|
|
(۱۹۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) |
خط ۱: |
خط ۱: |
| ساواک
| | {{جعبه زندگینامه |
| | | اندازه جعبه = |
| | | عنوان = |
| | | عنوان ۲ = |
| | | نام =عذرا علوی طالقانی |
| | | تصویر =عذرا علوی طالقانی.JPG |
| | | اندازه تصویر = |
| | | عنوان تصویر = |
| | | زادروز = ۱۳۳۳ |
| | | زادگاه =تهران |
| | | مکان ناپدیدشدن = |
| | | تاریخ ناپدیدشدن = |
| | | وضعیت = |
| | | تاریخ مرگ =۱۵ تیر ۱۴۰۲ |
| | | مکان مرگ =آلبانی |
| | |عرض جغرافیایی محل دفن= |
| | |طول جغرافیایی محل دفن= |
| | |latd=|latm=|lats=|latNS=N |
| | |longd=|longm=|longs=|longEW=E |
| | | علت مرگ =بیماری |
| | | پیداشدن جسد = |
| | | آرامگاه = |
| | | بناهای یادبود = |
| | | محل زندگی = ایران و عراق و آلبانی |
| | | ملیت =ایرانی |
| | | نامهای دیگر = |
| | | نژاد = |
| | | تابعیت =ایران |
| | | تحصیلات = |
| | | دانشگاه = |
| | | پیشه = |
| | | سالهای فعالیت = |
| | | کارفرما = |
| | | نهاد = |
| | | نماینده = |
| | | شناختهشده برای = مردم ایران |
| | | نقشهای برجسته = |
| | | سبک = |
| | | تأثیرگذاران =مخالفین جمهوری اسلامی |
| | | تأثیرپذیرفتگان =مردم ایران |
| | | شهر خانگی = |
| | | دستمزد = |
| | | دارایی خالص = |
| | | قد = |
| | | وزن = |
| | | تلویزیون = |
| | | لقب = |
| | | دوره = |
| | | پس از = |
| | | پیش از = |
| | | حزب = |
| | | جنبش = |
| | | مخالفان = |
| | | هیئت = |
| | | دین =اسلام |
| | | مذهب = |
| | | اتهام = |
| | | مجازات = |
| | | وضعیت گناهکاری = |
| | | منصب = |
| | | مکتب =ضد ولایت فقیه |
| | | آثار = |
| | | همسر =ابراهیم ذاکری |
| | | شریک زندگی = |
| | | فرزندان = |
| | | والدین = |
| | | خویشاوندان سرشناس = |
| | | جوایز = |
| | | امضا = |
| | | اندازه امضا = |
| | | signature_alt = |
| | | وبگاه = |
| | | imdb_id = |
| | | Soure_id = |
| | | پانویس = |
| | }} |
|
| |
|
| نام اختصاری سازمان اطلاعات و امنیت کشور است. که از سال ۱۳۳۶ تا ۱۳۵۷ درجهت تحکیم حکومت شاه به دستگیری و شکنجه وسرکوب مخالفان حکومت شاه اقدام می کرد.
| | '''عذرا علوی طالقانی،''' متولد ۱۳۳۳ در تهران بود. پدر وی نورالدین علوی طالقانی، یک روحانی ترقیخواه بود که به خاطر کمک به سازمان مجاهدین و تبلیغ آنها چند بار در زمان شاه به زندان افتاد. وی از خویشاوندان پدر طالقانی روح راستین انقلاب ضدسلطنتی بود. از زمان دانشجویی در رشته مهندسی شیمی در دانشگاه صنعتی شریف هوادار مجاهدین شد و در ۱۳۵۵ به عضویت سازمان مجاهدین درآمد. به مدت ۴۷ سال درگیر مبارزهی تمامعیار حرفهای و تشکیلاتی با دیکتاتوریهای شاه و ولایت فقیه بود.<ref name=":0">[https://article.mojahedin.org/i/%D8%B9%D8%B0%D8%B1%D8%A7-%D8%B9%D9%84%D9%88%DB%8C-%D8%B7%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87%D8%B1-%D8%B3%D9%88%D8%B3%D9%86-%D8%B2%D9%86%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D9%85%DB%8C-%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AF سایت سازمان مجاهدین خلق ایران]</ref> |
|
| |
|
| پس از کودتای ۲۸ مرداد بدلیل موقتی بودن شرایط حکومت نظامی و وجود فرمانداری نظامی برای مقابله با بحران، با پیشنهاد امریکا با الگوی سازمان امنیت داخلی امریکا (اف بی آی) در تاریخ ۱۶ فروردین سال ۱۳۳۶ سازمان اطلاعات و امنیت کشور تاسیس شد، که به اختصار به آن س.ا.و.ا.ک گفته می شد.
| | عذرا علوی طالقانی، عضو مرکزیت سازمان مجاهدین خلق ایران از سال ۱۳۶۴، عضو شورای ملی مقاومت از سال ۱۳۷۱، عضو ارشد شورای رهبری و شورای مرکزی مجاهدین از سال ۱۳۷۲ و جانشین فرمانده ارتش آزادیبخش ملی ایران از سال ۱۳۷۲ تا ۱۳۷۶ بود. در سال ۱۳۶۶ یکی از فرماندهان تیپهای رزمی زنان در ارتش آزادیبخش ملی را بهعهده داشت و این تیپها را در سلسله عملیات آفتاب، چلچراغ و فروغ جاویدان فرماندهی کرد.<ref>[https://freedomfori.blogspot.com/2023/07/blog-post_8.html سایت پیشتازان راه آزادی ایران]</ref> |
|
| |
|
| شکل گیری ساواك
| | در دوران پس از جنگ و اشغال عراق توسط آمریکا و ائتلاف بینالمللی، ۱۴ سال در ستاد فرماندهی ارتش آزادیبخش قرار داشت. سرانجام روز پنجشنبه ۱۵ تیر ۱۴۰۲ در اشرف ۳ در آلبانی در اثر بیماری درگذشت. |
|
| |
|
| برای رفع نگرانیهای شاه، مشاوران آمریكایی شاه، به او پیشنهاد تشكیل دو سازمان اطلاعات خارجی و امنیت داخلی را به مانند دو سازمان سیا (سازمان اطلاعات خارجی آمریكا) و اف . بی . آی (سازمان امنیت داخلی آمریكا) دادند. این دو سازمان وظیفه كشف توطئههای داخلی و خارجی علیه حكومت شاه را برعهده میگرفتند. اما شاه با ایجاد تنها یك سازمان موافقت كرد. هسته اولیه این سازمان در فرمانداری نظامی تهران شكل گرفت و روز ۱۱ مهر ماه ۱۳۳۵ خبر آن در مطبوعات به چاپ رسید. چندی بعد لایحه تشكیل آن كه«سازمان اطلاعات و امنیت كشور» نامیده میشد (و بعداً به اختصار ساواك نام گرفت) توسط دولت تهیه و به مجلس سنا فرستاده شد. در ۲۳ اسفند ۱۳۳۵ با تصویب قانون تشکیل ساواک، تحقق یافت.
| | == زندگینامه عذرا علوی طالقانی == |
| | '''عذرا علوی طالقانی،''' متولد ۱۳۳۳ در تهران بود. پدر وی آقای نورالدین علوی طالقانی، یک روحانی ترقیخواه بود که به خاطر کمک به سازمان مجاهدین و تبلیغ آنها چند بار در زمان شاه به زندان افتاد. وی از خویشاوندان پدر طالقانی روح راستین انقلاب ضدسلطنتی بود. از زمان دانشجویی در رشته مهندسی شیمی در دانشگاه صنعتی شریف هوادار مجاهدین شد و در ۱۳۵۵ به عضویت سازمان مجاهدین درآمد. در همین سال با یکی از کادرهای قدیمی مجاهدین به نام ابراهیم ذاکری ازدواج کرد که حاصل این ازدواج پسری بنام زهیر بود که در سال ۲۰۰۱ در عراق در درگیری با ماموران و وابستگان به جمهوری اسلامی در عراق در قرارگاه اشرف جانباخت. |
|
| |
|
| در مجلس سنا عدهای از سناتورها به شدّت با لایحه مذكور مخالفت كردند. یكی از سناتورها به نام سناتور خواجهنوری این قانون را ظالمانهترین قانون دولت خواند. وی با اشاره به ظلم و ستمهایی كه از سوی مأموران نظامی با استفاده از این قانون میتواند صورت گیرد، این قانون را موجب محروم شدن مردم از تمام حقوق دمكراتیك و آزادیشان دانست. عباسقلی گلشائیان، وزیر دادگستری وقت، ضمن ردّ گفتههای خواجهنوری به دفاع از لایحه مذكور پرداخت. او بیان كرد كه این لایحه در واقع از تركیب و هماهنگی قوانین گذشته به وجود آمدهاست و چیز جدیدی نیست. سپهبد احمد امیر احمدی نیز در دفاع از آن لایحه به حوادث ناگواری كه در گذشته، امنیت كشور را به خطر انداخته بود اشاره كرد. او یادآور شد كه لایحه تشكیل ساواك برای جلوگیری از این حوادث میباشد. | | در انتخابات دوره اول مجلس شورای ملی در سال ۱۳۵۸ در تهران، وزارت کشور جمهوری اسلامی عذرا علوی طالقانی را نفر پنجاه و سوم تهران با بیش از ۳۰۸ هزار رأی اعلام کرد. این در شرایطی بود که از تقلب و از بین بردن آرای مجاهدین به طرق گوناگون توسط وابستگان جمهوری اسلامی و کمیتهها و پاسداران و «اتاق تجمیع» آرای آن روزگار در وزارت کشور گزارشات متعددی در نشریات و رسانههای آن روزگار منتشر شد.<ref name=":0" /> |
|
| |
|
| سناتور خواجهنوری پس از سخنان امیراحمدی در دفاع از بیانات خود در مخالفت با لایحه شعری را قرائت كرد كه نیت اصلی دولت رژیم را از تشكیل ساواك آشكار میساخت:
| | او در بخشی از مصاحبه خود با سیمای آزادی از مبارزات خود در زمان شاه میگوید: |
|
| |
|
| شنیدم گوسفندی را بزرگی
| | و اینکه فاطمه امینی و دیگران مجاهدان رزمنده الگوی او برای انتخاب مبارزه با ساواک و سلطنت پهلوی بودند.<ref>[https://t.me/MOJAHEDIN_ORG/158741 مصاحبه با سیمای آزادی کلیپ کانال تلگرامی مجاهدین]</ref> |
|
| |
|
| رهانید از دهان و چنگ گرگی
| | و در آخرین سخنرانی خود از انتخاب اصلح مسئول اول سازمان مجاهدین و معاونین وی دفاع کرد.<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=nDJcSOEDGMw سایت یوتیوب]</ref> |
|
| |
|
| شبانگه كارد بر حلقش بمالید
| | === پیام مسعود رجوی === |
| | مسعود رجوی پس از درگذشت عذرا علوی طالقانی طی پیامی چنین گفت:<blockquote>«سردار والای دیگری از ارتش فدا و آزادی، جاودانه و رستگار شد. یکی از برجستهترین زنان انقلابی معاصر ایران، فدیة مجاهدین در شب عید غدیر در آستان امیر مؤمنان و ملت ایران. با پدرش آقای نورالدین علوی طالقانی روحانی برجسته که بارها در روزگار ستمشاهی به زندان افتاده بود و جرمش کمک و تبلیغ برای مجاهدین بود، در زندان قصرهمبند بودم. یاد پدرطالقانی به خیر تا چون «ابر بگرید». خواهر سوسن از خویشاوندان نزدیک پدر طالقانی روح راستین انقلاب ضدسلطنتی بود.»<ref>[https://ganjinehiran455mihan.blogspot.com/2023/07/blog-post_8.html وبلاگ گنجینه میهنی برای ایران]</ref></blockquote> |
|
| |
|
| روان گوسفند از وی بنالید
| | === پیام مریم رجوی === |
| | خانم مریم رجوی طی پیامی درگذشت «یکی از درخشانترین الگوهای مبارزه تاریخی و رهائیبخش زنان ایران» را به مجاهدین و ارتش آزادی و شورای ملی مقاومت ایران تسلیت گفت.<ref>[https://women.ncr-iran.org/fa/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA-%D8%B9%D8%B0%D8%B1%D8%A7-%D8%B9%D9%84%D9%88%DB%8C-%D8%B7%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C/ سایت زنان نیروی تغییر]</ref> |
|
| |
|
| كه از چنگال گرگم در ربودی
| | == منابع == |
|
| |
|
| ولیكن عاقبت گرگم تو بودی
| |
|
| |
|
| سناتور جمال امامی، یكی دیگر از نمایندگان مجلس سنا بود كه به مخالفت با لایحه پرداخت و با اشاره به سخنان امیراحمدی، قانون تشكیل ساواك را عاملی برای بروز حوادث ذكر كرد و در ادامه گفت:«امروز باید تمام كوششمان را بكنیم كه مردم را راضی نگه داریم، توی سر مردم نزنیم، تا وقتی كه مردم تخطی نكردند با آنان برخورد نكنیم، همه میدانیم كه مردم ایران سرشتشان این است كه خطاكار نیستند، ولی وقتی كارد به استخوانشان رسید جنب و جوش میكنند؛ كارد را به استخوانشان نرسانید.» سالهای بعد صحت گفتههای او ثابت شد و با ظلم و جنایاتی كه رژیم بر مردم تحمیل كرد و به قول جمال امامی: «وقتی كارد به استخوان مردم رسید.» همه اقشار مردم علیه شاه به پا خاستند و رژیم پهلوی را سرنگون كردند.
| | <references /> |
| | |
| پس از سخنان جمال امامی، سرلشكر وثوق، وزیر جنگ وقت، به دفاع از لایحه پرداخت. او نیز متذكر شد كه لایحه تشكیل ساواك، فعالیتهای دستگاههای مختلف امنیتی ـ اطلاعاتی مانند ركن ۲ ارتش و دایره سیاسی شهربانی و...را در یك دستگاه متمركز میكند.
| |
| | |
| لایحه مذكور، با وجود مخالفتهایی كه ذكر شد در شور اول به تصویب رسید و پس از بررسی مجدد در كمیسیون شماره یك مجلس سنا، در شور دوم مطرح شد. سناتور خواجهنوری مجدداً با آن لایحه مخالفت كرده و آن را بدتر و شدیدتر از حكومت نظامی دانست. او در ضمن سخنان خود به نكته جالبی اشاره كرد و آن اینكه لایحه مذكور از پشتیبانی قوی برخوردار است. خواجهنوری راست میگفت. شاه این قانون را دیكته كرده بود و خود نیز بیصبرانه منتظر تصویب آن بود. اصلاً وظیفه مجلس سنا تصویب قوانین مورد نظر شاه بود. بنابراین چونوچرا، فایدهای نداشت. به فرض كه همه سناتورها هم مخالف لایحه میبودند. باز باید قانون تصویب میشد و همینطور هم شد. كسی به گفتههای منطقی مخالفان در ردّ تشكیل ساواك توجهی نداشت. قانون تشكیل ساواك با اكثریت آراء به تصویب سناتورها رسید. لایحه مذكور پس از آن در مجلس شورای ملی مطرح شد و بدون هیچگونه اعتراضی به تصویب رسید. به این ترتیب، ساواك فعالیت خود را رسماً از اوایل سال ۱۳۳۶ به ریاست تیمور بختیار، فرماندار نظامی تهران، شروع كرد.
| |
| | |
| هدف از تشكیل ساواك چه بود
| |
| | |
| ساواك تأسیس شد تا به فعالیتهای مخربی كه در داخل و خارج انجام میشد و برای ایران خطرناك بود پایان دهد. در ایران نیز مانند هرجای دیگر خائنان، جاسوسان، آشوبگران و خرابكاران حرفهای به سر میبردند كه حضورشان میبایست به دولت و نیروهای نظامی اطلاع داده میشد. این وظیفه بر عهده ساواك بود.
| |
| | |
| جمله بالا، گوشهای از سخنان شاه در مورد اهداف تشكیل ساواك میباشد. در قانون تشكیل ساواك نیز به گونهای دیگر، هدف از تشكیل آن سازمان، حفظ امنیت كشور و جلوگیری از توطئهها و فعالیتهای مخالف منافع كشور بیان شده بود. اما آیا واقعاً ساواك برای حفظ امنیت كشور به وجود آمده بود؟ و آیا واقعاً ساواك منافع كشور و مردم را در نظر داشت؟
| |
| | |
| با نگاهی گذرا به فعالیتها و عملكرد ۲۰ ساله ساواك و موجودیت آن سازمان، امر دیگری بر ما آشكار میشود. شاید بتوان گفت تنها چیزی كه برای ساواك مهم نبود منافع كشور و مردم بود. ساواك و سردمداران، آن فقط به حفظ حكومت استبدادی محمدرضاشاه فكر میكردند. پس، از دید ساواك، حفظ حكومت شاه برابر با حفظ امنیت كشور بود. ازاینرو سعی داشت از ایجاد هرگونه فعالیتی كه برضد شاه و حكومت او صورت میگرفت جلوگیری كند.
| |
| | |
| هدف دیگری كه برای تشكیل ساواك بیان شده بود، برخورد با كمونیسم و جلوگیری از گسترش آن در ایران بود، این هدف مورد توجه آمریكا و سازمان جاسوسی آن (سیا)ـ كه نقش مهمی در تشكیل و فعالیتهای ساواك داشتندـ بود. ایران كه در همسایگی شوروی قرار داشت، پس از تشكیل حكومت كمونیستی در آن كشور، همواره در معرض ورود و گسترش افكار كمونیستی بود و از طرف دیگر، مردم ایران، به دلیل علاقه شدید به مذهب شیعه، مخالف كمونیسم و گسترش آن بودند. آمریكا و شاه با آگاهی از این امر، میكوشیدند كه هدف اصلی از تأسیس ساواك را جلوگیری از ورود و گسترش كمونیسم بیان كنند. مسؤولان ساواك نیز با توجه به این امر هرگاه حركتی علیه رژیم و شاه صورت میگرفت آن را به كمونیستها منسوب میكردند تا مردم را نسبت به آنها بدبین كنند.
| |
| | |
| هدف دیگر از تشكیل ساواك، حفظ منافع اطرافیان شاه و كشورهای استعماری خصوصاً آمریكا بود. آنها كه مخالفان رژیم؛ خصوصاً روحانیون و گروههای مبارز مذهبی را مانع رسیدن به اهداف خود میدیدند با تشكیل و حمایت از ساواك، سعی داشتند مانع فعالیتهای آنها شوند.
| |
| | |
| از اهداف دیگر تشكیل ساواك، نیاز به وجود یك سازمان گسترده و قدرتمند برای كشور و خنثی سازی مخالفتها علیه رژیم در آن زمان بود. البته قبل از تشكیل ساواك، ركن 2 در ارتش، دایره سیاسی یا آگاهی در شهربانی و نیز فرمانداری نظامی تهران وجود داشتند ولی هركدام از آنها وظیفهای مخصوص داشتند و در عین حال ماهیت هیچكدام از آنها كشف و خنثی سازی مخالفتها قبل از وقوع آن نبود، آنها حداكثر میتوانستند بعد از بروز مخالفتها و ایجاد بحران از ادامه آن جلوگیری كنند. از اینرو، ساواك به وجود آمد تا بتواند دقیقتر و سریعتر مخالفتهای افراد و گروهها را كنترل كند و از بین ببرد و مهمتر از آن اینكه از ایجاد هرگونه مخالفتی علیه رژیم و شاه جلوگیری كرده و از ایجاد بحران در كشور جلوگیری كند.
| |
| | |
| البته بعد از تأسیس ساواك سازمانهای مذكور(ركن 2و...) در كنار ساواك به كار خود ادامه دادند و حتی براساس اعتقاد شاه كه اطلاعات و اخبار از راههای مختلف باید به دست آید؛ محمدرضاشاه، نهادهای دیگری مانند«سازمان بازرسی شاهنشاهی» و «دفتر ویژه اطلاعات» نیز به وجود آورد. ساواك در دوران فعالیت خود با تمام آنها در ارتباط بود و در بعضی موارد از آنها كمك میگرفت. همچنین در سال 1352 با افزایش فعالیتهای گروههای مسلح، ساواك به همراه شهربانی و ارتش و ژاندارمری «كمیته مشترك ضدخرابكاری» را بهوجود آورد تا آن گروهها را سریعتر شناسایی كرده و از بین ببرند.
| |
| | |
| ساواك علاوه بر همكاری با سازمانهای اطلاعاتی ـ امنیتی داخلی با سازمانهای جاسوسی دنیا خصوصاً سازمان جاسوسی آمریكا (سیا) و سازمان جاسوسی اسرائیل (موساد) نیز همكاری داشت.
| |
| | |
| همانطور كه قبلاً نیز گفته شد؛ ساواك براساس طرح آمریكاییها و با كمك سیا به وجود آمد. بعد از تشكیل ساواك نیروهای سیا به ساواك آمدند و كاركنان و مسؤولان آن را آموزش دادند. سیا و ساواك همكاریهای دیگری نیز با هم داشتند. رئیس سیا در تهران مرتباً با شاه، رئیس ساواك و نمایندههای آن سازمان تماس داشت.
| |
| | |
| ساواك نیز در آمریكا نماینده داشت و به عنوان یكی از اعضای نمایندگی ایران در سازمان ملل در آمریكا فعالیت میكرد. این دو سازمان همچنین اخبار و اطلاعات لازم را به یكدیگر میدادند. در دهه 50 روابط این دو بیشتر شد. در سال 1352 سیا مركز فرماندهی خود در خاورمیانه را به ایران منتقل كرد. به این ترتیب سیا حضور خود را در ایران افزایش داد. با پیروزی انقلاب اسلامی ایران و اشغال لانه جاسوسی آمریكا ارتباط گسترده سیا و ساواك ونیز دخالت سیا و آمریكا در امور كشور آشكار شد. از آن زمان به بعد ارتباط بین دو كشور قطع شد.
| |
| | |
| علاوه بر سازمان جاسوسی آمریكا(سیا) سازمان جاسوسی اسرائیل(موساد) نیز در رژیم گذشته با ساواك همكاری داشت. در سال 1339 گروهی از مأموران موساد برای آموزش كاركنان ساواك به ایران آمدند. این افراد در مدت حضور خود در ایران آموزشهای لازم را به كاركنان ساواك دادند. همچنین آنان (مأموران موساد) در موارد دیگری مانند، فروش وسایل جاسوسی، تبادل اخبار لازم و مورد نظر، با ساواك همكاری داشتند. همكاری میان ساواك و موساد با پیروزی انقلاب اسلامی ایران و سرنگونی حكومت پهلوی به پایان رسید و حتی ایران اسلامی،اسرائیل رابه عنوان دشمن اصلی خود معرفی كرد و با حمایت از مردم فلسطین مخالفت خود را با اسرائیل نشان داد.
| |
| | |
| بخشهایی از کتاب «ساواک و نقش آن در تحولات داخلی رژیم شاه» نشر مرکز اسناد انقلاب اسلامی(1378)
| |
| | |
| علاوه بر ساواک، واحدهایِ پلیسی شهربانی، گارد شاهنشاهی، ژاندارمری و نیز واحدهای اطلاعاتی و سرّی رکن دوم ارتش، بازرسی شاهنشاهی و دفتر ویژه اطلاعات، وظیفه حفظ امنیت در قلمرو و حکومت شاهنشاهی ایرانی را عهدهدار شدند
| |
عذرا علوی طالقانی |
---|
|
زادروز | ۱۳۳۳ تهران |
---|
درگذشت | ۱۵ تیر ۱۴۰۲ آلبانی |
---|
علت مرگ | بیماری |
---|
محل زندگی | ایران و عراق و آلبانی |
---|
ملیت | ایرانی |
---|
تابعیت | ایران |
---|
شناختهشده برای | مردم ایران |
---|
تأثیرگذاران | مخالفین جمهوری اسلامی |
---|
تأثیرپذیرفتگان | مردم ایران |
---|
دین | اسلام |
---|
مکتب | ضد ولایت فقیه |
---|
همسر | ابراهیم ذاکری |
---|
عذرا علوی طالقانی، متولد ۱۳۳۳ در تهران بود. پدر وی نورالدین علوی طالقانی، یک روحانی ترقیخواه بود که به خاطر کمک به سازمان مجاهدین و تبلیغ آنها چند بار در زمان شاه به زندان افتاد. وی از خویشاوندان پدر طالقانی روح راستین انقلاب ضدسلطنتی بود. از زمان دانشجویی در رشته مهندسی شیمی در دانشگاه صنعتی شریف هوادار مجاهدین شد و در ۱۳۵۵ به عضویت سازمان مجاهدین درآمد. به مدت ۴۷ سال درگیر مبارزهی تمامعیار حرفهای و تشکیلاتی با دیکتاتوریهای شاه و ولایت فقیه بود.[۱]
عذرا علوی طالقانی، عضو مرکزیت سازمان مجاهدین خلق ایران از سال ۱۳۶۴، عضو شورای ملی مقاومت از سال ۱۳۷۱، عضو ارشد شورای رهبری و شورای مرکزی مجاهدین از سال ۱۳۷۲ و جانشین فرمانده ارتش آزادیبخش ملی ایران از سال ۱۳۷۲ تا ۱۳۷۶ بود. در سال ۱۳۶۶ یکی از فرماندهان تیپهای رزمی زنان در ارتش آزادیبخش ملی را بهعهده داشت و این تیپها را در سلسله عملیات آفتاب، چلچراغ و فروغ جاویدان فرماندهی کرد.[۲]
در دوران پس از جنگ و اشغال عراق توسط آمریکا و ائتلاف بینالمللی، ۱۴ سال در ستاد فرماندهی ارتش آزادیبخش قرار داشت. سرانجام روز پنجشنبه ۱۵ تیر ۱۴۰۲ در اشرف ۳ در آلبانی در اثر بیماری درگذشت.
زندگینامه عذرا علوی طالقانی
عذرا علوی طالقانی، متولد ۱۳۳۳ در تهران بود. پدر وی آقای نورالدین علوی طالقانی، یک روحانی ترقیخواه بود که به خاطر کمک به سازمان مجاهدین و تبلیغ آنها چند بار در زمان شاه به زندان افتاد. وی از خویشاوندان پدر طالقانی روح راستین انقلاب ضدسلطنتی بود. از زمان دانشجویی در رشته مهندسی شیمی در دانشگاه صنعتی شریف هوادار مجاهدین شد و در ۱۳۵۵ به عضویت سازمان مجاهدین درآمد. در همین سال با یکی از کادرهای قدیمی مجاهدین به نام ابراهیم ذاکری ازدواج کرد که حاصل این ازدواج پسری بنام زهیر بود که در سال ۲۰۰۱ در عراق در درگیری با ماموران و وابستگان به جمهوری اسلامی در عراق در قرارگاه اشرف جانباخت.
در انتخابات دوره اول مجلس شورای ملی در سال ۱۳۵۸ در تهران، وزارت کشور جمهوری اسلامی عذرا علوی طالقانی را نفر پنجاه و سوم تهران با بیش از ۳۰۸ هزار رأی اعلام کرد. این در شرایطی بود که از تقلب و از بین بردن آرای مجاهدین به طرق گوناگون توسط وابستگان جمهوری اسلامی و کمیتهها و پاسداران و «اتاق تجمیع» آرای آن روزگار در وزارت کشور گزارشات متعددی در نشریات و رسانههای آن روزگار منتشر شد.[۱]
او در بخشی از مصاحبه خود با سیمای آزادی از مبارزات خود در زمان شاه میگوید:
و اینکه فاطمه امینی و دیگران مجاهدان رزمنده الگوی او برای انتخاب مبارزه با ساواک و سلطنت پهلوی بودند.[۳]
و در آخرین سخنرانی خود از انتخاب اصلح مسئول اول سازمان مجاهدین و معاونین وی دفاع کرد.[۴]
پیام مسعود رجوی
مسعود رجوی پس از درگذشت عذرا علوی طالقانی طی پیامی چنین گفت:
«سردار والای دیگری از ارتش فدا و آزادی، جاودانه و رستگار شد. یکی از برجستهترین زنان انقلابی معاصر ایران، فدیة مجاهدین در شب عید غدیر در آستان امیر مؤمنان و ملت ایران. با پدرش آقای نورالدین علوی طالقانی روحانی برجسته که بارها در روزگار ستمشاهی به زندان افتاده بود و جرمش کمک و تبلیغ برای مجاهدین بود، در زندان قصرهمبند بودم. یاد پدرطالقانی به خیر تا چون «ابر بگرید». خواهر سوسن از خویشاوندان نزدیک پدر طالقانی روح راستین انقلاب ضدسلطنتی بود.»[۵]
پیام مریم رجوی
خانم مریم رجوی طی پیامی درگذشت «یکی از درخشانترین الگوهای مبارزه تاریخی و رهائیبخش زنان ایران» را به مجاهدین و ارتش آزادی و شورای ملی مقاومت ایران تسلیت گفت.[۶]
منابع