|
|
| (۹ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{جعبه زندگینامه
| | '''انجمن‌های ایالتی و ولایتی'''، از دستاوردهای مهم [[انقلاب مشروطه]] در ایران بودند که بر اساس متمم قانون اساسی ۱۲۸۶ش تأسیس شدند. هدف از ایجاد این انجمن‌ها، مشارکت مردم در ادارهٔ امور محلی و کاهش تمرکز قدرت در پایتخت بود. این انجمن‌ها در شهرهای بزرگ ــ به‌ویژه تبریز، رشت، مشهد و اصفهان ــ فعال شدند و نقشی کلیدی در پیشبرد اهداف مشروطه و مقاومت در برابر استبداد ایفا کردند. [[احمد کسروی]] در ''تاریخ هیجده‌ساله آذربایجان'' (۱۳۲۳ش) انجمن تبریز را «پایگاه استوار مشروطه» می‌نامد. پژوهشگران بعدی همچون آدمیت، ناطق و آبراهامیان نیز انجمن‌ها را نخستین تجربهٔ حکومت محلی و تمرین دموکراسی در ایران دانسته‌اند. |
| | اندازه جعبه =
| |
| | عنوان =
| |
| | نام = علی صمیمی
| |
| | تصویر =علی صمیمی.jpg
| |
| | اندازه تصویر =
| |
| | عنوان تصویر =
| |
| | زادروز = ۱۳۳۴
| |
| | زادگاه = سنقر، کرمانشاه
| |
| | تاریخ مرگ = ۱۶ آذر ۱۳۶۰
| |
| | مکان مرگ = کرمانشاه
| |
| | عرض جغرافیایی محل دفن =
| |
| | طول جغرافیایی محل دفن =
| |
| | محل زندگی = سنقر و کرمانشاه
| |
| | ملیت = ایرانی
| |
| | نژاد =
| |
| | تابعیت = ایرانی
| |
| | تحصیلات = دانشجوی الهیات
| |
| | دانشگاه = دانشگاه مشهد (پذیرفته‌شده، ناتمام)
| |
| | پیشه = فعال سیاسی
| |
| | سال‌های فعالیت = ۱۳۵۶–۱۳۶۰
| |
| | کارفرما =
| |
| | نهاد =
| |
| | شناخته‌شده برای = فعالیت‌های سیاسی علیه حکومت پهلوی و جمهوری اسلامی
| |
| | نقش‌های برجسته = عضو سازمان مجاهدین خلق ایران
| |
| | حزب = سازمان مجاهدین خلق ایران
| |
| | دین = اسلام – شیعه
| |
| | خویشاوندان سرشناس = منصور صمیمی (برادر، از شهدای مجاهد خلق)
| |
| | نحوه مرگ = تیرباران
| |
| | وبگاه =
| |
| | پانویس =
| |
| }}
| |
|
| |
|
| '''علی صمیمی''' (زاده‌ی ۱۳۳۴–اعدام ۱۳۶۰) از کادرهای شناخته‌ی شده‌ی [[سازمان مجاهدین خلق ایران]] و از فعالان سیاسی علیه حکومت پهلوی و سپس جمهوری اسلامی بود. او در شهر سنقر متولد شد و از دوران نوجوانی با مسائل سیاسی و اجتماعی آشنا گردید. فعالیت‌های دانشجویی و مبارزاتی وی منجر به بازداشتش در سال‌های پایانی حکومت پهلوی شد. پس از آزادی، در جریان [[انقلاب ضد سلطنتی|انقلاب ضدسلطنتی]] ۱۳۵۷ نقش فعالی در سازماندهی و رهبری تظاهرات مردمی در سنقر داشت و پس از پیروزی انقلاب نیز از بنیان‌گذاران جنبش ملی مجاهدین در سنقر و کرمانشاه بود و به فعالیت‌های خود در سازمان مجاهدین ادامه داد. صمیمی با وجود پذیرش در رشته معارف اسلامی دانشگاه مشهد، فعالیت سیاسی را بر تحصیل ترجیح داد. او پس از شدت گرفتن درگیری‌ها میان حکومت و سازمان مجاهدین، در سال ۱۳۶۰ دستگیر شد و زیر شکنجه‌های شدید قرار گرفت. با وجود فشارها، بر مواضع خود پای فشرد و نهایتاً در ۱۶ آذر ۱۳۶۰ در کرمانشاه تیرباران شد. از آنجا که شناخته شده بود، مقاومت وی در زندان و شیوه شهادتش تأثیر قابل توجهی در میان مردم سنقر و کرمانشاه گذاشت.
| | == مبنای قانونی == |
| | بر اساس اصل ۹۳ متمم قانون اساسی مشروطه، هر ایالت و ولایت می‌توانست انجمنی متشکل از نمایندگان اصناف و طبقات مختلف تشکیل دهد تا به امور محلی رسیدگی کند. این انجمن‌ها اختیار داشتند در زمینه‌هایی مانند آموزش، بهداشت، مالیات‌های محلی و امنیت شهری تصمیم‌گیری کنند (کسروی، ''تاریخ مشروطه ایران''، ۱۳۲۵). |
|
| |
|
| == زندگینامه == | | == نقش در انقلاب مشروطه == |
| | به روایت کسروی، انجمن ایالتی آذربایجان در تبریز نقشی حیاتی در پاسداری از مشروطه داشت. این انجمن در دوران استبداد صغیر، به‌طور عملی ادارهٔ شهر را به دست گرفت و با سازماندهی مجاهدان و صدور اعلامیه‌ها، مانع سقوط کامل مشروطه شد (''تاریخ هیجده‌ساله آذربایجان''، ۱۳۲۳). در رشت و اصفهان نیز انجمن‌های محلی پایگاه نیروهای آزادی‌خواه بودند. |
|
| |
|
| === تولد و دوران کودکی === | | == کشمکش‌های سیاسی == |
| علی صمیمی در سال ۱۳۳۴ در شهر سنقر کرمانشاه و در خانواده‌ای نسبتاً فقیر به دنیا آمد. او از همان دوران کودکی با فقر و محرومیت آشنا بود و این تجربه‌ها تأثیری عمیق بر نگرش اجتماعی و سیاسی او گذاشت.<ref name=":0">[https://martyrs.mojahedin.org/i/martyrs/17391 با یاد مجاهد شهید علی صمیمی]</ref>
| | انجمن‌های ایالتی و ولایتی با مخالفت‌هایی نیز روبه‌رو شدند. دولت مرکزی و برخی درباریان آنها را تهدیدی برای اقتدار حکومت می‌دیدند. همچنین میان انجمن‌ها و روحانیان یا نیروهای سنتی گاه اختلافاتی بروز می‌کرد. به گفتهٔ آدمیت، این انجمن‌ها «نخستین تمرین نهادینهٔ خودگردانی» در تاریخ ایران بودند، اما ضعف ساختار سیاسی و فشارهای داخلی و خارجی مانع تداوم پایدارشان شد (''فکر آزادی و مقدمه نهضت مشروطیت''، ۱۳۵۶). |
|
| |
|
| === تحصیلات و فعالیت‌های سیاسی === | | == اهمیت تاریخی == |
| پس از اخذ دیپلم، وارد دانشسرای راهنمایی در کرمانشاه شد. دوران دانشجویی برای او نقطه آغاز فعالیت‌های جدی سیاسی بود. آشنایی با سازمان مجاهدین خلق زندگی مبارزاتی‌اش را وارد مرحله تازه‌ای کرد. او در تظاهرات دانشجویی علیه حکومت پهلوی حضوری فعال داشت. به دنبال این فعالیت‌ها، در جریان اعتراضات مردمی سال‌های ۱۳۵۶ و ۱۳۵۷ دستگیر و به زندان افتاد. به گفته منابع، وی چند ماه در زندان تحت فشار و ضرب‌وشتم ساواک قرار داشت، اما پس از آزادی به فعالیت‌هایش ادامه داد.
| | هما ناطق انجمن‌ها را «مدرسه‌ای برای دموکراسی محلی» می‌نامد (''ایرانیان و اندیشه تجدد''، ۱۳۷۷). آبراهامیان نیز تأکید می‌کند که انجمن‌ها نشان دادند مردم ایران، حتی در سطوح محلی، خواستار مشارکت در قدرت و نظارت بر امور عمومی بودند (''ایران بین دو انقلاب''، ۱۳۷۷). هرچند این نهادها در عمل عمر کوتاهی داشتند، اما تجربهٔ آنها در حافظهٔ سیاسی ایران باقی ماند. |
|
| |
|
| === نقش در انقلاب ۱۳۵۷ و پس از آن === | | == نتیجه‌گیری == |
| با پیروزی انقلاب ۱۳۵۷، صمیمی فعالیت‌های خود را در قالب سازمان مجاهدین خلق ادامه داد. او در شهر سنقر به راه‌اندازی جنبش ملی مجاهدین پرداخت و توانست در جذب جوانان به سازمان نقشی مؤثر ایفا کند. در سال ۱۳۵۸ به کرمانشاه رفت و در تأسیس انجمن مسلمانان هوادار سازمان نقش محوری داشت.
| | انجمن‌های ایالتی و ولایتی را می‌توان نخستین تلاش سازمان‌یافته برای تمرکززدایی و مشارکت دموکراتیک در ایران دانست. گرچه این نهادها به دلیل فشارهای سیاسی و ضعف بستر اجتماعی دوام چندانی نیافتند، اما نقشی مهم در تثبیت مشروطه و پرورش فرهنگ سیاسی نوین ایفا کردند. |
|
| |
|
| هرچند در همان سال در رشته معارف اسلامی دانشگاه مشهد پذیرفته شد، اما ترجیح داد فعالیت‌های سیاسی و سازمانی را ادامه دهد. پس از تعطیلی دانشگاه‌ها در جریان «انقلاب فرهنگی» در سال ۱۳۵۹، مسئولیت بخش دانش‌آموزی استان کرمانشاه را بر عهده گرفت.
| | == منابع == |
| | |
| === دستگیری و شکنجه === | |
| در شهریور ۱۳۶۰، طی یکی از مأموریت‌ها، توسط نیروهای سپاه پاسداران شناسایی و دستگیر شد. به روایت هم‌بندانش، در زندان کرمانشاه زیر شکنجه‌های سنگین قرار گرفت و همواره آثار ضرب‌وشتم بر بدنش نمایان بود. او با وجود فشارها حاضر به همکاری نشد.
| |
| | |
| یکی از هم‌بندانش نقل کرده است: «برای ملاقات که رفتی از قول من به مادرت بگو که علی گفت ما بیشمارانیم و وضعیت مرا (بر سر موضع بودن) به او توضیح بده».
| |
| | |
| === محاکمه و اعدام ===
| |
| پس از مقاومت در برابر شکنجه‌ها، صمیمی به دادگاه برده شد. قاضی دادگاه تنها ده دقیقه به او فرصت دفاع داد. وی در این مدت کوتاه از مواضع سازمان مجاهدین دفاع کرد. هم‌بندانش نوشته‌اند: «علی صمیمی به تمام معنا و به‌عنوان یک مجاهد خلق رژیم خمینی را به بازی گرفته بود».
| |
| | |
| در نهایت در ۱۶ آذر ۱۳۶۰، او را به همراه چند عضو دیگر سازمان در کوه‌های خضرزنده در شمال کرمانشاه تیرباران کردند.
| |
| | |
| === بازتاب شهادت ===
| |
| شهادت علی صمیمی در میان مردم سنقر و کرمانشاه بازتاب گسترده‌ای داشت و بنا بر نقل‌ها، خشم و نفرت از حکومت وقت را افزایش داد. برادر وی، منصور صمیمی نیز از اعضای سازمان مجاهدین و از کشته‌شدگان این جریان است.<ref name=":0" />
| |
| | |
| == یادمان ==
| |
| علی صمیمی در حافظه تاریخی سازمان مجاهدین خلق و هواداران آن به‌عنوان الگویی از پایداری و استقامت در برابر شکنجه و مرگ شناخته می‌شود. به گفته منابع هم‌سازمانی‌اش، او در واپسین ساعات زندگی‌اش آیه‌های قرآن را زمزمه می‌کرد و با آرامش به استقبال تیرباران رفت.<ref name=":0" />
| |
|
| |
|
| == منابع ==
| | * کسروی، احمد. ''تاریخ هیجده‌سالهٔ آذربایجان''. تهران: امیرکبیر، ۱۳۲۳ش. |
| | * کسروی، احمد. ''تاریخ مشروطهٔ ایران''. تهران: امیرکبیر، ۱۳۲۵ش. |
| | * آدمیت، فریدون. ''فکر آزادی و مقدمه نهضت مشروطیت''. تهران: پیام، ۱۳۵۶. |
| | * ناطق، هما. ''ایرانیان و اندیشهٔ تجدد''. تهران: طرح نو، ۱۳۷۷. |
| | * آبراهامیان، یرواند. ''ایران بین دو انقلاب''. ترجمهٔ احمد گل‌محمدی و محمدابراهیم فتاحی. تهران: نشر نی، ۱۳۷۷. |
| | * آجودانی، ماشاءالله. ''مشروطه ایرانی''. تهران: اختران، ۱۳۷۷. |