۱٬۳۰۹
ویرایش
زندان اوین: تفاوت میان نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
←بند ۲۰۹
(صفحه‌ای تازه حاوی «زندان اوین'''،''' معروفترین زندان ایران و خاورمیانه است که به دلیل شهرت زندانیان سیاسی از زمان شاه مانند مسعود رجوی، آیت‌الله طالقانی، خسرو گلسرخی، بیژن جزنی، موسی خیابانی، اعدام فراقانونی ۹ نفر در تپههای اوین و تعداد بسیار زیاد زندانیان در...» ایجاد کرد) |
|||
| (۱۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
زندان اوین''' | [[پرونده:زندان اوین.JPG|بندانگشتی|'''تصویر هوایی زندان اوین'''|448x448پیکسل]] | ||
'''زندان اوین'''، یکی از بدنام‌ترین زندانهای ایران است. این زندان در منطقه سعادت‌آباد و محله اوین درکه قرار دارد. محوطه زندان اوین نزدیک به ۴۰ هکتار است که سابقا زمین و خانه سید ضیاالدین طباطبایی نخست وزیر کابینه سیاه است. ساخت ابتدایی زندان اوین از سال ۱۳۴۰ آغاز و همزمان با جشن‌های ۲۵۰۰ ساله و افزایش اعتراضات بر علیه شاه پایان یافت. در این زندان، بسیاری از مخالفان حکومت پهلوی به طرز وحشیانه‌ای شکنجه شدند.<ref name=":16">[https://iranhrs.org/%d8%a7%d9%88%d9%84%db%8c%d9%86-%d9%88%db%8c%d8%af%d8%a6%d9%88%db%8c-%db%b3-%d8%a8%d8%b9%d8%af%db%8c-%d8%a8%d9%86%d8%af-%db%b2%db%b0%db%b9-%d8%b2%d9%86%d8%af%d8%a7%d9%86-%d8%a7%d9%88%db%8c%d9%86-2/ اولین ویدئوی ۳ بعدی بند ۲۰۹ زندان اوین؛ قسمت اول: ساختمان و ساختار بندها]</ref> | |||
زندان اوین معروفترین زندان ایران و خاورمیانه است که به دلیل شهرت زندانیان سیاسی از زمان شاه مانند [[مسعود رجوی]]، [[آیت‌الله طالقانی]]، [[خسرو گلسرخی]]، [[بیژن جزنی]]، [[موسی خیابانی]]، اعدام فراقانونی ۹ نفر در تپههای اوین و تعداد بسیار زیاد زندانیان در زمان جمهوری اسلامی همراه با اعدام‌های گسترده دهه ۶۰ در این زندان و بطور خاص [[قتل‌عام ۶۷]] در سطح جهان شناخته شده است. این زندان در روستایی به نام «اوین درکه» که جزو منطقه شمیرانات واقع در شمال تهران محسوب میشود واقع شده است که از شمال به محله کوهسار واقع در درکه، از شرق به محله اوین و از طرف غرب به تپههای زندان اوین و از طرف جنوب به سعادت‌آباد ختم میشود. | |||
در تاریخ ۲۴ آذر ۱۴۰۲ زندان اوین ۵۲ ساله است. در منابع تاریخی مکتوب، زمان افتتاح زندان را سال ۱۳۵۰ ذکر کرده‌اند که از زمان افتتاح تا بهمن ۱۳۵۷، زیرنظر [[سازمان اطلاعات و امنیت کشور]] ([[ساواک]]) اداره می‌شد و طی ۴ دهه اخیر، زندان اوین که بزرگ‌ترین زندان محل نگهداری زندانیان سیاسی و جرایم امنیتی است، رسما زیرنظر سازمان زندان‌ها و اقدمات تامینی وابسته به قوه قضاییه قرار دارد ولی بندهای مختلف زندان، بسته به اینکه محکومان توسط کدام نهاد امنیتی دستگیر شده باشند، ناظر و مسئولیت جدای از قوه قضاییه دارد. | |||
در دهه ۶۰ ساختمان دادستانی اوین و زیرزمین ۲۰۹ شکنجه‌گاه انقلابیون ایران بود. ده‌ها هزار تن در این دو محل به بی‌رحمانه‌ترین شکل تحت شکنجه‌های جسمی و روانی قرار گرفتند. در سال‌های ۶۰ و ۶۱ ، تپههای اوین محل تیرباران هزاران زندانی سیاسی بود که نام بسیاری‌از آنها در روزنامه‌ها و رادیو و تلویزیون انتشار می‌یافت. | در دهه ۶۰ ساختمان دادستانی اوین و زیرزمین ۲۰۹ شکنجه‌گاه انقلابیون ایران بود. ده‌ها هزار تن در این دو محل به بی‌رحمانه‌ترین شکل تحت شکنجه‌های جسمی و روانی قرار گرفتند. در سال‌های ۶۰ و ۶۱ ، تپههای اوین محل تیرباران هزاران زندانی سیاسی بود که نام بسیاری‌از آنها در روزنامه‌ها و رادیو و تلویزیون انتشار می‌یافت. | ||
| خط ۸: | خط ۱۱: | ||
زندان اوین در منطقه اوین- درکه در شمال شهر تهران قرار دارد. ساخت این زندان در زمینی به مساحت ۴۳ هکتار از دهه ۱۳۴۰ آغاز و در سال ۱۳۵۰ افتتاح شد.<ref name=":7">[https://iranhrs.org/زندان-اوین-کجاست؟/ کانون حقوق بشر ایران - زندان اوین کجاست؟]</ref> | زندان اوین در منطقه اوین- درکه در شمال شهر تهران قرار دارد. ساخت این زندان در زمینی به مساحت ۴۳ هکتار از دهه ۱۳۴۰ آغاز و در سال ۱۳۵۰ افتتاح شد.<ref name=":7">[https://iranhrs.org/زندان-اوین-کجاست؟/ کانون حقوق بشر ایران - زندان اوین کجاست؟]</ref> | ||
بخش وسیعی از زمین‌های محله اوین و از جمله مساحتی که امروز زندان اوین در ان واقع شده، املاک سید | بخش وسیعی از زمین‌های محله اوین و از جمله مساحتی که امروز زندان اوین در ان واقع شده، املاک [[سید ضیاءالدین طباطبایی|سید ضیاالدین طباطبایی]]؛ سیاستمدار و نخست‌وزیر ایران (اسفند ۱۲۹۹ تا خرداد ۱۳۰۰) در دوره پادشاهی احمد شاه قاجار بوده و گفته میشود که بعد از کناره‌گیری از سیاست در نیمه دهه ۱۳۳۰، در املاک خود در محله اوین، به کشاورزی و دامداری مشغول شده است. طبق اسناد تاریخی، ساختمان کنونی زندان اوین، خانه مسکونی سید ضیا واقع در املاک شخصی او بوده که بعد از درگذشتش در سال ۱۳۴۸، بازسازی و با تغییراتی تبدیل به زندان شده است. | ||
امیرنصرت منقح؛ از جمله معمارانی است که در بازسازی بنای مسکونی محل زندگی سید ضیا و قطعه‌بندی ساختمان با سلولها و راهرو‌های و تقسیم بنا نقش داشته است. البته فضای محصور زندان اوین مشتمل بر حدود ۴۰ هکتار زمین است که ساختمان زندان، بخشی از ان به شمار میرود.<ref name=":6">[https://fararu.com/fa/news/580746/%D9%86%DB%8C%D9%85%E2%80%8C%D9%82%D8%B1%D9%86-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%88%DB%8C%D9%86-%D9%88-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%88%D9%81%D8%B4 سایت فرارو - نیم‌قرن تاریخ زندان اوین و زندانیان معروفش]</ref><ref>[https://www.tabnak.ir/fa/tags/3318/1/%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%88%DB%8C%D9%86 سایت تابناک - در مورد زندان اوین]</ref> در آن ساختمانی ويلايی متعلق به تيمسار [[تیمور بختیار|تيمور بختيار]] وجود داشت که برای اولين بار همزمان با موج دستگيری مخالفان حکومت پهلوی آن ساختمان ويلايی مورد بهره‌برداری قرار گرفت که در آن زمان از آن با عنوان اوين قديم نام برده می شد. | |||
در زمان افتتاح (۱۳۵۰) گنجایش کل زندان در ۲۰ سلول انفرادی و دو بند عمومی، فقط ۳۲۰ نفر بوده، اما چند سال بعد از افتتاح و آغاز بهره‌برداری از زندان و در سال ۱۳۵۶، تعداد سلولهای انفرادی به ۱۰۰ سلول افزایش می‌یابد و بندهای جداگانه برای زندانیان زن و همچنین محکومیت عمومی ایجاد میشود که به دنبال این تغییرات، در ماه‌های پایانی سال ۱۳۵۶، ظرفیت زندان اوین به ۱۵۰۰ نفر افزایش می‌یابد.<ref name=":0">[https://fararu.com/fa/news/580746/%D9%86%DB%8C%D9%85%E2%80%8C%D9%82%D8%B1%D9%86-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%88%DB%8C%D9%86-%D9%88-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%88%D9%81%D8%B4 نیم‌قرن تاریخ زندان اوین و زندانیان معروفش]</ref> | در زمان افتتاح (۱۳۵۰) گنجایش کل زندان در ۲۰ سلول انفرادی و دو بند عمومی، فقط ۳۲۰ نفر بوده، اما چند سال بعد از افتتاح و آغاز بهره‌برداری از زندان و در سال ۱۳۵۶، تعداد سلولهای انفرادی به ۱۰۰ سلول افزایش می‌یابد و بندهای جداگانه برای زندانیان زن و همچنین محکومیت عمومی ایجاد میشود که به دنبال این تغییرات، در ماه‌های پایانی سال ۱۳۵۶، ظرفیت زندان اوین به ۱۵۰۰ نفر افزایش می‌یابد.<ref name=":0">[https://fararu.com/fa/news/580746/%D9%86%DB%8C%D9%85%E2%80%8C%D9%82%D8%B1%D9%86-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%88%DB%8C%D9%86-%D9%88-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%88%D9%81%D8%B4 نیم‌قرن تاریخ زندان اوین و زندانیان معروفش]</ref> | ||
ظرفیت اسمی این زندان ۱۵۰۰ نفر بود اما بیش از ۳هزار نفر در آن زندانی بودند.<ref name=":16" /> | |||
اوين سال ۵۰ محدود به محوطه‌ای بود شامل دو بند قديمی و دو ساختمان در امتداد هم متشکل از سلولهای انفرادی. بندهای چهارگانه و سلولهای معروف به ۲۰۹ يکی-دو سال بعد ساخته شدند.<ref name=":14">منیره برادران - [https://www.radiozamaneh.com/228833/ رادیو زمانه - اوین، حافظه جمعی ما، نابود نمی‌شود]</ref> | |||
== مدیریت زندان اوین == | == مدیریت زندان اوین == | ||
بنا بر گزارشات ۱۴۰۱، مدیر داخلی اوین فردی بنام «یوسفی» است و اعتراضات غذا و مشکلات بهداشتی و نظافتی به وی گفته میشود. سر | بنا بر گزارشات ۱۴۰۱، مدیر داخلی اوین فردی بنام «یوسفی» است و اعتراضات غذا و مشکلات بهداشتی و نظافتی به وی گفته میشود. سر شیفتهای زندان افرادی به نامهای «امراللهی»، «شهاب کریمی» و فردی بنام «سحری» هستند که میان این ۳ نفر امراللهی، بیشترین مخالفت را با زندانیان سیاسی دارد. رئیس اندرزگاه در حال حاضر «شیخ نواز» نام دارد و پیش از او میثم باقری بود. از افسرهای جانشین میتوان از فردی بنام «کاشانی» نام برد. | ||
آخوند عقیدتی – سیاسی اندرزگاه ۸ و کل اوین یک آخوند بنام «سرلک» است.<ref name=":7" /> | آخوند عقیدتی – سیاسی اندرزگاه ۸ و کل اوین یک آخوند بنام «سرلک» است.<ref name=":7" /> | ||
=== | === وعده‌های غذایی === | ||
جیره صبحانه معمولا | جیره صبحانه معمولا شب‌ها بین ساعت ۹ تا ۹ و نیم توسط مسئول خدمات بین زندانیان توزیع میشود. (مسئول خدمات از بین محکومین مالی انتخاب میشود). ناهار بین ۱۲:۳۰ تا ۲ وارد سالن میشود و صفر تا صد این کارها تماما به عهده خود زندانیان است. کیفیت غذا اصلا خوب نیست. هر سالن یک سر ناظر روز و یک سر ناظر شب دارد که از میان محکومین مالی انتخاب میشوند. این مسئولیت به عمد به زندانیان سیاسی داده نمی‌شود.<ref name=":7" /> | ||
=== مواد مخدر در زندان اوین === | === مواد مخدر در زندان اوین === | ||
در مورد استعمال مواد مخدر در اوین همه نوع جنسی در دسترس زندانیان است. در حال حاضر قرص ترک اعتیاد و نشئه کنندهB2 است که به وفور یافت میشود. در اندرزگاه ۸ شیشه و مواد مخدر وجود دارد. کلونازپام ۲ و دیازپام را مثل نقل و نبات در اختیار زندانیان قرار | در مورد استعمال مواد مخدر در اوین همه نوع جنسی در دسترس زندانیان است. در حال حاضر قرص ترک اعتیاد و نشئه کنندهB2 است که به وفور یافت میشود. در اندرزگاه ۸ شیشه و مواد مخدر وجود دارد. کلونازپام ۲ و دیازپام را مثل نقل و نبات در اختیار زندانیان قرار میدهند. تهیه این قرصها ساده است. کافی است زندانی بگوید ناراحتی اعصاب و نیاز به دکتر دارم، در این صورت این قرصها به سرعت در اختیار وی قرار میگیرد و تا آخر حبس به او گفته میشود هر چقدر دلت می‌خواهد بخور! روزانه بین ۴ تا ۵ لیتر متادون بین معتادین در هر اندرزگاه پخش میشود. هفته‌ای یک یا دو مورد اوردز یا خودکشی، وجود دارد.<ref name=":7" /> | ||
=== آمارگیری زندانیان در زندان اوین === | === آمارگیری زندانیان در زندان اوین === | ||
در اوین در هر ۲۴ ساعت، دو بار آمارگیری انجام | در اوین در هر ۲۴ ساعت، دو بار آمارگیری انجام میشود. یکبار قبل از ساعت ۸ صبح و یک بار قبل از ساعت هفت و نیم شب. از ساعت ۱۰ شب هیچ رفت و آمدی بین سالنها انجام نمی‌شود و همه زندانیان باید در سالنهای خودشان باشند. هواخوری راس ساعت ۷ بسته میشود و زنگ تخلیه را ۳ بار به صدا در می‌آورند. این بدان معنی است که زندانیان باید جهت آمارگیری به سالنهای خود بروند.<ref name=":7" /> | ||
=== اعزام زندانیان سیاسی به خارج از زندان === | === اعزام زندانیان سیاسی به خارج از زندان === | ||
اعزام زندانیان سیاسی به خارج از زندان جهت رفتن به بیمارستان و درمان توسط ناظر زندان یعنی وزیری و محمدی و با دستور ضابط و رئیس اجرای احکام، آنهم تحت تدابیر شدید امنیتی با دستبند و | اعزام زندانیان سیاسی به خارج از زندان جهت رفتن به بیمارستان و درمان توسط ناظر زندان یعنی وزیری و محمدی و با دستور ضابط و رئیس اجرای احکام، آنهم تحت تدابیر شدید امنیتی با دستبند و تحت‌الحفظ اجرا میشود. برای خارج کردن زندانیان ۱۰ الی ۱۵ نفر به عنوان پاسیار کار می‌کنند. پاسیار یعنی کسی که برای خروج محکومین به خارج از زندان همراه زندانی به عنوان تحت‌الحفظ میرود.<ref name=":7" /> | ||
=== خودروهای اوین === | === خودروهای اوین === | ||
اکثر | اکثر ماشینهای خروجی اوین برای محکومین شخصی یا ون تاکسی هستند که بیشتر در خط ونک – شهران هم مسافرکشی می‌کنند. حدودا ۱۵ماشین که ۵ دستگاه ون و ۱۰ تاکسی هر روز متناسب با شرایط خروج، در محل حاضر میشوند. | ||
=== شارژ تلفن === | === شارژ تلفن === | ||
در هر سالن دستگاه شارژ کارت تلفن موجود است و هزینه آن توسط خود زندانی تامین | در هر سالن دستگاه شارژ کارت تلفن موجود است و هزینه آن توسط خود زندانی تامین میشود. حداکثر کارت شارژ ۲۰۰ هزار تومان است و بیشتر از این اجازه شارژ داده نمی‌شود. | ||
== زندانیان در زندان اوین == | === ترکیب زندانیان در زندان اوین === | ||
در گذشته بخش اعظم زندانیان را زندانیان سیاسی و عقیدتی تشکیل می‌دادند، ولی در سال‌های اخیر مجرمان عادی از جمله قاتلان، سارقان و افراد مرتکب به جرایم جنسی و مواد مخدر نیز در این زندان نگهداری میشوند.<ref name=":8" /> | در گذشته بخش اعظم زندانیان را زندانیان سیاسی و عقیدتی تشکیل می‌دادند، ولی در سال‌های اخیر مجرمان عادی از جمله قاتلان، سارقان و افراد مرتکب به جرایم جنسی و مواد مخدر نیز در این زندان نگهداری میشوند.<ref name=":8" /> | ||
سازمان مجاهدین تعداد زندانیان دستگیر شده از هواداران خودش در سراسر ایران را ۵۰۰ هزار نفر در دهه ۶۰ برآورد کرده است. با توجه به اینکه بیشترین دستگیری در اندازه‌ای غیر قابل قیاس با دیگر شهرها و | سازمان مجاهدین تعداد زندانیان دستگیر شده از هواداران خودش در سراسر ایران را ۵۰۰ هزار نفر در دهه ۶۰ برآورد کرده است. با توجه به اینکه بیشترین دستگیری در اندازه‌ای غیر قابل قیاس با دیگر شهرها و شهرستانهای ایران متعلق به تهران و بطور خاص زندان اوین بوده است میتوان حداقل نصفی از این تعداد را متعلق به زندان اوین دانست. زندانیانی که به ندرت در کمتر از یک روز آزاد شده و دیگرانی که از یک هفته تا یک ماه و یک سال و چند سال و بیش از ۲۰ سال هم در آن زندانی بوده و آزاد شده‌اند و یا آنها که اعدام شدند. | ||
== ساختار زندان اوین == | == ساختار زندان اوین == | ||
| خط ۱۱۳: | خط ۱۱۰: | ||
در سال۱۳۶۰ به‌علت کمبود جا، ساختمان مسکونی که برای ساواک ساخته شده و معروف به آموزشگاه بود، به زندان تبدیل شد. این بخش از 3طبقه و 6قسمت تشکیل شده و هم‌اکنون (۱۳۹۳) به اوین جدید معروف است. آموزشگاه اوین، در آخرین نقطه جاده داخلی زندان در کنار ساختمان آسایشگاه قرار دارد. شامل شش‌بند مرتبط به‌هم میباشد. آموزشگاه در مجموع نزدیک به 100سلول دارد که مساحت هریک در حدود بیست متر مربع میباشد. در اطراف این واحد 6بندی، 5 حیاط کوچک قرار دارد که در واقع مکانی برای هواخوری زندانیان میباشد. | در سال۱۳۶۰ به‌علت کمبود جا، ساختمان مسکونی که برای ساواک ساخته شده و معروف به آموزشگاه بود، به زندان تبدیل شد. این بخش از 3طبقه و 6قسمت تشکیل شده و هم‌اکنون (۱۳۹۳) به اوین جدید معروف است. آموزشگاه اوین، در آخرین نقطه جاده داخلی زندان در کنار ساختمان آسایشگاه قرار دارد. شامل شش‌بند مرتبط به‌هم میباشد. آموزشگاه در مجموع نزدیک به 100سلول دارد که مساحت هریک در حدود بیست متر مربع میباشد. در اطراف این واحد 6بندی، 5 حیاط کوچک قرار دارد که در واقع مکانی برای هواخوری زندانیان میباشد. | ||
== بند ۲۰۹ زندان اوین امنیتی و سری == | |||
'''بند ۲۰۹''' امنیتی‌ترین بخش زنـدان اویـن است و غیر از پرسنل آن، حتی مقامات بالای دولتی هم حق ورود به محدوده آن را ندارند.<ref name=":16" /> | |||
بند 209 زندان اوین بخش امنیتی و سری در زندان اوین است. این بند از ساختمانهای ساخته شده در دوران قبل از انقلاب است. در قسمت پشت، بهداری زندان اوین و جنب آشپزخانه و بند نسوان (زنان) قرار دارد و از بندهای موسوم به «آموزشگاه» قابل رویت است. در قسمت روبه‌روی آن، قسمت «نانوایی» زندان اوین واقع شده است و انتهای آن به محدوده بند «۳۵۰ امنیتی و کارگری» ختم میشود. این مجموعه ساختمانی 2طبقه با آجرهای قرمز فشاری است که کانال‌های پوشیده شده از پشم شیشه و فویل آلومینیومی آن‌را از سایر ساختمانها مجزا می‌سازند. دارای 2درب ورودی در قسمت جلو میباشد. درب کوچک که دارای آیفون و سیستم مداربسته تصویری است قسمت ورود متهمین و درب دیگر احتمالاً محل ورود پرسنل اجرایی و عملیاتی در آن مجموعه است. معروف است که مخوف‌ترین بخش اوین بند معروف به ۲۰۹ است که افراد زیر شکنجه در آنجا نگهداری میشوند این بند از ۱۰ ردیف تشکیل شده که در هر ردیف ۸ سلول انفرادی قرار دارد. شامل ۸۰ سلول انفرادی در ده ردیف است. سلولها انفرادی طراحی شده‌اند و در خودشان روشویی و توالت دارند. اما در جمهوری اسلامی در این سلولها به‌خاطر تراکم زندانی تا بیش از ۱۰نفر نگهداری میشوند. در راهرو عمود بر‌این ردیفها اتاقهای بازجویی قرار دارد. اتاق شکنجه این بند در زیر زمین آن واقع شده و برای انواع شکنجه‌ها مجهز شده است. (از آپولو تا تختهای مشبک برای زدن کابل، و میله‌های سقفی برای آویختن زندانیان از پا یا به‌صورت قپانی شده از پشت.<ref name=":11" /> | بند 209 زندان اوین بخش امنیتی و سری در زندان اوین است. این بند از ساختمانهای ساخته شده در دوران قبل از انقلاب است. در قسمت پشت، بهداری زندان اوین و جنب آشپزخانه و بند نسوان (زنان) قرار دارد و از بندهای موسوم به «آموزشگاه» قابل رویت است. در قسمت روبه‌روی آن، قسمت «نانوایی» زندان اوین واقع شده است و انتهای آن به محدوده بند «۳۵۰ امنیتی و کارگری» ختم میشود. این مجموعه ساختمانی 2طبقه با آجرهای قرمز فشاری است که کانال‌های پوشیده شده از پشم شیشه و فویل آلومینیومی آن‌را از سایر ساختمانها مجزا می‌سازند. دارای 2درب ورودی در قسمت جلو میباشد. درب کوچک که دارای آیفون و سیستم مداربسته تصویری است قسمت ورود متهمین و درب دیگر احتمالاً محل ورود پرسنل اجرایی و عملیاتی در آن مجموعه است. معروف است که مخوف‌ترین بخش اوین بند معروف به ۲۰۹ است که افراد زیر شکنجه در آنجا نگهداری میشوند این بند از ۱۰ ردیف تشکیل شده که در هر ردیف ۸ سلول انفرادی قرار دارد. شامل ۸۰ سلول انفرادی در ده ردیف است. سلولها انفرادی طراحی شده‌اند و در خودشان روشویی و توالت دارند. اما در جمهوری اسلامی در این سلولها به‌خاطر تراکم زندانی تا بیش از ۱۰نفر نگهداری میشوند. در راهرو عمود بر‌این ردیفها اتاقهای بازجویی قرار دارد. اتاق شکنجه این بند در زیر زمین آن واقع شده و برای انواع شکنجه‌ها مجهز شده است. (از آپولو تا تختهای مشبک برای زدن کابل، و میله‌های سقفی برای آویختن زندانیان از پا یا به‌صورت قپانی شده از پشت.<ref name=":11" /> | ||
| خط ۱۲۰: | خط ۱۱۹: | ||
بند ۲۰۹ واقع در زندان اوین جنب اندرزگاه ۴ می باشد. این بند شامل ۳ طبقه ( یعنی زیر زمین، همکف و طبقه ۱) میباشد. البته ممکن است زیرزمین آن طبقه های دیگری هم داشته باشد که کسی از آن مطلع نیست.<ref name=":5">[https://iranhrs.org/%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B4%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%86-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%88%DB%8C%D9%86-%D9%88-%D8%A8%D9%86%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AE%D9%88%D9%81/ کانون حقوق بشر ایران - گزارشی از درون اوین و بندهای مخوف وابسته به آن]</ref> این بند تحت نظارت وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران است و از ۱۰۰ سلول انفرادی تشکیل شده است. این بند مرکب از ۱۰ سالن است که در هر سالن ۸ سلول آن برای زندانی و یک سلول حمام و یک سلول که کمی بزرگتر است هواخوری میباشد. این بند در وسط ساختمان اوین ساخته شده و به صورت یک دژ در محاصره تپههای اوین و دیگر ساختمانها میباشد. یکی از مسئولان پیشین این بازداشتگاه کاظم کاظمی بوده است. | بند ۲۰۹ واقع در زندان اوین جنب اندرزگاه ۴ می باشد. این بند شامل ۳ طبقه ( یعنی زیر زمین، همکف و طبقه ۱) میباشد. البته ممکن است زیرزمین آن طبقه های دیگری هم داشته باشد که کسی از آن مطلع نیست.<ref name=":5">[https://iranhrs.org/%DA%AF%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B4%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%86-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%88%DB%8C%D9%86-%D9%88-%D8%A8%D9%86%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AE%D9%88%D9%81/ کانون حقوق بشر ایران - گزارشی از درون اوین و بندهای مخوف وابسته به آن]</ref> این بند تحت نظارت وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران است و از ۱۰۰ سلول انفرادی تشکیل شده است. این بند مرکب از ۱۰ سالن است که در هر سالن ۸ سلول آن برای زندانی و یک سلول حمام و یک سلول که کمی بزرگتر است هواخوری میباشد. این بند در وسط ساختمان اوین ساخته شده و به صورت یک دژ در محاصره تپههای اوین و دیگر ساختمانها میباشد. یکی از مسئولان پیشین این بازداشتگاه کاظم کاظمی بوده است. | ||
=== طبقه همکف ۲۰۹ === | |||
طبقه همکف شامل دو اتاق عمومی است که معمولا بالای ۱۵ نفر زندانی قرار دارد. معمولاً افراد پس از بازجویی و خروج از انفرادی برای تعیین تکلیف، به بند عمومی ۲۰۹ فرستاده میشوند. این محل به اتاق ۱۲۱ و ۱۲۲ معروف است که اندازه آن تقریبا ۶*۷ میباشد و یک سرویس بهداشتی و ۲ حمام دارد. در همین طبقه همکف ۲ سوییت دیگر به اسم ۱۲۳ و ۱۲۴ دارد که اندازه آن ۳*۲ می باشد. در این اتاقها حدوداً ۴ نفر و در شرایط شلوغ تا ۶ نفر را نکه داری می کنند و یک سرویس بهداشتی و حمام دارد. این طبقه یک هواخوری ۶*۶ دارد که یک روز در میان زندانیان را بمدت ۲۰ دقیقه برای هواخوری میبرند. در این طبقه که حالت یو بر عکس دارد دو اتاق دیگر شامل اتاق دوربین (مصاحبه) و اتاق استراحت وجود دارد.<ref name=":5" /> | طبقه همکف شامل دو اتاق عمومی است که معمولا بالای ۱۵ نفر زندانی قرار دارد. معمولاً افراد پس از بازجویی و خروج از انفرادی برای تعیین تکلیف، به بند عمومی ۲۰۹ فرستاده میشوند. این محل به اتاق ۱۲۱ و ۱۲۲ معروف است که اندازه آن تقریبا ۶*۷ میباشد و یک سرویس بهداشتی و ۲ حمام دارد. در همین طبقه همکف ۲ سوییت دیگر به اسم ۱۲۳ و ۱۲۴ دارد که اندازه آن ۳*۲ می باشد. در این اتاقها حدوداً ۴ نفر و در شرایط شلوغ تا ۶ نفر را نکه داری می کنند و یک سرویس بهداشتی و حمام دارد. این طبقه یک هواخوری ۶*۶ دارد که یک روز در میان زندانیان را بمدت ۲۰ دقیقه برای هواخوری میبرند. در این طبقه که حالت یو بر عکس دارد دو اتاق دیگر شامل اتاق دوربین (مصاحبه) و اتاق استراحت وجود دارد.<ref name=":5" /> | ||
طبق آخرین داده‌ها در ۱۴۰۲، طبقه اول (همکف) بیشتر محل اسقرار کارمندان و بازجوهای این نهاد است.<ref name=":7" /> | طبق آخرین داده‌ها در ۱۴۰۲، طبقه اول (همکف) بیشتر محل اسقرار کارمندان و بازجوهای این نهاد است.<ref name=":7" /> | ||
=== طبقه اول ۲۰۹ === | |||
طبقه اول ۲۰۹ اوین، شامل ۱۱ سالن است. هر کدام از این سالنها از ابتدا و انتها با یک در نرده ای بسته می شوند. در هر سالن حدود ۱۰ سلول انفرادی هست که اخیرا (۳۰ آبان ۱۴۰۲) بعضی از این سلولها را دو تا یکی کرده و بزرگتر کرده اند که اصطلاحاً سوییت شده و ۴ تا ۵ زندانی در آن نگه داری می شوند. در شرایطی که دستگیریها بالا میرود، سر و ته سالنها را می بندند و تا ۳۰ – ۴۰ نفر در این سالنها میاندازند و درب اتاقها را باز میگذارند که ۵ اتاق، یک هواخوری ۳*۳ و یک حمام و یک دستشویی دارد. | طبقه اول ۲۰۹ اوین، شامل ۱۱ سالن است. هر کدام از این سالنها از ابتدا و انتها با یک در نرده ای بسته می شوند. در هر سالن حدود ۱۰ سلول انفرادی هست که اخیرا (۳۰ آبان ۱۴۰۲) بعضی از این سلولها را دو تا یکی کرده و بزرگتر کرده اند که اصطلاحاً سوییت شده و ۴ تا ۵ زندانی در آن نگه داری می شوند. در شرایطی که دستگیریها بالا میرود، سر و ته سالنها را می بندند و تا ۳۰ – ۴۰ نفر در این سالنها میاندازند و درب اتاقها را باز میگذارند که ۵ اتاق، یک هواخوری ۳*۳ و یک حمام و یک دستشویی دارد. | ||
طبقه دوم (با احتساب طبقه همکف این طبقه اول حساب میشود) بند ۲۰۹ یازده راهرو دارد كه هر راهرو شامل ۱۰سلول انفرادی است كه در مجموع حدود ۱۲۰سلول را شامل میشود. سلولها انفرادی در خودشان روشویی و توالت دارند. اما در نظام ولایت‌فقیه در این سلولها به خاطر تراکم زندانی تا بیش از ۱۰نفر نگهداری میشوند. در راهرو عمود بر این ردیفها اتاقهای بازجویی قرار دارد.<ref name=":7" /> | طبقه دوم (با احتساب طبقه همکف این طبقه اول حساب میشود) بند ۲۰۹ یازده راهرو دارد كه هر راهرو شامل ۱۰سلول انفرادی است كه در مجموع حدود ۱۲۰سلول را شامل میشود. سلولها انفرادی در خودشان روشویی و توالت دارند. اما در نظام ولایت‌فقیه در این سلولها به خاطر تراکم زندانی تا بیش از ۱۰نفر نگهداری میشوند. در راهرو عمود بر این ردیفها اتاقهای بازجویی قرار دارد.<ref name=":7" /> | ||
=== انفرادیهای ۲۰۹ === | |||
و اما سالنهایی که انفرادی هستند۱متر و ۸۰ سانتیمتر در ۲ متر و نیم میباشد که بعضی از این انفرادی ها یک دستشویی داخل اتاقهاست توالت فرنگی و یک سینک روشویی دارد که معمولا کثیف است و زندانی برای چنین نیازی به خارج از سلول برده نمی‌شود. پنجره کوچکی بالای اتاق زير سقف قرار دارد و بالای در هم محفظه کوچکی به ابعاد ۲۰✖۲۰هست که چراغ سلول در آن قرار دارد و يک راهروی سرتاسری دور تا دور سلول های ۲۰۹ قرار گرفته است و همه راهروها از طريق اين راهرو به همديگر راه دارند. افرادی که در انفرادی هستند هفته ای دو مرتبه حمام می روند و یک بار لباس میدهند که عوض کند و هفته ای ۳ بار به مدت ۲۰ دقیقه هواخوری دارند. رو به روی این سالنها یک کریدور اصلی هست که عرض آن تقریباً ۲ متر می باشد و اتاق های بازجویی و بهداری نیز در آنجا است. | و اما سالنهایی که انفرادی هستند۱متر و ۸۰ سانتیمتر در ۲ متر و نیم میباشد که بعضی از این انفرادی ها یک دستشویی داخل اتاقهاست توالت فرنگی و یک سینک روشویی دارد که معمولا کثیف است و زندانی برای چنین نیازی به خارج از سلول برده نمی‌شود. پنجره کوچکی بالای اتاق زير سقف قرار دارد و بالای در هم محفظه کوچکی به ابعاد ۲۰✖۲۰هست که چراغ سلول در آن قرار دارد و يک راهروی سرتاسری دور تا دور سلول های ۲۰۹ قرار گرفته است و همه راهروها از طريق اين راهرو به همديگر راه دارند. افرادی که در انفرادی هستند هفته ای دو مرتبه حمام می روند و یک بار لباس میدهند که عوض کند و هفته ای ۳ بار به مدت ۲۰ دقیقه هواخوری دارند. رو به روی این سالنها یک کریدور اصلی هست که عرض آن تقریباً ۲ متر می باشد و اتاق های بازجویی و بهداری نیز در آنجا است. | ||
| خط ۱۳۶: | خط ۱۳۵: | ||
بند ۲۰۹ زندان اوین، همچنین داراي يك زيرزمين است، كه براي شكنجه و بازجويي مورد استفاده قرار مي گيرد. اتاقهاي بازجويي نيز قسمت ديگري از بند ۲۰۹ را تشكيل مي دهد. همانطور که فوقا اشاره شد، اتاق شکنجه این بند در زیر زمین آن واقع شده و برای انواع شکنجه‌های قرون‌وسطایی مجهز شده است. (از آپولو تا تختهای مشبک برای زدن کابل و میله‌های سقفی برای آویختن زندانیان از پا یا به‌صورت قپانی شده از پشت).<ref name=":7" /> | بند ۲۰۹ زندان اوین، همچنین داراي يك زيرزمين است، كه براي شكنجه و بازجويي مورد استفاده قرار مي گيرد. اتاقهاي بازجويي نيز قسمت ديگري از بند ۲۰۹ را تشكيل مي دهد. همانطور که فوقا اشاره شد، اتاق شکنجه این بند در زیر زمین آن واقع شده و برای انواع شکنجه‌های قرون‌وسطایی مجهز شده است. (از آپولو تا تختهای مشبک برای زدن کابل و میله‌های سقفی برای آویختن زندانیان از پا یا به‌صورت قپانی شده از پشت).<ref name=":7" /> | ||
=== قسمت زنان ۲۰۹ === | |||
سالن های ۱ و ۲ و۳ و ۴ مخصوص زندانیان زن میباشد که در ابتدای سالن قرار میگیرد. | سالن های ۱ و ۲ و۳ و ۴ مخصوص زندانیان زن میباشد که در ابتدای سالن قرار میگیرد. | ||
| خط ۱۵۰: | خط ۱۴۹: | ||
در این بند (هم‌چنانکه در بند ۲ الف) تمام مامورین دارای عضویت دو‌گانه هم در سپاه پاسداران و هم در وزارت اطلاعات هستند. این مامورین بعنوان بازجو در بازداشتگاه های۲۰۹ و ۲الف و بازداشتگاه امنیتی در زندان گوهردشت کرج (موسوم به رجائی شهر) و زندانهای معروف به ۶۶سپاه و ۵۹سپاه کار می‌کنند.<ref name=":11" /> | در این بند (هم‌چنانکه در بند ۲ الف) تمام مامورین دارای عضویت دو‌گانه هم در سپاه پاسداران و هم در وزارت اطلاعات هستند. این مامورین بعنوان بازجو در بازداشتگاه های۲۰۹ و ۲الف و بازداشتگاه امنیتی در زندان گوهردشت کرج (موسوم به رجائی شهر) و زندانهای معروف به ۶۶سپاه و ۵۹سپاه کار می‌کنند.<ref name=":11" /> | ||
=== وضعیت بند ۲۰۹ === | |||
بند 209 زندان اوین از جمله بندهایی است که زیرنظرمستقیم وزارت اطلاعات بوده و هیچ مرجعی از قوه قضائیه تا سازمان زندان‌ها، اجازه بازدید از آنجا و بررسی وضعیت آن را ندارد( توضیح اینکه: یک روز پیش از مرگ اکبر محمدی در زندان، نمایندگان مجلس مجوز بازدید از این بند را بدست نیاوردند).به همین دلیل زندانیان نگهداری شده در این بند که عموما زندانیان سیاسی- امنیتی هستند نامشان در لیست زندان ثبت نشده و در اکثر موارد خانواده های این افراد برای مدت طولانی از وضعیت زندانیان خود بی اطلاع هستند. در این بازداشتگاه، زندانیان سیاسی برای مدت گاه تا چندین ماه در سلولهای انفرادی نگهداری میشوند و تحت بازجویی‌های طولانی‌مدت قرار می‌گیرند. | بند 209 زندان اوین از جمله بندهایی است که زیرنظرمستقیم وزارت اطلاعات بوده و هیچ مرجعی از قوه قضائیه تا سازمان زندان‌ها، اجازه بازدید از آنجا و بررسی وضعیت آن را ندارد( توضیح اینکه: یک روز پیش از مرگ اکبر محمدی در زندان، نمایندگان مجلس مجوز بازدید از این بند را بدست نیاوردند).به همین دلیل زندانیان نگهداری شده در این بند که عموما زندانیان سیاسی- امنیتی هستند نامشان در لیست زندان ثبت نشده و در اکثر موارد خانواده های این افراد برای مدت طولانی از وضعیت زندانیان خود بی اطلاع هستند. در این بازداشتگاه، زندانیان سیاسی برای مدت گاه تا چندین ماه در سلولهای انفرادی نگهداری میشوند و تحت بازجویی‌های طولانی‌مدت قرار می‌گیرند. | ||
| خط ۱۶۰: | خط ۱۵۹: | ||
مهدی خزعلی بند ۲۰۹ را اینگونه توصیف می‌کند:<blockquote>اما بند، ۲۰۹ و بند ۲۴۰ زندان اوین، فاجعه‌بار است. به نظر من به گوسفند هم ظلم میشود اگر در بند ۲۰۹ و ۲۴۰ نگهداری شود. خودشان آن را به سلول تعبیر می‌کنند اما در را که باز می‌کنید، می‌بینید فضایی ۱متر و ۶۰ سانتیمتر در دو متر، یک توالت کثیف و متعفن آن وسط است. قطعا دستشویی دفتر کار من از آن سلول بزرگتر است. پنجره ۲۰ در ۲۰ روی در را هم می‌بندند تا زندانی حتی از هوای راهرو هم محروم باشد.<ref name=":4">[https://www.dw.com/fa-ir/%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C-%D8%AE%D8%B2%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D8%B4%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B7-%D8%A8%D9%86%D8%AF-%DB%B2%DB%B0%DB%B9-%D9%88%DB%B2%DB%B4%DB%B0-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%88%DB%8C%D9%86-%D9%81%D8%A7%D8%AC%D8%B9%D9%87%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%AA/a-6596162 دویچه وله - مهدی خزعلی: شرایط بند ۲۰۹ و۲۴۰ زندان اوین فاجعه‌بار است]</ref></blockquote> | مهدی خزعلی بند ۲۰۹ را اینگونه توصیف می‌کند:<blockquote>اما بند، ۲۰۹ و بند ۲۴۰ زندان اوین، فاجعه‌بار است. به نظر من به گوسفند هم ظلم میشود اگر در بند ۲۰۹ و ۲۴۰ نگهداری شود. خودشان آن را به سلول تعبیر می‌کنند اما در را که باز می‌کنید، می‌بینید فضایی ۱متر و ۶۰ سانتیمتر در دو متر، یک توالت کثیف و متعفن آن وسط است. قطعا دستشویی دفتر کار من از آن سلول بزرگتر است. پنجره ۲۰ در ۲۰ روی در را هم می‌بندند تا زندانی حتی از هوای راهرو هم محروم باشد.<ref name=":4">[https://www.dw.com/fa-ir/%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C-%D8%AE%D8%B2%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D8%B4%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B7-%D8%A8%D9%86%D8%AF-%DB%B2%DB%B0%DB%B9-%D9%88%DB%B2%DB%B4%DB%B0-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%88%DB%8C%D9%86-%D9%81%D8%A7%D8%AC%D8%B9%D9%87%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%D8%B3%D8%AA/a-6596162 دویچه وله - مهدی خزعلی: شرایط بند ۲۰۹ و۲۴۰ زندان اوین فاجعه‌بار است]</ref></blockquote> | ||
=== ویدئوهای سه‌بعدی ساخته شده از بند ۲۰۹ === | |||
اولین ویدئوی ۳ بعدی بند ۲۰۹ زندان اوین؛ قسمت اول: ساختمان و ساختار بندها<ref name=":16" /> | |||
رازهای ناگفته مصور از داخل بند ۲۰۹ زندان اوین – قسمت دوم ویدئو<ref>[https://iranhrs.org/%d8%af%d8%a7%d8%ae%d9%84-%d8%a8%d9%86%d8%af-%db%b2%db%b0%db%b9-%d8%b2%d9%86%d8%af%d8%a7%d9%86-%d8%a7%d9%88%db%8c%d9%86-%d8%b1%d8%a7%d8%b2%d9%87%d8%a7%db%8c-%d9%86%d8%a7%da%af%d9%81%d8%aa%d9%87-%d9%85/ رازهای ناگفته مصور از داخل بند ۲۰۹ زندان اوین – قسمت دوم ویدئو]</ref> | |||
رازهای ناگفته زندان اوین قسمت سوم؛ زنان زندانی در بند ۲۰۹ – ویدئو<ref>[https://iranhrs.org/%d8%b1%d8%a7%d8%b2%d9%87%d8%a7%db%8c-%d9%86%d8%a7%da%af%d9%81%d8%aa%d9%87-%d8%b2%d9%86%d8%af%d8%a7%d9%86-%d8%a7%d9%88%db%8c%d9%86-%d8%a8%d9%86%d8%af-%db%b2%db%b0%db%b9-%d8%b2%d9%86%d8%a7%d9%86-%d8%b2/ رازهای ناگفته زندان اوین قسمت سوم؛ زنان زندانی در بند ۲۰۹ – ویدئو]</ref> | |||
مورس زدن تو سلولهای اوین، مجموعه ویدئوهای افشای زندان اوین قسمت چهارم<ref>[https://iranhrs.org/%d9%85%d9%88%d8%b1%d8%b3-%d8%b2%d8%af%d9%86-%d8%af%d8%b1-%d8%a8%d9%86%d8%af-%db%b2%db%b0%db%b9-%d8%b2%d9%86%d8%af%d8%a7%d9%86-%d8%a7%d9%88%db%8c%d9%86-%d9%82%d8%b3%d9%85%d8%aa-%da%86%d9%87%d8%a7%d8%b1/ مورس زدن تو سلولهای اوین، مجموعه ویدئوهای افشای زندان اوین قسمت چهارم]</ref> | |||
قفسی به نام هواخوری! ویدئوهای افشای زندان اوین، بند ۲۰۹ قسمت پنجم<ref>[https://iranhrs.org/%d8%b2%d9%86%d8%af%d8%a7%d9%86-%d8%a7%d9%88%db%8c%d9%86-%d8%a8%d9%86%d8%af-%db%b2%db%b0%db%b9-%d9%82%d9%81%d8%b3%db%8c-%d8%a8%d9%87-%d9%86%d8%a7%d9%85-%d9%87%d9%88%d8%a7%d8%ae%d9%88%d8%b1%db%8c-%d9%88/ قفسی به نام هواخوری! ویدئوهای افشای زندان اوین، بند ۲۰۹ قسمت پنجم]</ref> | |||
=== بند ۲۴۰ === | === بند ۲۴۰ === | ||
| خط ۲۷۳: | خط ۲۸۳: | ||
=== بند ۳۲۵ قدیم یا بند ویژه روحانیت === | === بند ۳۲۵ قدیم یا بند ویژه روحانیت === | ||
بند ۳۲۵ پیش‌تر ساختمانی ویلایی بود با درخت‌هایی سر به فلک کشیده و حوضی در میان آن و این بخش ویلایی جز مدتی کوتاه به‌عنوان زندان استفاده نمی‌شد. در این مجموعه تنها حدود سی‌وشش سلول انفرادی (۳۱۱ و ۳۲۵) که بعدها ساخته شد و به دلیل رنگ دیوارها "سلولهای سبز" لقب گرفته بود. | |||
حسن ظریف ناظریان زندانی سیاسی و از شاهدین قتل‌عام۶۷ در صفحه ۳۵ کتاب خاطراتش نوشته است: من را با نفر دیگری به قسمت ۳۲۵ قدیم بردند. ما را تحویل بند ۵ دادند. این بند و بند کناری‌اش بند ۶، در شیب تپه بودند. هر دو ساختمان قدیمی بودند. سلول‌های‌شان هم بالاتر از حیاط بود. حیاطی پردرخت. بعدها فهمیدم اولین بار که زندانی به نام اوین ساخته شد، موجودی‌اش همین دو ساختمان مسکونی بود. بعدها چند سلول انفرادی هم نزدیک همین دو ساختمان بنا کردند. هر ساختمان حدود ۷ اتاق کوچک و بزرگ داشت. از سمت جنوب این بندها می‌شد نیمه بالایی هتل اوین را واضح دید. این دو بند تشکیل شده بود از افراد مسن، سلطنت‌طلب‌ها، استادان دانشگاه، هنرمندان رشته‌های سینما و موسیقی در زمان شاه، سران ارتش شاه، پیروان بهائیت، شخصیت‌های مختلف سیاسی۷ بازاریان... و افراد انتقالی را که نمی‌خواستند وارد بندهای اصلی اوین کنند چند روزی در این بندها نگه می‌داشتند.<ref name=":15">کتاب رمز ماندگاری خاطرات حسن ظریف ناظریان</ref> | |||
بند ۳۲۵ و ۵۰۰الف «ویژه دادگاه روحانیت» است. در اینجا بازداشتی‌ها برای خود یک اتاق اختصاصی با تمام امکانات دارند که در زمان رفتن به مرخصی‌های طویل‌المدت با قفل در آنها را می‌بندند. به گفته آخوندهای زندانی در این بندها، برای آوردن و مصرف مواد مخدر آزادند و بهمین دلیل بیش از ۷۰٪ متهمین بند «ویژه روحانیت» تریاکی‌اند.<ref name=":11" /> | بند ۳۲۵ و ۵۰۰الف «ویژه دادگاه روحانیت» است. در اینجا بازداشتی‌ها برای خود یک اتاق اختصاصی با تمام امکانات دارند که در زمان رفتن به مرخصی‌های طویل‌المدت با قفل در آنها را می‌بندند. به گفته آخوندهای زندانی در این بندها، برای آوردن و مصرف مواد مخدر آزادند و بهمین دلیل بیش از ۷۰٪ متهمین بند «ویژه روحانیت» تریاکی‌اند.<ref name=":11" /> | ||
=== بازداشتگاه ۶۶ سپاه یا بند ۳۲۵ اوین === | === بازداشتگاه ۶۶ سپاه یا بند ۳۲۵ اوین === | ||
| خط ۳۴۶: | خط ۳۵۸: | ||
==== ملی‌کش‌ها - زمان خمینی ==== | ==== ملی‌کش‌ها - زمان خمینی ==== | ||
در جمهوری اسلامی طبقه‌بندی زندانیان بر اساس میزان محکومیت هم وجود داشته است. از جمله این تقسیم‌بندی عده‌ای بودند که مدت محکومیتشان تمام شده بود ولی به دلایل مختلف که عمدتا به عدم پذیرش شرط آزادی که معمولا مصاحبه تلویزیونی و اظهار ندامت بود آزاد نشده بودند. به این افراد ملی‌کش می‌گفتند. مسعود ابویی در خاطراتش نقل می‌کند که لاجوردی در انفرادی گوهردشت در سال ۱۳۶۱ گفته بود شرط خروج شما از سلول انفرادی پذیرش مصاحبه تلویزیونی است و اضافه کرد حتی اگر مدت محکومیتت تمام هم شود در زندان می‌مانی و به شما می‌گویند فرجی‌کش، یعنی تا فرج امام زمان در زندان باقی می‌مانید. | در جمهوری اسلامی طبقه‌بندی زندانیان بر اساس میزان محکومیت هم وجود داشته است. از جمله این تقسیم‌بندی عده‌ای بودند که مدت محکومیتشان تمام شده بود ولی به دلایل مختلف که عمدتا به عدم پذیرش شرط آزادی که معمولا مصاحبه تلویزیونی و اظهار ندامت بود آزاد نشده بودند. به این افراد ملی‌کش می‌گفتند. مسعود ابویی در خاطراتش نقل می‌کند که لاجوردی در انفرادی گوهردشت در سال ۱۳۶۱ گفته بود شرط خروج شما از سلول انفرادی پذیرش مصاحبه تلویزیونی است و اضافه کرد حتی اگر مدت محکومیتت تمام هم شود در زندان می‌مانی و به شما می‌گویند فرجی‌کش، یعنی تا فرج امام زمان در زندان باقی می‌مانید. | ||
== وضعیت بهداشت در زندان اوین == | |||
تمام اتاقهای سالنها پر از ساس است که زندانیان بشدت از آن رنج می برند. این مشکل، بارها به مسئولین و حفاظت و رئیس زندان، بازرسان و حتی رئیس زندانهای ایران یعنی حاجی محمدی اطلاع داده شده و زندانیان اعتراض کرده اند ولی هیچکس اهمیتی نداده و رسیدگی نمی‌کند. سالن ها هر روز در سه شیفت صبح و ظهر و عصر نظافت می شود و از ساعت ۱۰ تا ۱۰ و نیم شب تمام سرویسها، حمام و چراغخانه شسته میشود و تا اذان صبح هیچ کس حق استحمام ندارد. | |||
هر سالن ۵ کابین برای استحمام دارد. یک سرویس دستشویی ۶ کابینه با ۳ روشویی وجود دارد. کیفیت مواد شوینده بهداشتی برای شستن دستها بسیار پایین است. جیره ماهیانه مواد بهداشتی برای هر زندانی یک شامپو خمره ای داروگر و یک بسته تاید با نام عاج است که اصلا عمومیت مصرف ندارد و یک تیغ برای نظافت و اصلاح هم به زندانی میدهند. مصرف اضافه تر مواد بهداشتی باید با هزینه خود زندانی تهیه و خریداری شود.<ref name=":7" /> | |||
== وضعیت غذا در زندان اوین == | |||
حسن ظریف در کتابش در رابطه با غذا در سال ۶۰ در اوین نوشته است: وضع غذای اوین به نسبت قزلحصار خیلی خراب‌تر بود. ناهار به هر چهار نفرمان یک کاسه ماست‌خوری، مربای هویج می‌دادند. به اندازه یک قاشق هویج رنده‌شده بود و بقیه‌اش آب قند. ما هم این شربت هویج را به آب می‌بستیم و ان لواش کوچکی را که به هر نفر یکی می‌رسید، در آن تریت می‌کردیم. شام هم معمولا یک خیار بود و یک تکه پنیر و یا یک تکه سیب‌زمینی، بعضی شب‌ها سوپ می‌دادند که اگر به جای خوردنش راه دیگری داشتیم، باید مستقیم می‌ریختیم در فاضلاب.<ref name=":15" /> | |||
== حوادث برجسته زندان اوین == | == حوادث برجسته زندان اوین == | ||
| خط ۳۶۳: | خط ۳۸۳: | ||
سید حسین مرتضوی رنجانی که زمانی مدیر زندان اوین بوده است یکی از اولین خاطرات خود در زندان اوین را این گونه تعریف می‌کند که مأموران زندان شب‌های چهارشنبه «به نیت» افرادی که در جریان بمب‌گذاری حزب جمهوری اسلامی کشته شدند، هواداران سازمان مجاهدین خلق را تیرباران می‌کردند. مرتضوی زنجانی در توصیف تیرباران این زندانیان سیاسی می‌گوید که در ابتدا وقتی صدای تیرباران را شنید تصور کرده بود «رعد و برقی در آسمان» رخ داده، که همین توصیف نشان از گستردگی اعدام‌ها در آن زمان دارد.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/32435264.html رادیو فردا- «جلاد خمینی» یا «گل‌فروش زندان»]</ref> | سید حسین مرتضوی رنجانی که زمانی مدیر زندان اوین بوده است یکی از اولین خاطرات خود در زندان اوین را این گونه تعریف می‌کند که مأموران زندان شب‌های چهارشنبه «به نیت» افرادی که در جریان بمب‌گذاری حزب جمهوری اسلامی کشته شدند، هواداران سازمان مجاهدین خلق را تیرباران می‌کردند. مرتضوی زنجانی در توصیف تیرباران این زندانیان سیاسی می‌گوید که در ابتدا وقتی صدای تیرباران را شنید تصور کرده بود «رعد و برقی در آسمان» رخ داده، که همین توصیف نشان از گستردگی اعدام‌ها در آن زمان دارد.<ref>[https://www.radiofarda.com/a/32435264.html رادیو فردا- «جلاد خمینی» یا «گل‌فروش زندان»]</ref> | ||
==== | ==== اعدام‌های ۵ مهر ۱۳۶۰ ==== | ||
<blockquote>حسن ظریف ناظریان در صفحه ۴۰ کتابش به نقل از یک زندانی دیگر به نام حاج جلیل می‌نویسد: روز ۵ مهر اینجا نبودی ه ببینی توی اوین چه جهنمی براه انداختند. از غروب ۵ مهر، بچه‌ها را در دسته‌های ۳۰نفره، ۴۰نفره، حتی ۵۰نفره پشت سر هم اعدام می‌کردند. پشت همین بندهای ۳۲۵ بود. یکسره تا نیمه‌شب صدای رگبار بود و تک‌تیر». از حاجی پرسیدم آن شب چند نفر را اعدام کردند؟ گفت: خیلی. از هزار تا هم بیشتر بود. هر بیست دقیقه تا نیم‌ساعت یک سری را اعدام می‌کردند و از روی تک‌تیرها خسته شده بودیم. فقط سری‌هایی رو که می‌بردند می‌شمردیم. او شب از هزار تا هم بیشتر اعدام کردند»<ref name=":15" /></blockquote> | |||
==== اعدام کودکان در دهه۶۰ در اوین ==== | |||
بر اساس آمارهای منتشرشده از سوی سازمان «ایران تریبونال» نام بیش از ۱۲۶ دختر و پسر ۱۸ ساله و زیر ۱۸ سال در میان اعدام شدگان در بین سال‌های ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۷ دیده میشود. اما در جریان اعدام‌های سال ۶۷ تعداد اعدام شده‌های زیر ۱۵ سال انگشت‌شمار بوده است.<ref>[https://kayhan.london/1396/06/09/84412/ کیهان لندن - تجاوز و اعدام کودکان در دهه تاریک شصت]</ref> | بر اساس آمارهای منتشرشده از سوی سازمان «ایران تریبونال» نام بیش از ۱۲۶ دختر و پسر ۱۸ ساله و زیر ۱۸ سال در میان اعدام شدگان در بین سال‌های ۱۳۶۰ تا ۱۳۶۷ دیده میشود. اما در جریان اعدام‌های سال ۶۷ تعداد اعدام شده‌های زیر ۱۵ سال انگشت‌شمار بوده است.<ref>[https://kayhan.london/1396/06/09/84412/ کیهان لندن - تجاوز و اعدام کودکان در دهه تاریک شصت]</ref> | ||
| خط ۴۱۷: | خط ۴۴۰: | ||
کابل به کف پا به اعتراف شکنجه شده و شکنجه‌گر، مؤثرترین شکنجه‌ی جسمی و روحی است. شلاق به پشت در مقابل کابل به کف پا مثل یک سیلی در مقابل سوختن تمام پا بوسیله آبجوش است. روی پای پانسمان شده کابل می‌زنند. پانسمان در ضربات پنجم وششم پاره میشود. گوشت کنده میشود، ساولن ومرکورکرم روی پا می‌ریزند کابل را ضدعفونی می‌کنند و روی زخم دوباره کابل می‌زنند و روی پای جراحی شده با تمام قدرت کابل می‌زنند. خمینی‌چی‌ها کابل زدنشان تفاوت‌هایی با ساواکی‌ها دارد. ضربات حسینی، بازجو و شکنجه‌گر پرآوازه ساواک، منظم و با آهنگ زمانی تقریباً یکنواخت بود. اما در شکنجه گاه حزب‌الله (۲۰۹) قضیه به صورت دیگری بود، در آن شب دو نفر با هم کابل می‌زدند به محض آن که ضربه اول نواخته می‌شد ضربه دوم می‌آمد، ... این بی نظمی در کابل خوردن نمی‌توانم بگویم وحشتناک بود اصلاً خفه کننده بود، نفس نمی‌توانستم بکشم. خواستند روی پاهایم درجا بزنم. نزدم شروع کردند به زدن با کابل به ران و باسن و کمر، ومن بی اختیار روی دو پایم جهیدم.<ref name=":10">[https://www.radiozamaneh.com/221272/ رادیو زمانه - تجربه دوباره "اوین" پس از پنج سال - امیرحسین بهبودی]</ref> | کابل به کف پا به اعتراف شکنجه شده و شکنجه‌گر، مؤثرترین شکنجه‌ی جسمی و روحی است. شلاق به پشت در مقابل کابل به کف پا مثل یک سیلی در مقابل سوختن تمام پا بوسیله آبجوش است. روی پای پانسمان شده کابل می‌زنند. پانسمان در ضربات پنجم وششم پاره میشود. گوشت کنده میشود، ساولن ومرکورکرم روی پا می‌ریزند کابل را ضدعفونی می‌کنند و روی زخم دوباره کابل می‌زنند و روی پای جراحی شده با تمام قدرت کابل می‌زنند. خمینی‌چی‌ها کابل زدنشان تفاوت‌هایی با ساواکی‌ها دارد. ضربات حسینی، بازجو و شکنجه‌گر پرآوازه ساواک، منظم و با آهنگ زمانی تقریباً یکنواخت بود. اما در شکنجه گاه حزب‌الله (۲۰۹) قضیه به صورت دیگری بود، در آن شب دو نفر با هم کابل می‌زدند به محض آن که ضربه اول نواخته می‌شد ضربه دوم می‌آمد، ... این بی نظمی در کابل خوردن نمی‌توانم بگویم وحشتناک بود اصلاً خفه کننده بود، نفس نمی‌توانستم بکشم. خواستند روی پاهایم درجا بزنم. نزدم شروع کردند به زدن با کابل به ران و باسن و کمر، ومن بی اختیار روی دو پایم جهیدم.<ref name=":10">[https://www.radiozamaneh.com/221272/ رادیو زمانه - تجربه دوباره "اوین" پس از پنج سال - امیرحسین بهبودی]</ref> | ||
===== شکنجه طاهر احمدزاده ===== | |||
طاهر احمدزاده پدر مسعود احمدزاده چریک فدایی خلق معروف است. او در ابتدای بعد از انقلاب بعنوان استاندار خراسان منصوب شده بود. او در سال ۶۰ به اتهام هواداری از مجاهدین خلق دستگیر شد. او در زیر شکنجه وادار به اعتراف اجباری شد. حسن ظریف در صفحه ۱۳۷ کتابش به نقل از یک زندانی به نام اصغر برفجین در رابطه با شکنجه طاهر احمدزاده می‌نویسد:<blockquote>روزی ۷۰ ضربه کابل برای طاهر بریده بودن، باید اونقدر می‌خورد تا مصاحبه رو قبول کنه. چون دیگه نمی‌تونست راه بره، اون را با فرغون می‌بردن شعبه، می‌زدن و با فرغون برمی‌گشت. تا ۱۶ روز تحمل کرد. اما آخرش زیر فشار کابل، مصاحبه رو قبول کرد. لاجوردی ملعون قسمت‌هایی از سخنرانی او را جدا کرد و گذاشت جلو‌اش که کجا چی بگه و با چه لحنی بگه. هفت بار مصاحبه‌اش تکرار شد تا چیزی که می‌خوان از آب در بیاد.<ref name=":15" /></blockquote> | |||
==== شکنجه قپانی ==== | ==== شکنجه قپانی ==== | ||
| خط ۴۳۵: | خط ۴۶۱: | ||
==== تجاوز در زندان اوین ==== | ==== تجاوز در زندان اوین ==== | ||
پاسداران با دادن داروی | در ابتدای دهه شصت پاسداران با دادن داروی خواب‌آور به زنان و حتی مردان زندانی به آنها تجاوز می‌کردند. تعدادی از زنان قربانی این شکنجه، متوجه شدند و خودکشی کردند. تعدادی هم تعادل روانی‌شان بهم ریخت و پاسداران آنها را سر به نیست کردند.<ref name=":11">[https://news.mojahedin.org/i/news/137147 سایت مجاهد - زندان اوین]</ref> | ||
در حال حاضر این روش ضد انسانی بصورت رویکرد رسمی ماموران امنیتی و سپاه پاسداران در بازداشت‌گاه‌ها و زندان‌ها برای خرد کردن روحیه و ضربه شخصیتی علیه زندانیان استفاده گسترده‌ای میشود. | |||
==== انفرادی ==== | ==== انفرادی ==== | ||
سودابه اردوان زندانی دهه ۶۰ خورشیدی که هشت سال را در زندان به سر برده، از روزهایی می‌گوید که از ساعت چهار یا پنج بعد از ظهر چراغ سلولها خاموش می‌شد و زندانی در فضایی رعب‌آور قرار می‌گرفت. | سودابه اردوان زندانی دهه ۶۰ خورشیدی که هشت سال را در زندان به سر برده، از روزهایی می‌گوید که از ساعت چهار یا پنج بعد از ظهر چراغ سلولها خاموش می‌شد و زندانی در فضایی رعب‌آور قرار می‌گرفت. | ||
سودابه اردوان: «از پنجره کوچکی که نزدیک سقف بود یک ذره نور می‌آمد. این نور هم با تاریک شدن هوا به تدریج قطع می‌شد و ما تقریبا در تاریکی فرو می‌رفتیم. ما مجبور می‌شدیم زود بگیریم بخوابیم، چون کار دیگری در تاریکی نمی‌توانستیم بکنیم و سرمان را که می‌گذاشتیم روی زمین تا با همان یک عدد پتویی که داشتیم خودمان را بپوشانیم و بخوابیم، صداهای فریاد از زیر زمین ۲۰۹ به گوش می‌رسید.» «زیر زمین‌های ۲۰۹ محله شکنجه زندانی‌ها بود. شب هم که دیروقت می‌شد و کمی اوضاع و احوال آرام‌تر می‌شد، می‌آمدند و اعدامی‌ها را می‌بردند.» زندانی در گوشه‌ای از سلول خیره به دیوار شده، دریچه کوچک سلول باز میشود. زندانبان در حالی که تنها چشم‌هایش دیده میشود می‌گوید: «چشمبندت را بزن و بیا بیرون.»<ref name=":1" /> | سودابه اردوان: <blockquote>«از پنجره کوچکی که نزدیک سقف بود یک ذره نور می‌آمد. این نور هم با تاریک شدن هوا به تدریج قطع می‌شد و ما تقریبا در تاریکی فرو می‌رفتیم. ما مجبور می‌شدیم زود بگیریم بخوابیم، چون کار دیگری در تاریکی نمی‌توانستیم بکنیم و سرمان را که می‌گذاشتیم روی زمین تا با همان یک عدد پتویی که داشتیم خودمان را بپوشانیم و بخوابیم، صداهای فریاد از زیر زمین ۲۰۹ به گوش می‌رسید.» «زیر زمین‌های ۲۰۹ محله شکنجه زندانی‌ها بود. شب هم که دیروقت می‌شد و کمی اوضاع و احوال آرام‌تر می‌شد، می‌آمدند و اعدامی‌ها را می‌بردند.» زندانی در گوشه‌ای از سلول خیره به دیوار شده، دریچه کوچک سلول باز میشود. زندانبان در حالی که تنها چشم‌هایش دیده میشود می‌گوید: «چشمبندت را بزن و بیا بیرون.»<ref name=":1" /></blockquote> | ||
==== اتاق مسجد ==== | |||
حسن ظریف این اتاق را اینگونه توضیح می‌دهد:<blockquote>«اتاق مسجد اسم یکی از اتاقهای زیر هشت بندهای ۳۲۵ بود. در اصل محل نگهبانان بند بود. این اتاق را برای نگهداری افرادی گذاشته بودند که هنوز زیر بازجویی بودند و یا سخت شکنجه شده بودند. علاوه بر این افرادی را که احتمال اعدام‌شان می‌رفت به اتاق مسجد می‌فرستادند. چه بسیار مجاهدان و مبارزانی که هرگز پای‌شان از اتاق مسجد به سلولهای عمومی نرسید و نامشان را هم کسی نفهمید. هر بار از نفرات مختلف سراغ افرادی را می‌گرفتم به این می رسیدم که مدتی در اتاق مسجد فلان بند دیده شده‌اند.»<ref name=":15" /></blockquote> | |||
==== کوکلس‌کلان‌ها ==== | |||
حسن ظریف به نقل از یک زندانی به نام محمود این افراد را که با نقاب سفیدی که جای چشم آن سوراخ بود و عده‌ای مرد و عده‌ای زند بر چهره گذاشته و به سلول آنها به همراه پاسداران و لاجوردی سر زده بودند می‌گوید: <blockquote>«این‌ها خائنین و بریده‌هایی هستن که دارن با دادستانی همکاری می‌کنن. بازجویی می‌کنن. هر چند وقت یکبار آنها را به بندها برای شناسایی می‌آورند. اسم بعضی از آنها عبارت بود از حمید شیرازی، قاسم اثنی‌عشری، رضا کیوان‌زاد، ولی‌الله صفوی (ولی ۵۰۰)، حسین شیخ‌الحکما، سهراب سهرابی، مسعود اکبری، شعبانعلی اردکانی، محسن منشی، لطیف جوانمردی، زهرا بخارایی و فرهاد نیری و.. . حسن ظریف در پاورقی اضافه می‌کند بعد از برکناری لاجوردی در سال ۶۳ حدود ۲۰۰ نفر از این بریده خائنین را هم پس از خوش‌خدمتی‌ها وهمکاری‌ها اعدام کردند.»<ref name=":15" /></blockquote> | |||
== تصمیم انتقال زندان اوین == | |||
آذر ۱۳۸۰، لایحه تقدیمی دولت هشتم جمهوری اسلامی با عنوان «لایحه انتقال زندان‌ها و مراکز اقدامات تامینی و تربیتی موجود به خارج از شهرها» در جلسه علنی مجلس به تصویب رسید و در همان ماه توسط شورای نگهبان تایید شد. | |||
اردیبهشت ۱۳۹۱، محمدباقر قالیباف؛ شهردار وقت تهران از تبدیل زندان اوین به بوستان و فضای سبز و انتقال بزرگ‌ترین زندان سیاسی کشور خبر داد. تا ۱۴۰۱ و با گذشت ۱۰ سال از این وعده و ۲۱ سال از تصویب این لایحه، بازداشتگاه اوین همچنان پابرجاست و در این سال‌ها هم خبر جدیدی درباره اجرای این تصمیم شنیده و منتشر نشده است.<ref name=":6" /> تا ۱۴۰۲ هم زندان اوین همچنان در محل قبلی خود مشغول به کار است. | |||
یکی از زندانیان اوین در دو نظام در این رابطه می‌گوید: <blockquote>«حال با فتوای حکومتی با همدستی شهرداری بر آن شده که اين مکان يادبود از بين برود و پارکی برای تفريح به جايش نهاده شود. آنها نه در تاراج و نابودسازی کشور مرزی می‌شناسند و نه در دروغ و تحريف حقيقت و پاک کردن آثار جنايت‌هاشان. مگر گورستان خاوران را تخريب نکردند؟ ولی آنها هر چقدر هم پرزور باشند، نمی‌توانند با تخريب بنا و ساختمان، تاريخی را که آن مکان شهادت می‌دهد، نابود کنند. بناها به خودی خود چيزی را بازگو نمی‌کنند. اوين چيزی جز ساختمانهای بتونی نيست. تصور آن در هيبت سياه‌چال‌های قرون وسطائی فريب‌دهنده میشود. مردمی که زمان انقلاب برای ديدن اوين به آنجا هجوم آورده بودند، دنبال سرداب و سياه‌چال بودند. آنها کانالی را يافتند که احتملا وسيله‌ای جز سيستم فاضل‌آب نبود و آن را زندان مخفی اوين انگاشتند. | |||
اين تصورات کليشه‌ای از زندان و شکنجه‌گاه، که شکنجه را مثلاً در صندلی سراسر ميخ‌دار برای اعتراف‌گيری در مقابل قدرقدرت کليسا، که امروز در موزه‌های اروپا نمونه‌هایی از آن وجود دارد، خلاصه می‌کند، می‌تواند گول زننده باشد. ابزار شکنجه‌ای که من در سال ۶۰ در اوين ديدم، چيزی جز کابل، دستبند و طناب نبود و قدرت مطلق شکنجه‌گر بر تن قربانی خود. شکنجه‌گر جانشين خدا بود و زندانی بنده گناهکار. با همين ابزار "ساده" در خدمت قدرت بی‌مرز، خشن‌ترين شکنجه‌ها را بکار گرفتند. تا حد مرگ زندانی و اگر "شانس" آوردی و زنده ماندی، جراحت زخمی –جسمی و روانی- که هميشه می‌ماند. | |||
اينهمه در ساختمانهای بتونی و مدرن اوين اتفاق افتاد، همان ساختمان‌هائی که امروز برای انجام کارهای اداری مردم به آنجا رجوع می‌کنند. در طبقه بالاتر همان ساختمانها بود که "دادگاه" اسلامی چند دقيقه‌ای هزاران حکم مرگ صادر کرد. در همان باغ مزين به گل و درخت‌های کهنسال بود که انسانها را تيرباران کردند، به دار آويختند. پروانه عليزاده همراه زندانيان ديگر جسد آويخته شده را بر درخت‌های اوين ديده و شهادت داده است.»<ref name=":14" /></blockquote> | |||
== روایت جمهوری اسلامی از زندان اوین == | == روایت جمهوری اسلامی از زندان اوین == | ||