کاربر:Khosro/صفحه تمرین1: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۹۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{ | [[پرونده:برای صفحه تمرین.jpg|وسط|بندانگشتی|1148x1148px]] | ||
| | {{جعبه زندگینامه | ||
| | | اندازه جعبه = ۳۰۰px | ||
| | | عنوان = | ||
| | | عنوان ۲ = | ||
| | | نام = خسرو علیکردی | ||
| | | تصویر = خسرو علیکردی1.jpg | ||
| | | اندازه تصویر = ۲۵۰px | ||
| | | عنوان تصویر = خسرو علیکردی وکیل دادگستری و مدافع حقوق بشر | ||
| | | زادروز = ۵ آذر ۱۳۵۸ | ||
| | | زادگاه = سبزوار، استان خراسان رضوی | ||
| | | تاریخ مرگ = ۱۴ آذر ۱۴۰۴ | ||
| | | مکان مرگ = دفتر وکالت، مشهد | ||
| | | علت مرگ = سکته قلبی مشکوک به قتل | ||
| | | آرامگاه = آرامستان روستای عبدلآباد سبزوار | ||
| | | محل زندگی = مشهد و سبزوار | ||
| | | ملیت = | ||
| | | نژاد = کُرد | ||
| | | تابعیت = | ||
| تحصیلات = کارشناسی ارشد حقوق عمومی | |||
| دانشگاه = دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز | |||
| پیشه = وکیل پایه یک دادگستری | |||
| سالهای فعالیت = | |||
| نهاد = کانون وکلای دادگستری خراسان | |||
| شناختهشده برای = وکالت کشتهشدگان اعتراضات سراسری ۱۴۰۱، و زندانیان سیاسی، مخالفت علنی با مجازات اعدام | |||
| نقشهای برجسته = | |||
| اتهام = فعالیت تبلیغی علیه نظام، نشر اکاذیب، عدم حفظ اسرار وکلایی | |||
| مجازات = یک سال حبس، تبعید، محرومیت از وکالت، ممنوعیت خروج از کشور، ممنوعیت فعالیت در شبکههای اجتماعی، جریمه نقدی | |||
| پانویس = | |||
}} | }} | ||
'''خسرو علیکردی'''، (متولد ۵ آذر ۱۳۵۸، سبزوار – درگذشته ۱۴ آذر ۱۴۰۴، مشهد)، وکیل پایه یک دادگستری و عضو کانون وکلای خراسان بود. او به عنوان حقوقدانی برجسته در سبزوار و مشهد فعالیت میکرد و تخصص گستردهای در پروندههای کیفری، حقوقی، خانواده، مالی و ثبتی داشت. خسرو علیکردی با اخلاق حرفهای و تعهد به موکلان، اعتماد گستردهای کسب کرده بود. تحصیلات او شامل کارشناسی ارشد حقوق عمومی بود که ابتدا در دانشگاه علامه طباطبایی پذیرفته شد، اما به دلیل ممانعت [[وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی|وزارت اطلاعات]] در سال ۱۳۸۹، از ثبتنام محروم ماند و سپس در دانشگاه آزاد تهران مرکز ادامه داد. بعدها، پس از تحمل حبس، از ادامه تحصیل در مقطع دکتری حقوق عمومی نیز محروم شد. | |||
فعالیتهای حقوقی علیکردی پس از اعتراضات ۱۳۸۸ (جنبش سبز) برجسته شد، جایی که وکالت معترضان را بر عهده گرفت و بارها توسط وزارت اطلاعات احضار و بازجویی شد. با آغاز [[اعتراضات سراسری ۱۴۰۱ ایران|اعتراضات سراسری ۱۴۰۱]]، او وکالت زندانیان سیاسی و فعالان مدنی مانند حسن باقرینیا، فاطمه سپهری، محمدحسین سپهری، حسین سپهری، کمال جعفری یزدی، و خانوادههای دادخواه از جمله خانواده [[ابوالفضل آدینه زاده|ابوالفضل آدینهزاده]] (نوجوان کشتهشده در اعتراضات مشهد) و [[عرفان رضایی]] را پذیرفت. | |||
او همچنین در تابستان ۱۴۰۴، وکالت حدود ۱۰۰ بازداشتشده اعتراضات به بحران آب در سبزوار را بر عهده داشت. خسرو علیکردی از طریق شبکههای اجتماعی، وضعیت موکلان را اطلاعرسانی میکرد و به سرکوب شهروندان، نقض حقوق مدنی و سیاسی، و شکنجه زندانیان اعتراض مینمود. او حامی کارزار [[اعتصاب غذای زندانیان سیاسی - سهشنبهها|سهشنبههای نه به اعدام]] بود و اعدام را چرخه خشونت میدانست. | |||
خسرو علیکردی با فشارهای قضایی و امنیتی متعددی روبرو بود. در ۱۰ مرداد ۱۴۰۲، پس از احضار به شعبه ۹۰۱ دادسرای عمومی و انقلاب مشهد، بازداشت و به زندان وکیلآباد منتقل شد، اما چهار روز بعد با وثیقه آزاد گردید. در آذر ۱۴۰۲، شعبه اول دادگاه انقلاب مشهد به ریاست قاضی هادی منصوری، او را به اتهام «فعالیت تبلیغی علیه نظام به نفع گروههای مخالف» به یک سال زندان، دو سال تبعید به نهبندان، دو سال ممنوعیت خروج از کشور، دو سال محرومیت از وکالت، و دو سال ممنوعیت فعالیت در شبکههای اجتماعی محکوم کرد. | |||
او در مهر ۱۴۰۳ با «رأی باز» (اجازه گذراندن خارج از زندان) آزاد گردید، اما در ۴ دی ۱۴۰۳، با ۴۵ روز باقیمانده از محکومیت، توسط قاضی ناظر زندان (طباطبایی) بدون توضیح بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شد. او نهایتاً در ۱۱ بهمن ۱۴۰۳ با پایان محکومیت آزاد شد. | |||
شامگاه ۱۴ آذر ۱۴۰۴ پیکر خسرو علیکردی در دفتر کشف شد. مقامات علت را سکته قلبی اعلام کردند، اما خانواده و فعالان با استناد به کبودی، ضربه به سر، خونریزی، و ضبط دوربینها توسط مأموران، مرگ را مشکوک میدانند. مأموران خانواده را تهدید کردند و از تحویل فیلمها امتناع نمودند. | |||
خاکسپاری پیکر خسرو علیکردی در ۱۶ آذر ۱۴۰۴، در گورستان روستای عبدلآباد سبزوار (زادگاه پدری) با حضور گسترده مردم، فعالان مدنی و همکاران برگزار شد. جواد علیکردی در مراسم سخنرانی کرد و بر تعهد اخلاقی برادرش تأکید نمود، و اشاره کرد که علیکردی سالها از افراد بیصدا دفاع کرده و فشارهای امنیتی را تحمل نمودهاست. مراسم تحت امنیت شدید با حضور دهها مأمور و هلیکوپتر تجسسی بود، و حتی بنر سوگواری پایین کشیده شد. | |||
واکنشهای گستردهای از سوی وکلا و فعالان حقوق بشر نسبت به مرگ مشکوک علیکردی صورت گرفت. آنها مرگ را نتیجه مستقیم یا غیرمستقیم فشارها دانستند و خواستار تشکیل هیئت مستقل حقیقتیاب و تحقیقات بیطرفانه شدند. خسرو علیکردی پیش از مرگ، در نامهای به هیئت حقیقتیاب سازمان ملل، از تهدیدهای امنیتی شکایت کرده و درخواست حمایت به عنوان وکیل در معرض خطر داشت.<ref name=":0">[https://behtarinvakilshahr.ir/sabzevar/lawyers/15592-%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88-%D8%B9%D9%84%DB%8C-%DA%A9%D8%B1%D8%AF%DB%8C خسرو علی کردی - بهترین وکیل شهر]</ref><ref name=":1">[https://iranhr.net/fa/people/6465/ خسرو علیکردی - سازمان حقوق بشر ایران]</ref><ref name=":2">[https://www.sedayemardom.net/?p=156478 گزارش ههنگاو از مرگ مشکوک خسرو علیکردی وکیل دادگستری و زندانی سیاسی سابق در مشهد - صدای مردم]</ref><ref name=":3">[https://www.iranintl.com/202402181972 خسرو علیکردی، وکیل خانوادههای دادخواه، برای تحمل یک سال حبس زندانی شد - ایران اینترنشنال]</ref><ref name=":4">[https://iranhrs.org/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA-%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88-%D8%B9%D9%84%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D8%AF%DB%8C%D8%8C-%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%84-%D8%A8%D8%B1%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D9%87-%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82/ درگذشت خسرو علیکردی، وکیل برجسته حقوق بشری در مشهد - کانون حقوق بشر ایران]</ref><ref name=":5">[https://www.hambastegimeli.com/115427_%D9%85%D8%B1%DA%AF-%D9%85%D8%B4%DA%A9%D9%88%DA%A9-%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%84-%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D9%81-%D9%88-%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%87--%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88-%D8%B9%D9%84 درگذشت وکیل آزادیخواه خسرو علیکردی - همبستگی ملی]</ref><ref name=":6">[https://iranwire.com/fa/features/146794-%D9%85%D8%B1%DA%AF-%D9%85%D8%B4%DA%A9%D9%88%DA%A9-%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88-%D8%B9%D9%84%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D8%AF%DB%8C-%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A8%DB%8C%D9%86%D9%87%D8%A7-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D9%86%D8%AF-%D9%88-%DA%AF%D9%81%D8%AA%D9%86%D8%AF-%D8%A8%DA%AF%D9%88%DB%8C%DB%8C%D8%AF-%D8%B3%DA%A9%D8%AA%D9%87-%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87/ مرگ مشکوک خسرو علیکردی؛ «دوربینها را بردند و گفتند بگویید سکته کرده» - ایران وایر]</ref><ref name=":7">[https://bazdashtshodegan.com/%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88-%D8%B9%D9%84%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D8%AF%DB%8C/ بازداشت وکیل دادگستری خسرو علیکردی و انتقال وی به مکانی نامعلوم - صدای بازداشتشدگان]</ref><ref name=":8">[https://www.dw.com/fa-ir/%D9%85%D8%AD%DA%A9%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%AA-%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88-%D8%B9%D9%84%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D8%AF%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%AF%D9%88-%D8%B3%D8%A7%D9%84-%D9%85%D8%AD%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D8%B2-%D9%88%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%AA/a-68010691 محکومیت خسرو علیکردی به دو سال محرومیت از وکالت - دویچهوله]</ref><ref name=":9">[https://www.radiofarda.com/a/33615608.html مرگ «مشکوک» خسرو علیکردی، وکیل دادگستری؛ پزشکی قانونی: علت مرگ سکته قلبی است - رادیو فردا]</ref><ref name=":10">[https://www.rouydad24.ir/fa/news/439149/%D8%A7%D8%A8%D9%87%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%AA-%D9%81%D9%88%D8%AA-%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%84-%D9%85%D8%B4%D9%87%D8%AF%DB%8C-%7C-%D8%A2%DB%8C%D8%A7-%DB%8C%DA%A9-%D9%87%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%85%D8%B3%D8%AA%D9%82%D9%84-%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87-%D9%85%D8%B1%DA%AF-%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88-%D8%B9%D9%84%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D8%AF%DB%8C-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D8%AF ابهامات فوت وکیل مشهدی؛ آیا یک هیئت مستقل پرونده مرگ خسرو علیکردی را بررسی میکند؟ - رویداد۲۴]</ref><ref name=":11">[https://www.iran-emrooz.net/index.php/news1/more/124591/ خاکسپاری پیکر خسرو علیکردی، وکیل دادگستری - ایران امروز]</ref> | |||
== زندگی اولیه و تحصیلات == | |||
[[پرونده:خسرو علیکردی2.jpg|جایگزین=خسرو علیکردی|بندانگشتی|210x210پیکسل|خسرو علیکردی]] | |||
خسرو علیکردی در ۵ آذر ۱۳۵۸، در شهرستان سبزوار، استان خراسان رضوی، متولد شد. او شهروندی کُردتبار بود و در مشهد سکونت داشت. علیکردی به عنوان وکیل پایه یک دادگستری در سبزوار و مشهد فعالیت میکرد و عضو کانون وکلای دادگستری خراسان بود. دفتر وکالت او در سبزوار واقع در خیابان ۲۴ متری انقلاب، روبروی خیابان نیستان، قرار داشت و خدمات حقوقی را از طریق تماسهای تلفنی، موبایل و واتساپ ارائه میداد. او با سابقه برجسته در رسیدگی به پروندههای متنوع، به عنوان وکیلی اخلاقمدار و حرفهای شناخته میشد که اعتماد موکلان را با مشاوره دقیق جلب میکرد. | |||
در سال ۱۳۸۹، خسرو علیکردی برای مقطع کارشناسی ارشد حقوق عمومی در دانشگاه علامه طباطبایی پذیرفته شد، اما وزارت اطلاعات از ثبتنام او جلوگیری کرد. علیرغم شکایت به دیوان عدالت اداری و صدور حکم قطعی برای رفع ممنوعیت، رئیس دانشگاه (صدرالدین شریعتی) از اجرا خودداری نمود و او از تحصیل محروم ماند. سپس، تحصیلات خود را در دانشگاه آزاد تهران مرکز ادامه داد. بعدها، پس از تحمل یک سال حبس، از ادامه تحصیل در مقطع دکتری حقوق عمومی نیز محروم شد. این محرومیتها بخشی از فشارهای سیاسی بر او بودند. | |||
خسرو علیکردی ۴۵ ساله بود و به عنوان یکی از وکلای موفق در سبزوار شناخته میشد، با تمرکز بر قوانین محلی و مقررات مربوطه. او خدمات حقوقی اختصاصی با پشتکار و تعهد ارائه میداد و آماده کمک به موکلان در حل مسائل قانونی بود.<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":2" /> | |||
== فعالیتهای حقوقی و وکالت == | |||
[[پرونده:خسرو علیکردی و دو فرزندش.jpg|جایگزین=خسرو علیکردی و دو فرزندش|بندانگشتی|220x220پیکسل|خسرو علیکردی و دو فرزندش]] | |||
خسرو علیکردی پس از اعتراضات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ (جنبش سبز)، وکالت معترضان را بر عهده گرفت و بارها توسط وزارت اطلاعات احضار و بازجویی شد. با آغاز اعتراضات سراسری ۱۴۰۱، او وکالت زندانیان سیاسی و فعالان مدنی مانند حسن باقرینیا (استاد دانشگاه حکیم سبزواری)، فاطمه سپهری، محمدحسین سپهری، حسین سپهری، کمال جعفری یزدی، و خانوادههای دادخواه از جمله خانواده ابوالفضل آدینهزاده (نوجوان ۱۶ ساله کشتهشده در اعتراضات مشهد) و عرفان رضایی را پذیرفت. | |||
او همچنین در تابستان ۱۴۰۴، وکالت حدود ۱۰۰ بازداشتشده اعتراضات به بحران آب در سبزوار را بر عهده داشت. علیکردی در پروندههای حساس، مصاحبههایی با رسانههای داخلی و خارجی انجام داد که بعداً به عنوان مدرک علیه او استفاده شد. او با وجود فشارها، بر تعهد حرفهای پای فشرد و به عنوان یکی از شناختهشدهترین چهرههای حقوق بشری مشهد شناخته میشد.<ref name=":1" /><ref name=":2" /><ref name=":3" /> | |||
خسرو علیکردی از طریق شبکههای اجتماعی مانند اینستاگرام، وضعیت موکلان را اطلاعرسانی میکرد و به سرکوب شهروندان، نقض حقوق مدنی و سیاسی، و شکنجه زندانیان اعتراض مینمود. او حامی کارزار سهشنبههای نه به اعدام بود و اعدام را چرخه خشونت میدانست، با استناد به [[اعلامیه جهانی حقوق بشر]] و میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی. او در پیامهای خود، حق حیات را بنیادیترین حق انسانی توصیف میکرد. | |||
خسرو علیکردی در حمایت از زندانیان سیاسی مانند [[محمدجواد وفایی ثانی]] (زیر حکم اعدام)، نوشت که با او حبس کشیده و او را فردی شریف و جوانمرد میداند. او همچنین پیش از مرگ، در نامهای به هیئت حقیقتیاب سازمان ملل، از تهدیدهای امنیتی شکایت کرده و درخواست حمایت به عنوان وکیل در معرض خطر داشت.<ref name=":4" /><ref name=":5" /><ref name=":6" /> | |||
[[ | |||
== بازداشتها و محکومیتها == | |||
=== بازداشت اولیه و محکومیت سال ۱۴۰۲ === | |||
در ۱۰ مرداد ۱۴۰۲ (۱ اوت ۲۰۲۳)، خسرو علیکردی پس از احضار به شعبه ۹۰۱ دادسرای عمومی و انقلاب مشهد، بازداشت و به زندان وکیلآباد منتقل شد، اما چهار روز بعد (۱۴ مرداد) با وثیقه آزاد گردید. در آذر ۱۴۰۲ (نوامبر ۲۰۲۳)، شعبه اول دادگاه انقلاب مشهد به ریاست قاضی هادی منصوری، او را به اتهام فعالیت تبلیغی علیه نظام به نفع گروههای مخالف، به یک سال زندان، دو سال تبعید به نهبندان، دو سال ممنوعیت خروج از کشور، دو سال محرومیت از وکالت، و دو سال ممنوعیت فعالیت در شبکههای اجتماعی محکوم کرد. قاضی مصاحبههای او با رسانههای فارسیزبان خارج و پستهای اجتماعی را مصداق اتهام دانست. این حکم در دی ۱۴۰۲ (دسامبر ۲۰۲۳) توسط شعبه ۳۵ دادگاه تجدیدنظر خراسان رضوی تأیید شد.<ref name=":1" /><ref name=":3" /><ref name=":7" /> | |||
==== اجرای حکم و حبس سال ۱۴۰۲–۱۴۰۳ ==== | |||
در ۲۸ بهمن ۱۴۰۲، خسرو علیکردی برای اجرای حکم یک سال زندان به وکیلآباد منتقل شد. پس از هشت ماه حبس، در مهر ۱۴۰۳ با رأی باز (اجازه گذراندن خارج از زندان) آزاد گردید. در پرونده دیگری، شعبه ۳ دادگاه کیفری دو مشهد او را به اتهام نشر اکاذیب از طریق سامانههای رایانهای و عدم حفظ اسرار، به پرداخت ۱۵ میلیون تومان جریمه نقدی (بعداً ۲۱ میلیون تومان ذکر شده) محکوم کرد و این حکم در تجدیدنظر تأیید شد. | |||
در دی ۱۴۰۲، دادگاه انتظامی کانون وکلای خراسان او را به دو سال محرومیت از وکالت محکوم کرد. این حکم به دلیل اطلاعرسانی دربارهٔ پروندههای موکلان مانند فاطمه سپهری، خانواده ابوالفضل آدینهزاده، و حسن باقرینیا صادر شد.<ref name=":2" /><ref name=":8" /> | |||
=== بازداشت مجدد پس از پایان محکومیت === | |||
خسرو علیکردی پس از ۸ ماه تحمل حبس، مهر ۱۴۰۳، با «رأی باز» که به او اجازه میداد در محیط خارج از زندان، محکومیت خود را بگذراند، از زندان وکیل آباد مشهد، آزاد شد. اما در تاریخ ۴ دی ۱۴۰۳، در حالی که ۴۵ روز از دوران حبس او باقی مانده بود، با احضار قاضی ناظر زندان، به نام «طباطبایی» به زندان وکیل آباد مشهد، مراجعه و بدون هیچ توضیحی، بازداشت شد. او نهایتاً در ۱۱ بهمن ۱۴۰۳ با پایان محکومیت آزاد گردید.<ref name=":1" /> | |||
در | == مرگ و ابهامات اطراف آن == | ||
[[پرونده:خسرو علیکردی3.jpg|جایگزین=خسرو علیکردی|بندانگشتی|240x240پیکسل|خسرو علیکردی]] | |||
خسرو علیکردی شامگاه جمعه ۱۴ آذر ۱۴۰۴، در دفتر کار خود در مشهد جان باخت. پیکر او صبح شنبه ۱۵ آذر توسط کارگر نظافتچی کشف شد، در حالی که از صندلی افتاده، صورتش به زمینخورده، و خون از بینیاش جاری بود. مقامات رسمی، از جمله معاون امنیتی استاندار خراسان رضوی (امیرالله شمسقدری) و استاندار مشهد (حسن حسینی)، علت مرگ را سکته قلبی اعلام کردند و تأکید کردند که هیچ عامل غیرطبیعی گزارش نشدهاست.<ref name=":9" /><ref name=":4" /><ref name=":10" /> | |||
با این حال، خانواده، همکاران و فعالان حقوق بشر مرگ را مشکوک توصیف کردند. نشانههایی مانند کبودی بدن، ضربه به سر، خونریزی از دهان و بینی، و خروج خون از بینی گزارش شدهاست. مأموران امنیتی بلافاصله ۱۶ دوربین مداربسته دفتر، هارد آنها، گوشی موبایل و وسایل شخصی را بدون اجازه خانواده ضبط کردند و به خانواده دستور دادند که مرگ را سکته اعلام کنند تا پیکر سریعتر تحویل شود. پلیس آگاهی پروندهای با عنوان قتل باز کرد و پیکر برای کالبدشکافی به پزشکی قانونی منتقل شد، جایی که بخشی از ارگانها مانند معده و مری خارج گردید.<ref name=":6" /><ref name=":2" /><ref name=":9" /> | |||
خانواده علیکردی خواستار دسترسی به تصاویر دوربینها شدند، اما مأموران از تحویل امتناع کردند و جواد علیکردی (برادر و وکیل) و دیگر اعضای خانواده را به بازداشت و مرگ تهدید نمودند. جواد اعلام کرد اگر حتی یک ثانیه از فیلمها کم شود، موضوع را به مجامع بینالمللی میبرد. این تهدیدها همزمان با مراسم تدفین رخ داد و حضور سنگین امنیتی، از جمله دهها مأمور و هلیکوپتر تجسسی، مشاهده شد.<ref>[https://ir.voanews.com/a/8091443.html برادر خسرو علیکردی: یک ثانیه از ویدئوها را کم کنید، فریاد خونخواهی را به مجامع بینالمللی میبرم - صدای آمریکا]</ref><ref>[https://www.independentpersian.com/node/418155/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C/%D9%87%D9%85%E2%80%8C%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%D8%A7%D9%85%D8%AA%D9%86%D8%A7%D8%B9-%D8%A7%D8%B2-%D8%AA%D8%AD%D9%88%DB%8C%D9%84-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85-%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D9%87%D8%9B-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%B1-%D8%AE%D8%B3%D8%B1%D9%88-%D8%B9%D9%84%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D8%AF%DB%8C همزمان با امتناع از تحویل فیلم دوربینهای مداربسته؛ برادر خسرو علیکردی تهدید به مرگ شد - ایندیپندنت]</ref> | |||
علیکردی پیش از مرگ سالم بود، بیماری یا دارویی مصرف نمیکرد، و در هفتههای اخیر پروندههای معترضان آب سبزوار و زندانیان سیاسی را پیگیری میکرد. او از هیئت حقیقتیاب سازمان ملل درخواست حمایت کرده بود.<ref name=":2" /><ref name=":6" /> | |||
== خاکسپاری، واکنشها و میراث == | |||
خاکسپاری پیکر علیکردی در ۱۶ آذر ۱۴۰۴ در گورستان روستای عبدلآباد سبزوار (زادگاه پدری) با حضور گسترده مردم، فعالان مدنی و همکاران برگزار شد. جواد علیکردی در مراسم سخنرانی کرد و بر تعهد اخلاقی برادرش تأکید نمود، اشاره کرد که علیکردی سالها از افراد بیصدا دفاع کرده و فشارهای امنیتی را تحمل نمودهاست. مراسم تحت امنیت شدید با حضور دهها مأمور و هلیکوپتر تجسسی بود، و حتی بنر سوگواری پایین کشیده شد.<ref name=":11" /><ref name=":2" /><ref name=":6" /> | |||
=== واکنشها === | |||
واکنشهای گستردهای از سوی وکلا و فعالان حقوق بشر صورت گرفت. سینا یوسفی گزارش داد که مأموران دوربینها را بردند و قاضی کشیک قتل در صحنه حاضر شد. مرضیه محبی مرگ را نتیجه ضربه به سر دانست و دسترسی خانواده را مسدود شده توصیف کرد. امیر رئیسیان و رضا شفاخاه مرگ را نتیجه بیعدالتیها دانستند. بابک پاکنیا مکالمهای با علیکردی را منتشر کرد که نشاندهنده پرونده جدید علیه او بود. شیرین عبادی و نرگس محمدی مرگ را مشکوک خواندند و خواستار تحقیق شدند. صادق زیباکلام از رئیسجمهور [[مسعود پزشکیان]] درخواست هیئت مستقل کرد. بهرام پارسایی به پایین کشیدن بنر واکنش نشان داد. سازمانهای حقوق بشری مانند ههنگاو بر ابهامات تأکید کردند و مطالبه شفافیت نمودند. | |||
مرگ خسرو علیکردی در هفته ۹۸ کارزار سهشنبههای نه به اعدام مورد اعتراض قرار گرفت، جایی که زندانیان سیاسی در ۵۵ زندان اعتصاب غذا کردند و نگرانی از افزایش اعدامها را بیان نمودند.<ref name=":9" /><ref name=":10" /><ref>[https://melliun.org/iran/506065 هفته نودوهشتم «سهشنبههای نه به اعدام»؛ اعتراض به مرگ مشکوک خسرو علیکردی، وکیل دادخواه - ملّیون ایران]</ref><ref name=":11" /> | |||
میراث خسرو علیکردی به عنوان مدافع مظلومین و آزادیخواه برجسته ماندگار است. او در پیامهای خود، حق حیات را بنیادیترین حق انسانی میدانست و با وجود محرومیتها، بر عهد خود پایبند ماند.<ref name=":4" /><ref name=":5" /> | |||
== منابع == | == منابع == | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۱ دسامبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۸:۱۷
| خسرو علیکردی | |
|---|---|
 خسرو علیکردی وکیل دادگستری و مدافع حقوق بشر | |
| زادروز | ۵ آذر ۱۳۵۸ سبزوار، استان خراسان رضوی |
| درگذشت | ۱۴ آذر ۱۴۰۴ دفتر وکالت، مشهد |
| علت مرگ | سکته قلبی مشکوک به قتل |
| آرامگاه | آرامستان روستای عبدلآباد سبزوار |
| محل زندگی | مشهد و سبزوار |
| تبار | کُرد |
| تحصیلات | کارشناسی ارشد حقوق عمومی |
| از دانشگاه | دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز |
| پیشه | وکیل پایه یک دادگستری |
| نهاد | کانون وکلای دادگستری خراسان |
| شناختهشده برای | وکالت کشتهشدگان اعتراضات سراسری ۱۴۰۱، و زندانیان سیاسی، مخالفت علنی با مجازات اعدام |
| اتهامها | فعالیت تبلیغی علیه نظام، نشر اکاذیب، عدم حفظ اسرار وکلایی |
| مجازاتها | یک سال حبس، تبعید، محرومیت از وکالت، ممنوعیت خروج از کشور، ممنوعیت فعالیت در شبکههای اجتماعی، جریمه نقدی |
خسرو علیکردی، (متولد ۵ آذر ۱۳۵۸، سبزوار – درگذشته ۱۴ آذر ۱۴۰۴، مشهد)، وکیل پایه یک دادگستری و عضو کانون وکلای خراسان بود. او به عنوان حقوقدانی برجسته در سبزوار و مشهد فعالیت میکرد و تخصص گستردهای در پروندههای کیفری، حقوقی، خانواده، مالی و ثبتی داشت. خسرو علیکردی با اخلاق حرفهای و تعهد به موکلان، اعتماد گستردهای کسب کرده بود. تحصیلات او شامل کارشناسی ارشد حقوق عمومی بود که ابتدا در دانشگاه علامه طباطبایی پذیرفته شد، اما به دلیل ممانعت وزارت اطلاعات در سال ۱۳۸۹، از ثبتنام محروم ماند و سپس در دانشگاه آزاد تهران مرکز ادامه داد. بعدها، پس از تحمل حبس، از ادامه تحصیل در مقطع دکتری حقوق عمومی نیز محروم شد.
فعالیتهای حقوقی علیکردی پس از اعتراضات ۱۳۸۸ (جنبش سبز) برجسته شد، جایی که وکالت معترضان را بر عهده گرفت و بارها توسط وزارت اطلاعات احضار و بازجویی شد. با آغاز اعتراضات سراسری ۱۴۰۱، او وکالت زندانیان سیاسی و فعالان مدنی مانند حسن باقرینیا، فاطمه سپهری، محمدحسین سپهری، حسین سپهری، کمال جعفری یزدی، و خانوادههای دادخواه از جمله خانواده ابوالفضل آدینهزاده (نوجوان کشتهشده در اعتراضات مشهد) و عرفان رضایی را پذیرفت.
او همچنین در تابستان ۱۴۰۴، وکالت حدود ۱۰۰ بازداشتشده اعتراضات به بحران آب در سبزوار را بر عهده داشت. خسرو علیکردی از طریق شبکههای اجتماعی، وضعیت موکلان را اطلاعرسانی میکرد و به سرکوب شهروندان، نقض حقوق مدنی و سیاسی، و شکنجه زندانیان اعتراض مینمود. او حامی کارزار سهشنبههای نه به اعدام بود و اعدام را چرخه خشونت میدانست.
خسرو علیکردی با فشارهای قضایی و امنیتی متعددی روبرو بود. در ۱۰ مرداد ۱۴۰۲، پس از احضار به شعبه ۹۰۱ دادسرای عمومی و انقلاب مشهد، بازداشت و به زندان وکیلآباد منتقل شد، اما چهار روز بعد با وثیقه آزاد گردید. در آذر ۱۴۰۲، شعبه اول دادگاه انقلاب مشهد به ریاست قاضی هادی منصوری، او را به اتهام «فعالیت تبلیغی علیه نظام به نفع گروههای مخالف» به یک سال زندان، دو سال تبعید به نهبندان، دو سال ممنوعیت خروج از کشور، دو سال محرومیت از وکالت، و دو سال ممنوعیت فعالیت در شبکههای اجتماعی محکوم کرد.
او در مهر ۱۴۰۳ با «رأی باز» (اجازه گذراندن خارج از زندان) آزاد گردید، اما در ۴ دی ۱۴۰۳، با ۴۵ روز باقیمانده از محکومیت، توسط قاضی ناظر زندان (طباطبایی) بدون توضیح بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شد. او نهایتاً در ۱۱ بهمن ۱۴۰۳ با پایان محکومیت آزاد شد.
شامگاه ۱۴ آذر ۱۴۰۴ پیکر خسرو علیکردی در دفتر کشف شد. مقامات علت را سکته قلبی اعلام کردند، اما خانواده و فعالان با استناد به کبودی، ضربه به سر، خونریزی، و ضبط دوربینها توسط مأموران، مرگ را مشکوک میدانند. مأموران خانواده را تهدید کردند و از تحویل فیلمها امتناع نمودند.
خاکسپاری پیکر خسرو علیکردی در ۱۶ آذر ۱۴۰۴، در گورستان روستای عبدلآباد سبزوار (زادگاه پدری) با حضور گسترده مردم، فعالان مدنی و همکاران برگزار شد. جواد علیکردی در مراسم سخنرانی کرد و بر تعهد اخلاقی برادرش تأکید نمود، و اشاره کرد که علیکردی سالها از افراد بیصدا دفاع کرده و فشارهای امنیتی را تحمل نمودهاست. مراسم تحت امنیت شدید با حضور دهها مأمور و هلیکوپتر تجسسی بود، و حتی بنر سوگواری پایین کشیده شد.
واکنشهای گستردهای از سوی وکلا و فعالان حقوق بشر نسبت به مرگ مشکوک علیکردی صورت گرفت. آنها مرگ را نتیجه مستقیم یا غیرمستقیم فشارها دانستند و خواستار تشکیل هیئت مستقل حقیقتیاب و تحقیقات بیطرفانه شدند. خسرو علیکردی پیش از مرگ، در نامهای به هیئت حقیقتیاب سازمان ملل، از تهدیدهای امنیتی شکایت کرده و درخواست حمایت به عنوان وکیل در معرض خطر داشت.[۱][۲][۳][۴][۵][۶][۷][۸][۹][۱۰][۱۱][۱۲]
زندگی اولیه و تحصیلات
خسرو علیکردی در ۵ آذر ۱۳۵۸، در شهرستان سبزوار، استان خراسان رضوی، متولد شد. او شهروندی کُردتبار بود و در مشهد سکونت داشت. علیکردی به عنوان وکیل پایه یک دادگستری در سبزوار و مشهد فعالیت میکرد و عضو کانون وکلای دادگستری خراسان بود. دفتر وکالت او در سبزوار واقع در خیابان ۲۴ متری انقلاب، روبروی خیابان نیستان، قرار داشت و خدمات حقوقی را از طریق تماسهای تلفنی، موبایل و واتساپ ارائه میداد. او با سابقه برجسته در رسیدگی به پروندههای متنوع، به عنوان وکیلی اخلاقمدار و حرفهای شناخته میشد که اعتماد موکلان را با مشاوره دقیق جلب میکرد.
در سال ۱۳۸۹، خسرو علیکردی برای مقطع کارشناسی ارشد حقوق عمومی در دانشگاه علامه طباطبایی پذیرفته شد، اما وزارت اطلاعات از ثبتنام او جلوگیری کرد. علیرغم شکایت به دیوان عدالت اداری و صدور حکم قطعی برای رفع ممنوعیت، رئیس دانشگاه (صدرالدین شریعتی) از اجرا خودداری نمود و او از تحصیل محروم ماند. سپس، تحصیلات خود را در دانشگاه آزاد تهران مرکز ادامه داد. بعدها، پس از تحمل یک سال حبس، از ادامه تحصیل در مقطع دکتری حقوق عمومی نیز محروم شد. این محرومیتها بخشی از فشارهای سیاسی بر او بودند.
خسرو علیکردی ۴۵ ساله بود و به عنوان یکی از وکلای موفق در سبزوار شناخته میشد، با تمرکز بر قوانین محلی و مقررات مربوطه. او خدمات حقوقی اختصاصی با پشتکار و تعهد ارائه میداد و آماده کمک به موکلان در حل مسائل قانونی بود.[۱][۲][۳]
فعالیتهای حقوقی و وکالت
خسرو علیکردی پس از اعتراضات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ (جنبش سبز)، وکالت معترضان را بر عهده گرفت و بارها توسط وزارت اطلاعات احضار و بازجویی شد. با آغاز اعتراضات سراسری ۱۴۰۱، او وکالت زندانیان سیاسی و فعالان مدنی مانند حسن باقرینیا (استاد دانشگاه حکیم سبزواری)، فاطمه سپهری، محمدحسین سپهری، حسین سپهری، کمال جعفری یزدی، و خانوادههای دادخواه از جمله خانواده ابوالفضل آدینهزاده (نوجوان ۱۶ ساله کشتهشده در اعتراضات مشهد) و عرفان رضایی را پذیرفت.
او همچنین در تابستان ۱۴۰۴، وکالت حدود ۱۰۰ بازداشتشده اعتراضات به بحران آب در سبزوار را بر عهده داشت. علیکردی در پروندههای حساس، مصاحبههایی با رسانههای داخلی و خارجی انجام داد که بعداً به عنوان مدرک علیه او استفاده شد. او با وجود فشارها، بر تعهد حرفهای پای فشرد و به عنوان یکی از شناختهشدهترین چهرههای حقوق بشری مشهد شناخته میشد.[۲][۳][۴]
خسرو علیکردی از طریق شبکههای اجتماعی مانند اینستاگرام، وضعیت موکلان را اطلاعرسانی میکرد و به سرکوب شهروندان، نقض حقوق مدنی و سیاسی، و شکنجه زندانیان اعتراض مینمود. او حامی کارزار سهشنبههای نه به اعدام بود و اعدام را چرخه خشونت میدانست، با استناد به اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی. او در پیامهای خود، حق حیات را بنیادیترین حق انسانی توصیف میکرد.
خسرو علیکردی در حمایت از زندانیان سیاسی مانند محمدجواد وفایی ثانی (زیر حکم اعدام)، نوشت که با او حبس کشیده و او را فردی شریف و جوانمرد میداند. او همچنین پیش از مرگ، در نامهای به هیئت حقیقتیاب سازمان ملل، از تهدیدهای امنیتی شکایت کرده و درخواست حمایت به عنوان وکیل در معرض خطر داشت.[۵][۶][۷]
بازداشتها و محکومیتها
بازداشت اولیه و محکومیت سال ۱۴۰۲
در ۱۰ مرداد ۱۴۰۲ (۱ اوت ۲۰۲۳)، خسرو علیکردی پس از احضار به شعبه ۹۰۱ دادسرای عمومی و انقلاب مشهد، بازداشت و به زندان وکیلآباد منتقل شد، اما چهار روز بعد (۱۴ مرداد) با وثیقه آزاد گردید. در آذر ۱۴۰۲ (نوامبر ۲۰۲۳)، شعبه اول دادگاه انقلاب مشهد به ریاست قاضی هادی منصوری، او را به اتهام فعالیت تبلیغی علیه نظام به نفع گروههای مخالف، به یک سال زندان، دو سال تبعید به نهبندان، دو سال ممنوعیت خروج از کشور، دو سال محرومیت از وکالت، و دو سال ممنوعیت فعالیت در شبکههای اجتماعی محکوم کرد. قاضی مصاحبههای او با رسانههای فارسیزبان خارج و پستهای اجتماعی را مصداق اتهام دانست. این حکم در دی ۱۴۰۲ (دسامبر ۲۰۲۳) توسط شعبه ۳۵ دادگاه تجدیدنظر خراسان رضوی تأیید شد.[۲][۴][۸]
اجرای حکم و حبس سال ۱۴۰۲–۱۴۰۳
در ۲۸ بهمن ۱۴۰۲، خسرو علیکردی برای اجرای حکم یک سال زندان به وکیلآباد منتقل شد. پس از هشت ماه حبس، در مهر ۱۴۰۳ با رأی باز (اجازه گذراندن خارج از زندان) آزاد گردید. در پرونده دیگری، شعبه ۳ دادگاه کیفری دو مشهد او را به اتهام نشر اکاذیب از طریق سامانههای رایانهای و عدم حفظ اسرار، به پرداخت ۱۵ میلیون تومان جریمه نقدی (بعداً ۲۱ میلیون تومان ذکر شده) محکوم کرد و این حکم در تجدیدنظر تأیید شد.
در دی ۱۴۰۲، دادگاه انتظامی کانون وکلای خراسان او را به دو سال محرومیت از وکالت محکوم کرد. این حکم به دلیل اطلاعرسانی دربارهٔ پروندههای موکلان مانند فاطمه سپهری، خانواده ابوالفضل آدینهزاده، و حسن باقرینیا صادر شد.[۳][۹]
بازداشت مجدد پس از پایان محکومیت
خسرو علیکردی پس از ۸ ماه تحمل حبس، مهر ۱۴۰۳، با «رأی باز» که به او اجازه میداد در محیط خارج از زندان، محکومیت خود را بگذراند، از زندان وکیل آباد مشهد، آزاد شد. اما در تاریخ ۴ دی ۱۴۰۳، در حالی که ۴۵ روز از دوران حبس او باقی مانده بود، با احضار قاضی ناظر زندان، به نام «طباطبایی» به زندان وکیل آباد مشهد، مراجعه و بدون هیچ توضیحی، بازداشت شد. او نهایتاً در ۱۱ بهمن ۱۴۰۳ با پایان محکومیت آزاد گردید.[۲]
مرگ و ابهامات اطراف آن
خسرو علیکردی شامگاه جمعه ۱۴ آذر ۱۴۰۴، در دفتر کار خود در مشهد جان باخت. پیکر او صبح شنبه ۱۵ آذر توسط کارگر نظافتچی کشف شد، در حالی که از صندلی افتاده، صورتش به زمینخورده، و خون از بینیاش جاری بود. مقامات رسمی، از جمله معاون امنیتی استاندار خراسان رضوی (امیرالله شمسقدری) و استاندار مشهد (حسن حسینی)، علت مرگ را سکته قلبی اعلام کردند و تأکید کردند که هیچ عامل غیرطبیعی گزارش نشدهاست.[۱۰][۵][۱۱]
با این حال، خانواده، همکاران و فعالان حقوق بشر مرگ را مشکوک توصیف کردند. نشانههایی مانند کبودی بدن، ضربه به سر، خونریزی از دهان و بینی، و خروج خون از بینی گزارش شدهاست. مأموران امنیتی بلافاصله ۱۶ دوربین مداربسته دفتر، هارد آنها، گوشی موبایل و وسایل شخصی را بدون اجازه خانواده ضبط کردند و به خانواده دستور دادند که مرگ را سکته اعلام کنند تا پیکر سریعتر تحویل شود. پلیس آگاهی پروندهای با عنوان قتل باز کرد و پیکر برای کالبدشکافی به پزشکی قانونی منتقل شد، جایی که بخشی از ارگانها مانند معده و مری خارج گردید.[۷][۳][۱۰]
خانواده علیکردی خواستار دسترسی به تصاویر دوربینها شدند، اما مأموران از تحویل امتناع کردند و جواد علیکردی (برادر و وکیل) و دیگر اعضای خانواده را به بازداشت و مرگ تهدید نمودند. جواد اعلام کرد اگر حتی یک ثانیه از فیلمها کم شود، موضوع را به مجامع بینالمللی میبرد. این تهدیدها همزمان با مراسم تدفین رخ داد و حضور سنگین امنیتی، از جمله دهها مأمور و هلیکوپتر تجسسی، مشاهده شد.[۱۳][۱۴]
علیکردی پیش از مرگ سالم بود، بیماری یا دارویی مصرف نمیکرد، و در هفتههای اخیر پروندههای معترضان آب سبزوار و زندانیان سیاسی را پیگیری میکرد. او از هیئت حقیقتیاب سازمان ملل درخواست حمایت کرده بود.[۳][۷]
خاکسپاری، واکنشها و میراث
خاکسپاری پیکر علیکردی در ۱۶ آذر ۱۴۰۴ در گورستان روستای عبدلآباد سبزوار (زادگاه پدری) با حضور گسترده مردم، فعالان مدنی و همکاران برگزار شد. جواد علیکردی در مراسم سخنرانی کرد و بر تعهد اخلاقی برادرش تأکید نمود، اشاره کرد که علیکردی سالها از افراد بیصدا دفاع کرده و فشارهای امنیتی را تحمل نمودهاست. مراسم تحت امنیت شدید با حضور دهها مأمور و هلیکوپتر تجسسی بود، و حتی بنر سوگواری پایین کشیده شد.[۱۲][۳][۷]
واکنشها
واکنشهای گستردهای از سوی وکلا و فعالان حقوق بشر صورت گرفت. سینا یوسفی گزارش داد که مأموران دوربینها را بردند و قاضی کشیک قتل در صحنه حاضر شد. مرضیه محبی مرگ را نتیجه ضربه به سر دانست و دسترسی خانواده را مسدود شده توصیف کرد. امیر رئیسیان و رضا شفاخاه مرگ را نتیجه بیعدالتیها دانستند. بابک پاکنیا مکالمهای با علیکردی را منتشر کرد که نشاندهنده پرونده جدید علیه او بود. شیرین عبادی و نرگس محمدی مرگ را مشکوک خواندند و خواستار تحقیق شدند. صادق زیباکلام از رئیسجمهور مسعود پزشکیان درخواست هیئت مستقل کرد. بهرام پارسایی به پایین کشیدن بنر واکنش نشان داد. سازمانهای حقوق بشری مانند ههنگاو بر ابهامات تأکید کردند و مطالبه شفافیت نمودند.
مرگ خسرو علیکردی در هفته ۹۸ کارزار سهشنبههای نه به اعدام مورد اعتراض قرار گرفت، جایی که زندانیان سیاسی در ۵۵ زندان اعتصاب غذا کردند و نگرانی از افزایش اعدامها را بیان نمودند.[۱۰][۱۱][۱۵][۱۲]
میراث خسرو علیکردی به عنوان مدافع مظلومین و آزادیخواه برجسته ماندگار است. او در پیامهای خود، حق حیات را بنیادیترین حق انسانی میدانست و با وجود محرومیتها، بر عهد خود پایبند ماند.[۵][۶]
منابع
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ خسرو علی کردی - بهترین وکیل شهر
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ۲٫۲ ۲٫۳ ۲٫۴ خسرو علیکردی - سازمان حقوق بشر ایران
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ ۳٫۳ ۳٫۴ ۳٫۵ ۳٫۶ گزارش ههنگاو از مرگ مشکوک خسرو علیکردی وکیل دادگستری و زندانی سیاسی سابق در مشهد - صدای مردم
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ خسرو علیکردی، وکیل خانوادههای دادخواه، برای تحمل یک سال حبس زندانی شد - ایران اینترنشنال
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ۵٫۲ ۵٫۳ درگذشت خسرو علیکردی، وکیل برجسته حقوق بشری در مشهد - کانون حقوق بشر ایران
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ درگذشت وکیل آزادیخواه خسرو علیکردی - همبستگی ملی
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ ۷٫۳ ۷٫۴ مرگ مشکوک خسرو علیکردی؛ «دوربینها را بردند و گفتند بگویید سکته کرده» - ایران وایر
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ بازداشت وکیل دادگستری خسرو علیکردی و انتقال وی به مکانی نامعلوم - صدای بازداشتشدگان
- ↑ ۹٫۰ ۹٫۱ محکومیت خسرو علیکردی به دو سال محرومیت از وکالت - دویچهوله
- ↑ ۱۰٫۰ ۱۰٫۱ ۱۰٫۲ ۱۰٫۳ مرگ «مشکوک» خسرو علیکردی، وکیل دادگستری؛ پزشکی قانونی: علت مرگ سکته قلبی است - رادیو فردا
- ↑ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ ۱۱٫۲ ابهامات فوت وکیل مشهدی؛ آیا یک هیئت مستقل پرونده مرگ خسرو علیکردی را بررسی میکند؟ - رویداد۲۴
- ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ ۱۲٫۲ خاکسپاری پیکر خسرو علیکردی، وکیل دادگستری - ایران امروز
- ↑ برادر خسرو علیکردی: یک ثانیه از ویدئوها را کم کنید، فریاد خونخواهی را به مجامع بینالمللی میبرم - صدای آمریکا
- ↑ همزمان با امتناع از تحویل فیلم دوربینهای مداربسته؛ برادر خسرو علیکردی تهدید به مرگ شد - ایندیپندنت
- ↑ هفته نودوهشتم «سهشنبههای نه به اعدام»؛ اعتراض به مرگ مشکوک خسرو علیکردی، وکیل دادخواه - ملّیون ایران