هوارد باسکرویل: تفاوت میان نسخه‌ها

|تصویر= باسکرویل 4.JPG

'''هوارد باسکرویل'''، (Howard Conklin Baskerville) زاده‌ی ۱۰ آوریل ۱۸۸۵ (۲۱ فروردین ۱۲۶۴) – نورث‌پلات در ایالت نبراسکا، آمریکا، در یک خانواده‌ی مذهبی که پدر بزرگ، پدر و ۴ برادرش کشیش بودند متولد شد. او تحصیلات اولیه خود را در کالج ایالت نبراسکا به پایان رساند؛ و در سال ۱۹۰۳، به دانشگاه پرینستون رفت و پس از ۴ سال فارغ‌التحصیل شد. باسکرویل جهت تدریس تاریخ در مدرسه آمریکایی مموریال واقع در تبریز، قرداد دو ساله‌ای را بست و به ایران سفر کرد. ورود هوارد باسکرویل به ایران مقارن با دوره‌ای بود که محمدعلی‌شاه در تهران مجلس ملی را به توپ بسته و اساس مشروطه را برچیده و دوره‌ی استبداد صغیر را در ایران حاکم کرده بود. باسکرویل تحت تأثیر مبارره‌ی آزادی‌خواهانه مردم ایران قرار گرفت و به جنبش مشروطه‌خواهان پیوست. او گروهی به نام فوج نجات تشکیل داد و در نبردهای مشروطه‌خواهان شرکت کرد. سرانجام باسکرویل در ۱۹ آوریل ۱۹۰۹ (۳۰ فروردین ۱۲۸۸)، در نبرد شام‌غازان، بر اثر اصابت گلوله بر قلبش به‌شهادت رسید. او در میان مردم تبریز به مستر باسکرویل شهرت یافته بود. نام باسکرویل به‌عنوان  ''شهیدِ آمریکاییِ جنبشِ مشروطه ایران'' در تاریخ ایران ماندگار شد.

آمریکاییان از طریق مؤسسات مذهبی چند مدرسه و بیمارستان در ایران تأسیس کرده بودند که یکی از آن‌ها مدرسه مموریال در تبریز بود که بعدها به نام دبیرستان پروین مشهور شد. نظارت بر این مدرسه به‌عهده فرقه '' پرسبیتری'' بود که شعبه‌ای از پروتستان مسیحی به‌شمار می‌رفت. باسکرویل در روزگاری مأمور تعلیم کودکان ایرانی تبریز شد که محمدعلی‌شاه قاجار در دوم تیرماه ۱۲۸۷، مجلس شورای ملی را به توپ بست و به این ترتیب مشروطه ایرانی در محاق رفت. هنگامی که آزادی‌خواهان تبریز قیام مسلحانه را به‌عنوان تنها گزینه نجات مشروطیت برگزیدند، معلمان مدرسه مموریال نیز همراه آزادی‌خواهان به مبارره روی آوردند. در یکی از این جنگ‌ها، یکی از معلمان مدرسه مموریال به نام شریف‌زاده، دوست نزدیک باسکرویل کشته شد. باسکرویل با دیدن جسد خونین هم‌کار جوانش، صرف نظر از ملیت خود به صف مشروطه‌خواهان و مجاهدان پیوست. او پیش از این در مدرسه مموریال با آموزه‌های متفاوت، به آموزش کودکان ایرانی پرداخته بود.<ref name=":1">[http://tarikhirani.ir/fa/news/6403/%D8%A7%DB%8C%D9%86-%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D9%85%D8%AD%D8%A8%D9%88%D8%A8-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%87%D8%A7%D8%B3%D8%AA این آمریکایی محبوب ایرانیهاست - سایت تاریخ ایرانی]</ref>  

== پیوستن به جنبش مشروطه‌خواهان ==

ورود هوارد باسکرویل به ایران مقارن با دوره‌ای بود که محمدعلی‌شاه در تهران مجلس ملی را به توپ بسته و اساس مشروطه را برچیده و دوره‌ی استبداد صغیر را در ایران حاکم کرده بود. در همان روزگار، مردم تبریز به رهبری سردار ملی، ستارخان و باقرخان برای اعاده مشروطیت قیام کردند؛ و به دنبال آن، نیروهای وابسته و طرف‌دار شاه، اقدام به محاصره تبریز کردند. پس از ۱۱ ماه محاصره و بر اثر کمبود دارو و غذا، دسته‌ی فوج نجات به رهبری باسکرویل، برای شکستن محاصره تشکیل شد. باسکرویل، که دوره سربازی را در آمریکا دیده بود، به قول خودش به‌جای نقالیِ تاریخِ مُردگان، تصمیم گرفت مشق نظامی به جوانان بیاموزد. در همین ایام، مرگ سیدحسن شریف‌زاده، دوست و یار نزدیک باسکرویل، او را منقلب کرد و بیشتر مصمم شد که به صف مبارزان مشروطه‌خواه بپیوندد.<ref>[https://virgool.io/@ali.nikoei1981/%D9%85%D9%81%D9%87%D9%88%D9%85-%D9%88%D8%B7%D9%86%D8%9B-%D8%A8%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86-%D9%87%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF-%D8%A8%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D8%B1%D9%88%DB%8C%D9%84-lyza0aidqcek مفهوم وطن؛ به روان هوارد باسکرویل - سایت ویرگول]</ref>

هوارد باسکرویل هر روز بیشتر از روز قبل تحت تأثیر قیام آزادی‌خواهی مردم تبریز قرار می‌گرفت و به آن علاقه‌مند می‌شد. باسکرویل با شاگردانش از انقلاب آمریکا و مبارزات استقلال طلبانه‌ی جرج واشینگتن سخن می‌گفت. او به آنها می‌آموخت که چگونه جورج واشنگتن و همراهانش علیه استثمار و استعمار انگلیس مبارزه کردند و این مبازه که  ۵ سال به‌طول انجامید، نهایتاً منجر به استقلال آمریکا گردید و مردم سرود آزادی را سردادند.   

 

سپس گذرنامه خود را درآورد و به کنسول داد؛ بنابراین در تاریخ ۷ آوریل ۱۹۰۹(۱۹ فروردین ۱۲۸۸)، استعفای باسکرویل از معلمی مدرسه مموریال به واشینگتن- وزارت امور خارجه اعلام شد.<ref name=":0" />  

در نبرد روز ۳۰ فروردین که به جنگ شام‌غازان معروف شد، باسکرویل از ستارخان تقاضا کرد که جلودار باشد. ستارخان به‌ستایش از او پرداخت ولی به او اجازه نداد، چرا که او را میهمان مردم ایران می‌دانست و نمی‌توانست بپذیرد اتفاقی برای او بیفتد. اما باسکرویل که شوری برای جنگ با دشمنان آزادی داشت، مصمم به شرکت در این نبرد بود.<ref name=":2" />

باسکرویل با گروهش یعنی فوج نجات، در نبرد شام‌غازان شرکت نموده و به دشمنان یورش بُردند. او در تاریکی شب، با شناسایی محل شلیک گلوله‌های دشمن آن‌جا را آماج گلوله‌های خود نمود.<ref>تاریخ مشروطه ایران - احمد کسروی ص ۸۹۴

یکی از مشروطه‌خواهان از واقعه چنین نقل می‌کند:<blockquote>«نزدیک به نیم‌شب از شهربانی روانه قره‌آغاج شدیم. باسکرویل دمی آرام نمی‌نشست درون مسجد نیز ما را به مشق و ورزش وامی‌داشت... هنوز آفتاب ندمیده بود که به دشمن نزدیک شدیم… همین که به دهنه کشتزار نزدیک شدیم، باسکرویل فرمان دو داده خویشتن در جلو رو به سوی سنگر قزاقان دویدن گرفت. اما همین که تیری انداخت، قزاقی آماج گلوله‌اش گردانید».<ref>تاریخ مشروطه ایران - احمد کسروی ص ۸۹۹</ref></blockquote>

[[پرونده:قالیچه باسکرویل.JPG|بندانگشتی|268x268پیکسل|فرش نفیس با تصویر باسکرویل]]<blockquote>«... شاگردان باسکرویل و دسته فداییان او و ارمنیان گرجیان و آمریکاییان و همه آزادی خواهان از بزرگ و کوچک با دسته‌های گل پیرامون جنازه را گرفته روانه شدند. همه را اندوه گرفته، پژمرده و افسرده می‌بودند. میانه راه در چندجا پیکره برداشتند و چون جنازه بدینسان به گورستان آمریکاییان رسید، در آن‌جا یک رشته گفتارهایی رانده شد و شور و خروش سترگی برخاست. از کسانی که به گفتار پرداختند بارون سدراک از آزادی‌خواهان ارمنی می‌بود و چنین گفت: من اکنون بی‌گمان شدم که مشروطه ایران پیش خواهد رفت زیرا خون پاک این جوان بی گناه در راه آن ریخته گردید. انجمن تبریز می‌خواست پولی به آمریکا برای مادر باسکرویل بفرستد اما آمریکاییان مقیم تبریز به آن رضایت ندادند. در عوض تفنگ وی همراه با یک تخته فرش نفیس که تصویر باسکرویل بروی آن نقش بسته بود، برای مادرش فرستادند.»<ref name=":3" /></blockquote>به‌فرمان ستارخان، پس از شهادت باسکرویل، روی تفنگش این جمله را حکاکی کردند: ” باسکرویل آمریکایی، شهید راه مشروطه‌ی ایران”

یکی از مجاهدان در سالگرد شهادتش گفت: [[پرونده:تندیس باسکویل.JPG|بندانگشتی|253x253پیکسل|تندیس باسکرویل]]<blockquote>«باسکرویل عزیزترین مهمان خاک ایران است. ملت‌ها باید بهای قربانیان بیگانه‌ای را که در راه آزادی ایشان فدای نفس کرده‌اند بدانند. آزادی‌خواهان ایران هرگز نمی‌توانند باسکرویل را فراموش کنند. او که در راه آزادی ایران جانش را قربانی نموده، در دل آزادی‌خواهان ایران تا ابد زنده خواهد ماند.»<ref name=":2" /></blockquote>در حال حاضر، مجسمه‌ی نیم‌تنه‌ای از هوارد باسکرویل در خانه‌ی مشروطه تبریز نصب شده‌است.

شهادت باسکرویل را عارف قزوینی بر سر مزار او با ابیاتی سروده و ماندگار کرده است: