عارف قزوینی: تفاوت میان نسخه‌ها

|نام اصلی              = ابوالقاسم قزوینی

|زمینه فعالیت          = شاعر آزادیخواه ایران  

|تاریخ تولد            = متولدقزوین ۱۲۵۸

|محل تولد              = قزوین

|محل زندگی              =  

|مختصات محل زندگی      =

|مذهب                  =  

|در زمان حکومت          =  

|لقب                    =  

|بنیانگذار              =

|سبک نوشتاری            =  

|کتاب‌ها                =  

|نمایشنامه‌ها            =

|فیلم‌نامه‌ها            =

|تخلص                  =

|همسر                  =

|شاگرد                  =

|استاد                  =

|تأثیرگذاشته بر        =  

|تأثیرپذیرفته از        =  

}}

== زندگی‌نامه ==

«شنیدن این حرف برایم کم‌تر از صاعقه نبود. دیدم عمامه به آن ننگینی و شیخ بودن به آن بدنامی هزار بار شریف تر از کلاهی است که می‌خواهند بر سرم بگذارند. تا آن‌که بر حسب امر شاه خواستند. من را در سلک فراش خلوت دربار درآورند، ولی من لباس خود را بر کلاه فراش خلوتی دربار ترجیح دادم و زیر بار این سمت نرفتم.<ref name=":1" />

== فعالیت‌های سیاسی ==

[[پرونده:عارف قزوینی1.JPG|جایگزین=عارف قزوینی|بندانگشتی|340x340پیکسل|عارف قزوینی]]

از معلمین و مربیان عارف فزوینی می‌توان اشاره کرد به حاجی صادق خرازی، آقاشیخ رضای خوش نویس، محمدرضای کتاب‌فروش و آقاشیخ علی شالی معروف به سکاک.<ref name=":1" />

== مسافرت ==

<blockquote>زنده یاد جواد بدیع‌زاده که یکی از مفاخر موسیقی ملی ایران است در مورد عارف در یکی از یادداشت‌های خود می‌نویسد:</blockquote><blockquote>”عارف را در بسیاری از مجالسی که در منزل نظام‌الدوله خواجه نوری بر پا بوده می‌دیدم، با پدرم دوستی نزدیکی داشت و مرا آقا جواد صدا می‌کرد.</blockquote><blockquote>با وجودی که از هنر هیچ‌کس تعریف و تمجید نمی‌کرد، شاید از صدای من که بسیار جوان بودم بدش نمی‌آمد، چون در این مجالس به پدرم می‌گفت: ”‌به آقا جواد بگو کمی هم او بخواند”. و عارف به اصرار میزبانش، نظام‌الدوله خواجه نوری که منت زیادی بر او داشت و عارف هم متقابلا” احترام زیادی به او می‌گذاشت شروع به خواندن می‌کرد. او حتی تصنیفی در مایه سه‌گاه دارد به نام ”افتخارالسلطنه” که همسر رسمی خواجه‌نوری و دختر ناصرالدین‌شاه قاجار بود، ساخته که مطلع آن چنین است: «افتخار همه آفاقی و محبوب منی»، با وجودی که خوانندگان دیگری که در آن مجلس حضور داشتند از آواز و صدایی بسیار بهتر و قوی‌تر نسبت به عارف برخوردار بودند ولی عارف در آن مجالس به‌واسطه این که با شور و التهاب و انقلابی دوچندان می‌خواند بیشتر گل می‌کرد. به هر حال پس از چندی عارف را در هیچ مکان و یا مجلسی ندیدم تا این که در حدود سال ۱۳۱۰ شمسی با عده‌ای از دوستان به همدان سفر کرده بودیم و در یکی از روزها برای تفریح و تفرج به دره عباس‌آباد رفته بودیم و در قهوه‌خانه‌ای کنار جوی آبی نشسته بودیم و نوازنده‌ای به‌نام حسین ذوقی که بسیار خوب تار می‌زد در کنار ما بود. کمی دورتر بر روی فرش پیرمردی را دیدیم که به حال خود مشغول بود. حسین ذوقی ساز را برداشت و شروع به نواختن کرد، ”شور” و ”دشتی” می‌زد و من هم به مقتضای زمان غزلی از حافظ را می‌خواندم و توجهی به آن پیرمرد نداشتم. پس از چندی صاحب آن قهوه‌خانه نزدیک ما آمد و گفت آن آقایی که آنجا نشسته خواهس کرده به شما بگویم اگر میل دارید چند دقیقه‌ای پیش او بنشینید، ما قبول کردیم و به طرف آن مرد مجهول رفتیم، ولی در فاصله دو سه متری وی که رسیدیم تشخیص دادم که عارف است، در کنارش نستیم، پیرمردی بود که چهره‌اش پر از چین و چروک و سر و وضعی در هم ریخته داشت به طوری که واقعا”‌شناخته نمی‌شد. او همان عارف، شاعر آزادی‌خواه و آزاده بود که به این روز افتاده بود. عارف که زمانی بلند بالا و کمی زشت منظر ولی خوش لباس بود و در تهران بود عمامه‌ای سفید بر سر داشت و پوتین بندداری به پا می‌کرد و عبایی هم بر دوش می‌انداخت اکنون حال و هوا و روزگار دگر داشت. عارف اظهار داشت:” عالم دیگری پیدا کردم که آواز و ساز و حتی شعر مناسبی از حافظ شنیدم و ادامه داد که اخیرا” هم چند تا صفحه برای من آورده‌اند که یکی دو تا آواز ضربی در بین آن‌ها بود که بد نبود و سپس از دو صفحه‌ای که در آن زمان خواندم یکی ”گرایلی” و دیگری ضربی ”دشتی” به‌نام ”جانا هزاران آفرین” و گفت نمی‌دانم بدیع‌زاده کیست که این آواز ضربی را خوانده و در این لحظه حسین ذوقی بالاخره طاقت نیاورد و بی محابا گفت:” آقا ایشان همان بدیع‌زاده‌است”‌و من بعد از آن مجبور شدم خود را به او معرفی کردم و به او گفتم: ”‌شما هم مرا می‌شناسید، با عمامه سفید و عبا شما در تهران می‌دیدم و با پدرم آشنایی داشتید و حتی با دایی من مرحوم ”سعدی‌الواعظین” آشنا و دوست بودید، من جواد پسر بدیع‌المتکلمین هستم، عارف یک‌بارده برافروخته شد و گفت:” تو فرزند آقا بدیع هستی؟!” در این هنگام بلند شدم و صورت و دست او را بوسیدم و به او گفتم تا شما را از نزدیک دیدم شناختم ولی خواهشی دارم، شما تصنیفی دارید در مایه دشتی و من آهنگ آن را کاملا”‌با ضرف مخصوص نمی‌دانم، اگر ممکن است یک بند آن را بخوانید و او بلافاصله خواهش مرا پذیرفت و شروع به خواندن بند اول تصنیف کرد که چنین است:<ref name=":0">[https://ganjoor.net/aref/tasnifha/sh10/ گنجور - از خون جوانان وطن لاله دمیده]</ref></blockquote><blockquote>گریه کن که گر سیل خون ثمر ندارد</blockquote><blockquote>ناله‌ای که ناید زنای دل اثر ندارد</blockquote><blockquote>این تصنیف را او برای کلنل محمدتقی‌خان پسیان ساخته و در مشهد کنسرت داده بود. پس از آن عارف نگاه سوزنده و مأیوس کننده‌ای به من کرد و گفت”‌”عارف مرده و من همان ”شیخ ابوالقاسم قزوینی” هستم؛ و من آن بحث را قطع کردم و حسین ساز را برداشت و باز هم در مایه ”شور”‌و ”دشتی” غزلی از حافظ با این مطلع خواندم:</blockquote><blockquote>خوشتر ز غیش و صحبت و باغ و بهار چیست</blockquote><blockquote>ساقی کجاست کو سبب انتظار چیست</blockquote><blockquote>بعد از اتمام آواز از او خداحافظی کردیم و رفتیم و دیگر او را ندیدم تا در سال ۱۳۱۲ در روزنامه‌ها خواندم که عارف مرده‌است؛ ولی در همان سال او را مرده دیدم”،</blockquote>

هنگام می و فصل گل و گشت چمن شد

نه دین داری،<blockquote>نه آیین داری ای چرخ<ref name=":0" /></blockquote>

<small>عارف قزوینی از مخالفت با دستگاه ظلم و بیدادگری حکام و زمامداران کشور که از نزدیک دیده بود کوتاهی نمی‌کرد. به‌ویژه هنگامی که مشروطیت ایران به‌دست محمدعلی میرزا تعطیل شد و عده‌ای از رجال نیز با وی هم‌قدم شدند و به‌دستور بی‌گانگان کاخ آمال و آرزوی مردم را در هم ریختند؛ طوفانی در روح وی پدید آمد</small><ref name=":2">علماوعرفا - [http://olama-orafa1393.ir/?p=7467 زندگی نامه عارف قزوینی]</ref>

هم‌چنان‌که سروده است:

کاش کابینه‌ی زلفت شود از شانه پریش // کو پریشانی ما جمله مهیا دارد

ـــــــــــــــــــــــ

[[پرونده:عارف2.jpg|جایگزین=عارف قزوینی|بندانگشتی|عارف قزوینی]]

همزمان با عارف شاعران  دیگری هم بودند که برخی از آن‌ها حتی توانایی های شاعرانه بیشتری داشته و هوادار مشروطه نیز بوده‌اند اما هیچ کدامشان از نظر وجاهت ملی به پای عارف نرسیده اند.

«آن وقت فهمیدم که در این ده پانزده سال چه قدر باید فرق کرده باشم...».<ref name=":3" />

در دوران انقلاب مشروطه عارف قزوینی بیش‌تر درتهران بود، مدتی کوتاه نیز درگیلان، اصفهان واراک به‌سر برد. وقایع انقلابی، به‌قدری عارف را تحت تأثیر قرار داده بود که بقیه مسائل زندگیش دردرجه‌ی دوم اهمیت قرار داشت. او تمامی استعداد خود را در موسیقی درخوانندگی وشاعری، وقف انقلاب می‌کرد. دکتر رضازاده شفق مینویسد:

عارف قزوینی تملق کسی را نگفت، زندگی فقیرانه‌ای داشت، هرچند گاه ازخانه‌ای به‌خانه‌ای کوچ می‌کرد، ازنابسامانی‌های ایران دست‌خوش اندوه می‌شد.<ref name=":4">[http://daneshnameh.roshd.ir/mavara/mavara-index.php?page=%d8%b9%d8%a7%d8%b1%d9%81+%d9%82%d8%b2%d9%88%db%8c%d9%86%db%8c&SSOReturnPage=Check&Rand=0 عارف قزوینی - دانشنامه رشد]</ref>

[[پرونده:مزار عارف قزوینی1.jpg|جایگزین=مزار عارف قزوینی در بوعلی سینا همدان|بندانگشتی|مزار عارف قزوینی در بوعلی سینا همدان|263x263پیکسل]]

== منابع ==

{{پانویس}}