|
|
| خط ۱: |
خط ۱: |
| [[پرونده:برای صفحه تمرین.jpg|وسط|بندانگشتی|887x887پیکسل]] | | [[پرونده:برای صفحه تمرین.jpg|وسط|بندانگشتی|887x887پیکسل]] |
| {{جعبه زندگینامه| اندازه جعبه =| عنوان = احمد توکلی| نام = | تصویر = احمد توکلی؛2.jpg| اندازه تصویر = ۲۴۰px| عنوان تصویر = احمد توکلی| زادروز = ۱۳۳۰| زادگاه = بهشهر، مازندران| تاریخ مرگ = ۱ مرداد ۱۴۰۴| مکان مرگ = |عرض جغرافیایی محل دفن=|طول جغرافیایی محل دفن=|latd=|latm=|lats=|latNS=N|longd=|longm=|longs=|longEW=E| محل زندگی = بهشهر (تا ۱۳۵۷)، تهران (از ۱۳۵۷)| ملیت = | نژاد = | تابعیت = | تحصیلات = دکترای اقتصاد (دانشگاه ناتینگهام)| دانشگاه = | پیشه = سیاستمدار، اقتصاددان| سال‌های فعالیت = ۱۳۵۷ - ۱۴۰۴| کارفرما = | نهاد = مرکز پژوهش‌های مجلس، مجمع تشخیص مصلحت نظام| نماینده = نماینده مجلس (دوره‌های دوم، سوم، چهارم)| شناخته‌شده برای = مردم ایران و نهادهای حکومتی| نقش‌های برجسته = دادستان انقلاب بهشهر، وزیر کار، رئیس مرکز پژوهش‌ها| سبک = | تأثیرگذاران = | تأثیرپذیرفتگان = | شهر خانگی = | تلویزیون = | لقب = قصاب بهشهر| حزب = | جنبش = | مخالفان = معترضان، اپوزسیون| هیئت = | دین = اسلام ارتجاعی| مذهب = | منصب = | مکتب = | آثار = | خویشاوندان سرشناس = | فرزندان = | جوایز = | امضا = | اندازه امضا = | وبگاه = | پانویس = |اتهام‌ها=نقش در قتل‌عام دهه ۱۳۶۰، فساد}}
| |
| '''احمد توکلی'''، (متولد سال ۱۳۳۰، بهشهر - درگذشته ۱ مرداد ۱۴۰۴، تهران) سیاستمدار اصولگرای ایرانی و از چهره‌های کلیدی جمهوری اسلامی بود که در دهه ۱۳۶۰ به‌عنوان دادستان انقلاب بهشهر، نقش مهمی در اعدام‌های گسترده داشت و به «قصاب بهشهر» ملقب شد. توکلی در سال‌های اولیه انقلاب، سمت‌هایی مانند سخنگوی دولت محمدعلی رجایی و وزیر کار در کابینه [[میرحسین موسوی]] را بر عهده داشت، اما به دلیل اختلافات استعفا داد. او در دوره‌های مختلف نماینده مجلس و رئیس مرکز پژوهش‌ها بود و تا پایان عمر عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام باقی ماند. اتهاماتی از فساد مالی، از جمله رانت‌خواری و سوءاستفاده از منابع دولتی، علیه احمد توکلی مطرح شده بود. توکلی در سرکوب مخالفان، به‌ویژه [[سازمان مجاهدین خلق ایران|مجاهدین خلق ایران]]، مشارکت داشت و خاطرات زندانیان از محاکمات فوری و اعدام‌های بدون دفاع او حکایت دارد. او در سال‌های اخیر با تأسیس دیده‌بان شفافیت و عدالت، به مبارزه با فساد پرداخت، اما منتقدان این اقدام را نمایشی می‌دانند. مرگ او در ۷۴ سالگی، پس از بیماری، پایان دوره‌ای از فعالیت‌های جنجالی بود که با سرکوب، فساد، و نقش در ساختار قدرت گره خورده است.<ref name=":0">[https://www.iranntv.com/954789 احمد توکلی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام آخوندی و از سرکوبگران رژیم آخوندی مرد - سیمای آزادی]</ref><ref name=":1">[https://sarkoobgaran.com/%D8%AC%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%AA%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D9%86%D8%A7%D9%85-%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AA%D9%88%DA%A9%D9%84%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%AE%D8%A7%D8%B7%D8%B1/ جنایتکاری بنام احمد توکلی از نگاه خاطرات تکاندهنده دهه ۶۰ - سرکوبگران]</ref><ref name=":2">[https://www.eghtesadonline.com/fa/news/2073979/%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AA%D9%88%DA%A9%D9%84%DB%8C-%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%D8%A8%DB%8C%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C-%D9%88-%D8%B3%D9%88%D8%A7%D8%A8%D9%82 احمد توکلی کیست؟ - اقتصاد آنلاین]</ref><ref name=":3">[https://iranwire.com/fa/special-features/8696/ احمد توکلی، نماینده اصولگرای میانه‌رو - ایران وایر]</ref><ref name=":4">[https://www.iranpressnews.com/source/186698.htm فساد و جنایت؛ جنگ گرگها: افشاگری علیه توکلی - ایران پرس نیوز]</ref><ref name=":5">[https://iranfreedom.net/%d8%ac%d9%86%d8%a7%db%8c%d8%aa%da%a9%d8%a7%d8%b1%db%8c-%d8%a8%d9%86%d8%a7%d9%85-%d8%a7%d8%ad%d9%85%d8%af-%d8%aa%d9%88%da%a9%d9%84%db%8c-%d9%88-%d8%ae%d8%a7%d8%b7%d8%b1%d8%a7%d8%aa-%d8%aa%da%a9%d8%a7/ جنایتکاری بنام احمد توکلی و خاطرات تکاندهنده دهه ۶۰ - ایران آزادی]</ref><ref name=":6">[https://news.mojahedin.org/i/%D8%A7%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AA%D9%88%DA%A9%D9%84%DB%8C-%D8%B9%D8%B6%D9%88-%D9%85%D8%AC%D9%85%D8%B9-%D8%AA%D8%B4%D8%AE%DB%8C%D8%B5-%D9%85%D8%B5%D9%84%D8%AD%D8%AA-%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85-%D8%A2%D8%AE%D9%88%D9%86%D8%AF%DB%8C-%D9%85%D9%8F%D8%B1%D8%AF احمد توکلی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام آخوندی مُرد - سازمان مجاهدین خلق]</ref>
| |
|
| |
| == تحصیلات ==
| |
| بعد از [[انقلاب ضد سلطنتی|انقلاب ضدسلطنتی ۱۳۵۷]]، احمد توکلی به فعالیت‌های حکومتی پرداخت و تحصیلات آکادمیک خود را با دریافت دکترای اقتصاد از دانشگاه ناتینگهام انگلستان در سال ۱۳۷۵ تکمیل کرد. این تحصیلات، او را برای نقش‌های اقتصادی و سیاسی در نظام آماده کرد، هرچند تمرکز اصلی‌اش بر فعالیت‌های به‌اصطلاح انقلابی و قضایی بود. او در سال‌های جوانی به دلیل عضویت در گروه‌های سیاسی، به‌ویژه در دهه ۱۳۵۰، مورد توجه قرار گرفت، ولی پس از انقلاب، مسیرش به سوی اصولگرایی تغییر یافت.<ref name=":2" /><ref name=":3" />
| |
|
| |
| == فعالیت‌های سیاسی و قضایی ==
| |
| احمد توکلی پس از انقلاب ضدسلطنتی ۱۳۵۷ به سرعت وارد ساختار قضایی شد و در سال ۱۳۶۰ به‌عنوان دادستان انقلاب بهشهر منصوب گردید. در این سمت، او نقش مهمی در قتل‌عام دهه ۶۰ ایفا کرد و محاکمات فوری را برای اعدام مخالفان، به‌ویژه اعضای سازمان مجاهدین خلق، سازمان‌دهی نمود. خاطرات زندانیان نشان می‌دهد که توکلی با سرعت عمل در صدور احکام، به «قصاب بهشهر» ملقب شد، زیرا متهمان اغلب بدون فرصت دفاع یا محاکمه عادلانه به دار آویخته می‌شدند.<ref name=":0" /><ref name=":1" />
| |
|
| |
| احمد توکلی در این دوره، با همکاری دیگر مقامات قضایی، صدها نفر را به اتهامات سیاسی محکوم کرد که بسیاری از این احکام در زندان‌های محلی بهشهر اجرا شد. توکلی در سال ۱۳۶۰ به‌عنوان سخنگوی دولت محمدعلی رجایی انتخاب شد و پس از ترور رجایی در همان سال، به وزارت کار در کابینه میرحسین موسوی منصوب گردید. با این حال، به دلیل اختلافات بر سر سیاست‌های اقتصادی، از جمله مخالفت با خصوصی‌سازی و حمایت از برنامه‌های دولتی، در سال ۱۳۶۳ از این سمت استعفا داد. این استعفا، او را به چهره‌ای انتقادی در میان اصولگرایان تبدیل کرد، اما فعالیت‌های قضایی‌اش در سرکوب همچنان ادامه یافت.<ref name=":1" /><ref name=":2" /><ref name=":3" />
| |
|
| |
| در دوره‌های دوم، سوم، و چهارم مجلس شورای اسلامی، احمد توکلی نماینده تهران بود و از سال ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۴ به‌عنوان رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس فعالیت کرد، جایی که بر سیاست‌گذاری‌های اقتصادی و قانونی تأثیر گذاشت. او در این دوره، با ارائه طرح‌ها و لوایحی، از جمله قانون برنامه‌های توسعه، به تقویت ساختار اقتصادی نظام کمک کرد، این اقدامات با انتقاداتی به دلیل ناکارآمدی همراه بود. توکلی تا پایان عمر عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام باقی ماند و در این جایگاه، بر تصمیم‌گیری‌های کلان، از جمله سیاست‌های نفتی و بانکی، نظارت داشت. فعالیت‌های او در این سال‌ها با حمایت از سرکوب مخالفان، به‌ویژه در دهه ۱۳۸۰، همراه بود، هرچند خود را مدافع عدالت معرفی می‌کرد و به انتقاد از برخی فسادهای درون‌سیستمی پرداخت.<ref name=":2" /><ref name=":3" /><ref name=":4" /><ref name=":6" />
| |
|
| |
| == اتهامات فساد و فعالیت‌های اقتصادی ==
| |
| احمد توکلی در طول دوران فعالیتش با اتهامات گسترده‌ای در زمینه فساد مالی مواجه بود. گزارش‌ها حاکی از آن است که او در سال‌های عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام از [[رانت‌خواری در جمهوری اسلامی|رانت‌خواری]] و تخصیص غیرقانونی قراردادها به نزدیکانش بهره برده است. این اتهامات در دهه ۱۳۸۰ با پروژه‌های عمرانی مرتبط با وزارت کار در زمان تصدی او شدت گرفت، جایی که اسنادی غیررسمی از دریافت رشوه در قراردادهای ساخت‌وساز حکایت دارند، هرچند این اسناد به‌طور رسمی تأیید نشدند. توکلی در سال ۱۳۹۴ با تأسیس دیده‌بان شفافیت و عدالت، مدعی مبارزه با فساد شد، اما منتقدان این اقدام را تلاشی برای شست‌وشوی چهره‌اش پس از سال‌ها اتهامات دانستند. این نهاد، که با هدف نظارت بر تخلفات اقتصادی تأسیس شد، به دلیل عدم پیگیری جدی پرونده‌های بزرگ، تأثیر محدودی داشت.<ref name=":2" /><ref name=":3" /><ref name=":4" />
| |
|
| |
| در سال‌های اخیر، شایعاتی درباره ارتباط او با شرکت‌های وابسته به [[سپاه پاسداران انقلاب اسلامی|سپاه پاسداران]] در پروژه‌های نفتی و گازی مطرح شد، که این اتهامات با مرگ او در ۱ مرداد ۱۴۰۴ بی‌پاسخ ماند. احمد توکلی در تخصیص منابع نفتی به شرکت‌های خاص نقش داشت، که این امر به افزایش ثروت شخصی او منجر شد. او در واکنش به این اتهامات، آن‌ها را «دروغ‌پردازی دشمنان نظام» خواند و مدعی شد که تمام فعالیت‌هایش در چارچوب قانون بوده است. با این حال، اسناد غیررسمی از همکاری او با شبکه‌هایی از رانت‌خواری در بخش انرژی حکایت دارند، که این موضوع بحث‌های گسترده‌ای را در میان منتقدان به دنبال داشت.<ref name=":6" /><ref name=":5" /><ref name=":4" /><ref name=":1" />
| |
|
| |
| == مرگ بر اثر بیماری ==
| |
| احمد توکلی در ۱ مرداد ۱۴۰۴ (۲۳ ژوئیه ۲۰۲۵) پس از مدت‌ها بیماری در ۷۴ سالگی درگذشت. او در بیمارستان بستری بود و مرگش به دلیل مشکلات قلبی و عوارض ناشی از سن اعلام شد. مراسم تشییع او با حضور مقامات حکومتی برگزار شد، اما معترضان با تجمعات کوچک، نقش او در سرکوب‌ها را محکوم کردند. مرگ توکلی پایان دوره‌ای از فعالیت‌های جنجالی بود که با قتل‌عام دهه ۶۰، اتهامات فساد، و حمایت از ساختار قدرت گره خورده است.<ref name=":0" /><ref name=":5" /><ref name=":1" /><ref name=":3" /><ref name=":4" />
| |
| == منابع: ==
| |
