۱۳٬۱۳۴
ویرایش
خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
بشار اسد اصلاحات محدودی در زمینه اقتصادی معرفی کرد که باعث تشویق بخش خصوصی شد، اما این اصلاحات به تقویت نفوذ و قدرت افرادی مانند رامی مخلوف، پسردایی بشار، منجر شد. مخلوف یک امپراتوری اقتصادی عظیم ایجاد کرد که منتقدان، آن را نمونهای از ادغام ثروت و قدرت در دولت اسد میدانستند. | بشار اسد اصلاحات محدودی در زمینه اقتصادی معرفی کرد که باعث تشویق بخش خصوصی شد، اما این اصلاحات به تقویت نفوذ و قدرت افرادی مانند رامی مخلوف، پسردایی بشار، منجر شد. مخلوف یک امپراتوری اقتصادی عظیم ایجاد کرد که منتقدان، آن را نمونهای از ادغام ثروت و قدرت در دولت اسد میدانستند. | ||
=== زندگی شخصی بشار اسد === | === زندگی شخصی بشار اسد === | ||
بشار اسد در سال ۲۰۰۰ با اسماء الاخرس ازدواج کرد. اسماء | بشار اسد در سال ۲۰۰۰ با اسماء الاخرس ازدواج کرد. اسماء اصالتاً سوری و متولد لندن است، خانواده اسماء اهل حمص بودند. او در رشته علوم کامپیوتر در کینگز کالج لندن تحصیل میکرد و بعدا برای تحصیل در دانشگاه هاروارد پذیرفته شد، اما زندگیاش مسیر دیگری پیدا کرد.بشار دومین پسر حافظ اسد بود و زیر سایه برادر بزرگترش باسل زندگی میکرد. | ||
در لندن بود که بشار با همسر آیندهاش، اسماء الاخرس، آشنا شد. | در لندن بود که بشار با همسر آیندهاش، اسماء الاخرس، آشنا شد. که برای جانشینی پدرشان آماده میشد. بشار از زندگی در لندن لذت میبرد. او به موسیقی فیل کالینز علاقه داشت و جنبههایی از فرهنگ غرب را پذیرفته بود. اسماء اسد به سرطان خون مبتلاست. او پیشتر خبر داده بود که سرطان سینهاش را شکست داده است. | ||
بشار از زندگی در لندن لذت میبرد. او به موسیقی فیل کالینز علاقه داشت و جنبههایی از فرهنگ غرب را پذیرفته بود. | |||
=== بیوگرافی اسماءاسد همسر بشار اسد === | === بیوگرافی اسماءاسد همسر بشار اسد === | ||
خط ۸۷: | خط ۸۲: | ||
==== دخالت ایران و روسیه در سوریه ==== | ==== دخالت ایران و روسیه در سوریه ==== | ||
در مقطعی به نظر میرسید که دولت اسد در آستانه سقوط قرار دارد و کنترل بخشهای وسیعی از کشور را از دست داده است. اما مداخله مستقیم روسیه در سال ۲۰۱۵ معادله را تغییر داد و به دولت اسد کمک کرد تا مناطق کلیدی را پس بگیرد. | |||
بین سالهای ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰، لشکرکشی نیروی قدس سپاه پاسدارن با فرماندهی قاسم سلیمانی و تشکیل گروههای نیابتی تحت عنوان دفاع از حرم زینب بنامهای فاطمیون، از افغانیهای مقیم ایران، زینبیون، از پاکستانیهای مقیم ایران و پاکستان و ورود نیروهای حشدالشعبی و حزبالله عراق و حزبالله لبنان و در پیش گرفتن سیاست کشتار و ارعاب و شکنجه، منجر به وضعیتی شد که در آن نیروهای دولتی کنترل بیشتر مناطق سوریه را در دست گرفتند، در حالی که گروههای مخالف اسلامگرا و شبهنظامیان کرد، کنترل مناطقی در شمال و شمالشرق را در اختیار داشتند. | |||
این وضعیت اعتماد به نفس بشار اسد را افزایش داد. با وجود روابط آسیبدیده سوریه با جهان عرب از زمان آغاز قیام، او به تدریج به عرصه دیپلماتیک عربی بازگشت. نماد این بازگشت، پذیرش دوباره سوریه در اتحادیه عرب بود که در سال ۲۰۲۳ رخ داد.پایتختهای عربی بازگشایی سفارتهای خود در دمشق و عادیسازی روابط با سوریه را آغاز کردند. | |||
با وجود بحرانهای شدید اقتصادی در دهه سوم حکومت بشار اسد، به نظر میرسید که او از بزرگترین چالش دوران حکومت خود جان به در برده است. پس از سالها درگیری خونین، به نظر میرسید که خاورمیانه در آستانه آرامشی نسبی قرار دارد.در همان روزی که آتشبس در لبنان برقرار شد، گروههای مخالف سوری به رهبری گروه اسلامگرای هیئت تحریر شام حملهای غافلگیرکننده انجام دادند و شهر حلب را تصرف کردند.آنها به سرعت پیشروی کردند و کنترل شهر حما را هم در دست گرفتند و بعد از آن وارد حمص شدند تا به سوی دمشق پیشروی کنند. | |||
روسیه، ایران و گروههای مسلح وابسته به ایران در کنار نیروهای بشار اسد صفآرایی کردند، در حالی که ترکیه و کشورهای خلیج فارس از گروههای مسلح مخالف حمایت میکردند. | روسیه، ایران و گروههای مسلح وابسته به ایران در کنار نیروهای بشار اسد صفآرایی کردند، در حالی که ترکیه و کشورهای خلیج فارس از گروههای مسلح مخالف حمایت میکردند. | ||
هرچند اعتراضها علیه اسد در ابتدا با شعارهای آزادی و دموکراسی و بدون شکافهای مذهبی آغاز شده بود، اما خیلی زود لحن فرقهگرایانهای که پیش از قیام وجود داشت، آشکار شد. برخی گروههای مخالف، حکومت را به تبعیض به نفع علویها در برابر اکثریت سنی متهم میکردند، در حالی که دولت مخالفان را «تروریست» مینامید. | هرچند اعتراضها علیه اسد در ابتدا با شعارهای آزادی و دموکراسی و بدون شکافهای مذهبی آغاز شده بود، اما خیلی زود لحن فرقهگرایانهای که پیش از قیام وجود داشت، آشکار شد. برخی گروههای مخالف، حکومت را به تبعیض به نفع علویها در برابر اکثریت سنی متهم میکردند، در حالی که دولت مخالفان را «تروریست» مینامید. | ||
==== حملات شیمیایی در غوطه شرقی | ==== حمایت ایران ==== | ||
حمایت جمهوری اسلامی ایران و حزبالله لبنان از بشار اسد نقش کلیدی در بقای رژیم او در طول جنگ داخلی سوریه ایفا کرد. این حمایت در قالبهای نظامی، اقتصادی، و سیاسی از آغاز درگیریها تا سقوط رژیم در دسامبر 2024 ادامه داشت. در ادامه به جزئیات این حمایتها پرداخته شده است: | |||
حمایت نظامی | |||
1. نیروهای حزبالله لبنان: حزبالله از سال 2012 بهطور مستقیم در کنار نیروهای دولتی سوریه جنگید و در نبردهای مهمی از جمله بازپسگیری شهرهای استراتژیک مثل حلب و القصیر نقش داشت. با این حال، در سالهای پایانی، بهدلیل فشارهای داخلی لبنان و درگیری با اسرائیل، توان حزبالله برای ادامه حمایت نظامی کاهش یافت. | |||
2. نیروهای نیابتی ایران: ایران با اعزام نیروهای سپاه قدس و شبهنظامیان تحت حمایت خود مانند لشکر فاطمیون (افغانها)، زینبیون و حشدالشعبی (عراقیها) حضور گستردهای در سوریه داشت. این نیروها به تقویت جبهههای نظامی اسد کمک کردند و در بازپسگیری مناطق تحت کنترل شورشیان سهم داشتند. | |||
3. حملات پهپادی و تسلیحاتی: ایران سیستمهای تسلیحاتی پیشرفته و پهپادهای شناسایی و رزمی را در اختیار ارتش سوریه قرار داد تا برتری هوایی و تکنولوژیکی ایجاد کند. | |||
حمایت اقتصادی | |||
جمهوری اسلامی میلیاردها دلار برای حمایت از رژیم اسد هزینه کرد. این کمکها شامل اعطای وام، صادرات نفت و تأمین کالاهای اساسی بود. با این حال، در سالهای اخیر، بحران اقتصادی ایران توانایی ادامه این حمایتها را کاهش داد. | |||
=== حملات شیمیایی در غوطه شرقی === | |||
در ماه اوت ۲۰۱۳، صدها نفر در حملهای شیمیایی به غوطه شرقی، منطقهای تحت کنترل مخالفان در نزدیکی دمشق، کشته شدند. | در ماه اوت ۲۰۱۳، صدها نفر در حملهای شیمیایی به غوطه شرقی، منطقهای تحت کنترل مخالفان در نزدیکی دمشق، کشته شدند. | ||
خط ۹۸: | خط ۱۱۶: | ||
با وجود این جنگ سوریه همچنان شاهد فجایع دیگری از جمله حملات شیمیایی بیشتر بود. کمیسیونهای سازمان ملل متحد تمام طرفهای درگیر را به ارتکاب جنایات جنگی، از جمله قتل، شکنجه و تجاوز متهم کردند. | با وجود این جنگ سوریه همچنان شاهد فجایع دیگری از جمله حملات شیمیایی بیشتر بود. کمیسیونهای سازمان ملل متحد تمام طرفهای درگیر را به ارتکاب جنایات جنگی، از جمله قتل، شکنجه و تجاوز متهم کردند. | ||
=== تدوین قانون اساسی جدید === | === تدوین قانون اساسی جدید === | ||
در ۲۷ فوریه ۲۰۱۲، سوریه مدعی شد که طرحی مبنی بر تدوین قانون اساسی جدید در جریان همهپرسی مربوطه با حمایت ۹۰ درصدی مواجه شد. این همپرسی محدودیت دوره تجمعی چهارده ساله را برای رئیس جمهور سوریه تعیین کرد. این همهپرسی از سوی کشورهای خارجی از جمله آمریکا و ترکیه بیمعنی اعلام شد. | در ۲۷ فوریه ۲۰۱۲، سوریه مدعی شد که طرحی مبنی بر تدوین قانون اساسی جدید در جریان همهپرسی مربوطه با حمایت ۹۰ درصدی مواجه شد. این همپرسی محدودیت دوره تجمعی چهارده ساله را برای رئیس جمهور سوریه تعیین کرد. این همهپرسی از سوی کشورهای خارجی از جمله آمریکا و ترکیه بیمعنی اعلام شد. | ||
خط ۱۳۲: | خط ۱۴۳: | ||
در مارس ۲۰۲۳، وی از امارات متحده عربی دیدن کرد و با محمد بن زاید آل نهیان، رئیس جمهور امارات متحده عربی دیدار کرد. در ماه مه ۲۰۲۳، او در نشست سران اتحادیه عرب در جده، عربستان سعودی شرکت کرد و در آنجا مورد استقبال محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی قرار گرفت. در سپتامبر ۲۰۲۳، اسد در مراسم افتتاحیه بازیهای آسیایی در هانگژو شرکت کرد و با رئیس جمهور چین شی جین پینگ ملاقات کرد. آنها ایجاد یک مشارکت استراتژیک چین و سوریه را اعلام کردند. | در مارس ۲۰۲۳، وی از امارات متحده عربی دیدن کرد و با محمد بن زاید آل نهیان، رئیس جمهور امارات متحده عربی دیدار کرد. در ماه مه ۲۰۲۳، او در نشست سران اتحادیه عرب در جده، عربستان سعودی شرکت کرد و در آنجا مورد استقبال محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی قرار گرفت. در سپتامبر ۲۰۲۳، اسد در مراسم افتتاحیه بازیهای آسیایی در هانگژو شرکت کرد و با رئیس جمهور چین شی جین پینگ ملاقات کرد. آنها ایجاد یک مشارکت استراتژیک چین و سوریه را اعلام کردند. | ||
=== گروههای مخالف بشار اسد === | |||
عربستان سعودی، قطر، و ترکیه از گروههای مخالف حمایت کردند و تلاش داشتند نفوذ منطقهای ایران و اسد را تضعیف کنند. | |||
==== گروههای شورشی داخلی ==== | |||
ارتش آزاد سوریه (FSA): | |||
یکی از اولین گروههای مخالف که شامل نیروهای جداشده از ارتش سوریه بود و توسط کشورهای غربی و برخی کشورهای عربی حمایت میشد. ایالات متحده و برخی کشورهای اروپایی حمایتهای مالی، تسلیحاتی، و آموزشی به ارتش آزاد سوریه ارائه دادند. | |||
گروههای اسلامگرای تندرو: مانند جبهه النصره (وابسته به القاعده) و داعش که بهعنوان بازیگران اصلی در برخی مناطق عمل کردند. با این حال، داعش بیشتر بر تأسیس خلافت تمرکز داشت تا مقابله مستقیم با دولت بشار اسد. | |||
نیروهای کرد: | |||
یگانهای مدافع خلق (YPG): نیروهای کرد که در شمال سوریه فعالیت داشتند. این گروهها در ابتدا تمرکز خود را بر دفاع از مناطق کردی و مبارزه با داعش گذاشته بودند اما بعدها با برخی شورشیان علیه دولت اسد متحد شدند. | |||
جنبشهای مردمی: | |||
اعتراضات اولیه که در سال 2011 آغاز شد، از سوی قشرهای مختلف مردم سوریه حمایت شد. این اعتراضات بعداً بهسرعت به یک قیام مسلحانه تبدیل شد. | |||
اسرائیل با حملاتی محدود علیه مواضع حزبالله و سپاه قدس در سوریه بهطور غیرمستقیم به تضعیف حکومت بشار کمک کرد. | |||
همکاری و هماهنگی بین این گروهها، به دلیل اختلافات ایدئولوژیک و رقابتهای سیاسی، چالشبرانگیز بود. با این حال، آنها توانستند در سال 2024 نقشی کلیدی در سرنگونی دولت ایفا کنند. | |||
== زندانهای بشار اسد == | |||
زندانهای بشار اسد در سوریه بهدلیل وضعیت اسفناک و رفتار غیرانسانی با زندانیان، به یکی از نمادهای خشونت نظام حاکم تبدیل شدهاند. از زمان آغاز اعتراضات در سوریه در سال ۲۰۱۱، هزاران نفر از مخالفان، فعالان سیاسی، روزنامهنگاران و حتی غیرنظامیان عادی به اتهامات مختلف بازداشت شدهاند. برخی از ویژگیها و حقایق درباره این زندانها عبارتاند از: | |||
1. شکنجه و اعدامهای گسترده: بر اساس گزارشها، بیش از 17 هزار نفر در زندانهای رژیم، بهویژه زندان صیدنایا، به دلیل شکنجه و بدرفتاری جان باختهاند. تنها در این زندان، حدود 13 هزار نفر بین سالهای 2011 تا 2017 اعدام شدهاند. گزارشهای سازمانهای حقوق بشری نشان میدهد شکنجههای شدید فیزیکی و روانی، از جمله استفاده از شوک الکتریکی و آزار جنسی، بهطور سیستماتیک در این زندانها انجام میشود. | |||
2. خشونت علیه زنان: زنان نیز بهطور خاص هدف آزار و شکنجه قرار میگیرند. این رفتارها نه تنها برای تنبیه فردی بلکه بهعنوان یک استراتژی جنگی برای شکستن روحیه جامعه به کار گرفته میشوند. | |||
3. قانون سزار: یک عکاس سوری با نام مستعار "سزار"، تصاویری از هزاران زندانی که در اثر شکنجه در این زندانها کشته شده بودند، به خارج از کشور منتقل کرد. این تصاویر پایهگذار تحریمهای آمریکا علیه رژیم اسد تحت عنوان "قانون سزار" شد که جنایات انجامشده در این زندانها را برجسته میکند. | |||
4. وضعیت بد بهداشتی و غذایی: زندانیان با شرایط بهداشتی بسیار ضعیف، نبود غذای کافی و دسترسی محدود به خدمات درمانی مواجه هستند. بسیاری از بازداشتشدگان در این شرایط طاقتفرسا جان خود را از دست دادهاند. | |||
5. شمار بالای زندانیان و ناپدیدشدگان: تخمین زده میشود بیش از 215 هزار نفر در بازداشت به سر میبرند و سرنوشت بسیاری از آنها نامشخص است. | |||
این رفتارها توسط نهادهای بینالمللی بهعنوان جنایات علیه بشریت شناخته شده و بارها محکوم شدهاند، اما همچنان ادامه دارند و بخش مهمی از ابزار سرکوب رژیم اسد محسوب میشوند | |||
== گاهشمار زندگی بشار اسد == | == گاهشمار زندگی بشار اسد == | ||
خط ۱۵۱: | خط ۲۰۰: | ||
== سرنگونی بشار اسد == | == سرنگونی بشار اسد == | ||
در سال 2024، گروههای مخالف بشار اسد پیشرفتهای قابلتوجهی در جبهههای مختلف سوریه به دست آوردند و سرانجام در ماه دسامبر دمشق را بدون مقاومت جدی تصرف کردند. این پیشرویها نتیجه یک استراتژی هماهنگ و حمایت از سوی کشورهای خارجی بود. مهمترین گروههای فعال شامل "هیئت تحریر الشام"، "ارتش ملی سوریه" و چند گروه همپیمان دیگر بودند که از تاکتیکهای مختلف استفاده کردند. | |||
۱ - هیئت تحریر الشام: این گروه با حملات گسترده در استان ادلب و سپس حرکت به سمت حماه و حلب، مراکز استراتژیکی را تصرف کرد. آنها توانستند تجهیزات نظامی زیادی را از نیروهای دولتی سوریه به دست آورند و در برخی مناطق دهها سرباز را اسیر کنند. | |||
۲ - ارتش ملی سوریه: این گروه که حمایت ترکیه را به همراه داشت، در عملیات "طلوع آزادی" مناطق شمالی حلب را تصرف کرد و با پیشروی به سمت مناطق داخلی، دستاوردهای مهمی به دست آورد. | |||
۳ - پیشروی به سوی دمشق: گروههای مخالف پس از تصرف شهرهای حمص، دیرالزور و درعا به دمشق رسیدند. تسلط بر پایتخت در 18 آذر 1403 (دسامبر 2024) عملاً پایان حکومت بشار اسد را رقم زد. این پیشرویها بدون مقاومت جدی صورت گرفت و با شادی شهروندان همراه بود. | |||
این موفقیتها عمدتاً ناشی از ضعف نیروهای دولتی، هماهنگی مخالفان و کاهش حمایت روسیه و ایران از بشار اسد بود. تحولات نهایی بهویژه در حومه دمشق نشاندهنده پایان یک دوره طولانی جنگ داخلی در سوریه است | |||
سرانجام در دوازدهمین روز حملات مخالفان مسلح به مناطق تحت کنترل دولت سوریه، آنها كنترل كامل دمشق را به دست گرفتند و به این ترتیب حکومت بشار اسد در سوریه سقوط کرد و حکومت ۵۵ ساله خانواده اسد در سوریه به پایان رسید. | سرانجام در دوازدهمین روز حملات مخالفان مسلح به مناطق تحت کنترل دولت سوریه، آنها كنترل كامل دمشق را به دست گرفتند و به این ترتیب حکومت بشار اسد در سوریه سقوط کرد و حکومت ۵۵ ساله خانواده اسد در سوریه به پایان رسید. | ||
ویرایش