فدائیان اسلام: تفاوت میان نسخه‌ها

|زبان ۱=فارسی

ایران

'''فداییان اسلام'''، (۱۳۲۴ - ۱۳۳۴) یکی از گروه‌های ارتجاعی و بنیادگرا در ایران معاصر بود که در دهه ۱۳۲۰ شمسی به رهبری سید مجتبی نواب صفوی تأسیس شد. این گروه با هدف برقراری حکومت دینی مبتنی بر شریعت و مبارزه با آنچه «فساد» و «انحراف» در جامعه می‌دانستند، فعالیت خود را آغاز کرد. فداییان اسلام از طریق عملیات مسلحانه و ترور شخصیت‌های سیاسی و روشن‌فکر مانند [[احمد کسروی]]، عبدالحسین هژیر و حاجی‌علی رزم‌آرا به شهرت رسیدند. این اقدامات، نشان‌دهنده رویکردی عمل‌گرایانه و خشن در مواجهه با مخالفان بود. نواب صفوی، به‌عنوان بنیان‌گذار و تئوریسین گروه، با تدوین کتاب «راهنمای حقایق» چارچوب فکری فداییان را مشخص کرد که بر اصالت شریعت، تکلیف‌مداری و دشمنی با دستاوردهای تمدن غرب تأکید داشت. آنها ابتدا در بستر تحولات سیاسی ایران، از جمله [[نهضت ملی شدن صنعت نفت ایران|نهضت ملی شدن صنعت نفت]]، فعالیت‌هایی انجام دادند اما با دولت [[دکتر محمد مصدق]] دچار اختلاف شدند. پس از ترور نافرجام حسین علاء در سال ۱۳۳۴، سران گروه دستگیر و اعدام شدند. این مقاله به بررسی زمینه‌های شکل‌گیری، مبانی فکری، فعالیت‌های سیاسی و نظامی، و تأثیرات بلندمدت فداییان اسلام بر تاریخ ایران می‌پردازد. با تکیه بر منابع آکادمیک و اسناد تاریخی، تلاش می‌شود تا تصویری جامع از این این گروه ارائه شود که هم به‌عنوان یک جریان مذهبی بنیادگرا و هم به‌عنوان عاملی در تحولات سیاسی قرن بیستم ایران مورد تحلیل قرار گیرد. اعدام نواب صفوی و همکارانش در سال ۱۳۳۴، نقطه عطفی در تاریخچه این گروه بود. فداییان اسلام، گروهی بنیادگرا با میراثی پیچیده از تعصب دینی  و خشونت سیاسی است.<ref name=":0">یرواند آبراهامیان، ''ایران بین دو انقلاب''، ترجمه احمد گل‌محمدی و محمدابراهیم فتاحی، تهران: نشر نی، ۱۳۸۷.</ref><ref name=":1">هوشنگ مهدوی، ''تاریخ روابط خارجی ایران''، تهران: انتشارات البرز، ۱۳۷۵.</ref>