|
|
خط ۵۸: |
خط ۵۸: |
| * مدیرعامل شرکت مهندسی مشاور تدبیر صنعت سال 1349 (1970) | | * مدیرعامل شرکت مهندسی مشاور تدبیر صنعت سال 1349 (1970) |
|
| |
|
| * مدیریت و اجرای دهها پروژهٌ فنی و عمرانی در شهرهای مختلف ایران تا سال 1357 (1979) | | * مدیریت و اجرای دهها پروژهی فنی و عمرانی در شهرهای مختلف ایران تا سال 1357 (1979) |
|
| |
|
| * معاون نخست وزیر و سخن گوی دولت موقت بازرگان | | * معاون نخست وزیر و سخن گوی دولت موقت بازرگان |
|
| |
|
| * نماینده ویژهٌ رئیس دولت موقت در مذاکرات با ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی1358 (1979) | | * نماینده ویژهی رئیس دولت موقت در مذاکرات با ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی1358 (1979) |
|
| |
|
| * سفیر ایران در کشورهای اسکاندیناوی از سال 1358 (1979) تا تاریخ بازداشت (28 آذر1358) | | * سفیر ایران در کشورهای اسکاندیناوی از سال 1358 (1979) تا تاریخ بازداشت (28 آذر1358)<ref>{{یادکرد وب|کد زبان=fa|وبگاه=www.facebook.com|نشانی=https://www.facebook.com/video.php?v=767130793357745|عنوان=Taghato|بازبینی=2018-07-12}}</ref> |
| وی در زمان نخستوزیری مهدی بازرگان، چندین مسئولیت از جمله معاونت نخستوزیری و سخنگوی دولت را بر عهده داشت. امیرانتظام یکی از مخالفین [[ولایت فقیه]] بود و برای جلوگیری از تصویب ولایت فقیه، طرح انحلال [[مجلس خبرگان قانون اساسی]] را ارائه داد که مورد تأیید بازرگان و اکثریت<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=یادآور|کد زبان=|تاریخ=۴ اسفند ۱۳۹۵|نشانی=http://www.isna.ir/news/92111409768/|عنوان=وعده آب وبرق مجانی}}</ref> قاطع وزرا قرار گرفت، اما با واکنش [[روحالله خمینی]] و هوادارانش، به سرانجام نرسید. او همچنین به عنوان سفیر ایران در [[اسکاندیناوی]] و نماینده ویژه رئیس دولت در مذاکره با کشورهای [[اتحاد جماهیر شوروی]] و [[آمریکا]] فعالیت کردهاست.
| | هنگامی که عباس امیرانتظام به عنوان سفیر در اسکاندیناوی مشغول به کار بود، پس از [[گروگانگیری در سفارت ایالات متحده آمریکا]]، او را به ایران احضار کرده و به اتهام ارتباط با آمریکا محاکمه کردند. پس از اشغال سفارت آمریکا، نیروهای حزباللهی با ادعای دستیابی به اسناد اقدام به دستگیری بسیاری کردند. |
|
| |
|
| در زمانی که امیرانتظام به عنوان سفیر در اسکاندیناوی مشغول کار بود، پس از [[گروگانگیری در سفارت ایالات متحده آمریکا]]، او را به ایران احضار کردند و به اتهام ارتباط با آمریکا محاکمه کردند. [[دانشجویان مسلمان پیرو خط امام|دانشجویان تسخیرکننده سفارت آمریکا]] معتقد بودند که وی جزو عوامل آمریکا در دولت موقت بود.
| | یکی از شواهدی که ضد او مطرح شد این بود که [[سفیر ایالات متحده آمریکا در ایران|سفیر آمریکا]] در نامهٔ خود به او، نوشته «آقای عباس امیرانتظام عزیز» در حالی که بهکارگیری واژهٔ ''عزیز'' جزء عُرف [[روابط بینالملل]] است.<ref>{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی=کاتوزیان |نام= همایون|کتاب=ایرانیان | ناشر= |سال= |شابک=}} - دو فصل آخر این کتاب در ایران سانسور شده اما کاتوزیان آن دو را در سایت رسمی خود منتشر کرده و در فصل یکی مانده به آخر (عنوان فصل: جمهوری اسلامی) به بررسی این موضوع پرداخته. سایت رسمی همایون کاتوزیان: homakatouzian.com</ref> |
|
| |
|
| یکی از شواهدی که ضد او مطرح شد این بود که [[سفیر ایالات متحده آمریکا در ایران|سفیر آمریکا]] در نامهٔ خود به او، نوشته «آقای عباس امیرانتظام عزیز» در حالی که بهکارگیری واژهٔ ''عزیز'' جزء عُرف [[روابط بینالملل]] است.<ref>{{یادکرد کتاب |نام خانوادگی=کاتوزیان |نام= همایون|کتاب=ایرانیان | ناشر= |سال= |شابک=}} - دو فصل آخر این کتاب در ایران سانسور شده اما کاتوزیان آن دو را در سایت رسمی خود منتشر کرده و در فصل یکی مانده به آخر (عنوان فصل: جمهوری اسلامی) به بررسی این موضوع پرداخته. سایت رسمی همایون کاتوزیان: homakatouzian.com</ref> امیرانتظام به [[اعدام]] محکوم شد اما با تلاشهای بازرگان، حکم او به [[حبس ابد]] تقلیل یافت. در چند سال اخیر به دلیل شدت بیماری و نیز جراحیهای پیدرپی، در خانهٔ خود تحت نظر و محصور بود.<ref>مصاحبهٔ عباس امیرانتظام با برنامهٔ «صفحهٔ آخر» صدای آمریکا</ref> او خواستار تغییر نظام سیاسی ایران از طریق برگزاری همهپرسی بود و از مخالفین مهم جمهوری اسلامی به حساب میآمد.{{مدرک}}
| | امیرانتظام به [[اعدام]] محکوم شد اما با تلاشهای بازرگان، حکم او به [[حبس ابد]] کاهش یافت. عباس امیرانتظام پس از آزادی نیز همواره به دلیل بیماری و جراحتهای ناشی از زندان و شکنجه ناتوان و در خانه خود محصور بود. <ref>مصاحبهٔ عباس امیرانتظام با برنامهٔ «صفحهٔ آخر» صدای آمریکا</ref> |
|
| |
|
| == زندگینامه == | | == فعالیتهای سیاسی == |
| امیرانتظام در سال ۱۳۱۱ در [[تهران]] به دنیا آمد. نام خانوادگی او تا دوران جوانی، «روافیون» بود که در حدود دهه سی خورشیدی آن را تغییر داد.<ref>رویدادها و داوری ۱۳۳۹–۱۳۲۹، / خاطرات مسعود حجازی تهران،: نیلوفر، ۱۳۷۵.</ref> وی متأهل و دارای سه فرزند بود. همسر دوم وی الهه امیرانتظام (میزانی) است که در ۱۶ اسفند ۱۳۷۵ و هنگامی که در مرخصی از زندان بود با او ازدواج کرد. در آذر ۱۳۹۳ او در نمایشگاه نقاشی [[محمد نوریزاد]] اعلام کرد که دختر بزرگ او ۴۳ ساله، پسر بزرگ او ۴۰ ساله و پسر دوم او ۳۷ سالهاند و او ۳۷ سال است که فرزند خود را ندیدهاست.<ref>{{یادکرد وب|کد زبان=fa|وبگاه=www.facebook.com|نشانی=https://www.facebook.com/video.php?v=767130793357745|عنوان=Taghato|بازبینی=2018-07-12}}</ref>
| |
|
| |
|
| وی دارای [[فوق لیسانس]] [[مهندسی برق]] و ماشین از [[دانشکده فنی دانشگاه تهران]] در سال ۱۳۳۴، گواهینامه بتن از [[پاریس]] ۱۳۴۲ و [[فوق لیسانس]] در سازه ساختمان از [[دانشگاه برکلی]] [[آمریکا]] (۱۳۴۳–۱۳۴۵) بود.
| |
|
| |
| == برخی سوابق ==
| |
| * [[مدیرعامل]] شرکت مهندسی مشاور تدبیر صنعت سال ۱۳۴۹
| |
| * معاون نخستوزیر و سخنگوی [[دولت موقت]] [[مهدی بازرگان|بازرگان]]
| |
| * نماینده ویژه رئیس دولت موقت در مذاکرات با [[ایالات متحده]] و [[اتحاد جماهیر شوروی]] ۱۳۵۸
| |
| * [[سفیر]] ایران در کشورهای اسکاندیناوی از سال ۱۳۵۸ تا تاریخ بازداشت (۲۸ آذر ۱۳۵۸)
| |
|
| |
| == فعالیتهای سیاسی و اجتماعی ==
| |
| === آغاز فعالیتها ===
| |
| [[پرونده:PM Bazargan after landing.jpg|بندانگشتی|300px|چپ|امیرانتظام و اوایل مسئولیت]] | | [[پرونده:PM Bazargan after landing.jpg|بندانگشتی|300px|چپ|امیرانتظام و اوایل مسئولیت]] |
| امیر انتظام در سال ۱۳۲۷ ضمن تحصیل در [[دارالفنون|دبیرستان دارالفنون]] جذب [[جنبش ملی شدن صنعت نفت]] به رهبری [[دکتر مصدق]] شد. در سال ۱۳۳۲ نامه اعتراضیه [[نهضت مقاومت ملی ایران]] نسبت به [[کودتای ۲۸ مرداد]] را در تهران به [[نیکسون]] داد و تا سال ۱۳۴۲ [[مهدی بازرگان]] را در فعالیتهای سیاسی همراهی نمود. پس از آن مجدداً از سال ۱۳۴۹ تا روز دستگیری در کنار بازرگان به مبارزه پرداخت. | | عباس امیر انتظام در سال ۱۳۲۷ هنگامی که یک دانشآموز در دبیرستان دبیرستان دارالفنون بود به جنبش ملی شدن صنعت نفت به رهبری دکتر مصدق پیوست. عباس امیرانتظام در سال ۱۳۳۲ نامهای از طرف نهضت مقاومت ملی در اعتراض به کودتای ۲۸ مرداد به نیکسون داد و تا سال ۱۳۴۳ از همراهان مهدی بازرگان بود. عباس امیرانتظام جزو جریانی بود که مبارزه پارلمانتاریستی و رفرمیستی را در این دوران دنبال میکرد پس از انقلاب سفید و قیام ۱۵ خرداد این نوع مبارزات به محاق رفت و اغلب فعالان آن نیز خاموش شدند. در این دوران سازمانهایی با مشی مسلحانه شکل گرفتند. |
|
| |
|
| === فعالیتهای پس از انقلاب === | | === فعالیتهای پس از انقلاب === |
| او بعد از انقلاب بهعنوان سخنگوی دولت مهدیبازرگان و سپس سفیر ایران در [[سوئد]] و اسکاندیناوی به فعالیت پرداخت.<ref name=":0" />
| | عباس امیرانتظام پس از انقلاب مناصب مختلفی را در دولت بازرگان برعهده داشت. |
|
| |
|
| === بازداشت و محاکمه === | | === بازداشت عباس امیرانتظام === |
| [[پرونده:عباس امیرانتظام.jpg|بندانگشتی|260px|چپ|عباس امیرانتظام در [[دادگاههای انقلاب اسلامی|دادگاه انقلاب]]]] | | پس از [[گروگان گیری در سفارت آمریکا|اشغال سفارت آمریکا]] در تهران نیروهای حزباللهی مدعی شدند اسنادی یافتهاند که نشان میدهد عباس امیرانتظام جاسوس آمریکاست. یکی از این اسناد این بود که سفیر آمریکا عباس امیرانتظام را که سخنگوی دولت بود با عبارت: «آقای امیرانتظام عزیز» خطاب قرار داده است. عبارتی که یک عرف دیپلماتیک است. |
| اندکی بعد از اشغال [[سفارت آمریکا در تهران]] به دست دانشجویان پیرو خط امام، امیرانتظام در حالیکه در کشورهای اسکاندیناوی به عنوان سفیر ایران فعالیت میکرد، به تهران فراخوانده و در ۲۸ آذر ۱۳۵۸ به اتهام همکاری با سازمان جاسوسی [[سیا]] و ارتباط پنهانی با آمریکا بازداشت شد. [[دانشجویان مسلمان پیرو خط امام]] تأکید داشتند اسناد و مدارک زیادی دال بر ارتباطهای سری امیرانتظام با آمریکاییها در اختیار دارند.{{سخ}}در جریان محاکمه وی، شیخ [[علی تهرانی]] با انتشار نامهای خطاب به [[بنیصدر]] - رئیسجمهور وقت ایران - در ۱۵ فروردین ۱۳۶۰ خواستار مداخلهٔ وی در دادگاه غیرقانونی امیر انتظام شده بود.<ref>{{یادکرد خبر|تاریخ=1981|عنوان=Iranian Jurist Questions Legality Of Ex-Deputy Premier's Spy Trial|نشانی=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9B03E3DF1E39F936A35757C0A967948260|ناشر=New York Times|زبان=en|doi=|تاریخ بازدید=|تاریخ بازبینی=2018-07-12}}</ref> در خلال دستگیری و محاکمهٔ امیرانتظام، احزاب و گروههای چپ برای تخریب چهرهٔ وی و دولت موقت [[مهدی بازرگان]]، با انتشار مقالات و بیانیههایی روی جاسوسی امیرانتظام تمرکز زیادی کردند.
| |
|
| |
|
| با این حال طبق گفتههای [[فرشته بازرگان]]، دختر مهدی بازرگان، تنها دغدغه مهدی بازرگان تا واپسین روزهای عمرش مسئله زندانی بودن امیرانتظام بودهاست که [[مهدی بازرگان]] را رنج میدادهاست و مسئله آزادی امیرانتظام را، به عنوان آرزویی ناکام یاد میکردهاست.{{سخ}}وی در تاریخ ۲۸/۹/۱۳۵۸ به اتهام توطئه برای انحلال [[مجلس خبرگان]]،<ref>عباس امیرانتظام از جمله در [http://www.jminews.com/news/fa/?ni=6007&mi=18 نامهای] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120714111245/http://www.jminews.com/news/fa/?mi=18&ni=6007 |date=۱۴ ژوئیه ۲۰۱۲ }} به حنا مخملباف در پاییز ۱۳۸۸ به این موضوع اشاره کردهاست، و ابتکار تهیهٔ «طرح انحلال مجلس خبرگان» توسط جمعی از اعضای دولت موقت را دلیل اصلی محکومیت خود میداند.</ref> مخالفت با نظام ولایت فقیه، تلاش برای ایجاد اختلاف بین فلسطینیان و لیبیاییها با [[ایران]]، فراری دادن سران رژیم سابق و ارائه اطلاعات سری به آمریکائیان دستگیر و پس از ۴۵۴ روز بازداشت در [[سلول زندان|سلول]] انفرادی، در [[دادگاههای انقلاب اسلامی|دادگاه ویژه انقلاب]] بدون حضور [[وکیل]] و [[هیئت منصفه]] به اعدام محکوم شد که با تلاش [[مهدی بازرگان]] به حبس ابد تقلیل یافت.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=۲۶ دی ۱۳۹۱|وبگاه=BBC فارسی|نشانی=http://www.bbc.com/persian/iran/2013/01/130115_l23_iran_usa_bazargan_amirentezam_talk_negotiation_iraq_war.shtml|عنوان=گزارش مذاکره پنهانی: 'آمریکا پیش از حمله عراق، دولت بازرگان را خبر کرده بود'|بازبینی=2018-07-12}}</ref> او در تمامی سالهای محکومیتش خواستار برگزاری دادگاه تجدید نظر و اعاده حیثیت خویش شده بود.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=|وبگاه=وب سایت رسمی عباس امیرانتظام|نشانی=http://www.iran-amirentezam.com/amirentezam_biography|عنوان=زندگینامه|بازبینی=2018-07-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20111007074530/http://iran-amirentezam.com/amirentezam_biography|archivedate=۷ اکتبر ۲۰۱۱|dead-url=yes}}</ref>{{سخ}}او در کتاب خاطرات خود میگوید:{{نقل قول| پس از چهار صد و پنجاه و چهار روز اقامت در سلول انفرادی بدون ملاقات با کسی در روز ۲۶ اسفند ۱۳۵۹ محاکمهاش شروع شده و در تمام این مدت از حق ملاقات و امکان مشاوره با وکیل محروم بودهاست:» تنها ارتباط من با دنیای خارج از سلول، [[روزنامه]] بود که گاهگاهی به من میدادند و من همه مطالب آن را میخواندم و در سلولم نگاه میداشتم.<ref name=ToolAutoGenRef1>[http://www.bbc.co.uk/persian/arts/020831_l-cy-entezam.shtml BBC Persian<خاطرات عباس امیر انتظام منتشر شد>]</ref>||}}
| | در حقیقت [[گروگان گیری در سفارت آمریکا]] با هدف سرکوب لیبرالها و همچنین سازمان مجاهدین خلق انجام شد. این گروگانگیری به نیروهای حامی خمینی این امکان را میداد تا خود را سردمدار مبارزه با آمریکا نشان داده و سپس از شعارهای ضدامپریالیستی برای مقابله با بحرانهای داخلی استفاده کنند. |
|
| |
|
| امیرانتظام ادامه میدهد: در این حال اختلاف شدیدی نیز بین [[بنی صدر]]، رئیسجمهور وقت و شورای انقلاب بروز کرده بود و در چنین جو پرتلاطم و وحشت آوری تصمیم گرفته شد که مرا در روز ۲۶ اسفند محاکمه و در روز ۲۹ اسفند اعدام کنند اما یک روز قبل از شروع دادگاه بنا به پیشنهاد [[مهدی بازرگان]] که پس از استعفا از نخستوزیری، نماینده مجلس در دوره اول و نیز عضو شورای انقلاب بود، قرار شد که برای حل اختلافات بین رئیسجمهور و [[شورای انقلاب]] یک کمیسیون سه نفری با عضویت دکتر [[بهشتی]]، [[شهابالدین اشراقی|اشراقی]] و [[محمد یزدی]] تشکیل شود.»
| | بعد از اشغال سفارت آمریکا در تهران وی به تهران فراخوانده شده و دستگیر شد.{{سخ}}در جریان محاکمه وی، شیخ [[علی تهرانی]] با انتشار نامهای خطاب به [[بنیصدر]] - رئیسجمهور وقت ایران - در ۱۵ فروردین ۱۳۶۰ خواستار مداخلهٔ وی در دادگاه غیرقانونی امیر انتظام شده بود.<ref>{{یادکرد خبر|تاریخ=1981|عنوان=Iranian Jurist Questions Legality Of Ex-Deputy Premier's Spy Trial|نشانی=http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9B03E3DF1E39F936A35757C0A967948260|ناشر=New York Times|زبان=en|doi=|تاریخ بازدید=|تاریخ بازبینی=2018-07-12}}</ref> |
|
| |
|
| محاکمه او یکی از جنجالیترین دادگاههای پس از انقلاب بودهاست. او از اولین زندانیان سیاسی محبوس در [[زندان اوین]] پس از انقلاب بود. او از منابع گزارش گالیندوپل (نماینده [[کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد]]) در سال ۷۰ پیرامون وضعیت [[حقوق بشر]] در زندانهای ایران بودهاست.
| | طبق گفتههای [[فرشته بازرگان]]، دختر مهدی بازرگان، تنها دغدغه او تا واپسین روزهای عمرش زندانی بودن امیرانتظام بودهاست که [[مهدی بازرگان]] را رنج میدادهاست.{{سخ}} |
|
| |
|
| === مصاحبه با روزنامه جامعه === | | === مصاحبه با روزنامه جامعه === |
| وی در مصاحبه با [[روزنامه جامعه]] (توسط [[ابراهیم نبوی]]) که ۷، ۸، و ۹ اردیبهشت ۷۷ منتشر شد دربارهٔ اتهام جاسوسی آمریکا میگوید: {{نقلقول|در نوزده سال (از سال ۱۳۵۸ تا سال ۱۳۷۷) گذشته منتظر چنین فرصتی بودم که این سؤال در داخل کشور از من پرسیده شود و من بتوانم مسائل را به اطلاع هموطنانم برسانم. شما اطلاع دارید که در دولت موقت من معاون نخستوزیر، سخنگوی دولت و مسئول مذاکره و مکاتبه با تمام سفارتخانهها در داخل کشور بودم، از جمله آمریکا؛ و ما با [[آمریکا]] بیشترین قراردادها را داشتیم، چیزی حدود ۱۲۰۰ قرارداد؛ بنابراین مراجعهٔ آنها برای ارتباط با دولت بیشتر با نخستوزیری انجام شد. چه آقای [[ویلیام سالیوان|سولیوان]] بهطور شخصی یا کاردار ایشان یا از طریق مکاتباتی که با ما صورت میگرفت؛ بنابراین ملاقاتها به صورت روزانه یا چند بار در هفته انجام میشد.
| | عباس امیرانتظام پس از آزادی از زندان فعالیت سیاسی چندانی نداشت. او چند مورد مصاحبه با روزنامههای اصلاح طلب انجام داد از جمله در مصاحبه با [[روزنامه جامعه]] که توسط [[ابراهیم نبوی]] انجام شد دربارهٔ اتهام جاسوسی گفت: <blockquote>«در نوزده سال (از سال ۱۳۵۸ تا سال ۱۳۷۷) گذشته منتظر چنین فرصتی بودم که این سؤال در داخل کشور از من پرسیده شود و من بتوانم مسائل را به اطلاع هموطنانم برسانم. شما اطلاع دارید که در دولت موقت من معاون نخستوزیر، سخنگوی دولت و مسئول مذاکره و مکاتبه با تمام سفارتخانهها در داخل کشور بودم، از جمله آمریکا؛ و ما با [[آمریکا]] بیشترین قراردادها را داشتیم، چیزی حدود ۱۲۰۰ قرارداد؛ بنابراین مراجعهٔ آنها برای ارتباط با دولت بیشتر با نخستوزیری انجام شد. چه آقای [[ویلیام سالیوان|سولیوان]] بهطور شخصی یا کاردار ایشان یا از طریق مکاتباتی که با ما صورت میگرفت؛ بنابراین ملاقاتها به صورت روزانه یا چند بار در هفته انجام میشد.{{سخ}}قبل از انقلاب من در کنار آقای مهندس بازرگان بودم و به عنوان مترجم ایشان در ملاقات با آقای سولیوان یا سفیر [[آلمان]] یا سایر سفرایی که با ایشان ملاقات میکردند حاضر میشدم. این ملاقاتها در دفتر من انجام میشد، خود آقای بازرگان هم بودند. گاهی آقای سولیوان بودند، گاهی آقای استمپل در آن جلسات حاضر میشدند و من هم کار خودم را به عنوان مترجم انجام میدادم. ملاقات دیگری انجام شد که در آن ملاقات موسوی اردبیلی، بازرگان، سولیوان، استمپل و من بودیم. این ملاقات در منزل [[بیژن سحابی]] انجام شد.{{سخ}}منظورم این است که ما در تماس با دولتهای خارجی مثل دولت [[آلمان]]، [[روسیه]] یا [[آمریکا]] دیدگاههای آنها را در مییافتیم، این ملاقاتها بین [[مهندس بازرگان]] با سفرای این کشورها اتفاق میافتاد و من به عنوان مترجم در این ملاقاتها حضور داشتم.<ref name="ToolAutoGenRef22">{{یادکرد وب |url=http://www.iran-amirentezam.com/node/45 |title=مصاحبه با روزنامه جامعه در سال 1377 {{!}} وب سایت رسمی مهندس عباس امیرانتظام {{!}} Abbas Amirentezam {{!}} Amir entezam {{!}} دولت موقت {{!}} بازرگان {{!}} عباس امیرانتظام {{!}} امیرانتظام<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات --> |accessdate=۳ نوامبر ۲۰۰۷ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20071128030500/http://www.iran-amirentezam.com/node/45 |archivedate=۲۸ نوامبر ۲۰۰۷ |dead-url=yes }}</ref>ملاقاتها کاملاً رسمی و در دفتر نخستوزیری انجام میگرفت و معمولاً در حضور عدهای از همکاران من که در قسمت سیاسی کار میکردند در دفتر خودم اتفاق میافتاد. نامههایی را که نمایندگیهای دولتهای خارجی در ایران به نخستوزیری مینوشتند، من مطالعه میکردم و نتیجه را به [[مهندس بازرگان]]، نخستوزیر، اطلاع میدادم. این مسئولیت را آقای بازرگان به من داده بودند. ما با همهٔ سفارتخانهها مکاتبه میکردیم و جواب نامههای آنها را میدادیم. از جمله سفارت آمریکا. بعدها وقتی در آبان ۱۳۵۸ سفارت آمریکا اشغال شد و اسمش را گذاشتند [[سفارت آمریکا|جاسوس خانه]]، تمام مکاتباتی را که از آنجا به دست آوردند، به عنوان اسناد لانهٔ جاسوسی تلقی کردند، در حالی که این اسناد مکاتباتی رسمی و قانونی است که بین دولت آمریکا و دولت ایران انجام شده و بخشی از آنها را من از طرف نخستوزیر امضاء کردم، اما آنهایی که سفارت را اشغال کردند، این نامهها را به عنوان اسناد جاسوسی علیه دولت وقت و شخص من مورد استفاده قرار دادند. مطلقاً چیز دیگری نبود، مطلقاً.»</blockquote> |
| | |
| ملاقاتها کاملاً رسمی و در دفتر نخستوزیری انجام میگرفت و معمولاً در حضور عدهای از همکاران من که در قسمت سیاسی کار میکردند در دفتر خودم اتفاق میافتاد. نامههایی را که نمایندگیهای دولتهای خارجی در ایران به نخستوزیری مینوشتند، من مطالعه میکردم و نتیجه را به [[مهندس بازرگان]]، نخستوزیر، اطلاع میدادم. این مسئولیت را آقای بازرگان به من داده بودند. ما با همهٔ سفارتخانهها مکاتبه میکردیم و جواب نامههای آنها را میدادیم. از جمله سفارت آمریکا. بعدها وقتی در آبان ۱۳۵۸ سفارت آمریکا اشغال شد و اسمش را گذاشتند [[سفارت آمریکا|جاسوس خانه]]، تمام مکاتباتی را که از آنجا به دست آوردند، به عنوان اسناد لانهٔ جاسوسی تلقی کردند، در حالی که این اسناد مکاتباتی رسمی و قانونی است که بین دولت آمریکا و دولت ایران انجام شده و بخشی از آنها را من از طرف نخستوزیر امضاء کردم، اما آنهایی که سفارت را اشغال کردند، این نامهها را به عنوان اسناد جاسوسی علیه دولت وقت و شخص من مورد استفاده قرار دادند. مطلقاً چیز دیگری نبود، مطلقاً.{{سخ}}قبل از انقلاب من در کنار آقای مهندس بازرگان بودم و به عنوان مترجم ایشان در ملاقات با آقای سولیوان یا سفیر [[آلمان]] یا سایر سفرایی که با ایشان ملاقات میکردند حاضر میشدم. این ملاقاتها در دفتر من انجام میشد، خود آقای بازرگان هم بودند. گاهی آقای سولیوان بودند، گاهی آقای استمپل در آن جلسات حاضر میشدند و من هم کار خودم را به عنوان مترجم انجام میدادم. ملاقات دیگری انجام شد که در آن ملاقات موسوی اردبیلی، بازرگان، سولیوان، استمپل و من بودیم. این ملاقات در منزل [[بیژن سحابی]] انجام شد.{{سخ}}منظورم این است که ما در تماس با دولتهای خارجی مثل دولت [[آلمان]]، [[روسیه]] یا [[آمریکا]] دیدگاههای آنها را در مییافتیم، این ملاقاتها بین [[مهندس بازرگان]] با سفرای این کشورها اتفاق میافتاد و من به عنوان مترجم در این ملاقاتها حضور داشتم.<ref name=ToolAutoGenRef2>{{یادکرد وب |url=http://www.iran-amirentezam.com/node/45 |title=مصاحبه با روزنامه جامعه در سال 1377 {{!}} وب سایت رسمی مهندس عباس امیرانتظام {{!}} Abbas Amirentezam {{!}} Amir entezam {{!}} دولت موقت {{!}} بازرگان {{!}} عباس امیرانتظام {{!}} امیرانتظام<!-- عنوان تصحیح شده توسط ربات --> |accessdate=۳ نوامبر ۲۰۰۷ |archiveurl=https://web.archive.org/web/20071128030500/http://www.iran-amirentezam.com/node/45 |archivedate=۲۸ نوامبر ۲۰۰۷ |dead-url=yes }}</ref>
| |
| }}
| |
|
| |
|
| === خروج از زندان اوین === | | === خروج از زندان اوین === |
| [[پرونده:National front 2010-2.JPG|بندانگشتی|360px|چپ|دیدار عمومی نوروزی جبهه ملی ایران - سرای استاد ادیب برومند ۱۳۸۸]]
| |
| در خواست وی برای برگزاری دادگاه تجدید نظر و [[اعاده حیثیت]] هم از سوی مقامات رد میشود. او توصیه مقامات قضایی برای نوشتن درخواست عفو در ابتدای دهه هفتاد را رد میکند، اما به تعبیر خودش چند سال بعد از زندان اوین اخراج میشود.<ref name="ToolAutoGenRef2" /> | | در خواست وی برای برگزاری دادگاه تجدید نظر و [[اعاده حیثیت]] هم از سوی مقامات رد میشود. او توصیه مقامات قضایی برای نوشتن درخواست عفو در ابتدای دهه هفتاد را رد میکند، اما به تعبیر خودش چند سال بعد از زندان اوین اخراج میشود.<ref name="ToolAutoGenRef2" /> |
|
| |
|
| === مهمترین جمله مهدی بازرگان در حمایت از امیرانتظام === | | === جمله معروف بازرگان در مورد عباس امیرانتظام === |
| زمانی که [[مسعود بهنود]] به [[تهران]] آمده بودند و برای نوشتن کتاب [[۲۷۵ روز بازرگان]] با [[مهدی بازرگان]] صحبت کرده بود و وقتی که از ایران رفت، نامهای برای امیرانتظام نوشت که: [[مهدی بازرگان]] به او گفتهاست: '''او میرود اما تا زمانی که مشکل امیرانتظام حل نشود، یک دست او از قبر بیرون است'''. [https://www.isna.ir/news/97012709626/عباس-امیرانتظام-در-داوری-اسناد]
| | مهندس مهدی بازرگان در مورد زندانی بودن عباس امیر انتظام گفته بود: |
| | |
| | '''من میروم اما تا زمانی که مشکل امیرانتظام حل نشود، یک دست من از قبر بیرون است'''. [https://www.isna.ir/news/97012709626/عباس-امیرانتظام-در-داوری-اسناد] |
|
| |
|
| === مصاحبه، پروندههای تازه، زندان و حبس خانگی === | | === مصاحبه، پروندههای تازه، زندان و حبس خانگی === |
| پس از ترور [[اسدالله لاجوردی|سید اسدالله لاجوردی]] زندانبان معروف، وی در مصاحبهای که شهریور ۷۷ با [[رادیو آمریکا]] داشت لاجوردی را «جلاد» نامید و به انتقاد از عملکرد سیداسدالله لاجوردی پرداخت. این مصاحبه منجر به تشکیل پروندهای جدید علیه وی با شکایت خانواده سیداسدالله لاجوردی به اتهام «تهمت» و مدعی العموم به اتهام «اقدام علیه امنیت ملی» شد و در سال ۱۳۷۹ مجدد به زندان اوین بازگردانده شد. اولین جلسه دادگاه وی در ۲۳ خرداد ۱۳۸۵ برگزار شد. او در دادگاه تأکید کرد: «هرآنچه در مصاحبه سال ۱۳۷۷ گفتم، حقیقت است.» دستگاه قضایی چندی بعد علیرغم زندانی کردن وی، این پرونده را بست.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=۲۱ تیر ۱۳۹۷|وبگاه=رادیو فردا|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/282457.html|عنوان=هرآنچه در مصاحبه سال 77 گفتم، حقیقت است: عباس امیرانتظام در جلسه محاکمه|بازبینی=2018-07-12}}</ref> | | پس از کشته [[اسدالله لاجوردی|اسدالله لاجوردی]] زندانبان معروف توسط [[علیاکبر اکبری]] از اعضای سازمان مجاهدین خلق ایران، عباس امیرانتظام در مصاحبه ای با [[رادیو آمریکا]] در سال ۱۳۷۷ لاجوردی را «جلاد» نامید. |
| | |
| | این مصاحبه منجر به تشکیل پروندهای جدید علیه وی شد و او در سال ۱۳۷۹ مجدد به زندان اوین بازگردانده شد. اولین جلسه دادگاه وی در ۲۳ خرداد ۱۳۸۵ برگزار شد. او در دادگاه تأکید کرد: |
| | |
| | «هرآنچه در مصاحبه سال ۱۳۷۷ گفتم، حقیقت است.» |
|
| |
|
| سال ۱۳۸۲ امیرانتظام در نامهای و مقالهای مجموع تجربیات و مطالعات خود را در جزوهای با عنوان [[رفراندوم (کتاب)|رفراندوم]] نوشت و در آن با مخالفت با طرح دو لایحه [[سید محمد خاتمی]] رئیسجمهور، به جامعه ایرانی نوشت:{{نقل قول|«[[بازنگری قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران|اصلاح قانون اساسی]] مشکلی را حل نمیکند بلکه متمدنانهترین و دموکراتترین راه حل برپائی رفراندومی برای تعیین نوع حکومت ایران زیر نظارت نهادهای بینالمللی است».}}
| | دستگاه قضایی چندی بعد علیرغم زندانی کردن وی، این پرونده را بست.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=۲۱ تیر ۱۳۹۷|وبگاه=رادیو فردا|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/282457.html|عنوان=هرآنچه در مصاحبه سال 77 گفتم، حقیقت است: عباس امیرانتظام در جلسه محاکمه|بازبینی=2018-07-12}}</ref>.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=مسعود بهنود|کد زبان=fa|تاریخ=17 دسامبر 2004|وبگاه=BBC Persian|نشانی=http://www.bbc.co.uk/persian/iran/story/2004/12/041217_v-mj-entezam-anniverssary.shtml|عنوان=بیست و پنجمین سالگرد حبس عباس امیرانتظام|بازبینی=2018-07-12}}</ref> |
| {{سخ}}بعد از انتشار این مقاله بار دیگر او راهی زندان شد. سومین دوره زندانی که در اردیبهشت سال ۸۲ با انتشار طرح رفراندوم برای تعیین حکومت به آن گرفتار شد، مهرماه همان سال و در زمانی متوقف گردید که به گواه پزشکان انواع بیماریها و نیاز به عمل جراحی فوری ماندن وی را در زندان غیرممکن کرده بود.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=مسعود بهنود|کد زبان=fa|تاریخ=17 دسامبر 2004|وبگاه=BBC Persian|نشانی=http://www.bbc.co.uk/persian/iran/story/2004/12/041217_v-mj-entezam-anniverssary.shtml|عنوان=بیست و پنجمین سالگرد حبس عباس امیرانتظام|بازبینی=2018-07-12}}</ref>
| |
|
| |
|
| === دیدار با نماینده سازمان ملل === | | === دیدار با نماینده سازمان ملل === |
| نمایندگان [[سازمان ملل]] در سال ۸۱ نیز مجدداً با امیر انتظام دیدار کردند. این برای اولین بار پس از ۷ سال بود که مقامات ایران اجازه بازدید نمایندگان [[کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد|کمیسیون حقوق بشر]] را به این سازمان دادند.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=۲۰۰۳/02/۲۳|وبگاه=BBC Persian|نشانی=http://www.bbc.co.uk/persian/iran/030223_h-entezam.shtml|عنوان=ملاقات بازرسان سازمان ملل با امیرانتظام|بازبینی=2018-07-12}}</ref> پنج عضو از «گروه کاری پیگیری بازداشتهای خودسرانه» وابسته به سازمان ملل متحد، روز شنبه ۲۶ اسفند ۸۱ دیدار خود را از ایران آغاز کردند. | | نمایندگان [[سازمان ملل]] در سال ۸۱ با امیر انتظام دیدار کردند. <ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=۲۰۰۳/02/۲۳|وبگاه=BBC Persian|نشانی=http://www.bbc.co.uk/persian/iran/030223_h-entezam.shtml|عنوان=ملاقات بازرسان سازمان ملل با امیرانتظام|بازبینی=2018-07-12}}</ref>این برای اولین بار پس از ۷ سال بود که مقامات ایران اجازه بازدید نمایندگان [[کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل متحد|کمیسیون حقوق بشر]] را به این سازمان دادند. پنج عضو از «گروه کاری پیگیری بازداشتهای خودسرانه» وابسته به سازمان ملل متحد، روز شنبه ۲۶ اسفند ۸۱ دیدار خود را از ایران آغاز کردند. |
| | |
| امیرانتظام در ۲۸ اوت ۲۰۰۸، نامهای به دبیرکل سازمان مللمتحد، [[بان کی مون]] نوشت و خواستار دخالت سازمان مللمتحد و کمک آنها در برقراری [[حقوق بشر]] و آزادی در ایران شد.
| |
|
| |
|
| === انتشار کتاب خاطرات: آنسوی اتهام === | | === انتشار کتاب خاطرات: آنسوی اتهام === |
خط ۱۳۳: |
خط ۱۲۰: |
|
| |
|
| === [[جبهه ملی ایران]] === | | === [[جبهه ملی ایران]] === |
| امیر انتظام در سال ۱۳۸۲ از سوی اعضای شرکتکننده در پلنوم [[اللهیار صالح]] به سمت عضویت در شورای مرکزی [[جبهه ملی ایران]] پذیرفته شد. در جلسه اعضای شورای مرکزی برای تعیین هیئت رهبری امیر انتظام به همراه [[ادیب برومند]]، [[پرویز ورجاوند]]، [[ناصر فربد]]، [[نظام الدین موحد]] به سمت عضو هیئت رهبری برگزیده شد. در سالهای بعد به دنبال مشکلات پیش آمده بر اثر بیماری فعالیتهای خود را در [[جبهه ملی ایران]] محدود کرد و به عنوان مشاور هیئت رهبری در جلسات حضور مییافت. | | امیر انتظام در سال ۱۳۸۲ از سوی اعضای شرکتکننده در پلنوم اللهیار صالح به سمت عضویت در شورای مرکزی [[جبهه ملی ایران]] پذیرفته شد. در جلسه اعضای شورای مرکزی برای تعیین هیئت رهبری امیر انتظام به همراه [[ادیب برومند]]، [[پرویز ورجاوند]]، [[ناصر فربد]]، [[نظام الدین موحد]] به سمت عضو هیئت رهبری برگزیده شد. در سالهای بعد به دنبال مشکلات پیش آمده بر اثر بیماری فعالیتهای خود را در [[جبهه ملی ایران]] محدود کرد و به عنوان مشاور هیئت رهبری در جلسات حضور مییافت. |
| | |
| === پیشنهاد تشکیل کنگره ملی ===
| |
| امیر انتظام در سالهای اخیر کماکان به فعالیتهای سیاسی خود ادامه دادهاست. پیشنهاد تشکیل کنگره ملی،<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=جمشید برزگر|کد زبان=fa|تاریخ=02 مارس 2006|وبگاه=BBCPersian.com|نشانی=http://www.bbc.co.uk/persian/iran/story/2006/03/060302_jb_amirentezam_proposal.shtml|عنوان=کنگره ملی؛ گامی نو یا طرحی در کنار طرحهای دیگر؟|بازبینی=2018-07-12}}</ref> در خواست از سازمان ملل برای نظارت بر [[انتخابات ریاست جمهوری]] سال ۸۴ در ایران<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=|کد زبان=fa|تاریخ=۲۱/خرداد/۱۳۸۴|وبگاه=رادیو فردا|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/302801.html|عنوان=عباس امیرانتظام از دبیرکل سازمان ملل متحد خواست برای نظارت بر انتخابات دوره نهم ریاست جمهوری اسلامی هیاتی را به ایران بفرستد|بازبینی=2018-07-12}}</ref> و تماس و حمایت از تشکلهای دانشجویی برخی از اقدامات وی است.
| |
| | |
| === حمایت از جنبش سبز ایران ===
| |
| امیر انتظام پس از سیامین سالگرد زندانی شدن خود پیامی به ملت ایران در سایت خود درج کرد و حمایت خود را از [[جنبش سبز ایران]] اعلام نمود.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده=عباس امیرانتظام|کد زبان=fa|تاریخ=۲۷ آذر ۱٣٨٨|وبگاه=اخبار روز|نشانی=http://www.akhbar-rooz.com/news.jsp?essayId=25805|عنوان=همراه مردم تا پای جان ایستادهام|بازبینی=2018-07-12|archiveurl=https://web.archive.org/web/20160305125735/http://www.akhbar-rooz.com/news.jsp?essayId=25805|archivedate=۵ مارس ۲۰۱۶|dead-url=yes}}</ref>
| |
|
| |
|
| === عیادت از محمد محمدی گیلانی === | | === عیادت از محمد محمدی گیلانی === |
| عباس امیرانتظام وقتی برای معالجه به [[بیمارستان پارس تهران|بیمارستان پارس]] میرود و زمانی که متوجه میشود [[محمد محمدی گیلانی]] (قاضی دادگاه امیرانتظام) در آن بیمارستان بستری بود به عیادت او رفت.<ref>{{یادکرد خبر|نام خانوادگی=|کوشش=|تاریخ=2015-03-15|عنوان=عیادت از مهندس امیرانتظام بعد از ۳۵سال!|نشانی=http://www.baharnews.ir/news/72255/|ناشر=پایگاه خبری بهار نیوز|زبان=fa|doi=|تاریخ بازدید=|تاریخ بازبینی=2018-07-12}}</ref> | | هنگامی که عباس امیرانتظام برای درمان به بیمارستان مراجعه کرده بود و متوجه شد قاضی محمد محمدی گیلانی که حکم اعدام هزاران نفر از مخالفان ایرانی را در سال ۶۰ و سالهای پس از آن صادر کرده بود دراین بیمارستان بستری است برای عیادت وی رفت.<ref>{{یادکرد خبر|نام خانوادگی=|کوشش=|تاریخ=2015-03-15|عنوان=عیادت از مهندس امیرانتظام بعد از ۳۵سال!|نشانی=http://www.baharnews.ir/news/72255/|ناشر=پایگاه خبری بهار نیوز|زبان=fa|doi=|تاریخ بازدید=|تاریخ بازبینی=2018-07-12}}</ref> |
|
| |
|
| == درگذشت == | | == درگذشت == |
| به گفته الهه امیرانتظام، وی صبح روز پنجشنبه ۲۱ تیر ۱۳۹۷ دچار تشنج شد و تلاش تیم پزشکی که برای احیای وی در منزل در [[تهران]] حضور یافته بودند، بینتیجه ماند و او پیش از رسیدن به بیمارستان، بر اثر [[سکته قلبی]] درگذشت.<ref>{{یادکرد خبر|کوشش=|تاریخ=2018-07-12|عنوان=عباس امیر انتظام درگذشت|نشانی=https://www.isna.ir/news/97042111421/عباس-امیر-انتظام-درگذشت|ناشر=ایسنا|زبان=fa-IR|doi=|تاریخ بازدید=|تاریخ بازبینی=2018-07-12}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.irna.ir/fa/News/82968570 |عنوان = امیرانتظام درگذشت| ناشر = |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۱۲ ژوئیه ۲۰۱۸}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = http://www.bbc.com/persian/iran-44812510 |عنوان = درگذشت عباس امیرانتظام، قدیمیترین زندانی سیاسی جمهوری اسلامی| ناشر = |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۱۲ ژوئیه ۲۰۱۸}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =https://www.radiofarda.com/a/iran-abbas-amirentezam-died/29358793.html |عنوان =عباس امیرانتظام درگذشت | ناشر = |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۱۲ ژوئیه ۲۰۱۸}}</ref><ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی = |عنوان = http://www.bbc.com/persian/iran-44804083| ناشر = عباس امیر انتظام درگذشت|تاریخ = |تاریخ بازدید = ۱۲ ژوئیه ۲۰۱۸}}</ref>
| | عباس امیرانتظام، صبح روز پنجشنبه ۲۱ تیر ۱۳۹۷ دچار تشنج شده و پیش از رسیدن به بیمارستان بر اثر [[سکته قلبی]] درگذشت.<ref>{{یادکرد وب|نویسنده = |نشانی =https://www.radiofarda.com/a/iran-abbas-amirentezam-died/29358793.html |عنوان =عباس امیرانتظام درگذشت | ناشر = |تاریخ = |تاریخ بازدید = ۱۲ ژوئیه ۲۰۱۸}}</ref> |
|
| |
|
| در نخستین سالمرگ امیرانتظام، سه فرزند او به خاطر «حبس، شکنجه و ایجاد شرایطی که موجب مرگ پدرشان» شد، علیه [[جمهوری اسلامی ایران]] در یک دادگاه فدرال آمریکا در واشینگتن شکایت کردند.<ref>{{یادکرد خبر|کوشش=|تاریخ=2019-07-12|عنوان=شکایت فرزندان امیرانتظام علیه جمهوری اسلامی ایران در یک دادگاه فدرال آمریکا|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/entzam-family-court/30050856.html|ناشر=رادیو فردا|زبان=fa-IR|doi=|تاریخ بازدید=|تاریخ بازبینی=2019-07-12}}</ref> | | در نخستین سالمرگ امیرانتظام، سه فرزند او به خاطر «حبس، شکنجه و ایجاد شرایطی که موجب مرگ پدرشان» شد، علیه [[جمهوری اسلامی ایران]] در یک دادگاه فدرال آمریکا در واشینگتن شکایت کردند.<ref>{{یادکرد خبر|کوشش=|تاریخ=2019-07-12|عنوان=شکایت فرزندان امیرانتظام علیه جمهوری اسلامی ایران در یک دادگاه فدرال آمریکا|نشانی=https://www.radiofarda.com/a/entzam-family-court/30050856.html|ناشر=رادیو فردا|زبان=fa-IR|doi=|تاریخ بازدید=|تاریخ بازبینی=2019-07-12}}</ref> |
خط ۱۶۳: |
خط ۱۴۴: |
|
| |
|
| http://newspaper.hamshahri.org/id/22873/آقای-امیرانتظام.html ما و آقای امیرانتظام؛ یادداشت ایرج اسلامی در روزنامه همشهری | | http://newspaper.hamshahri.org/id/22873/آقای-امیرانتظام.html ما و آقای امیرانتظام؛ یادداشت ایرج اسلامی در روزنامه همشهری |
|
| |
| == منابع انگلیسی ==
| |
| {{چپچین}}
| |
| * [http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,922076,00.html TIME: STALKING THE CONSPIRATORS Jul. ۲۸، ۱۹۸۰]
| |
| * [http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,922076,00.html TIME: A Nation on Trial Mar. ۲۶، ۱۹۷۹]
| |
| * [http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,922076,00.html NEW YORK TIMES: Iran's Alternative Voices Now Demand to Be Heard July 19, 1998]
| |
| {{پایان چپچین}}
| |
|
| |
| == پیوند به بیرون ==
| |
| {{جعبه پیوند به پروژههای خواهر|نویسنده=no|ویکیسفر=no|ویکیواژه=no|ویکینسک=no|ویکیگفتاورد=عباس امیرانتظام|ویکینبشته=no|ویکیانبار=Category:Abbas_Amir-Entezam|ویکیخبر=no|ویکیگونه=no}}
| |
| * [https://www.aparat.com/v/vOua2/خشت_خام_/_نوبت_سی_و_ششم_/_گفتگوی_حسین گفتگوی تصویری حسین دهباشی با عباس امیرانتظام]
| |
| * [https://web.archive.org/web/20071027053925/http://www.iran-amirentezam.com/ وبگاه رسمی]
| |
|
| |
| {{کابینه بازرگان}}
| |
|
| |
|
| {{ترتیبپیشفرض:امیرانتظام، عباس}} | | {{ترتیبپیشفرض:امیرانتظام، عباس}} |