۱٬۳۰۵
ویرایش
کاربر:Hossein/صفحه تمرین1404511: تفاوت میان نسخه‌ها
←قتل‌عام ۶۷ در زندان عادل‌آباد
| (۱۰ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
== زندانبانان زندان عادل آباد شیراز == | == زندانبانان زندان عادل آباد شیراز == | ||
رئیس این زندان روح‌الله رضایی دانا امجاری نام دارد. | |||
در پاییز ۱۳۹۶ حمید محمدی رئیس زندان عادل‌آباد شیراز، حشمت‌الله حیات‌الغیب مدیر کل زندانهای استان فارس، علی‌اصغر جهانگیر رئیس سازمان زندانهای کشور، علی صالحی دادستان عمومی و انقلاب شیراز و علی القاصی رئیس کل دادگستری استان فارس بوده است.<ref name=":6">[https://prisonatlas.com/adelabad10/ اطلس زندانها- قرنطینه زندانیان سیاسی زندان عادل‌آباد شیراز]</ref> | |||
مجید تراب پور که به حاج مجید معروف است رئیس سازمان رندان های فارس کهکیلویه و بویراحمد و عضو کمیسیون قتل عام زندانیان شیراز در سال ۶۷ است. وی به همراه تعدادی از اقوامش که همگی در زندان شاغل بودند فشارهای زیادی را روی زندانیان سیاسی اعمال می کردند. تراب پور بر سایر زندان ها از جمله زندان های بوشهر برازجان و زندانهای کهگیلویه وبویراحمد حاکمیت داشت و اعمال نفوذ می کرد. مجید تراب پور از ۲۳ بهمن ۱۳۷۵ به ریاست زندان عادل آباد شیراز رسید و تاسال ۶۵ در مناصب مختلف این زندان فعالیت کرد. ترابپور به پاس جنایات بزرگی که در این زندان انجام داد درسال ۱۳۶۵ به سمت ریاست زندانهای سه استان فارس بوشهر و کهگیلویه و بویراحمد منصوب شد و تا سال ۱۳۷۴ این سمت ها را برعهده داشت.<ref name=":2">[https://sites.google.com/view/roobahyab/%D8%AF%D8%B4%D9%85%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/%D9%85%D8%AC%DB%8C%D8%AF-%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%A8-%D9%BE%D9%88%D8%B1 دشمنان مردم ایران]</ref> | مجید تراب پور که به حاج مجید معروف است رئیس سازمان رندان های فارس کهکیلویه و بویراحمد و عضو کمیسیون قتل عام زندانیان شیراز در سال ۶۷ است. وی به همراه تعدادی از اقوامش که همگی در زندان شاغل بودند فشارهای زیادی را روی زندانیان سیاسی اعمال می کردند. تراب پور بر سایر زندان ها از جمله زندان های بوشهر برازجان و زندانهای کهگیلویه وبویراحمد حاکمیت داشت و اعمال نفوذ می کرد. مجید تراب پور از ۲۳ بهمن ۱۳۷۵ به ریاست زندان عادل آباد شیراز رسید و تاسال ۶۵ در مناصب مختلف این زندان فعالیت کرد. ترابپور به پاس جنایات بزرگی که در این زندان انجام داد درسال ۱۳۶۵ به سمت ریاست زندانهای سه استان فارس بوشهر و کهگیلویه و بویراحمد منصوب شد و تا سال ۱۳۷۴ این سمت ها را برعهده داشت.<ref name=":2">[https://sites.google.com/view/roobahyab/%D8%AF%D8%B4%D9%85%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86/%D9%85%D8%AC%DB%8C%D8%AF-%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D8%A8-%D9%BE%D9%88%D8%B1 دشمنان مردم ایران]</ref> | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۸: | ||
خواهر ترابپور مسئول بند ۱ بانوان بود.<ref name=":2" /> | خواهر ترابپور مسئول بند ۱ بانوان بود.<ref name=":2" /> | ||
در عادل آباد زندانبانان عبارت بودند از محمد فیروزیان , حسن بی بی ,رسول فیروزی, عبداللهی, مجید ترابپور و برادرش خلیل و تعدادی دیگر که یا پاسدار وظیفه بودند ویا جزء ماموران ثابت زندان نبودند.تا سال 68 دها زندانبان دیگر آمدند و رفتند.<ref name=":8" /> | |||
هادی آسمانی از زندانبانان بند چهار عادل آباد بود. هادی آسمانی مانند دیگر زندانبانان یک لات بی سروپا بود که پاسدار شده بود. شبی در تابستان سال شصت ویک هادی آسمانی را به همراهی پاسدار زندانی به نام محمد کاهدی اهل آبادان که به جرم لواط زندانی بود و با گارد بند چهار همکاری میکرد را در حالی که در آسایشگاه زندانبانان در طبقه سه بند چهار قصد تجاوز به نوجوانی زندانی را داشت با هوشیاری نگهبان شب تشکیلات زندان و اطلاع رسانی از طریق ارتباطی که با زندانیان بند سه داشتیم توسط مدیر داخلی زندان دستگیر شد. این جوان به جای پدرش که از دست پاسداران فرار کرده بود به گروگان گرفته شده بود. <ref name=":8">[https://www.pezhvakeiran.com/maghaleh-43613.html پژواک ایران - نعل واونه یا پریشانی حافظه - حمید حقشناس]</ref> | |||
عابدی که به نام موسوی یا کاظمی هم شناخته میشد سربازجوی بازداشتگاه زندان سپاه شیراز بود ومیتوان گفت اعدام صدها زندانی به تایید او صورت میگرفت و از اصلیترین اعضای هیئت مرگ در [[قتل عام ۶۷]] شیراز بود.<ref name=":8" /> | |||
یزدان‌پناه ـ عضو سپاه پاسداران،زندانبان بند چهار زندان عادل آباد. مسئول بند مخوف موسوم به ٤٩. مسئول انفرادیهای مخوف اندرزگاه در عادل آباد. داماد مجید تراب پور رئیس زندان عادل آباد و رئیس سازمان زندان های فارس، کهکیلویه و بویراحمد وعضو کمیسیون قتل عام زندانیان شیراز در سال ۶۷. یزدان پناه بعد از قتل عام سال شصت و هفت به دلیل بد نامی نام خود را تغییر داد و با نام دیگری در سمت مسئول دفتر زندان عادل آباد کارش را در زندان ادامه داد.<ref name=":4">[https://www.kanoon-zendanian.org/DOCuments%20(htm)/090808Shekanjegar.html کانون زندانیان- عکس و گزارشی از بد نام ترین شکنجه گران زندان عادل اباد شیراز]</ref> | یزدان‌پناه ـ عضو سپاه پاسداران،زندانبان بند چهار زندان عادل آباد. مسئول بند مخوف موسوم به ٤٩. مسئول انفرادیهای مخوف اندرزگاه در عادل آباد. داماد مجید تراب پور رئیس زندان عادل آباد و رئیس سازمان زندان های فارس، کهکیلویه و بویراحمد وعضو کمیسیون قتل عام زندانیان شیراز در سال ۶۷. یزدان پناه بعد از قتل عام سال شصت و هفت به دلیل بد نامی نام خود را تغییر داد و با نام دیگری در سمت مسئول دفتر زندان عادل آباد کارش را در زندان ادامه داد.<ref name=":4">[https://www.kanoon-zendanian.org/DOCuments%20(htm)/090808Shekanjegar.html کانون زندانیان- عکس و گزارشی از بد نام ترین شکنجه گران زندان عادل اباد شیراز]</ref> | ||
| خط ۲۹: | خط ۳۹: | ||
== اندازه و تراکم == | == اندازه و تراکم == | ||
این زندان دارای بندها و ساختمان‌های متعددی است که زندانیان با اتهام‌های مختلف در آن نگهداری می‌شوند.<ref>[https://www.iranintl.com/202401119916 اجرا نشدن اصل تفکیک جرایم و شرایط بحرانی ۵۲ زندانی در زندان عادل‌آباد شیراز]</ref> | این زندان دارای بندها و ساختمان‌های متعددی است که زندانیان با اتهام‌های مختلف در آن نگهداری می‌شوند.<ref>[https://www.iranintl.com/202401119916 اجرا نشدن اصل تفکیک جرایم و شرایط بحرانی ۵۲ زندانی در زندان عادل‌آباد شیراز]</ref> | ||
گنجایش اسمی هر بند 500 نفر بود و ظرفیت اسمی عادل آباد که یک زندان عمومی بود2000 نفر بود . آمار واقعی زندان تا 5000 نفر هم میرسید که مجبور شدند یک بند جدید به نام بند 5 (بند افاغنه )بسازند وسلولهای 9 نفره به12 یا 15 نفره و در بند های عادی تا 18 نفر را در سلولها جا میدادند و زندان آنقدر پر شده بود که زندانیان عادی نوبتی میخوابیدند.<ref name=":8" /> | |||
در گزارش مرکز حامیان حقوق بشر به تاریخ ۲۸ بهمن ۱۳۹۲ که توسط مدیار سمیع‌نژاد نوشته شده آمده است: در حدود دو سال قبل مدیر کل زندانهای استان فارس ظرفیت این زندان را 1400 نفر عنوان کرده بود که «با كمبود فضای فيزيكی و نيروی انسانی و كمبود اعتبار» روبرو بوده است، اما با این وجود هر ماه به جمعیت زندانیان استان فارس در حدود «300 نفر» اضافه میشود و عادل آباد اکنون در خود «چهار هزار» زندانی را جا ی داده است؛ یعنی نزدیک به سه بار ظرفیت واقعی. مسأله‌ای که هم‌چنان جزو مشکلات این زندان است.<ref name=":0" /> | در گزارش مرکز حامیان حقوق بشر به تاریخ ۲۸ بهمن ۱۳۹۲ که توسط مدیار سمیع‌نژاد نوشته شده آمده است: در حدود دو سال قبل مدیر کل زندانهای استان فارس ظرفیت این زندان را 1400 نفر عنوان کرده بود که «با كمبود فضای فيزيكی و نيروی انسانی و كمبود اعتبار» روبرو بوده است، اما با این وجود هر ماه به جمعیت زندانیان استان فارس در حدود «300 نفر» اضافه میشود و عادل آباد اکنون در خود «چهار هزار» زندانی را جا ی داده است؛ یعنی نزدیک به سه بار ظرفیت واقعی. مسأله‌ای که هم‌چنان جزو مشکلات این زندان است.<ref name=":0" /> | ||
| خط ۳۹: | خط ۵۱: | ||
== بندهای زندان == | == بندهای زندان == | ||
زندان عادل‌آباد ابتدا در مجموع از چهار بند بزرگ و اصلی تشکیل میشد که هر بند شامل سه طبقه و ۲۰ اتاق بود. اما به مرور زمان هر کدام از این بندهای اصلی به بندها و واحدهای کوچک‌تر تبدیل شدهاند. هر کدام از بندهای اصلی در زمان ساخت، برای ۵۰۰ زندانی طراحی شده بودند اما سال‌های بعد چیزی حدود پنج برابر ظرفیت هم در آنها جا داده شده است. در حال حاضر در مسیر راهروی اصلی که از گیت ورودی شروع و به بند سبز بزرگسال منتهی میشود، دفتر مدیر داخلی زندان، دفتر قاضی ناظر، بهداری و سایر بندها واقع شدهاند.<ref name=":7">[https://iranwire.com/fa/features/37897/?ref=specials ایران وایر - هزارتوی تاریک زندان عادل‌آباد؛ از بند لاکچری تا جزیره آدم‌خوارها]</ref> | |||
عادل آباد شیراز بندهای مختلفی با اسامی مختلف دارد با پیشوند ثابت اندرزگاه؛ «اندرزگاه بزرگسالان، دستیاران، سبز نوجوانان، قرآن (بند سابق نسوان)، آموزش، سلامت، پاک، همت، علوم قرآنی، نشاط، سعادت و اندرزگاه‌های تربیت ١ و ٢»<ref name=":0" /> | عادل آباد شیراز بندهای مختلفی با اسامی مختلف دارد با پیشوند ثابت اندرزگاه؛ «اندرزگاه بزرگسالان، دستیاران، سبز نوجوانان، قرآن (بند سابق نسوان)، آموزش، سلامت، پاک، همت، علوم قرآنی، نشاط، سعادت و اندرزگاه‌های تربیت ١ و ٢»<ref name=":0" /> | ||
در حالیکه بنا بر یک گزارش بهترین بند این زندان «بند سبز» بود که تعداد محدودی را قبول میکرد و هزینه بسیار زیادی داشت. به زندانی پیشنهاد شده بود که مبلغ ۵۰۰ هزار تومان به زندان کمک کند تا به بند سبز منتقل شود!<ref name=":0" /> ولی بنا بر گزارش دیگری فضای این بند به حدی خشن است که در میان زندانیان با نام "جزیره آدم خوارها" شناخته میشود. در ۵ مرداد ۱۴۰۱ در پی درگیری در اندرزگاه سبز جوان زندان عادل آباد شیراز، یک زندانی مجروح شده و به دلیل وخامت حال جان خود را از دست داد.<ref name=":5" /> | === بند سبز === | ||
در حالیکه بنا بر یک گزارش بهترین بند این زندان «بند سبز» بود که تعداد محدودی را قبول میکرد و هزینه بسیار زیادی داشت. به زندانی پیشنهاد شده بود که مبلغ ۵۰۰ هزار تومان به زندان کمک کند تا به بند سبز منتقل شود!<ref name=":0" /> ولی بنا بر گزارش دیگری فضای این بند به حدی خشن است که در میان زندانیان با نام "جزیره آدم خوارها" شناخته میشود. در ۵ مرداد ۱۴۰۱ در پی درگیری در اندرزگاه سبز جوان زندان عادل آباد شیراز، یک زندانی مجروح شده و به دلیل وخامت حال جان خود را از دست داد.<ref name=":5" /> | |||
=== بند اندرزگاه قرآن === | |||
یکی دیگر از بندهای مرفه این زندان، «اندرزگاه قرآن» است که نسبت به بند سبز، کوچک‌تر است و حدود ۱۰۰ نفر جمعیت دارد. این بند هم متعلق به زندانیان با اقبال‌تری است که گاهی به مرخصی یا ملاقات شرعی فرستاده می‌شوند و امکانات رفاهی مناسبی دارند.<ref name=":7" /> | |||
=== بند ۱۰ و ۱۱ بدترین بندها === | |||
بدترین بخش‌های عادل‌آباد، بندهای ۱۰ و ۱۱ هستند؛ همان بندهایی که گفته میشد شورش زندان عادل‌آباد در فروردین ۱۳۹۹ از آن جا آغاز شد. این دو بند محل نگهداری زندانیانی هستند که محکوم به اعدام یا حبس ابدند. به گفته زندانیان، اندرزگاه ۱۱ یا بند نشاط به «جزیره آدم خوارها» هم شهرت دارد و اغلب زندانیانی که دارای احکام طولانی مدت حبس یا اعدام هستند، در این بند نگهداری می‌شوند؛ جایی که حدود هزار زندانی در یک فضای بسته با اتاق‌های ۱۲متری سامان داده شدهاند.<ref name=":7" /> | |||
=== وضعیت بندها === | === وضعیت بندها === | ||
| خط ۴۷: | خط ۶۸: | ||
6 شهریور 1399: هرانا در گزارشی از مشکلات زندانیان محبوس در زندان عادل آباد شیراز همچون عدم رعایت اصل تفکیک جرائم، تراکم جمعیت بالای زندان، کیفیت بد غذا و آب زندان، مشکلات بهداشتی، کمبود تخت و خرید، فروش و استعمال مواد مخدر، عدم دسترسی یکسان همه زندانیان به هواخوری و شیوع کار جنسی در میان زندانیان با قدرت اقتصادی کمتر و زندانیان دارای اعتیاد به مواد مخدر خبر داد. به علاوه بنا بر این گزارش در زمان شیوع ویروس کرونا، ضوابط قرنطینه زندانیان و بازداشت شدگان به درستی اجرا نمیشد. (هرانا- بحران کرونا؛ گزارشی جامع از زندان عادل آباد شیراز)<ref name=":5" /> | 6 شهریور 1399: هرانا در گزارشی از مشکلات زندانیان محبوس در زندان عادل آباد شیراز همچون عدم رعایت اصل تفکیک جرائم، تراکم جمعیت بالای زندان، کیفیت بد غذا و آب زندان، مشکلات بهداشتی، کمبود تخت و خرید، فروش و استعمال مواد مخدر، عدم دسترسی یکسان همه زندانیان به هواخوری و شیوع کار جنسی در میان زندانیان با قدرت اقتصادی کمتر و زندانیان دارای اعتیاد به مواد مخدر خبر داد. به علاوه بنا بر این گزارش در زمان شیوع ویروس کرونا، ضوابط قرنطینه زندانیان و بازداشت شدگان به درستی اجرا نمیشد. (هرانا- بحران کرونا؛ گزارشی جامع از زندان عادل آباد شیراز)<ref name=":5" /> | ||
==== بند قرنطینه ==== | |||
این بند قسمتی از بند سبز این زندان است. به گزارش اطلس زندانهای ایران حدود چهار ماه پیش در تاریخ ۱۲ مرداد ۱۳۹۶ کلیه زندانیان سیاسی، عقیدتی و امنیتی محبوس در زندان عادل‌آباد شیراز از بندهای مختلف احضار و به یک بند ایزوله منتقل شدند. زندانیا از حقوق اولیه خود همچون دسترسی به فروشگاه، امکان استفاده از هواخوری، سالن ورزشی و مراکز فرهنگی و همچنین حق دسترسی به تلفن محروم بودند. در ماه‌های بعد بخش کوچکی از این محرومیت‌ها رفع شد، اما اغلب آنها کماکان پابرجا هستند.<ref name=":6" /> | |||
==== وضعیت غذا ==== | ==== وضعیت غذا ==== | ||
| خط ۵۵: | خط ۷۹: | ||
23 خرداد 1400: حسین سپنتا زندانی سیاسی بیمار، در هشتمین سال حبس مبتلا به اختلال مزمن و پیش‌رونده نخاعی از رسیدگی پزشکی محروم مانده بود. به گفته یک منبع مطلع آقای سپنتا دچار کاهش وزن شدید شده و توانایی راه رفتن را نیز از دست داده بود. او قادر به انجام کارهای روزمره و امورات شخصی از جمله شست‌و‌شو و رفتن به سرویس بهداشتی را نبوده و تمامی أمور با کمک هم بندی‌های وی انجام میشد. (هرانا-عدم رسیدگی پزشکی؛ گزارشی از آخرین وضعیت حسین سپنتا در زندان عادل آباد شیراز)<ref name=":5" /> | 23 خرداد 1400: حسین سپنتا زندانی سیاسی بیمار، در هشتمین سال حبس مبتلا به اختلال مزمن و پیش‌رونده نخاعی از رسیدگی پزشکی محروم مانده بود. به گفته یک منبع مطلع آقای سپنتا دچار کاهش وزن شدید شده و توانایی راه رفتن را نیز از دست داده بود. او قادر به انجام کارهای روزمره و امورات شخصی از جمله شست‌و‌شو و رفتن به سرویس بهداشتی را نبوده و تمامی أمور با کمک هم بندی‌های وی انجام میشد. (هرانا-عدم رسیدگی پزشکی؛ گزارشی از آخرین وضعیت حسین سپنتا در زندان عادل آباد شیراز)<ref name=":5" /> | ||
==== وضعیت بهداشتی ==== | |||
حمام در این سلول وجود ندارد و زندانیان برای استحمام از یک شلنگ نسبتاً بلند استفاده می کنند که آنرا به شیر ظرف شویی وصل می کنند و یک نفر شلنگ را می گیرد تا دیگری استحمام کند.<ref name=":0" /> | |||
آنجا تنها به سبک همان آشپزخانه‌های قدیمی یک سینک ظرف‌شویی داشت که در آن همه کارها مثل رخت‌شستن را هم انجام میدادند. در آنجا یک توالت بود که تهویه هوا نداشت و البته برای تخلیه چاه هم آب به اندازه کافی نبود.<ref name=":0" /> | |||
==== مواد مخدر ==== | ==== مواد مخدر ==== | ||
مصرف مواد مخدر و در دسترس بودن آن براى زندانيان در عادل‌آباد از دیگر مواردی است که کاووسی به آن اشاره کرد: «به جز بند سبز در بقیه بندهای زندان عادل اباد مواد مخدر به وفور و با قیمت بالا یافت می شد. یکی از مشکلات بزرگ اعتیاد در زندان عادل آباد ترک اعتیاد بود به طوری که هر کس ثبت نام می کرد و مبلغ ۲۰ هزار تومان پرداخت می کرد می توانست روزانه متادون دریافت کند در صورتی که مصرف متادون باید زیر نظر پزشک و برای مدت محدودی باشد. | مصرف مواد مخدر و در دسترس بودن آن براى زندانيان در عادل‌آباد از دیگر مواردی است که کاووسی به آن اشاره کرد: «به جز بند سبز در بقیه بندهای زندان عادل اباد مواد مخدر به وفور و با قیمت بالا یافت می شد. یکی از مشکلات بزرگ اعتیاد در زندان عادل آباد ترک اعتیاد بود به طوری که هر کس ثبت نام می کرد و مبلغ ۲۰ هزار تومان پرداخت می کرد می توانست روزانه متادون دریافت کند در صورتی که مصرف متادون باید زیر نظر پزشک و برای مدت محدودی باشد. | ||
=== زندانیان نوجوان در زندان عادل‌آباد شیراز === | |||
در زندان عادل آباد پسران کودک و نوجوان زیر ١٨ سال به دليل وجود کانون اصلاح و تربیت شیراز از زندانيان بزرگسال جدا شدهاند. اما دختران زیر ١٨ سال در زندان بزرگسالان این زندان به سر می‌برند.<ref name=":0" /> | |||
کاووسی از تجربه‌ها و شنیده‌های خود در این زمینه می‌گويد: « دو بند در زندان عادل‌آباد مخصوص زندانیان نوجوان وجود داشت. بند سبز نوجوانان و بند ٱموزش ولی در مواردی مشاهده میشد که زندانیان نوجوان را به بندهای بزرگسالان منتقل می‌کنند. برای مثال وقتی من را به بند ۱۱ که یکی از بدترین بندهای عادل آباد و معروف به «جزیره آدم خوارها» بود، منتقل کردند، کمتر از ۱۹ سال سن داشتم. در طول این مدت زندانی‌های دیگری هم سن و سال خودم در آنجا دیدم. تجاوز در زندان عادل آباد وجود دارد.»<ref name=":0" /> | |||
==== تجاوز به «مرده» ==== | |||
زندانی دیگری که نخواست نامش فاش شود به مرکز حامیان حقوق‌بشر با تأیید وجود «تجاوز» در این زندان گفت: « یکی از بدترین داستان‌هایی که در این مورد در زندان شنیده میشود تجاوز به «مرده» هست. ماجرا از این قرار بوده که چند زندانی که می‌خواستند به یک نفر تجاوز کنند، پتویی را روی سر او می‌کشند و شروع به تجاوز می‌کنند در حالی که او زیر پتو خفه شده بوده و آنها متوجه نمی شدند. تقریبا از نفر دوم یا سوم به بعد داشتند به یک میت تجاوز می‌کردند.»<ref name=":0" /> | |||
=== بند زنان === | |||
در بهمن ۱۳۹۲ در گزارشی آمده است: در حدود چهار سال پیش بند زنان زندان عادل‌آباد شیراز به زندان «کیان‌آباد» منتقل و این زندان که از آن به عنوان زندانی مردانه شناخته میشود خالی شد، به جز ١٠ زن كه آنجا نگه داشته شدند. اما در حدود یک‌سال پیش بار دیگر بند زنان در زندان عادل آباد تشکیل شد و اکنون زندانیان زن را در خود جای می‌دهد. “رها ثابت” فعال مدنی و شهروند بهایی: «زندان عادل آباد یک زندان مردانه است. این‌که چرا من را به این زندان منتقل کردند خود جای سوال است. من هنگامی وارد این زندان شدم که بند زنان آن به زندان کیان‌آباد منتقل شده بود. بندی که من وارد آن شدم در واقع آشپزخانه قدیمی زندان بودن که ١١ زن در آن نگهداری می‌شدند که عمدتا قاچاقچی و بيشترشان محکوم به حبس ابد بودند. چون زندان مردانه بود این‌ها هیچ وقت نمی‌توانستند از این آشپزخانه بیرون بیایند. در واقع در بند هیچ‌کس نه ملاقاتی داشت نه حتا هواخوری.» حمام در این سلول وجود ندارد و زندانیان برای استحمام از یک شلنگ نسبتاً بلند استفاده می کنند که آنرا به شیر ظرف شویی وصل می کنند و یک نفر شلنگ را می گیرد تا دیگری استحمام کند.<ref name=":0" /> | |||
== تبعیض و شکنجه در زندان عادل‌آباد == | == تبعیض و شکنجه در زندان عادل‌آباد == | ||
| خط ۶۹: | خط ۱۰۹: | ||
یک زندانی سیاسی دهه ۶۰ این زندان در مورد یزدان‌پناه می‌گوید: جرم: شکنجه بی حد و حساب زندانیان سیاسی از جمله خود من در زندان عادل آباد شیراز در دهه شصت. تجاوز به دختران باکره قبل از اعدام. مسئول مستقیم مرگ نوجوان شانزده هفده ساله ای بنام مصطفی دشتبان در انفرادی اندرزگاه عادل آباد در سال ۶۵.<ref name=":4" /> | یک زندانی سیاسی دهه ۶۰ این زندان در مورد یزدان‌پناه می‌گوید: جرم: شکنجه بی حد و حساب زندانیان سیاسی از جمله خود من در زندان عادل آباد شیراز در دهه شصت. تجاوز به دختران باکره قبل از اعدام. مسئول مستقیم مرگ نوجوان شانزده هفده ساله ای بنام مصطفی دشتبان در انفرادی اندرزگاه عادل آباد در سال ۶۵.<ref name=":4" /> | ||
رسول فیروزی از شکنجه گرهای وحشی عادل آباد بود. همان بود که '''زهرا روزیطلب''' را در سال پنجاه ونه در بند 49 زنان سیاسی و مجردی چنان شکنجه کرد که دچار ضربه مغزی شد.<ref name=":8" /> | |||
رسول فیروزی یکی از کسانی بود که علی محمد( قائدی) را ربودند و روی بدنش با آتش سیگار نوشته بودند ؛مرگ بر منافق درود بر خمینی.<ref name=":8" /> | |||
==== مرگ زیر شکنجه ==== | ==== مرگ زیر شکنجه ==== | ||
| خط ۷۷: | خط ۱۲۱: | ||
== زندانیان سیاسی زندان عادل‌آباد == | == زندانیان سیاسی زندان عادل‌آباد == | ||
از سال ۱۳۹۵ و همزمان با ابلاغ بخش‌نامه تفکیک جرایم در زندانها، همه زندانیان سیاسی و امنیتی زندان نظام و سایر زندانهای شهرستان‌های دور و نزدیک شیراز به عادل‌آباد منتقل شدند. واحد یک بند سبز بزرگسال را هم که اولین واحد ورودی این بند و شامل چهار اتاق، یک نمازخانه و یک کریدور بود، با یک در جدا کردند و اسمش را نیز گذاشتند بند ۱۴ امنیتی و آن جا شد محل اقامت زندانیان سیاسی که از چهار طرف شیراز به آنجا منتقل شده بودند.<ref name=":7" /> | |||
زندان عادل آباد شیراز محل نگهداری زندانیان سیاسی نیز هست. دراویش، دانشجویان، فعالان سیاسی و مدنی و زندانیان بهایی زیادی در طی سال‌های گذشته در این زندان دوران محکومیت خود را گذرانده‌اند.<ref name=":0" /> | |||
کاووسی که خود به عنوان یک زندانی سیاسی در این زندان بوده نیز به «مرکز حامیان حقوق بشر» گفت: «در مدت زمان حضورم در زندان عادل آباد تعداد کمی زندانی سیاسی دیدم. تقریبا بین ۱۵ تا ۲۰ نفر. مشکلاتی که زندانیان سیاسی با آنها در گیر بودند رفتار امنیتی مسٔولان بود و ممنوع شدن حقوق اولیه آنها مانند حق ملاقات٬ تماس تلفنی و مرخصی.»<ref name=":0" />در جریان اعتراضات دی ماه سال ۱۳۹۶، جمعیت بند زندانیان سیاسی به شکل قابل توجهی افزایش یافت.<ref name=":7" /> | |||
بنا بر گزارش ایران وایر در تاریخ اردیبهشت ۱۳۹۹، کماکان حدود ۲۰ زندانی، از جمله چند زندانی وابسته به گروه «ری استارت»، چند زندانی قدیمی وابسته به «سازمان مجاهدین خلق» و گروه‌های سلطنت‌طلب و چند زندانی دیگر که متهم به جاسوسی هستند و یا به جرایم امنیتی محکوم شدهاند، کماکان در بند امنیتی باقی مانده‌اند.<ref name=":7" /> | |||
== مرگ زندانیان در زندان مرکزی شیراز == | == مرگ زندانیان در زندان مرکزی شیراز == | ||
9 تیر 1362: مرگ زندانی بهایی احمدعلی ثابت سروستانی به دلیل تاخیر در انتقال به بیمارستان | 9 تیر 1362: مرگ زندانی بهایی احمدعلی ثابت سروستانی به دلیل تاخیر در انتقال به بیمارستان | ||
| خط ۸۶: | خط ۱۳۶: | ||
== اعدام در زندان عادل‌آباد شیراز == | == اعدام در زندان عادل‌آباد شیراز == | ||
از مجاهدین بسیار بودند که شکنجه های طاقت فرسا را تحمل کردند ولی کسی را که منجر به دستگیری یا اعدامش شوند لو ندادند و خیلی زیرکانه و دلاورانه رفتار کردند.مثل مرتضی دشتبان, موسی الرضا صدوقی, محسن ایزدی, فرهاد و فرخ جره .این دو دوقلو های هم سان بودند وهنگام اعدام 17 و 19 ساله بودند هردوبا پیراهن سفید و شلوار سیاه{لباس دامادی}برای اعدام رفتند. حسن عطایی, جمال زائرزاده, محمد بیژنزاده محمود زارعی مصطفی دشتبان جوان روستایی از اهالی فسا.جوان دلاوری که وقتی در سلولهای اندرزگاه عادل اباد توسط داماد مجید ترابپور پاسدار یزدان پناه خفه شد هنوز 18 سال نداشت} و خیلی های دیگه که من وظیفه خود میدانم در جایی نام آن دلاوران جمع آوری وثبت کنم.آنان کسانی بودند که به صورت شکنجه گرانشان تف کردند و آنان را به جنون کشاندند.<ref name=":8" /> | |||
محمود زارعی اهل فسا که توسط بازپرس نصیری با شلیک به سرش در سلول انفرادی سپاه کشته شد. | |||
28 خرداد 1362: اعدام ۱۰ زندانی زن بهایی | 28 خرداد 1362: اعدام ۱۰ زندانی زن بهایی | ||
| خط ۹۵: | خط ۱۴۹: | ||
22 شهریور 1399: [[نوید افکاری]]، از بازداشت شدگان اعتراضات مرداد 97 علیرغم ابهامات جدی در پرونده و موج جهانی حمایت از وی در زندان عادل آباد شیراز اعدام شد. نوید افکاری حدود یک هفته قبل به همراه دو برادر دیگرش حبیب و وحید افکاری همراه با ضرب و شتم به بند ارشاد زندان عادل آباد منتقل شده بود. (هرانا-اعتراضات مرداد ۹۷؛ نوید افکاری در زندان عادل آباد شیراز اعدام شد) | 22 شهریور 1399: [[نوید افکاری]]، از بازداشت شدگان اعتراضات مرداد 97 علیرغم ابهامات جدی در پرونده و موج جهانی حمایت از وی در زندان عادل آباد شیراز اعدام شد. نوید افکاری حدود یک هفته قبل به همراه دو برادر دیگرش حبیب و وحید افکاری همراه با ضرب و شتم به بند ارشاد زندان عادل آباد منتقل شده بود. (هرانا-اعتراضات مرداد ۹۷؛ نوید افکاری در زندان عادل آباد شیراز اعدام شد) | ||
۲۹ مرداد ۱۴۰۴ - یک زن و شوهر به اتهام قتل یک خانواده در زندان عادل‌آباد اعدام شدند.<ref>[https://www.zirnevisnews.ir/314965/%d9%85%d8%aa%d9%87%d9%85-%d8%af%d9%88%d9%85-%d9%be%d8%b1%d9%88%d9%86%d8%af%d9%87-%d9%82%d8%aa%d9%84-%d8%ae%d8%a7%d9%86%d9%88%d8%a7%d8%af%d9%87-%d8%a8%db%8c%d8%b1%d9%85%db%8c-%d9%87%d9%85-%d8%a7%d8%b9 متهم دوم پرونده قتل خانواده بیرمی هم اعدام شد]</ref> | |||
== قتل‌عام ۶۷ در زندان عادل‌آباد == | |||
در زندانهای بزرگی مانند وکیل‌آباد مشهد و عادل‌آباد شیراز نیز ده‌ها یا صدها قربانی داشتند که نام و نشانی از اکثر آنان در دست نیست.<ref>[https://iranhrs.org/%D9%82%D8%AA%D9%84-%D8%B9%D8%A7%D9%85-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%DB%B6%DB%B7%D8%9B-%D8%B2%D8%AE%D9%85-%D8%A8%D8%A7%D8%B2-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C/ قتل عام زندانیان سیاسی ۶۷؛ زخم باز تاریخ معاصر ایران]</ref> | |||
فاطمه و مادرش زهرا عزیزی سپس به زندان عادل آباد شیراز منتقل شدند. در اواخر سال ۱۳۶۷ ماموران این دو زندانی را نیز به اتهام ایستادن بر عقایدشان، اعدام کردند. این مادر و دختر، به طور همزمان در عادل آباد اعدام شدند. فاطمه هنگام اعدام ۲۱ساله بود.<ref>[https://fa.iran-hrm.com/%D9%81%D8%A7%D8%B7%D9%85%D9%87-%D9%BE%D8%A7%D8%B4%D9%86%D9%87-%D8%B3%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D8%B2-%D9%82%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%82%D8%AA%D9%84-%D8%B9%D8%A7%D9%85-%D8%B2%D9%86%D8%AF/ فاطمه پاشنه ساز از قربانیان قتل عام زندانیان سیاسی در سال ۱۳۶۷]</ref>. در بعضی منابع نام دختر را تهمینه پاشنه‌ساز معرفی کرده‌اند.<ref>[https://www.facebook.com/groups/679565649349475/posts/1633220390650658/ تهمینه پاشنه‌ساز و زهرا عزیزی]</ref> | |||
فریدون دهقان- تولد ۱۳۳۷ – اعدام مرداد ۱۳۶۷- مسئولین اعدام اقای ابراهیم رئیسی، مرتضی اشراقی حسینعلی نیری.هیئت مرگ- محل اعدام شیراز زندان عادل اباد- محل دفن دارالرحمه شیراز- شماره قبر- قطعه ۱۲ ردیف هفت، شماره ۱۱-. فریدون فرزند خدایار دهقان اهل شهرستان قیرو کارزین فارس و دانشجوی رشته اقتصاد دانشگاه تهران بود. محل دستگیری او بیضافارس و وابستگی سیاسی: سازمان مجاهدین خلق بود. در یک سایت سمت سازمانی او مسئول سیاسی نظامی جنوب کشور ذکر شده است. تا سال ۱۳۸۴ محل دفن فریدون مخفی بود ولی با پیگیری بسیار محل دفن را اعلام کردند. مادرفریدون دهقان به‌دلیل اعدام فرزندش، دچار مشکلات روحی و روانی شده بود. <ref>[https://haghighatemana.com/%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%AF%D9%88%D9%86-%D8%AF%D9%87%D9%82%D8%A7%D9%86-%D9%86%D8%A7%D9%85-%D9%88-%D8%B9%DA%A9%D8%B3%DB%8C-%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF-%D8%A7%D8%B2-%D8%B3%D8%B1%D8%A8%D8%AF%D8%A7/ « فریدون دهقان» نام و عکسی جدید از سربداران قتل عام ۶۷]</ref> | |||
در لیستی که شامل ۴۴۸۶ اسم از مجاهدین و مبارزین قتل‌عام شده در سال ۶۷ توسط سازمان اتحاد فدائیان خلق ایران تهیه شده است ۹۳ اسم مربوط به اعدام‌شدگان در زندان عادل‌آباد شیراز می‌باشد.<ref>[https://ufp-iran.org/2227/ تکمیل لیست قتل عام سال ۱۳۶۷]</ref> | |||
نزدیک به ۲۰۰ زن و مرد در تابستان سال ۱۳۶۷ (در زندان عادل‌آباد شیراز) اعدام شدند که پیکر هیچ یک از آنان به خانواده‌هایشان داده نشده است.<ref name=":9">[https://painscapes.com/cities/790 شیراز، دارالرحمه: هیچ‌کسی ندید - خاک رنج]</ref> | |||
عزیز زارعی، پدر فاطمه زارعی، در دفتر خاطرات خود که در کتابی با عنوان “خاطرات عزیز” منتشر شده می‌نویسد: | |||
«به گفته یکی از ماموران زندان، چهارصد نفر مذکر و مونث از گروه مجاهدین در دو زندان عادل‌آباد و سپاه شیراز باقی مانده بود که شبانه به وسیله یک گروه ویژه و چندین کامیون مخصوص از ساعت یک تا سه بعد از نیمه شب آنها را چشم‌بسته سوار کرده برده‌اند که هیچ یک از مامورین عادی زندان در آن دخالتی نداشتند. آنها را کجا برده‌اند و چه کرده‌اند خدا می‌داند. البته شایعات در آن‌باره زیاد بود. تصور بعضی‌ها بر آن بوده که آنها را برده‌اند در یک نقطه دوردست. اول آنها را مسموم کرده سپس در یک گور دسته‌جمعی دفن کرده‌اند.»<ref name=":9" /> | |||
=== محل دفن قتل‌عام‌شدگان در شیراز === | |||
در انتهای گورستان دارالرحمه شیراز، در قسمت جنوب شرقی، که قبلا جزو مناطق متروکه آن به حساب می‌آمده است، زندانیان سیاسی اعدام‌شده را دفن می‌کردند. مقامات رسمی به آن محل، “لعنت‌آباد” می‌گفتند. برخی از زندانیان سیاسی سابق و خانواده‌های جان‌باختگان بر این باورند که گروهی از زندانیان سیاسی زندان عادل‌آباد را که در جریان کشتار ۶۷ اعدام شدند، در این محل و در گورهای جمعی دفن کرده‌اند.<ref name=":9" /> | |||
== فرار از زندان عادل‌آباد شیراز == | |||
فرار از عادل آباد کار بسیار ناممکنی به نظر میرسید اما در چند مورد ممکن شد .اولین زندانی که فرار کرد زندانی عادی بود که در سال 59 به جرم یاغی گری در شهرستان داراب دستگیر شده بود او توانست بود خودش را به محوطه زندان برساند و با بالا رفتن از زاویه دیوار چهار/پنج متری با برج دیده بانی پنجم خودش را بالا بکشد و فرار کند. دومین زندانی که از دست پاسداران توانست فرار کند حسین رهگذر از هواداران سازمان پیکار بود . او که برای درمان به بیمارستان ارتش در چهار راه باغتخت برده میشد توانست از دست مامورش فرار کند. سومین فرار مربوط میشد پنج زندانی سیاسی ازبند 4 بازداشتگاه سپاه شیرازقبل از سی خرداد شصت.اسامی انانرا فقط بهروز نامی به یادم مانده که از مسئولین بالای پیکار در مسجدسلیمان بود بقیه هم یک نفر از از اعضای فداییان اشرف دهقان بندرعباس بود وبقیه هم هواداران سازمان پیکار بودند. یک فرار دیگه هم از عادل آباد اتفاق افتاد که مربوط میشد به یک قاچاقچی معروف زاهدان. <ref name=":8" /> | |||
فرار محمد هوشمندی یک زندانی سیاسی دهه ۶۰ با کمک یک افسر شهربانی از زندان خارج و توسط یک فامیل که به صورت اتفاقی آنها را دیدن و سوار ماشینشان شد از منطقه دور و بعد از ماجراهای زیاد از کشور خارج شد.<ref>[https://www.facebook.com/iranazadi.tv1400/videos/1733526358044567/ خاطرات زندان فرار از زندان عادل‌آباد شیراز]</ref> | |||
== شورش در زندان عادل آباد شیراز == | |||
زندانیان در شیراز در اعتراض به وضعیت خود زیر سایه شیوع ویروس‌کرونا و عدم اجازه مرخصی، یکشنبه شب ۱۰ فروردین ۱۳۹۹ در زندان عادل آباد دست به اعتراض و شورش زدند. کاظم موسوی، رئیس دادگستری این استان تاکید کرده زندانیان اقدام به شکست برخی نرده‌ها و دوربین‌های مدار بسته کرده‌اند ولی موفق به فرار نشدند.<ref>[https://parsi.euronews.com/2020/03/30/riot-irann-shiraz-prison-due-to-coronavirus یورونیوز - شورش در زندان عادل‌آباد شیراز؛ از «فرار از زندان» خبری نبود]</ref> | |||
پس از شورش در زندان «عادل‌آباد» شیراز در روزهای گذشته، گاردهای زندان هر روز به یکی از بندهای زندان هجوم برده و به صورت گسترده‌ای بخش عمده وسایل شخصی زندانیان را ضبط کرده و با خود برده‌اند. در برخی از بندها حتی پتو، بالش، پرده، ظرف و ظروف زندانیان و مواد غذایی آنها هم جمع‌آوری و ضبط شده است: «پیاز و سیب‌زمینی را که زندانیان از فروشگاه زندان خریده‌اند را هم برده‌اند.<ref>[https://iranwire.com/fa/news/37812/ ایران وایر- مصادره وسایل شخصی زندانیان زندان عادل‌آباد]</ref> | |||
== اعتصاب غذای نوروزی ۱۴۰۰ زندان عادل آباد شیراز == | |||
۲۸ نفر از زندانیان سیاسی در ایران که در زندانهای مختلف نگهداری می‌شوند با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرده‌اند که "به یاد و احترام رنج‌های مشترکمان و در اعتراض به ظلم‌های ستمگران" سال ۱۴۰۰ خورشیدی را با اعتصاب غذا آغاز می‌کنند و سه روز ادامه می‌دهند.<ref>[https://www.bbc.com/persian/iran-56467821 ۲۸ زندانی سیاسی در ایران: به یاد گرسنگان وطن بر سفره نوروز اعتصاب غذا می‌کنیم]</ref>. این اعتصاب عذا که همزمان در زندانهای اوین، فشافویه، و عادل‌آباد برگزار شد اعتصاب غذای گسترده زندانیان سیاسی نیز گفته میشود. این اعتصاب همراه با بیانیه و اسامی اعتصاب کنندگان بود که بیشترین آن در زندان اوین بودند. کسری نوری از زندان اوین که ترتیب دهنده اصلی اعتصاب بود پس از آن به زندان عادل‌آباد شیراز تبعید شد. | |||
== تحریم زندان عادل‌آباد شیراز == | |||
وزارت خزانه‌داری آمریکا شامگاه پنج‌شنبه ۳ مهر ۱۳۹۹ به وقت تهران اعلام کرد نام زندان ارومیه، زندان عادل‌آباد شیراز، زندان وکیل‌آباد مشهد و شعبه یک دادگاه انقلاب شیراز به فهرست نهادهای تحت تحریم دفتر کنترل دارایی‌های خارجی (اوفک) که از نهادهای زیرمجموعه این وزارتخانه به شمار می‌رود، افزوده شده است.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1399/07/03/2356100/%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7-3-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D9%88-%DB%8C%DA%A9-%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B1%D8%A7-%D8%AA%D8%AD%D8%B1%DB%8C%D9%85-%DA%A9%D8%B1%D8%AF/amp تسنیم - آمریکا ۳ زندان و یک دادگاه ایرانی را تحریم کرد]</ref> | |||
زندان عادل‌آباد شیراز و شعبه اول دادگاه انقلاب این شهر نیز در فهرست تحریم‌های اتحادیه اروپا قرار گرفتند.<ref>[https://www.iranintl.com/202504140657 اروپا چند نهاد و مقام قضایی ایران از جمله رییس زندان اوین و زندان شیراز را تحریم می‌کند]</ref> | |||
== کتابهایی در مورد زندان عادل‌آباد شیراز == | |||
کتاب عادل‌آباد رنج ماندگار اثر جهانگیر اسماعیل‌پور : کتاب خاطرات زندان «عادل‌آباد رنج ماندگار»، درباره‌ی وضعیت زندانیان سیاسی دهه‌ی ۶۰ در زندان عادل آباد شیراز، به قلم جهانگیر اسماعیل‌پور توسط نشر باران در سوئد با نقاشی اکرم ابویی روی جلد کتاب منتشر شده است. جهانگیر اسماعیل‌پور، ۵۱ ساله و ساکن هلند است. او از سال ۱۳۵۶ همکاری خود با سازمان چریک‌های فدایی خلق را آغاز می‌کند و پس از انقلاب، چندبار به دلیل فعالیت سیاسی بازداشت میشود تا این که آخرین‌بار در سال ۱۳۶۱ دستگیر میشود و تا اواخر سال ۱۳۶۷ در اسارت زندانهای حکومت اسلامی می‌ماند.<ref>[https://baran.se/products/%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D9%84-%D8%A2%D8%A8%D8%A7%D8%AF-%D8%B1%D9%86%D8%AC-%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D8%B1 عادل‌آباد رنج ماندگار]</ref> | |||