اهمیت کیش به‌حدی بوده است که والی خلیج فارس در این جزیره سکونت داشت و درآمد کیش از عشریه (نوعی عوارض) کشتی‌های تجاری، مبالغ بسیار قابل توجهی بوده است. | در زمان اتابکان فارس، اهمیت کیش به‌حدی بوده است که والی خلیج فارس در این جزیره سکونت داشت و درآمد کیش از عشریه (نوعی عوارض) کشتی‌های تجاری، مبالغ بسیار قابل توجهی بوده است. | ||
| خط ۳۰: | خط ۷۳: | ||
با این همه، هنگامی که در دهه سوم قرن هفدهم میلادی جزیره هرمز و دیگر جزایر و بنادر ایرانی خلیج فارس، به ایران بازگشت، نه تنها از اهمیت کیش بلکه حتی از اهمیت جزیره هرمز نیز کاسته شد و جای آن را موقعیت جغرافیایی واقتصادی قابل توجه بندر جدید التأسیس عباس گرفت. در این دوران کیش جزیره‌ای نیمه متروک و منزوی بود و حتی در دوره‌هایی به جایگاه دزدان دریایی خلیج‌فارس بدل شد. | با این همه، هنگامی که در دهه سوم قرن هفدهم میلادی جزیره هرمز و دیگر جزایر و بنادر ایرانی خلیج فارس، به ایران بازگشت، نه تنها از اهمیت کیش بلکه حتی از اهمیت جزیره هرمز نیز کاسته شد و جای آن را موقعیت جغرافیایی واقتصادی قابل توجه بندر جدید التأسیس عباس گرفت. در این دوران کیش جزیره‌ای نیمه متروک و منزوی بود و حتی در دوره‌هایی به جایگاه دزدان دریایی خلیج‌فارس بدل شد. | ||
کیش در دوران ناصرالدین شاه به‌عنوان تیول به قوام‌الملک شیرازی – یکی از ایل‌سالاران متنفذ فارس واگذار شد و او نیز آن را با مبلغ ۲۵۰۰ تومان به محمدرضاخان سطوت‌الممالک بستکی -حاکم لنگه- فروخت. جزیره کیش تا دوره پهلوی چندین بار خرید و فروش شد تا این که در سال ۱۳۴۰ خورشیدی دکتر منوچهر اقبال، این جزیره را به مبلغ 9 میلیون ریال از ورثه محمدرضاخان سطوت‌الممالک بستکی خریداری کرد.<ref> | کیش در دوران ناصرالدین شاه به‌عنوان تیول به قوام‌الملک شیرازی – یکی از ایل‌سالاران متنفذ فارس واگذار شد و او نیز آن را با مبلغ ۲۵۰۰ تومان به محمدرضاخان سطوت‌الممالک بستکی -حاکم لنگه- فروخت. جزیره کیش تا دوره پهلوی چندین بار خرید و فروش شد تا این که در سال ۱۳۴۰ خورشیدی دکتر منوچهر اقبال، این جزیره را به مبلغ 9 میلیون ریال از ورثه محمدرضاخان سطوت‌الممالک بستکی خریداری کرد.<ref>[http://www.hamshahrionline.ir/details/52940 همشهری آنلاین]</ref> | ||
== ویژگی‌های جغرافیای و اقلیمی == | == ویژگی‌های جغرافیای و اقلیمی == | ||
جزیره کیش یک خشکی کوچک چون کشتی نشسته در آب های گرم و کم عمق خلیج فارس است. خرده اقلیم‌ها (میکرو کلیمای) کیش به شدت در سلطه پدیده‌های ناشی از بستر بزرگ آبی است که دامنه نوسان تغییرات دمای شبانه روزی آن در ایام سال بسیار کم است. فشار بخار آب جزیره در بیشتر ایام سال غالباً در حدی بسیار بالا اسـت (رطوبت نسبی ۵۰ – ۶۰ درصد). اختلاف دمای متوسط روزانه جزیره در طول سال کم‌تر از ۹ – ۱۰ درجه است و سقوط دما، هیچ‌گاه در حد یخبندان یا صفر نیست. بر اساس داده‌های هواشناسی، مقدار متوسط رطوبت در هر کیلوگرم هوای گرم و خشک جزیره در دی ماه ۱۵ گرم و تیرماه حدود ۲۵ گرم است. هوای کیش در ماه‌های مهر تا فروردین، دارای گرمای ملایم و مطبوع است و در این فاصله زمانی، جزیره در شرایط زیست‌محیطی مطلوب قرار دارد. از اردیبهشت تا مهر، هوای کیش گرم و شرجی و میانگین دمای روزانه جزیره در این ماه ها، تقریباً نزدیک به هم است. در اردیبهشت، چون آب دریا هنوز سرد و رطوبت نسبی پائین است، هوای کیش تقریباً خشک و باد آن ملایم، خنک و نسیم‌وار بوده و در مجموع هوای آن بهاری و لطیف و شرایط زیست‌محیطی آن بسیار مطلوب است. تفاوت دما بین گرم‌ترین و سردترین ماه کیش، حدود ۱۶ درجه است. یعنی دی‌ماه دارای کم‌ترین تبخیر با نوسان ۱۲ درصد و خنک‌ترین و خشک‌ترین ماه جزیره و مردادماه با بیشترین میزان تبخیر و با تغییر و نوسان حدود ۲۸ درصد دارای بیشترین تبخیر و گرم‌ترین ماه جزیره است. تبخیر زیاد ایام مردادماه، در وقوع بارش‌های اتفاقی هر از چندگاه جزیره به‌صورت رگبارهای موسمی که متأثر از جریان هوای مرطوب اقیانوس هند در این منطقه است بی‌تأثیر نیست. باران‌های اتفاقی مردادماه که عمدتاً سیل‌آسا است و در مدتی کوتاه فرو می‌ریزند، غالباً خاک را شسته و به‌علت گرمای بالای سطح زمین، نم آنها به سرعت از خاک محو می‌گردد | جزیره کیش یک خشکی کوچک چون کشتی نشسته در آب های گرم و کم عمق خلیج فارس است. خرده اقلیم‌ها (میکرو کلیمای) کیش به شدت در سلطه پدیده‌های ناشی از بستر بزرگ آبی است که دامنه نوسان تغییرات دمای شبانه روزی آن در ایام سال بسیار کم است. فشار بخار آب جزیره در بیشتر ایام سال غالباً در حدی بسیار بالا اسـت (رطوبت نسبی ۵۰ – ۶۰ درصد). اختلاف دمای متوسط روزانه جزیره در طول سال کم‌تر از ۹ – ۱۰ درجه است و سقوط دما، هیچ‌گاه در حد یخبندان یا صفر نیست. بر اساس داده‌های هواشناسی، مقدار متوسط رطوبت در هر کیلوگرم هوای گرم و خشک جزیره در دی ماه ۱۵ گرم و تیرماه حدود ۲۵ گرم است. هوای کیش در ماه‌های مهر تا فروردین، دارای گرمای ملایم و مطبوع است و در این فاصله زمانی، جزیره در شرایط زیست‌محیطی مطلوب قرار دارد. از اردیبهشت تا مهر، هوای کیش گرم و شرجی و میانگین دمای روزانه جزیره در این ماه ها، تقریباً نزدیک به هم است. در اردیبهشت، چون آب دریا هنوز سرد و رطوبت نسبی پائین است، هوای کیش تقریباً خشک و باد آن ملایم، خنک و نسیم‌وار بوده و در مجموع هوای آن بهاری و لطیف و شرایط زیست‌محیطی آن بسیار مطلوب است. تفاوت دما بین گرم‌ترین و سردترین ماه کیش، حدود ۱۶ درجه است. یعنی دی‌ماه دارای کم‌ترین تبخیر با نوسان ۱۲ درصد و خنک‌ترین و خشک‌ترین ماه جزیره و مردادماه با بیشترین میزان تبخیر و با تغییر و نوسان حدود ۲۸ درصد دارای بیشترین تبخیر و گرم‌ترین ماه جزیره است. تبخیر زیاد ایام مردادماه، در وقوع بارش‌های اتفاقی هر از چندگاه جزیره به‌صورت رگبارهای موسمی که متأثر از جریان هوای مرطوب اقیانوس هند در این منطقه است بی‌تأثیر نیست. باران‌های اتفاقی مردادماه که عمدتاً سیل‌آسا است و در مدتی کوتاه فرو می‌ریزند، غالباً خاک را شسته و به‌علت گرمای بالای سطح زمین، نم آنها به سرعت از خاک محو می‌گردد. با آن که کیش روی گنبد نمکی قرار دارد، ولی برخلاف جزایر دیگر (مانند قشم)، هنوز رأس گنبدهای نمکی زیرین آن زیاد بالا نیامده است و بنابراین خوشبختانه وضع زمین‌شناختی جزیره به نحوی است که نفوذ آنها به زیر زمین باعث بالا آمدن شوری نمی‌شود و با تمهیداتی می‌توان نزولات آسمانی را مدت‌ها پس از هر بارندگی در آب‌بندها نگهداری کرد و حداکثر استفاده از آنها را نمود (زمین‌های شور جزیره نسبت به کل مساحت آن بسیار کم است). | ||
== فرهنگ و مردم == | == فرهنگ و مردم == | ||
| خط ۱۶۹: | خط ۲۱۲: | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
<references /> | <references /> | ||
[[رده:جزیره‌های استان هرمزگان]] | |||
[[رده:شهرستان بندر لنگه]] | |||
[[رده:مناطق ویژه اقتصادی]] | |||
[[رده:جزیره‌های ایران]] | |||
[[رده:جزیره‌های ایرانی خلیج‌فارس]] | |||
[[رده:جزیره‌های خلیج‌فارس]] | |||
[[رده:شهرهای استان هرمزگان]] | |||
[[رده:جاذبه‌های گردشگری ایران]] | |||