کاربر:Safa/3صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۸۱: | خط ۸۱: | ||
== تاریخچه زندگی فروغالسلطنه آذرخشی == | == تاریخچه زندگی فروغالسلطنه آذرخشی == | ||
فروغ آذرخشی | فروغ آذرخشی اصلیتی قاجاری داشت و از نوادگان فتحعلیشاه بود. پدر بزرگش شجاعالسلطنه فرزند فتحعلیشاه و مرضیه قرایی دختر خان ایل قرایی از خراسان بود. شجاعالسلطنه تنها فرزندی داشت که بدلیل زنده ماندنش و مقاومتش در برابر بیماری‌ها قهرمان میرزا نام گرفت. قهرمان میرزا پس از ازدواج با صغری خانم (بیبیجان)، صاحب فرزندی شدند که نام او را فروغالسلطنه گذاشتند. | ||
همزمان با تولد فروغالسلطنه مدارس نوین با پشتکار میرزا حسن رشدیه در حال شکلگیری بود، پیش از این رشدیه در راهاندازی دو مدرسه در مشهد شکست خورده بود. رشدیه سپس به تهران رفت و و دیگر شهرها مشغول نبرد با ملاها و مکتبداران قدیمی بود. | |||
فروغالسلطنه به همراه خواهرش «بانو» در مکتب‌خانه خواندن و نوشتن آموخت. | |||
در ۹ سالگی به خواست والدینش با سرتیپ علی‌اکبر خان آذرخشی ازدواج کرد. همسرش اهل تفلیس روسیه و رئیس تلگرافخانه روسیه در مشهد بود. این دو پس از ازدواج صاحب ۴ پسر و ۳ دختر شدند. | |||
مسئولیت خانه‌داری مانع از اندیشه فروغ در مورد تحصیل دختران نشد و با تشویق عزیزالملوک به فکر راهاندازی مدرسه بود. | |||
آشنایی او با فعالان حقوق زنان مانند فخر آفاق پارسا عزم او را جزم‌تر کرد و این فکر را با همسرش در میان گذاشت. این فکر با استقبال همسرش زمینه عینی و اجرایی پیدا کرد. همسرش زمینه مشورت او را با چهرههای فرهنگی فراهم کرد و پس از چند جلسه صحبت، با همیاری افرادی چون، حاجمرتضی قهرمانمیرزا، متخلص به «شکسته»، ساخت نخستین مدرسه دخترانه در مشهد را آغاز کردند. کار ساختمان مدرسه از سال شروع شد و تکمیل آن بیش از سه سال طول کشید. مدرسه آن طور که منابع تاریخی نوشتهاند، با ثبت نام از سه دانشآموز کلاس اول و چهار دانشآموز کلاس دوم افتتاح شد. بنای آن | |||
هرچند در سکوت ساخته شد اما خبر افتتاح آن خیلی زود در مشهد پیچید. مخالفان پس از شنیدن خبر تأسیس مدرسه، تهدیدهای خود را آغاز کردند. | |||
هر روز دهها پیغام برای فروغ و خانوادهاش میفرستادند که مدرسه را ببند وگرنه تو و همراهانت را میکشیم و مدرسهات را آتش میزنیم. با همه این تهدیدها، فروغ آذرخشی حتی یک ساعت هم مدرسه را تعطیل نکرد. او هر روز به همراه معلمان، فرزندان، برادران و خدمتکارانش مسلح از مدرسه محافظت میکردند. | |||
»احسان‌الله، پرویز و خدمتکاران منزل هر شب تا نزدیک صبح تفنگ به دست مقابل درهای ورودی مدرسه نگهبانی میدادند و به همین طریق توانستند مدرسه را حفظ کنند. | |||
در چند ماه اول افتتاح مدرسه به تعداد دختران مدرسه اضافه شد به طوری که خیلی زود کلاس‌های سوم، چهارم و پنجم دایر شدند. در اولین امتحان نهایی سال پنجم، داوطلبان امتحان هفت نفر بودند که همه قبول شدند. پس از چهارسال، تعداد دانشآموزان به اندازهای شد که توانستند کالس ششم را هم راه بیندازند. گسترش مدرسه هرچند باعث دلگرمی بود اما مشکلات زیادی را برای فروغ آذرخشی به همراه داشت. مدرسه با توجه به این که به صورت شخصی اداره میشد، به تدریج با کسری بودجه و کمبود امکانات روبرو شد. فروغ آذرخشی به دنبال راهی برای برونرفت از این مشکل، به سراغ شرکت فرهنگ خراسان رفت و برای تداوم کار این مدرسه، از آنها کمک گرفت. در کنار این، احمد قوام، «قوامالسلطنه» که در آن سالها والی خراسان بود، مبلغ دو هزار ریال به این مدرسه کمک کرد و همین کمکهزینهها باعث شد تا چرخ مدرسه به حرکت بیشتری درآید. | |||
با موفقیت مدرسه هر روز به تعداد شاگردان اضافه میشد در سال شمار دختران جوان دانشآموز در مدرسه فروغ به نفر رسید که نفرشان به صورت رایگان تحصیل میکردند. در این مدرسه معلمهای شناخته شدهای چون «فخرآفاق پارسا» تدریس میکردند. «فرخرو پارسا» دختر فخرآفاق که بعدها به عنوان نخستین وزیر زن در ایران، وزارت آموزش و پرورش را به دست گرفت، در مدرسه فروغ تحصیل کرد. | |||
افتتاح مدرسه فروغ باعث شد تا هر روز به تعداد مدارس مشهد اضافه شود. یک سال بعد از افتتاح مدرسه، فروغ آذرخشی مدرسه دیگری در مشهد راهاندازی کرد و سرپرستی آن را به خواهرش، «شاهزاده بانو قهرمانی» واگذار کرد. این مدرسه در بالا خیابان، کوچه شیخ عبدالحسین و در منزل شخصی به نام شهیدی راه افتاد که با ماهی ریال اجاره شده بود. آنها بخشی از ثروت و درآمدهای خود را در این راه هزینه کردند. | |||
این اقدام افراد دیگری را هم به فکر راهاندازی مدرسه انداخت و در طی چند سال، مدارس دخترانه «ارض اقدس»،«عصمتیه»، «عزتیه» و «گوهریه» در مشهد راه افتادند. | |||
در سال ، فروغ با همراهی اداره معارف خراسان، برای گشایش کلاس‌های کامل متوسطه تقاضای مجوز کرد. پیشنهاد شد که این مدرسه به صورت دولتی اداره شود تا امتیاز مخصوص نخواهد و امتحان دانشآموزان با مشکلات روبرو نشود در سال ، کلاس‌های دوم و سوم دبیرستان به آن افزوده شد. | |||
در سال ، «دبستان فروغ» در خیابان معروف به «گنبد سبز» مشهد با شش کلاس ابتدایی، دولتی شد و به نام »فروغ« تابلوی آن را نصب کردند. | |||
مدرسه | کوچهای که مدرسه فروغ در آن قرار داشت، در محله سرشور مشهد بود. | ||
این | فروغ آذرخشی تا سال در رأس مدرسه فروغ باقی ماند و در این سال، یعنی در چهلمین سال فعالیت مدرسه فروغ، تصمیم به بازنشستگی گرفت. در مراسمی که در آذرماه همان سال برگزار شد، از خدمات فروغ آذرخشی تقدیر شد. | ||
فروغ آذرخشی در آذر در مشهد درگذشت و در حرم امام هشتم شیعیان دفن شد. در تشییع جنازه او شاگردان مدرسه حضور داشتند. | |||
فروغ آذرخشی در آذر در مشهد درگذشت و در حرم امام هشتم شیعیان | |||
دفن شد. در تشییع جنازه او شاگردان مدرسه حضور داشتند | |||
==منابع== | ==منابع== | ||
<references /> | <references /> | ||
نسخهٔ ۲۲ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۲۲:۲۲
فروغ السلطنه آذرخشی، معروف به فروغ آذرخشی در سال ۱۲۶۰ در مشهد متولد شد. او یکی از تاثیرگذارترین زنان ایران است. فروغ اولین مدرسه دخترانه‌ی مشهد را در سال ۱۲۹۶ در خانه‌اش در مشهد تأسیس کرد. این مدرسه با ثبت نام از سه دانشآموز کلاس اول و چهار دانشآموز کلاس دوم افتتاح شد. در آن زمان متعصبین مذهبی درس خواندن دختران را حرام می‌دانستند. و بارها تلاش کردند مدرسه را آتش بزنند. او و چند زن همراهش شب و روز مسلحانه از آن مدرسه حفاظت میکردند.
فروغ آذرخشی آذز ۱۳۴۲ بعد از یک دوره بیماری در مشهد درگذشت و در حرم امام رضا به خاک سپرده شد.
پس از گذشت سالها مردم نگذاشتند نام او از حافظه‌ی شهر پاک شود. و هنوز کوچه‌ی آن مدرسه را «کوچه‌ی فروغ» می‌نامند.
| فروغالسلطنه آذرخشی | |
|---|---|
 | |
| زادروز | ۱۲۶۰ مشهد |
| درگذشت | آذر ۱۳۴۸ مشهد |
| علت مرگ | بدلیل کهولت سن |
| ملیت | ایرانی |
| سال‌های فعالیت | ۱۲۸۰ تا ۱۳۳۸ شمسی |
| شناخته‌شده برای | مردم ایران |
| نقش‌های برجسته | موسس اولین مدرسه دخترانه در مشهد |
| تأثیرگذاران | میرزا حسن رشدیه |
| والدین | قهرمانمیرزا و صغری‌خانم |
تاریخچه زندگی فروغالسلطنه آذرخشی
فروغ آذرخشی اصلیتی قاجاری داشت و از نوادگان فتحعلیشاه بود. پدر بزرگش شجاعالسلطنه فرزند فتحعلیشاه و مرضیه قرایی دختر خان ایل قرایی از خراسان بود. شجاعالسلطنه تنها فرزندی داشت که بدلیل زنده ماندنش و مقاومتش در برابر بیماری‌ها قهرمان میرزا نام گرفت. قهرمان میرزا پس از ازدواج با صغری خانم (بیبیجان)، صاحب فرزندی شدند که نام او را فروغالسلطنه گذاشتند.
همزمان با تولد فروغالسلطنه مدارس نوین با پشتکار میرزا حسن رشدیه در حال شکلگیری بود، پیش از این رشدیه در راهاندازی دو مدرسه در مشهد شکست خورده بود. رشدیه سپس به تهران رفت و و دیگر شهرها مشغول نبرد با ملاها و مکتبداران قدیمی بود.
فروغالسلطنه به همراه خواهرش «بانو» در مکتب‌خانه خواندن و نوشتن آموخت.
در ۹ سالگی به خواست والدینش با سرتیپ علی‌اکبر خان آذرخشی ازدواج کرد. همسرش اهل تفلیس روسیه و رئیس تلگرافخانه روسیه در مشهد بود. این دو پس از ازدواج صاحب ۴ پسر و ۳ دختر شدند.
مسئولیت خانه‌داری مانع از اندیشه فروغ در مورد تحصیل دختران نشد و با تشویق عزیزالملوک به فکر راهاندازی مدرسه بود.
آشنایی او با فعالان حقوق زنان مانند فخر آفاق پارسا عزم او را جزم‌تر کرد و این فکر را با همسرش در میان گذاشت. این فکر با استقبال همسرش زمینه عینی و اجرایی پیدا کرد. همسرش زمینه مشورت او را با چهرههای فرهنگی فراهم کرد و پس از چند جلسه صحبت، با همیاری افرادی چون، حاجمرتضی قهرمانمیرزا، متخلص به «شکسته»، ساخت نخستین مدرسه دخترانه در مشهد را آغاز کردند. کار ساختمان مدرسه از سال شروع شد و تکمیل آن بیش از سه سال طول کشید. مدرسه آن طور که منابع تاریخی نوشتهاند، با ثبت نام از سه دانشآموز کلاس اول و چهار دانشآموز کلاس دوم افتتاح شد. بنای آن
هرچند در سکوت ساخته شد اما خبر افتتاح آن خیلی زود در مشهد پیچید. مخالفان پس از شنیدن خبر تأسیس مدرسه، تهدیدهای خود را آغاز کردند.
هر روز دهها پیغام برای فروغ و خانوادهاش میفرستادند که مدرسه را ببند وگرنه تو و همراهانت را میکشیم و مدرسهات را آتش میزنیم. با همه این تهدیدها، فروغ آذرخشی حتی یک ساعت هم مدرسه را تعطیل نکرد. او هر روز به همراه معلمان، فرزندان، برادران و خدمتکارانش مسلح از مدرسه محافظت میکردند.
»احسان‌الله، پرویز و خدمتکاران منزل هر شب تا نزدیک صبح تفنگ به دست مقابل درهای ورودی مدرسه نگهبانی میدادند و به همین طریق توانستند مدرسه را حفظ کنند.
در چند ماه اول افتتاح مدرسه به تعداد دختران مدرسه اضافه شد به طوری که خیلی زود کلاس‌های سوم، چهارم و پنجم دایر شدند. در اولین امتحان نهایی سال پنجم، داوطلبان امتحان هفت نفر بودند که همه قبول شدند. پس از چهارسال، تعداد دانشآموزان به اندازهای شد که توانستند کالس ششم را هم راه بیندازند. گسترش مدرسه هرچند باعث دلگرمی بود اما مشکلات زیادی را برای فروغ آذرخشی به همراه داشت. مدرسه با توجه به این که به صورت شخصی اداره میشد، به تدریج با کسری بودجه و کمبود امکانات روبرو شد. فروغ آذرخشی به دنبال راهی برای برونرفت از این مشکل، به سراغ شرکت فرهنگ خراسان رفت و برای تداوم کار این مدرسه، از آنها کمک گرفت. در کنار این، احمد قوام، «قوامالسلطنه» که در آن سالها والی خراسان بود، مبلغ دو هزار ریال به این مدرسه کمک کرد و همین کمکهزینهها باعث شد تا چرخ مدرسه به حرکت بیشتری درآید.
با موفقیت مدرسه هر روز به تعداد شاگردان اضافه میشد در سال شمار دختران جوان دانشآموز در مدرسه فروغ به نفر رسید که نفرشان به صورت رایگان تحصیل میکردند. در این مدرسه معلمهای شناخته شدهای چون «فخرآفاق پارسا» تدریس میکردند. «فرخرو پارسا» دختر فخرآفاق که بعدها به عنوان نخستین وزیر زن در ایران، وزارت آموزش و پرورش را به دست گرفت، در مدرسه فروغ تحصیل کرد.
افتتاح مدرسه فروغ باعث شد تا هر روز به تعداد مدارس مشهد اضافه شود. یک سال بعد از افتتاح مدرسه، فروغ آذرخشی مدرسه دیگری در مشهد راهاندازی کرد و سرپرستی آن را به خواهرش، «شاهزاده بانو قهرمانی» واگذار کرد. این مدرسه در بالا خیابان، کوچه شیخ عبدالحسین و در منزل شخصی به نام شهیدی راه افتاد که با ماهی ریال اجاره شده بود. آنها بخشی از ثروت و درآمدهای خود را در این راه هزینه کردند.
این اقدام افراد دیگری را هم به فکر راهاندازی مدرسه انداخت و در طی چند سال، مدارس دخترانه «ارض اقدس»،«عصمتیه»، «عزتیه» و «گوهریه» در مشهد راه افتادند.
در سال ، فروغ با همراهی اداره معارف خراسان، برای گشایش کلاس‌های کامل متوسطه تقاضای مجوز کرد. پیشنهاد شد که این مدرسه به صورت دولتی اداره شود تا امتیاز مخصوص نخواهد و امتحان دانشآموزان با مشکلات روبرو نشود در سال ، کلاس‌های دوم و سوم دبیرستان به آن افزوده شد.
در سال ، «دبستان فروغ» در خیابان معروف به «گنبد سبز» مشهد با شش کلاس ابتدایی، دولتی شد و به نام »فروغ« تابلوی آن را نصب کردند.
کوچهای که مدرسه فروغ در آن قرار داشت، در محله سرشور مشهد بود.
فروغ آذرخشی تا سال در رأس مدرسه فروغ باقی ماند و در این سال، یعنی در چهلمین سال فعالیت مدرسه فروغ، تصمیم به بازنشستگی گرفت. در مراسمی که در آذرماه همان سال برگزار شد، از خدمات فروغ آذرخشی تقدیر شد.
فروغ آذرخشی در آذر در مشهد درگذشت و در حرم امام هشتم شیعیان دفن شد. در تشییع جنازه او شاگردان مدرسه حضور داشتند.