۸٬۹۳۷
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
(۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
}} | }} | ||
[[پرونده:انقلاب مخملی ۱۹۸۹ چکسلواکی.JPG|بندانگشتی|'''انقلاب مخملی''']] | [[پرونده:انقلاب مخملی ۱۹۸۹ چکسلواکی.JPG|بندانگشتی|'''انقلاب مخملی''']] | ||
'''انقلاب | '''انقلاب مخملی، (velvet revolution) یا انقلاب رنگی (Color revolution)،''' کلیدواژهای است که از سال ۱۹۸۹ به بعد در فرهنگ سیاسی متداول شد. پس از آنکه اعتراضات مسالمتآمیز مردم چکسلواکی در نوامبر و دسامبر ۱۹۸۹ منجر به سرنگونی نظام کمونیستی و برقراری دموکراسی در این کشور شد. انقلابهای مخملی یا رنگی اغلب تغییراتی بودند که پس از فروپاشی شورشی در اقمار و یا کشورهای کوچک وابسته به آن پدید آمد. به این معنی که ضعف حاکمیت با فشارهای سیاسی خارجی و داخلی با اعتراضات کوتاه مدت منجر به برکناری حکومت شدند. | ||
به بیان دیگر انقلاب مخملی، نمایش قدرتی است بطور نسبی آرام که با کمک سازمانهای بینالمللی و وسایل ارتباط جمعی و همچنین دخالت کشورهای ذینفع برای جابجایی نخبگان و یا یک حاکمیت و جایگزینی نیروهای اپوزیسیون بجای هیات حاکمه قبلی سازماندهی میشود. | به بیان دیگر انقلاب مخملی، نمایش قدرتی است بطور نسبی آرام که با کمک سازمانهای بینالمللی و وسایل ارتباط جمعی و همچنین دخالت کشورهای ذینفع برای جابجایی نخبگان و یا یک حاکمیت و جایگزینی نیروهای اپوزیسیون بجای هیات حاکمه قبلی سازماندهی میشود. | ||
در چکسلواکی سال ۱۹۸۹ با نام انقلاب مخملی، در صربستان سال ۲۰۰۰ در گرجستان سال ۲۰۰۳ با نام انقلاب گل رز، در [[جنگ روسیه و اوکراین ۲۰۲۲|اوکراین]] سال ۲۰۰۴ بام انقلاب نارنجی و در قرقیزستان سال ۲۰۰۵ با نام انقلاب گل لاله، قدرت سیاسی حاکم به همین شکل تغییر کرد. | |||
پس از این حوادث هر حرکت مسالمتآمیز و اعتراضی که منجر به تغییر حکومت گردد را به این نام مینامند. | پس از این حوادث هر حرکت مسالمتآمیز و اعتراضی که منجر به تغییر حکومت گردد را به این نام مینامند. برخی تلاش میکنند این الگو را با وضعیت جمهوری اسلامی منطبق کنند اما اعتراضاتی صدها برابر بزرگتر و گستردهتر آنچه منجر به انقلابهای رنگی شد در ایران به هیچ نتیجهای تاکنون منجر نشده است. سازمان مجاهدین خلق سرنگونی رژیم آخوندی را همچون بسیاری از دیکتاتوریها با یک انقلاب کامل و مبارزهای سرسختانه امکانپذیر میداند.<ref>[https://kayhan.ir/fa/news/122782/%D8%AD%DA%A9%D8%A7%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%86%D8%A7%DA%AF%D9%81%D8%AA%D9%87-%D8%A7%D8%B2-%D9%81%D8%AA%D9%86%D9%87-88-%D9%82%D8%B3%D9%85%D8%AA-%D8%B4%D8%B4%D9%85 سایت روزنامهی کیهان]</ref> | ||
== تاریخچه انقلاب مخملی == | == تاریخچه انقلاب مخملی == | ||
خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
در دسامبر همین سال هاول نامزد ریاست جمهوری موقت شد و دو ماه بعد در فوریه ۱۹۹۰ او رئیس جمهور شد و نخستین انتخابات آزاد را برگزار کرد. در سال ۱۹۹۲ کشور چکسلواکی به دو کشور چک و اسلواک تقسیم شد که از سال ۱۹۹۳ تا ۲۰۰۳ هاول رئیس جمهور چک بود. پس از این تحولات این جابجایی در قدرت را انقلاب مخملی نام گذاردند. اصطلاح انگلیسی «انقلاب مخملی»، نخستین بار توسط ریتا کلیمووا، مدیرکل بخش ترجمهی پارلمان اروپا، وضع شد که منظور از آن این بود که انقلاب چکسلواکی بدون خونریزی به نتیجه رسید.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/a-peaceful-velvet-revolution/30296992.html سایت رادیو فردا فارسی]</ref> | در دسامبر همین سال هاول نامزد ریاست جمهوری موقت شد و دو ماه بعد در فوریه ۱۹۹۰ او رئیس جمهور شد و نخستین انتخابات آزاد را برگزار کرد. در سال ۱۹۹۲ کشور چکسلواکی به دو کشور چک و اسلواک تقسیم شد که از سال ۱۹۹۳ تا ۲۰۰۳ هاول رئیس جمهور چک بود. پس از این تحولات این جابجایی در قدرت را انقلاب مخملی نام گذاردند. اصطلاح انگلیسی «انقلاب مخملی»، نخستین بار توسط ریتا کلیمووا، مدیرکل بخش ترجمهی پارلمان اروپا، وضع شد که منظور از آن این بود که انقلاب چکسلواکی بدون خونریزی به نتیجه رسید.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/a-peaceful-velvet-revolution/30296992.html سایت رادیو فردا فارسی]</ref> | ||
=== انقلاب مخملی صربستان === | === انقلاب مخملی صربستان === | ||
در دوران حکومت اسلوبودان میلوسویچ رهبر ملیگرای صربستان در سال ۱۹۹۸ گروههای از جوانان و دانشجویان در قالب فعالیتهای | در دوران حکومت اسلوبودان میلوسویچ رهبر ملیگرای صربستان در سال ۱۹۹۸ گروههای از جوانان و دانشجویان در قالب فعالیتهای طنزآمیز و شوخی تحت رهبری «اتپور» («مقاومت») به مقابله با میلوسویچ پرداختند و سرکوب حکومتی به جای آنکه موجب ترس مردم شود، مایهی خنده آنها بود. این جنبش دو دستورالعمل صریح داشت یکم عدم خشونت دوم نظم و انضباط مطلق | ||
با شروع انتخابات در سال ۲۰۰۰ این گروه کمپین Gotov je ( | با شروع انتخابات در سال ۲۰۰۰ این گروه کمپین Gotov je (او تمام شد) را راه اندازی کرد. ۲ میلیون اعلامیه توزیع شد و نیروهای اپوزیسیون با نزدیک شدن به ارتش و پلیس تلاش در بیطرف کردن آنها داشتند. رقیب میلوسویج در این انتخابات واتسلاو کوشتونیتسا بود که مورد حمایت کشورهای اروپایی و اپوزیسیون بود. تبلیغات انتخاباتی نزدیک به ۲ ماه طول کشید که طی آن درگیری و تنش در کشور به شدت بالا گرفت. سرانجام انتخابات در ۲۴ سپتامبر برگزار شد. کمیسیون انتخابات اعلام کرد که هیچکدام از ۲ نامزد اصلی نتوانستهاند بیش از نیمی از آرا را کسب کنند وبه همین دلیل انتخابات به دور دوم کشیده شدهاست. بسیاری از رایدهندگان در مونتهنگرو و کوزوو این انتخابات را تحریم کردند و به همین دلیل میلوشویچ در دور دوم با اکثریت آراء اعلام پیروزی کرد. تظاهرات و اعتصابات مستمر توسط دانشجویان و معدنچیان منطقهی کولوبارا که نیمی از برق کشور را تولید میکردند شکل گرفت و منجر به گسترش اعتصاب عمومی شد. مخالفان به میلوسویچ اولتیماتوم دادند تا از قدرت کنارهگیری کند. در ۵ اکتبر همان سال، بیش از یک میلیون نفر از سراسر کشور به بلگراد آمدند و به یک راهپیمایی عظیم در پایتخت پیوستند. یک روز بعد، پلیس دیگر رژیم را حمایت نکرد، میلوسویچ شکست انتخاباتی را پذیرفت و تسلیم شد.<ref>[https://www.tribunezamaneh.com/archives/322988 سایت تریبون زمانه]</ref> | ||
=== انقلاب مخملی گل رز گرجستان === | === انقلاب مخملی گل رز گرجستان === | ||
در نوامبر ۲۰۰۳ در جریان مبارزات انتخاباتی بین ائتلاف گرجستان نو به رهبری ادوارد شواردنادزه و ائتلاف سهگانهی گرجستان به رهبری میخائیل ساکاشویلی، زوراب ژواینا (رئیس پارلمان سابق) و نینوبورجا نادزه با هم به رقابت برخاستند. حامی این ائتلاف اخیر انستیتو جامعه باز وابسته به بنیاد سوروس بود که بر مبنای نظرسنجیهای خود ائتلاف سهگانه را پیروز انتخابات اعلام کرد. اما پس از شمارش آرا ائتلاف گرجستان نو برنده اعلام شد. رقبا اعتراض کردند و دولت را متهم به تقلب نمودند. در این اعتراض توسط رسانههای غربی حمایت شدند. این ائتلاف متعاقبا فرمان به مبارزه منفی و نافرمانی مدنی داد و جنبش کامارا ۱۵۰۰۰ نفر را بسیج کرده و مقابل ساختمانهای دولتی مستقر کرد و به پلیس و ارتش گرجستان گل رز هدیه دادند. روز افتتاح پارلمان و حین سخنرانی شواردنادزه مخالفان به رهبری ساکشویلی وارد پارلمان شدند و پلیس هم ممانعتی نکرد. نهایتا با موافقت مقامات روسی شواردنادزه استعفا داد و انقلاب گل روز پیروز شد. | در نوامبر ۲۰۰۳ در جریان مبارزات انتخاباتی بین ائتلاف گرجستان نو به رهبری ادوارد شواردنادزه و ائتلاف سهگانهی گرجستان به رهبری میخائیل ساکاشویلی، زوراب ژواینا (رئیس پارلمان سابق) و نینوبورجا نادزه با هم به رقابت برخاستند. حامی این ائتلاف اخیر انستیتو جامعه باز وابسته به بنیاد سوروس بود که بر مبنای نظرسنجیهای خود ائتلاف سهگانه را پیروز انتخابات اعلام کرد. اما پس از شمارش آرا ائتلاف گرجستان نو برنده اعلام شد. رقبا اعتراض کردند و دولت را متهم به تقلب نمودند. در این اعتراض توسط رسانههای غربی حمایت شدند. این ائتلاف متعاقبا فرمان به مبارزه منفی و نافرمانی مدنی داد و جنبش کامارا ۱۵۰۰۰ نفر را بسیج کرده و مقابل ساختمانهای دولتی مستقر کرد و به پلیس و ارتش گرجستان گل رز هدیه دادند. روز افتتاح پارلمان و حین سخنرانی شواردنادزه مخالفان به رهبری ساکشویلی وارد پارلمان شدند و پلیس هم ممانعتی نکرد. نهایتا با موافقت مقامات روسی شواردنادزه استعفا داد و انقلاب گل روز پیروز شد. | ||
=== انقلاب نارنجی اوکراین === | === [[جنگ روسیه و اوکراین ۲۰۲۲|انقلاب نارنجی اوکراین]] === | ||
اوکراین بزرگترین کشور اروپا پس از روسیه است و موقعیت ژئوپلتیکی انحصاری دارد و سرپل اروپای شرقی و قفقاز و خاورمیانه است. با گسترش ناتو به شرق و نفوذ غرب در اوکراین محاصره روسیه تنگتر میشود. به همین خاطر به گفتهی نشریه نیویورک تایمز بوش برای سازماندهی انقلاب نارنجی در اوکراین حداقل ۶۵ میلیارد دلار هزینه کرد. | اوکراین بزرگترین کشور اروپا پس از روسیه است و موقعیت ژئوپلتیکی انحصاری دارد و سرپل اروپای شرقی و قفقاز و خاورمیانه است. با گسترش ناتو به شرق و نفوذ غرب در اوکراین محاصره روسیه تنگتر میشود. به همین خاطر به گفتهی نشریه نیویورک تایمز بوش برای سازماندهی انقلاب نارنجی در اوکراین حداقل ۶۵ میلیارد دلار هزینه کرد. | ||
خط ۸۲: | خط ۸۲: | ||
== انقلابات بهار عربی == | == انقلابات بهار عربی == | ||
با همین الگو تغییراتی که در کشورهای عربی پس از حوادث سال ۲۰۱۰ تونس بصورت مسلسلوار در لیبی، مصر، سوریه، یمن، سودان، موریتانی، الجزایر، کویت، اردن، مراکش، موریتانی، لبنان و عراق رخ داد را در همین رده تعریف میکردند. علیرغم تغییر حکومت در مصر و لیبی و تونس با توجه به حوادث خونینی که در برخی از این کشورها رخ داد و سرکوب خونین مردم سوریه به همکاری کشور ایران و روسیه این تعریف مشمول آنها نمیشود. | با همین الگو تغییراتی که در کشورهای عربی پس از حوادث سال ۲۰۱۰ تونس بصورت مسلسلوار در لیبی، مصر، سوریه، یمن، سودان، موریتانی، الجزایر، کویت، اردن، مراکش، موریتانی، لبنان و عراق رخ داد را در همین رده تعریف میکردند. علیرغم تغییر حکومت در مصر و لیبی و تونس با توجه به حوادث خونینی که در برخی از این کشورها رخ داد و سرکوب خونین مردم سوریه به همکاری کشور ایران و روسیه این تعریف مشمول آنها نمیشود. | ||
== نتیجه انقلابات مخملی == | |||
[[پرونده:نمودار انقلاب مخملی.JPG|بندانگشتی|نمودار انقلابات رادیکال و خشونتپرهیز از سایت رادیو زمانه]] | |||
با وجود گسترش حرکتهای خشونتپرهیز در سالهای اخیر قرن معاصر میزان موفقیت این حرکتها بدلیل اینکه دیکتاتورها مهارتهای خود را در رویارویی با معترضان و فعالان دموکراسیخواه افزایش دادهاند و حاکمیتهای دیکتاتوری در تضعیف وحدت بین مخالفان و ایجاد خشونت در صفوف آنها مهارت بیشتری پیدا کردهاند. کاهش چشمگیری داشته است. <ref>[https://www.radiozamaneh.com/737209/ سایت رادیو زمانه]</ref> | |||
برخی حکومتها مانند جمهوری اسلامی و سوریه از اساس با هر نوعی از مخالفت و اعتراض از اهرم سرکوب و کشتار استفاده میکنند و زمینهای برای حرکتهایی از این قبیل برای جابجایی در قدرت فراهم نمیکنند و از هم این رو روش مبارزه را همانطور که نلسون ماندلا گفت: به مبارزان تحمیل میکنند. | |||
== منابع == | == منابع == | ||
<span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> | <span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> | ||
<references /> | <references /> |
ویرایش