۱۳٬۱۳۴
ویرایش
خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
بشار برای تثبیت اعتبار خود در ارتش، در سال ۱۹۹۴ وارد آکادمی نظامی در حمص شد و در ژانویه ۱۹۹۹ سرهنگ نخبه گارد جمهوری سوریه شد. با هدف تثبیت قدرت او، فرماندهان قدیمی ارتش به بازنشستگی رانده شدند و افسران جدید، جوان و علوی که به او وفادار بودند جای آنها را گرفتند. | بشار برای تثبیت اعتبار خود در ارتش، در سال ۱۹۹۴ وارد آکادمی نظامی در حمص شد و در ژانویه ۱۹۹۹ سرهنگ نخبه گارد جمهوری سوریه شد. با هدف تثبیت قدرت او، فرماندهان قدیمی ارتش به بازنشستگی رانده شدند و افسران جدید، جوان و علوی که به او وفادار بودند جای آنها را گرفتند. | ||
بشار به موازات حرفه نظامی خود به امور عمومی مشغول بود. به او اختیارات گستردهای اعطا شد. برای ارائهی یک چهره مدرن رئیس دفتر دریافت شکایات و درخواستهای شهروندان شد و مبارزاتی را علیه فساد رهبری کرد. در نتیجه این کارزار، بسیاری از رقبای بالقوه بشار برای ریاست جمهوری به اتهام فساد محاکمه شدند. بشار همچنین رئیس انجمن کامپیوتر سوریه شد و به معرفی اینترنت در سوریه پرداخت. | بشار به موازات حرفه نظامی خود به امور عمومی مشغول بود. به او اختیارات گستردهای اعطا شد. برای ارائهی یک چهره مدرن رئیس دفتر دریافت شکایات و درخواستهای شهروندان شد و مبارزاتی را علیه فساد رهبری کرد. در نتیجه این کارزار، بسیاری از رقبای بالقوه بشار برای ریاست جمهوری به اتهام فساد محاکمه شدند. بشار همچنین رئیس انجمن کامپیوتر سوریه شد و به معرفی اینترنت در سوریه پرداخت. | ||
بشار اسد در تابستان ۲۰۰۰ سوگند یاد کرد و لحن سیاسی جدیدی را در پیش گرفت. او از «شفافیت، دموکراسی، توسعه، نوگرایی، پاسخگویی و تفکر نهادی» سخن گفت. | |||
در آغاز، لحن بشار اسد درباره اصلاحات سیاسی و آزادی رسانهای در میان بسیاری از سوریها امید ایجاد کرد. سبک رهبری او، همراه با تحصیلات غربی همسرش اسماء، نویدبخش دورهای جدید و امیدوارکننده بود. | |||
سوریه دورهای کوتاه از بحثهای مدنی و آزادی بیان نسبی را تجربه کرد که به «بهار دمشق» معروف شد. با این حال از سال ۲۰۰۱ نیروهای امنیتی بار دیگر سرکوبها و دستگیری مخالفان را آغاز کردند. بشار اسد پس از به قدرت رسیدن، سعی کرد تا اقتصاد بسته سوسیالیستی سوریه که در زمان پدرش، حافظ اسد ساخته شده بود را به یک اقتصاد باز و غیر سوسیالیستی تغییر دهد. | |||
بشار اسد اصلاحات محدودی در زمینه اقتصادی معرفی کرد که باعث تشویق بخش خصوصی شد، اما این اصلاحات به تقویت نفوذ و قدرت افرادی مانند رامی مخلوف، پسردایی بشار، منجر شد. مخلوف یک امپراتوری اقتصادی عظیم ایجاد کرد که منتقدان، آن را نمونهای از ادغام ثروت و قدرت در دولت اسد میدانستند. | |||
=== زندگی شخصی بشار اسد === | === زندگی شخصی بشار اسد === | ||
بشار اسد در سال ۲۰۰۰ با اسماء الاخرس ازدواج کرد. اسماء که اصالتاً سوری اما متولد لندن است، در رشته علوم کامپیوتر و اقتصاد تحصیل کرده است. اسماء اسد به سرطان خون مبتلاست. او پیشتر خبر داده بود که سرطان سینهاش را شکست داده است. | بشار اسد در سال ۲۰۰۰ با اسماء الاخرس ازدواج کرد. اسماء که اصالتاً سوری اما متولد لندن است، در رشته علوم کامپیوتر و اقتصاد تحصیل کرده است. اسماء اسد به سرطان خون مبتلاست. او پیشتر خبر داده بود که سرطان سینهاش را شکست داده است. | ||
خط ۷۲: | خط ۸۰: | ||
=== آغاز اعتراضات در سوریه ۲۰۱۱ === | === آغاز اعتراضات در سوریه ۲۰۱۱ === | ||
اعتراضات در سوریه در ۲۶ ژانویه ۲۰۱۱ پس از اعتراضات بهار عربی در اطراف بازار حمیدیه در دمشق آغاز شد. مردم خواستار اصلاحات سیاسی و احیای حقوق مدنی و همچنین پایان دادن به وضعیت اضطراری بودند که از سال ۱۹۶۳ برقرار بود. تظاهرات ۱۸ تا ۱۹ مارس آن سال بزرگترین اعتراضاتی بود که طی دههها در سوریه برگزار شد و مقامات سوریه با خشونت به آن پاسخ دادند. بشار اسد دو هفته بعد در ۳۰ مارس ۲۰۱۱، در یک سخنرانی عمومی در پارلمان وعده داد که «توطئه» علیه سوریه را خنثی کند و پذیرفت که نیازهای بسیاری از مردم برآورده نشده است. چند روز بعد، در واکنش به دستگیری کودکانی بود که روی دیوارها علیه بشار اسد شعار نوشته بودند، تظاهرات گستردهای در شهر درعا در جنوب سوریه برگزار شد. این اعتراضها به سرعت به سراسر کشور گسترش یافت. معترضان در شهرهای مختلف خواهان کنارهگیری بشار اسد از قدرت شدند. حکومت با خشونت پاسخ داد و «خرابکاران و نفوذیها با حمایت خارجی» را مقصر دانست. ظرف چند ماه وضعیت سوریه از اعتراضهای مسالمتآمیز به درگیریهای مسلحانه میان نیروهای دولتی و گروههای مخالفی تغییر یافت که در سراسر کشور مسلح شده بودند. با ادامه و تشدید خشونت و درگیری، سازمان ملل تعداد قربانیان را از دهها هزار نفر به صدها هزار نفر افزایش داد و قدرتهای منطقهای و بینالمللی درگیر جنگ شدند. در ۲۰ ژوئن، اسد در پاسخ به خواستههای معترضان و فشارهای بینالمللی، وعده گفتوگوی ملی شامل حرکت به سوی اصلاحات، انتخابات پارلمانی جدید و آزادیهای بیشتر را داد. او همچنین از پناهندگان خواست که از ترکیه به خانه بازگردند، در حالی که به آنها اطمینان بخشید که عفو میکنند و همه ناآرامیها را به گردن تعداد کمی از خرابکاران انداخت. اما اعتراضات بهار عربی در سوریه ادامه پیدا کرد. | |||
تا پایان ژانویه ۲۰۱۲، رویترز گزارش داد که بیش از ۵۰۰۰ غیرنظامی و معترض (از جمله شبه نظامیان مسلح) توسط ارتش سوریه، ماموران امنیتی و شبه نظامیان (شبیحه) کشته شده اند، در حالی که ۱۱۰۰ نفر توسط "نیروهای مسلح تروریستی" کشته شدهاند. | |||
در ۱۰ ژانویه ۲۰۱۲، اسد سخنرانی کرد و در آن اظهار داشت که قیام توسط کشورهای خارجی مهندسی شده است و اعلام کرد که "پیروزی نزدیک است". وی همچنین گفت که اتحادیه عرب با تعلیق سوریه، فاش کرد که دیگر عربی نیست. با این حال، اسد همچنین گفت که اگر «حاکمیت ملی» رعایت شود، این کشور درها را به روی راه حلی که با میانجی گری اعراب انجام میشود، نمیبندد. او همچنین گفت که یک همه پرسی در مورد قانون اساسی جدید میتواند در ماه مارس برگزار شود. | |||
==== دخالت ایران و روسیه در سوریه ==== | |||
روسیه، ایران و گروههای مسلح وابسته به ایران در کنار نیروهای بشار اسد صفآرایی کردند، در حالی که ترکیه و کشورهای خلیج فارس از گروههای مسلح مخالف حمایت میکردند. | روسیه، ایران و گروههای مسلح وابسته به ایران در کنار نیروهای بشار اسد صفآرایی کردند، در حالی که ترکیه و کشورهای خلیج فارس از گروههای مسلح مخالف حمایت میکردند. | ||
هرچند اعتراضها علیه اسد در ابتدا با شعارهای آزادی و دموکراسی و بدون شکافهای مذهبی آغاز شده بود، اما خیلی زود لحن فرقهگرایانهای که پیش از قیام وجود داشت، آشکار شد. برخی گروههای مخالف، حکومت را به تبعیض به نفع علویها در برابر اکثریت سنی متهم میکردند، در حالی که دولت مخالفان را «تروریست» مینامید. | هرچند اعتراضها علیه اسد در ابتدا با شعارهای آزادی و دموکراسی و بدون شکافهای مذهبی آغاز شده بود، اما خیلی زود لحن فرقهگرایانهای که پیش از قیام وجود داشت، آشکار شد. برخی گروههای مخالف، حکومت را به تبعیض به نفع علویها در برابر اکثریت سنی متهم میکردند، در حالی که دولت مخالفان را «تروریست» مینامید. | ||
==== حملات شیمیایی در غوطه شرقی ==== | |||
در ماه اوت ۲۰۱۳، صدها نفر در حملهای شیمیایی به غوطه شرقی، منطقهای تحت کنترل مخالفان در نزدیکی دمشق، کشته شدند. | در ماه اوت ۲۰۱۳، صدها نفر در حملهای شیمیایی به غوطه شرقی، منطقهای تحت کنترل مخالفان در نزدیکی دمشق، کشته شدند. | ||
خط ۹۵: | خط ۱۰۰: | ||
در مقطعی به نظر میرسید که دولت اسد در آستانه سقوط قرار دارد و کنترل بخشهای وسیعی از کشور را از دست داده است. اما مداخله مستقیم روسیه در سال ۲۰۱۵ معادله را تغییر داد و به دولت اسد کمک کرد تا مناطق کلیدی را پس بگیرد. | در مقطعی به نظر میرسید که دولت اسد در آستانه سقوط قرار دارد و کنترل بخشهای وسیعی از کشور را از دست داده است. اما مداخله مستقیم روسیه در سال ۲۰۱۵ معادله را تغییر داد و به دولت اسد کمک کرد تا مناطق کلیدی را پس بگیرد. | ||
بین سالهای ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰، | بین سالهای ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰، لشکرکشی نیروی قدس سپاه پاسدارن با فرماندهی قاسم سلیمانی و تشکیل گروههای نیابتی تحت عنوان دفاع از حرم زینب بنامهای فاطمیون، از افغانیهای مقیم ایران، زینبیون، از پاکستانیهای مقیم ایران و پاکستان و ورود نیروهای حشدالشعبی و حزبالله عراق و حزبالله لبنان و در پیش گرفتن سیاست کشتار و ارعاب و شکنجه، منجر به وضعیتی شد که در آن نیروهای دولتی کنترل بیشتر مناطق سوریه را در دست گرفتند، در حالی که گروههای مخالف اسلامگرا و شبهنظامیان کرد، کنترل مناطقی در شمال و شمالشرق را در اختیار داشتند. | ||
این | این وضعیت اعتماد به نفس بشار اسد را افزایش داد. با وجود روابط آسیبدیده سوریه با جهان عرب از زمان آغاز قیام، او به تدریج به عرصه دیپلماتیک عربی بازگشت. نماد این بازگشت، پذیرش دوباره سوریه در اتحادیه عرب بود که در سال ۲۰۲۳ رخ داد.پایتختهای عربی بازگشایی سفارتهای خود در دمشق و عادیسازی روابط با سوریه را آغاز کردند. | ||
با وجود بحرانهای شدید اقتصادی در دهه سوم حکومت بشار اسد، به نظر میرسید که او از بزرگترین چالش دوران حکومت خود جان به در برده است. پس از سالها درگیری خونین، به نظر میرسید که خاورمیانه در آستانه آرامشی نسبی قرار دارد.در همان روزی که آتشبس در لبنان برقرار شد، گروههای مخالف سوری به رهبری گروه اسلامگرای هیئت تحریر شام حملهای غافلگیرکننده انجام دادند و شهر حلب را تصرف کردند.آنها به سرعت پیشروی کردند و کنترل شهر حما را هم در دست گرفتند و بعد از آن وارد حمص شدند تا به سوی دمشق پیشروی کنند. | با وجود بحرانهای شدید اقتصادی در دهه سوم حکومت بشار اسد، به نظر میرسید که او از بزرگترین چالش دوران حکومت خود جان به در برده است. پس از سالها درگیری خونین، به نظر میرسید که خاورمیانه در آستانه آرامشی نسبی قرار دارد.در همان روزی که آتشبس در لبنان برقرار شد، گروههای مخالف سوری به رهبری گروه اسلامگرای هیئت تحریر شام حملهای غافلگیرکننده انجام دادند و شهر حلب را تصرف کردند.آنها به سرعت پیشروی کردند و کنترل شهر حما را هم در دست گرفتند و بعد از آن وارد حمص شدند تا به سوی دمشق پیشروی کنند. | ||
=== تدوین قانون اساسی جدید === | === تدوین قانون اساسی جدید === | ||
در ۲۷ فوریه ۲۰۱۲، سوریه مدعی شد که طرحی مبنی بر تدوین قانون اساسی جدید در جریان همهپرسی مربوطه با حمایت ۹۰ درصدی مواجه شد. این همپرسی محدودیت دوره تجمعی چهارده ساله را برای رئیس جمهور سوریه تعیین کرد. این همهپرسی از سوی کشورهای خارجی از جمله آمریکا و ترکیه بیمعنی اعلام شد. | در ۲۷ فوریه ۲۰۱۲، سوریه مدعی شد که طرحی مبنی بر تدوین قانون اساسی جدید در جریان همهپرسی مربوطه با حمایت ۹۰ درصدی مواجه شد. این همپرسی محدودیت دوره تجمعی چهارده ساله را برای رئیس جمهور سوریه تعیین کرد. این همهپرسی از سوی کشورهای خارجی از جمله آمریکا و ترکیه بیمعنی اعلام شد. | ||
خط ۱۴۶: | خط ۱۳۲: | ||
در مارس ۲۰۲۳، وی از امارات متحده عربی دیدن کرد و با محمد بن زاید آل نهیان، رئیس جمهور امارات متحده عربی دیدار کرد. در ماه مه ۲۰۲۳، او در نشست سران اتحادیه عرب در جده، عربستان سعودی شرکت کرد و در آنجا مورد استقبال محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی قرار گرفت. در سپتامبر ۲۰۲۳، اسد در مراسم افتتاحیه بازیهای آسیایی در هانگژو شرکت کرد و با رئیس جمهور چین شی جین پینگ ملاقات کرد. آنها ایجاد یک مشارکت استراتژیک چین و سوریه را اعلام کردند. | در مارس ۲۰۲۳، وی از امارات متحده عربی دیدن کرد و با محمد بن زاید آل نهیان، رئیس جمهور امارات متحده عربی دیدار کرد. در ماه مه ۲۰۲۳، او در نشست سران اتحادیه عرب در جده، عربستان سعودی شرکت کرد و در آنجا مورد استقبال محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی قرار گرفت. در سپتامبر ۲۰۲۳، اسد در مراسم افتتاحیه بازیهای آسیایی در هانگژو شرکت کرد و با رئیس جمهور چین شی جین پینگ ملاقات کرد. آنها ایجاد یک مشارکت استراتژیک چین و سوریه را اعلام کردند. | ||
== گاهشمار زندگی بشار اسد == | == گاهشمار زندگی بشار اسد == | ||
خط ۱۹۴: | خط ۱۶۰: | ||
در سال ۲۰۱۱، ایالات متحده، اتحادیه اروپا و اکثریت اتحادیه عرب در پی سرکوب معترضان بهار عربی در جریان حوادث انقلاب سوریه که منجر به جنگ داخلی سوریه شد، از اسد خواستند استعفا دهد. جنگ داخلی منجر به قتل ۵۸۰ هزار نفر از مردم سوریه شد که حداقل ۳۰۶ هزار نفر آنها غیر نظامی بودند. | در سال ۲۰۱۱، ایالات متحده، اتحادیه اروپا و اکثریت اتحادیه عرب در پی سرکوب معترضان بهار عربی در جریان حوادث انقلاب سوریه که منجر به جنگ داخلی سوریه شد، از اسد خواستند استعفا دهد. جنگ داخلی منجر به قتل ۵۸۰ هزار نفر از مردم سوریه شد که حداقل ۳۰۶ هزار نفر آنها غیر نظامی بودند. | ||
=== آمریکا === | |||
در اوریل ۲۰۱۱ آمریکا اسد را تحریم کرد. در ۲۳ مه ۲۰۱۱، وزرای خارجه اتحادیه اروپا در نشستی در بروکسل موافقت کردند که اسد و ۹ مقام دیگر را به فهرستی که تحت تأثیر ممنوعیت سفر و مسدود شدن داراییها قرار گرفتهاند، اضافه کنند. در ۲۴ مه ۲۰۱۱، کانادا تحریمهایی را علیه رهبران سوریه از جمله اسد اعمال کرد. | |||
==== هیلاری کلینتون ==== | |||
در ژوئیه ۲۰۱۱، هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه ایالات متحده، گفت که اسد "مشروعیت" خود را به عنوان رئیس جمهور از دست داده است. | |||
==== باراک اوباما ==== | |||
در ۱۸ آگوست ۲۰۱۱، باراک اوباما بیانیهای کتبی صادر کرد که در آن از اسد خواست تا "کنار برود". در ماه اوت، کاریکاتوریست علی فرزات، منتقد دولت اسد مورد حمله قرار گرفت. نزدیکان این طنزپرداز به رسانهها گفتند که مهاجمان تهدید به شکستن استخوانهای فرزات کردند تا هشداری برای او باشد که از کشیدن کاریکاتورهای مقامات دولتی به ویژه اسد خودداری کند. فرزات با شکستگی در هر دو دست و ضربههای شدید به سر در بیمارستان بستری شد. | |||
=== روسیه === | |||
از اکتبر ۲۰۱۱، روسیه به عنوان عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل متحد، بارها پیشنویس قطعنامههای مورد حمایت غرب را در شورای امنیت سازمان ملل که امکان تحریم یا حتی مداخله نظامی سازمان ملل علیه دولت اسد را باز میگذاشت، وتو کرد. | |||
=== اتحادیه اروپا === | === اتحادیه اروپا === | ||
خط ۲۰۹: | خط ۱۸۷: | ||
در جریان سفر دولتی تونی بلر، نخست وزیر بریتانیا به سوریه در اکتبر ۲۰۰۱، بشار در یک کنفرانس مطبوعاتی مشترک علناً تهاجم ایالات متحده به افغانستان را محکوم کرد و گفت: «ما نمیتوانیم آنچه را که هر روز در صفحههای تلویزیونی خود میبینیم بپذیریم. کشتار غیرنظامیان بی گناه غیر قابل قبول است.» اسد همچنین در این کنفرانس از گروههای شبه نظامی فلسطینی به عنوان "مبارزان آزادی" تمجید و از اسرائیل و جهان غرب انتقاد کرد. مقامات انگلیسی متعاقباً مدعی شدند که او از حملات ۱۱ سپتامبر انتقاد کرده و مشروعیت دولت اسرائیل را پذیرفته است. | در جریان سفر دولتی تونی بلر، نخست وزیر بریتانیا به سوریه در اکتبر ۲۰۰۱، بشار در یک کنفرانس مطبوعاتی مشترک علناً تهاجم ایالات متحده به افغانستان را محکوم کرد و گفت: «ما نمیتوانیم آنچه را که هر روز در صفحههای تلویزیونی خود میبینیم بپذیریم. کشتار غیرنظامیان بی گناه غیر قابل قبول است.» اسد همچنین در این کنفرانس از گروههای شبه نظامی فلسطینی به عنوان "مبارزان آزادی" تمجید و از اسرائیل و جهان غرب انتقاد کرد. مقامات انگلیسی متعاقباً مدعی شدند که او از حملات ۱۱ سپتامبر انتقاد کرده و مشروعیت دولت اسرائیل را پذیرفته است. | ||
== منابع == | == منابع == |
ویرایش