|
|
| (۸۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{Infobox holiday | | [[پرونده:برای صفحه تمرین.jpg|وسط|بندانگشتی|1148x1148px]] |
| |holiday_name = روز جهانی منع خشونت علیه زنان | | {{Infobox Treaty |
| |type = جهانی | | | name = قرارداد دارسی |
| |image = خشونت-علیه-زنان.jpg | | | long_name = امتیازنامه انحصاری اکتشاف و استخراج نفت ایران (۱۹۰۱) |
| |imagesize = | | | image = قرارداد دارسی1.jpg |
| |caption = | | | image_width = 280px |
| |official_name =روز جهانی منع خشونت علیه زنان | | | caption = امضای قرارداد دارسی – ۲۸ مه ۱۹۰۱ میلادی |
| |nickname =
| | | date_signed = ۲۸ مه ۱۹۰۱ میلادی |
| |observedby = سازمان ملل متحد
| | ۹ صفر ۱۳۱۹ قمری |
| |litcolor = | | ۷ خرداد ۱۲۸۰ خورشیدی |
| |longtype = | | | location_signed = تهران، ایران |
| |significance = | | | date_effective = ۲۸ مه ۱۹۰۱ میلادی |
| |date =۲۵ نوامبر ۱۹۹۹ | | | date_expiration = ۲۸ مه ۱۹۶۱ میلادی (در سال ۱۹۳۲ قرارداد دارس لغو شد و قرارداد ۱۹۳۳ منعقد گردید) |
| |duration = یک روز | | | date_cancelled = ۵ آذر ۱۳۱۱ خورشیدی (۲۷ نوامبر ۱۹۳۲ میلادی) |
| |frequency = سالانه | | | signatories = {{flag|Iran|1907}} دولت ایران (مظفرالدین شاه قاجار) |
| |scheduling = | | {{flag|United Kingdom}} ویلیام ناکس دارسی (تاجر بریتانیایی) |
| |celebrations =
| | | parties = دولت قاجار ایران |
| |observances = | | ویلیام ناکس دارسی (و نمایندهاش آلفرد ماریوت) |
| |relatedto = حقوق زنان | | | language = فارسی و فرانسوی (نسخه فرانسوی معتبر) |
| | | wikisource = |
| }} | | }} |
| روز جهانی منع شکنجه علیه زنان در ۲۵ نوامبر ۱۹۹۹، توسط سازمان ملل متحد نامگذاری و اعلام شد. این نامگذاری به یادبود خاطرهی خواهران میرابال صورت گرفت؛ این سه خواهر که اهل جمهوری دومینیکن بودند در سال ۱۹۶۰ در دوران حکومت دیکتاتوری رافائل تروخیو (۱۹۳۰ – ۱۹۶۱)، به قتل رسیدند. نامگذاری این روز برای نخستین بار در گردهمایی فمنیستیای که در بوگوتا پایتخت کلمبیا در سال ۱۹۸۱ تشکیل گردید به عنوان روز جهانی منع خشونت علیه زنان اعلان شد. در پی این اقدام، در روز ۱۹ اکتبر ۱۹۹۹در کمیته سوم سازمان ملل متحد (پنجاه و چهارمین دوره مجمع عمومی) جمهوری دومینیکن با نمایندگانی از جانب کشور خود و همچنین با ۷۴ کشور عضو با ارائه پیشنویس قطعنامهای متقاضی شدند که روز ۲۵ نوامبر به عنوان روز جهانی منع خشونت علیه زنان در نظر گرفته شود. کمیته سوم نیز بدون رأی گیری این پیش نویس قطعنامه را تصویب کرد و روز ۲۵ نوامبر به عنوان روز جهانی منع خشونت علیه زنان نامگذاری شد. خشونت علیه زنان یک اصطلاح تخصصی است که در کلیّت به اعمال خشونتآمیز علیه زنان گفته میشود. پایه اصلی این شکل از خشونت، جنسیت است یعنی صرف زن بودن علّت اعمال خشونت و آزار و اذیت قربانی است و نه هیچ تخلف و جرمی که طبق قانون مستوجب مجازات باشد.
| | '''قرارداد دارسی'''، نخستین امتیازنامه جامع نفتی ایران، در ۲۸ مه ۱۹۰۱ میلادی (۹ صفر ۱۳۱۹ قمری / ۷ خرداد ۱۲۸۰ خورشیدی) بین دولت ایران به نمایندگی [[مظفرالدین شاه]] قاجار و ویلیام ناکس دارسی، سرمایهدار انگلیسی، منعقد شد. این قرارداد به مدت ۶۰ سال، امتیاز انحصاری اکتشاف، استخراج، توسعه و فروش نفت، گاز طبیعی، قیر و موم در سراسر ایران (به استثنای پنج ایالت شمالی) را به دارسی واگذار کرد. زمینه آن به گزارشهای هیئت فرانسوی به سرپرستی ژاک دمورگان در سال ۱۸۹۲ میلادی بازمیگردد که وجود نفت در غرب و جنوبغربی ایران را تأیید کرد. مذاکرات با واسطهگری آنتوان کتابچی خان، مدیر گمرکات ایران، و حمایت وزارت خارجه انگلیس انجام شد و شامل پرداخت رشوههای هنگفت به درباریان ایرانی بود. |
|
| |
|
| == خشونت علیه زنان درجهان ==
| | از مفاد کلیدی میتوان به پرداخت ۲۰ هزار پوند نقد و سهام معادل به دولت ایران، ۱۶ درصد سود خالص سالانه، معافیتهای گمرکی و مالیاتی، واگذاری زمینهای بایر رایگان، و الزام به تأسیس شرکت در دو سال اشاره کرد. دارسی با مشکلات مالی مواجه شد و امتیاز را به سندیکای امتیازات واگذار کرد. کشف نفت در مسجدسلیمان در ۲۶ مه ۱۹۰۸ میلادی منجر به تشکیل شرکت نفت ایران و انگلیس در ۱۴ آوریل ۱۹۰۹ میلادی گردید. |
| [[پرونده:خواهران میرابل.jpg|جایگزین=خواهران میرابل|بندانگشتی|338x338پیکسل|خواهران میرابل]]
| |
| رفتار خشونت آمیز علیه زنان یکی از گسترده ترین و فراگیرترین موارد نقض حقوق بشر در جهان امروز است . معضل گریبانگیر همهی حکومتها از کشورهای پیشرفته تا کشورهای در حال توسعه میباشد. در گزارشی که در پنجاه و هفتمین نشست کمیسیون سالانه سازمان ملل متحد در باره جایگاه زنان در شهر نیویورک قرائت شد، با استناد به آمارهای موجود در سازمان ملل متحد و بانک جهانی عنوان شد که علت مرگ بیشتر زنان در میانگین سنی ۱۵ تا ۴۴ سال به خاطر رفتار خشونت آمیز و نه حوادثی مانند سرطان و جنگ و غیره بوده است. هرگونه عمل خشن بر اساس جنسیت،خشونت علیه زنان محسوب میشود. که شامل اشکال مختلف روانی و جسمی، مانند ممانعت از پیشرفتهای شغلی، ایجاد محدودیتهای مالی، ممانعت از توانمندیهای فردی و ... میباشد. طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی، خشونت علیه زنان ،هر نوع رفتار خشن و وابسته به جنسیت که موجب آسیب جسمی، روانی یا رنج زنانه میباشد. چنین رفتاری میتواند با استفاده از تهدید، اجبار یا سلب مطلق اختیار و آزادی در ظاهر و علنی یا بصورت پنهان رخ دهد. وخیمترین خشونت علیه زنان در جوامع مختلف، خشونتهای خانگی است. طبق مطالعات سازمان بهداشت جهانی در هر ۱۸ ثانیه یک زن مورد هجوم و بدرفتاری قرار میگیرد. از همه زنانی که در سال ۲۰۱۲ در جهان قربانی قتل شدهاند، به طور تقریبی نیمی از آنها توسط همسران یا یکی از اعضای خانوادهشان کشته شدهاند. در این زمینه تفاوت چندانی بین کشورهای پیشرفته و عقب مانده نیست. مطابق تازهترین گزارش منتشر شده از جانب شورای وزرای اروپا هر ساله نزدیک به ۳۵۰۰ زن در ۲۷ کشور اتحادیه اروپا بر اثر خشونت همسرانشان به قتل می رسند. طبق گزارش پلیس فدرال ایالات متحده آمریکا ۷۹ درصد مردان آمریکایی نیز همسران خود را مورد ضرب و شتم و خشونت قرار میدهند.»<ref>[https://parstoday.com/dari/radio/uncategorised-i57405 ویژه روز جهانی منع خشونت علیه زنان، وب سایت پارس تودی]</ref>
| |
|
| |
|
| == خشونت علیه زنان در ایران ==
| | این قرارداد تأثیرات عمیقی بر اقتصاد و سیاست ایران داشت، از جمله وابستگی اقتصادی، نفوذ سیاسی انگلیس، و اختلافات بر سر پرداخت سهم ایران. شرکت به تعهدات عمل نکرد و از پرداخت کامل سود خودداری ورزید. در نهایت، [[رضاشاه پهلوی|رضا شاه]] در ۲۶ نوامبر ۱۹۳۲ میلادی (۵ آذر ۱۳۱۱ هـ. ش) آن را لغو کرد، که منجر به شکایت انگلیس به جامعه ملل و انعقاد قرارداد جدید در سال ۱۹۳۳ میلادی شد. این قرارداد به عنوان نمادی از استعمار اقتصادی، زمینهساز [[نهضت ملی شدن صنعت نفت ایران]] در سال ۱۹۵۱ میلادی گردید.<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":2" /><ref name=":3" /><ref name=":4" /> |
| هرچند عمده کارشناسان خشونت و بدرفتاری علیه زنان در ایران را مرتبط با فرهنگ رایج مردسالار در جامعه محسوب میکنند. ولی به شدت معتقدند که سیاستگذاریها و قوانین تبعطضآمیز هم در تشدید خشونت علیه زنان تأثیرات جدی دارد. به عبارت دیگر مقررات و قوانین در یک جامعه میتوانند راهگشای تحولات فرهنگی و دیدگاهی باشند یا سبب تشدید و حفظ مناسبات ارتجاعی و عقب مانده شوند. مطابق گفتهی بسیاری از فعالان حقون زنان در ایران، در دهههای اخیر مواردی از قوانین وضع شده، ابعاد تبعیضهای جنسیتی علیه زنان افزایش پیدا کرده و خشونت علیه زنان تشدید شده است. به خصوص مجازات در قوانین اسلامی مانند سنگسار و شلاق زدن و دستگیریهای مربوط به رابطههای خارج از ازدواج، شیوهی رفتار با زنان خشونت آمیزتر است. در سیستمهای دولتی و قضایی، با زنان به عنوان موجود دسته دوم و فرو دست رفتار میکنند. فعالین حقوق زنان در ایران علت این امر را مقررات و قوانینی میدانند که فرهنگ مرد سالار را نهادینه و تقویت کرده است.<ref>[https://www.dw.com/fa-ir/روز-جهانی-منع-خشونت-بر-زنان-از-۴۹-سال-پیش-تا-به-امروز/a-4921429 روز جهانی منع خشونت بر زنان، وب سایت دویچه وله فارسی]</ref>
| |
|
| |
|
| خشونت علیه زنان در ایران، پیشینهای دیرینه دارد. ولی آنچه در نظام جمهوری اسلامی جریان دارد، چیزی فراتر از همهی معیارهای شناخته شده جهانی است که در محورهای مختلف قابل بررسی است.
| | == زمینه تاریخی و زندگی ویلیام ناکس دارسی == |
| | [[پرونده:ویلیام نکس دارسی.jpg|جایگزین=ویلیام نکس دارسی|بندانگشتی|240x240پیکسل|ویلیام نکس دارسی]] |
| | ویلیام ناکس دارسی در سال ۱۸۴۹ م، در نیوتون ابوت دونشایر انگلستان متولد شد. او دوره دبیرستان را در لندن گذراند و در ۱۷ سالگی همراه پدرش، که وکیل بود، به راکهمپتون کوینزلند استرالیا مهاجرت کرد. دارسی حقوق خواند و در دفتر پدرش کار کرد، اما در سال ۱۸۸۲ م، به استخراج طلا علاقهمند شد و ثروت هنگفتی به دست آورد. در سال ۱۸۸۶ م، با این ثروت به انگلستان بازگشت. |
|
| |
|
| دو محور مهم آن شامل:
| | دارسی در سال ۱۹۰۱، با آنتوان کتابچی خان، ارمنی ترکیهای و مدیر گمرکات ایران، آشنا شد که دوست نزدیک امینالسلطان صدراعظم بود. کتابچی پس از آگاهی از منابع نفتی ایران، دارسی را برای سرمایهگذاری ترغیب کرد. دارسی زمینشناسانی مانند برلز و دالتون را برای بررسی به ایران فرستاد و گزارش آنها وجود نفت در کرمانشاه و خوزستان را تأیید کرد. |
| [[پرونده:خشونت ۵.PNG|جایگزین=خشونت علیه زنان در ایران|بندانگشتی|308x308پیکسل|خشونت علیه زنان در ایران]]
| |
| ۱ – خشونت سیستماتیک و نهادینه شده علیه زنان در ایران که بر مبنای قانون اساسی و همچنین دیگر قوانین موضوعی و فرعی، تدوین شده است . در اساس، زن نصف مرد تلقی و ارزشگذاری گردیده و به صراحت از بسیاری مناصب و مشاغل اجتماعی محروم میباشد. بر اساس قانون موجود در نظام جمهوری اسلامی، مرد مالک زن است و زن متعلق به مرد (همسر، پدر و یا در صورت نبودن این دو، زن متعلق به برادر است).
| |
|
| |
|
| ۲ – خشونت بی حد و مرز در همهی جنبههای خصوصی و شخصی زنان توسط ارگانهای مختلف که به اصطلاح خود را صاحب امر به معروف و نهی از منکر میدانند. بنا براین هر کسی این اجازه را دارد با تکیه بر قوانین موجود در نظام جمهوری اسلامی، برای زنان مزاحمت ایجاد کند و درجزییترین مسائل زندگی خصوصی و اجتماعی مربوط به زنان دخالت کرده و به آنها تذکر بدهد، سرانجام به ارگان سپاه پاسداران تحویل دهد.، این امر در هیچ جای دنیا مرسوم نیست و نمونه ندارد. خشونت علیه زنان در ایران به چهار شکل (فیزیکی، روانی، جنسی و اقتصادی) میباشد. که این چهار نوع خشونت در شرع و کتابهای فقهی نظام جمهوری اسلامی که مرجع همه قوانین شرعی این نظام است، تئوریزه و مدون شده است.<ref>[https://event.mojahedin.org/i/news/129497 ۲۵ نوامبر روز جهانی منع خشونت علیه زنان، وب سایت سازمان مجاهدین خلق]</ref>
| | در اواخر قرن نوزدهم، با کشف نفت در پنسیلوانیا در سال ۱۸۵۹، نفت به منبع انرژی اصلی تبدیل شد و اقتصاد ایران را وابسته کرد. امتیاز دارسی نقطه عطفی در روابط خارجی ایران قاجار بود و بر سیاست داخلی و خارجی تأثیر گذاشت.<ref name=":0">[https://rch.ac.ir/article/Details/8997 دارسی امتیاز - دانشنامه جهان اسلام]</ref><ref name=":1">[https://www.ipis.ir/portal/subjectview/606343 امتیاز نفت دارسی، از نگاه اسناد موجود در مرکز اسناد وزارت امور خارجه - مرکز مطالعات سیاسی و بینالمللی]</ref> |
|
| |
|
| == خشونت علیه زنان به اعتراف رهبران جمهوری اسلامی == | | == مذاکرات و انعقاد قرارداد == |
| [[پرونده:خشونت بر زنان.jpg|جایگزین=سرکوب زنان در ایران|بندانگشتی|سرکوب زنان در ایران|313x313پیکسل]]
| | هیئت باستانشناسی فرانسوی به ریاست ژاک دمورگان در سال ۱۸۹۱، برای کاوش به ایران آمد و به رگههای نفت در چاه سرخ (سیاه سرخ) نزدیک قصرشیرین برخورد. گزارش آنها در مجله سالنامه معادن فرانسه منتشر شد و کتابچی خان را به فکر کسب امتیاز انداخت. او با سر هنری دراموند وولف، وزیرمختار پیشین انگلیس، مذاکره کرد و دارسی را معرفی نمود. |
| به گفته کارشناسان نظام جمهوری اسلامی، ایران یکی از کشورهایی است که آمار و ارقام خشونت علیه زنان در آن بالا است.<ref>خبرگزاری حکومتی ایلنا، ۲۷ شهریور ۱۳۹۷</ref> | |
|
| |
|
| طبق تحقیقات انجام شده در ۱۴ سال پیش، ۶۶ درصد زنان در ایران مورد خشونت قرار میگیرند.<ref>خبرگزاری ایسنا، ۲۵ آبان ۱۳۹۷</ref>
| | مذاکرات در پاریس و لندن بین دارسی، وولف و کتابچی انجام شد. کتابچی امتیاز خود را به ۵۰ هزار پوند به دارسی فروخت. وزارت خارجه انگلیس به سر آرتور هاردینگ، وزیرمختار در تهران، دستور داد بدون تحریک روسها، امتیاز جنوب را برای تبعه انگلیسی تحصیل کند. نماینده دارسی، آلفرد ماریوت، با وساطت کتابچی و رشوه به امینالسلطان و درباریان، راه را هموار کرد. |
|
| |
|
| بر اساس گفتهی یک از نمایندگان مجلس، خشونت خانگی در حال حاضر در جامعه بیداد میکند.<ref>خبرگزاری ایرنا، ۴ آذر ۱۳۹۶</ref>
| | در ۲۸ مه ۱۹۰۱ (۹ صفر ۱۳۱۹ قمری / ۷ خرداد ۱۲۸۰ خورشیدی)، مظفرالدین شاه قرارداد را امضا کرد. طرفین: دولت ایران (مظفرالدین شاه، امینالسلطان، [[میرزا حسنخان مشیرالدوله|مشیرالدوله]]، مهندسالممالک) و دارسی (با نماینده ماریوت). دارسی حدود ۴۹ هزار پوند (۱۹ هزار نقد و ۳۰ هزار سهام) به مقامات ایرانی رشوه داد.<ref name=":2">[https://www.cgie.org.ir/fa/article/245406/%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D8%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AF دارسی، قرارداد - مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی]</ref><ref name=":0" /> |
|
| |
|
| ساختار قضایی، حقوقی و انتظامی به شکلی است که به مردان اجازه داده میشود با زور علیه زنان دست به خشونت بزنند.<ref>خبرگزاری حکومتی ایرنا، ۲۷ تیر ۱۳۹۷</ref>
| | == مفاد قرارداد دارسی == |
|
| |
|
| == ممنوعیت ورود زنان به ورزشگاهها در ایران == | | === حقوق اکتشاف و استخراج === |
| [[پرونده:ممنوعیت زنان به ورزشگاه.jpg|جایگزین=ممنوعیت زنان به ورزشگاه|بندانگشتی|ممنوعیت زنان به ورزشگاه|319x319پیکسل]]
| | دولت ایران امتیاز انحصاری اکتشاف، کشف، استخراج، توسعه و فروش گاز طبیعی، نفت، قیر و موم طبیعی را در تمام قلمرو ایران (به استثنای ولایات آذربایجان، گیلان، مازندران، خراسان و استرآباد) برای ۶۰ سال به دارسی واگذار کرد. دارسی حق کشیدن لولهها از منابع به خلیج فارس و شاخههای توزیع را داشت. |
| منع ورود زنان به ورزشگاهها از طرف نظام جمهوری اسلامی، یکی از موضوعاتی بوده که همیشه از طرف زنان ایرانی به چالش کشیده شده و اخیراً اوج جدیدی پیدا کرده است. سحر خدایاری که به «دختر آبی» معروف شد، به علت تلاش جهت ورود به استادیوم، بازداشت و به ۶ ماه حبس محکوم گردید، این دختر جوان در ۱۱ شهریور ۱۳۹۸، در اعتراض به این حکم، خودش را به آتش کشید و یک هفته بعد جان باخت. مرگ او احساسات جامعه ایران و سایر جوامع جهانی را برانگیخت. هنگام بازی تیم ملی فوتبال ایران با تیم ملی کامبوج، زنانی که موفق به حضور در استادیوم آزادی شده بودند، ورود خود را مدیون سحر خدایاری می دانستند و به یاد او روی یک پلاکارد شعار نوشتند «دختر آبی ایران، شده نام تو جاویدان»، این اقدام زنان، با واکنش شدید نیروهای امنیتی که در جایگاه زنان مستقر بودند مواجه شد.<ref>[https://women.ncr-iran.org/fa/1398/07/24/تأکید-مجدد-بر-ممنوعیت-ورود-زنان-به-ورزش/ ممنوعیت ورود زنان به ورزشگاه، وب سایت زنان نیروی تغییر]</ref>
| |
|
| |
|
| بعد از این ماجرا، منع ورود زنان به ورزشگاه همچنان ادامه یافت. سخنگوی فدارسیون فوتبال ایران اعلام کرد «حضور زنان در بازیهای لیگ، فعلاً امان پذیر نیست».<ref>خبرگزاری حکومتی خبرآنلاین، ۲۲ مهر ۱۳۹۸</ref>
| | دارسی مکلف به اعزام متخصصان بدون تأخیر برای اکتشاف بود و اگر گزارشها مساعد باشد، تجهیزات استخراج را میفرستاد. معادن خاص شوشتر، قصرشیرین و دالکی بوشهر نیز واگذار شد. |
|
| |
|
| مدیر کل ورزش و جوانان خراسان شمالی قانون اساسی جمهوری اسلامی، علیه زنان
| | === جنبههای مالی و پرداختها === |
| | دارسی متعهد به تأسیس شرکت در دو سال شد و یک ماه پس از آن، ۲۰ هزار پوند نقد و ۲۰ هزار پوند سهام به دولت پرداخت میکرد. شرکتها ۱۶ درصد سود خالص سالانه را به دولت میپرداختند. علاوه بر آن، سالانه ۲۰۰۰ تومان برای معادن خاص پرداخت میشد. |
|
| |
|
| ماده ۱۲۱۰ – سن بلوغ برای دختر ۹ سال (قمری) و طبق ماده ۱۰۴۱، ازدواج دختربچهها، قبل از سن ۱۳ سالگی با اجازه اولیا مجاز است.
| | تمام زمینها، محصولات و تجهیزات ورودی از مالیات و گمرک معاف بودند. کمیسیونر دولت سالانه ۱۰۰۰ پوند حقوق دریافت میکرد. |
|
| |
|
| ماده ۱۱۰۵ – ریاست خانواده خصیصه و خاص شوهر است.
| | === واگذاری زمینها و محدودیتها === |
| [[پرونده:ازدواج دختران کودک.jpg|جایگزین=اردواج کودکان دختر در ایران|بندانگشتی|315x315پیکسل|اردواج کودکان دختر در ایران]]
| | زمینهای بایر رایگان واگذار میشد و زمینهای دایر به قیمت عادلانه خریداری میگردید. اماکن مقدس در شعاع ۲۰۰ ذرع مستثنی بودند. کارکنان باید ایرانی باشند جز مهندسان و مدیران. در مناطق محلی استفادهکننده از نفت، مقدار قبلی رایگان تأمین میشد. |
| ماده ۱۱۱۷ – شوهر میتواند مانع شغل یا صنعت زن بشود که منافی مصالح خانوادگی یا حیثیات خود یا زن باشد.
| |
|
| |
|
| ماده ۱۱۱۴ – زن موظف است در منزلی که شوهر تعیین و مشخص میکند، سکنی گزیند.
| | دولت امنیت را تضمین میکرد و دارسی حق مطالبه خسارت نداشت. در پایان ۶۰ سال، تمام داراییها بدون غرامت به دولت بازمیگشت. اگر شرکت در دو سال تأسیس نشود، امتیاز باطل میشد. اختلافات به حکمیت دو قاضی (و قاضی سوم اگر لازم) ارجاع میگردید. متن فرانسوی اولویت داشت.<ref name=":4">[https://dr.shiravi.com/wp-content/uploads/2012/03/%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AF-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C.pdf امتیازنامه دارسی - تألیف دکتر عبدالحسین شیروی]</ref> |
|
| |
|
| ماده ۱۱۲۳ و ۱۱۲۴ – مرد میتواند زن خود را به دلایل زیاد، مانند بیماریهای مختلف و نابینایی طلاق بدهد.
| | == عملیات اکتشاف و کشف نفت == |
| [[پرونده:نهادینه شدن خشونت علیه زنان در قانون اساسی.jpg|جایگزین=نهادینه شدن نقض حقوق زنان در قانون اساسی|بندانگشتی|نهادینه شدن نقض حقوق زنان در قانون اساسی|313x313پیکسل]]
| | دارسی رینولدز را با حفاران لهستانی به چاه سرخ فرستاد. حفاری از پاییز ۱۹۰۲ میلادی (۱۳۲۰ قمری) آغاز شد اما به دلیل ناامنی و مزاحمت عشایر کند پیش رفت. در تابستان ۱۹۰۳ میلادی (۱۳۲۱ قمری)، چاه اول در ۵۰۷ متری به نفت رسید اما به دلیل کمی نفت و فاصله زیاد تا خلیج فارس متوقف شد. |
| ماده ۸۶۰ – جز پدر و جد پدری هیچ کس حق نداد برای صغیر وصی معین کند ( یعنی مادر همچین حقی را ندارد)
| |
|
| |
|
| ماده ۹۰۷ – به دختر نصف پسر ارث تعلق میگیرد.
| | دارسی با مشکلات مالی مواجه شد و مذاکراتی با شرکتهای فرانسوی و آمریکایی کرد. در سال ۱۹۰۵، سندیکای امتیازات با شرکت نفت برمه و لرد استراتکونا تشکیل شد. حفاری در رامهرمز و سپس مسجدسلیمان ادامه یافت اما بختیاریها مانع شدند. قراردادی با بختیاریها برای ۳ درصد سهام و حفاظت منعقد شد. |
|
| |
|
| ۱۰۶۰ – ازدواج زن ایرانی با تبعه خارجی، با اجازه به خصوص از طرف دولت است.
| | در ۲۶ مه ۱۹۰۸ (۲۴ ربیعالآخر ۱۳۲۶ قمری)، چاه اول مسجدسلیمان در ۳۶۰ متری به نفت عظیم رسید. این کشف نفت خاورمیانه را بنیان گذاشت و نفوذ انگلیس را افزایش داد.<ref name=":0" /> |
|
| |
|
| ماده ۱۱۶۹ – هنگامی که زن و شوهر متارکه میکنند، سرپرستی پسر بزرگتر از ۲ سال و دختر بزرگتر از ۷ سال، با پدر خواهد بود.
| | == تشکیل شرکت و عملیات اولیه == |
| | در آوریل ۱۹۰۹، شرکت نفت ایران و انگلیس با سرمایه ۲ میلیون پوند تشکیل شد و جایگزین سندیکا گردید. بیشتر سهام متعلق به شرکت نفت برمه بود. تا سال ۱۹۱۴ میلادی، ۳۱ چاه در مسجدسلیمان حفر شد. پالایشگاه آبادان در سال ۱۹۱۲، با ظرفیت ۱۲۰ هزار تن سالانه ساخته شد. |
|
| |
|
| در ماده ۱۴۷، سن مسئولیت کیفری دختران، ۹ سال قمری تعریف شده است. | | در جنگ جهانی اول، انگلیس سربازان هندی را برای حفاظت فرستاد. شرکت امنیت را مختل دید و پرداختها را متوقف کرد.<ref name=":0" /><ref name=":2" /> ''')''' |
|
| |
|
| ماده ۵۵۰ – دیه قتل زن، نصف دیه مرد میباشد.
| | == تأثیرات اقتصادی و سیاسی == |
| | قرارداد دارسی، قرارداد نفت را با سیاست درآمیخت و اقتصاد ایران را وابسته کرد. کشف نفت وابستگی ایجاد کرد و نفوذ انگلیس را پایدار نمود. اختلافات شامل عدم پرداخت ۱۶ درصد سود، معافیت گمرکی، واگذاری زمینها، و استخدام خارجیها بود. شرکت با بختیاریها قرارداد داخلی امضا کرد که دولت آن را مخالف منافع دانست.<ref name=":2" /> |
|
| |
|
| در ماده ۳۰۱، قانون مجازات به طور عملی دست پدر و جدّ پدری برای قتل زن و دختر باز است. | | شرکت به تعهدات عمل نکرد: محدود به خوزستان، عدم ساخت کارخانه در ایران، عدم پرداخت مالیات، عدم سهیم کردن ایران در شرکتهای تابعه، و عدم مشارکت نمایندگان ایران. این تخلفات زمینه لغو را فراهم کرد.<ref>[https://ensani.ir/file/download/article/20151018154627-9971-51.pdf بررسی قرارداد نفت دارسی براساس اسناد نویافته - تألیف ناهید کشتمند و شمسالدین امرایی]</ref> |
|
| |
|
| ماده ۱۱۵ – ریاست جمهوری تنها حق مردان مذهبی و سیاسی است.
| | == لغو قرارداد و رویدادهای بعدی == |
| | در نوامبر ۱۹۳۲ میلادی (۵ آذر ۱۳۱۱ خورشیدی)، رضا شاه قرارداد را لغو کرد و مجلس تصویب نمود. انگلیس به جامعه ملل شکایت کرد. با وساطت، قرارداد ۱۹۳۳ میلادی (اردیبهشت ۱۳۱۲ خورشیدی) جایگزین شد.<ref name=":2" /> |
|
| |
|
| تبصره ماده ۶۳۸ (کتاب پنجم تعزیرات) – بدحجابی جرم است و مستوجب حبس و پرداخت جریمه میباشد.
| | === تفاوتهای قرارداد ۱۹۳۳ با دارسی === |
| | مدت دارسی تا سال ۱۹۶۱ (۲۸ سال باقیمانده) بود اما قرارداد ۱۹۳۳ آن را ۳۲ سال تمدید کرد. سهم ایران در دارسی ۱۶ درصد کل سود بود اما در قرارداد ۱۹۳۳، ۴ شیلینگ به ازای هر تن و ۲۰ درصد اضافه درآمد (حداقل ۷۵۰ هزار پوند) فقط از شرکت اصلی. قرارداد دارسی فقط خشکی را شامل میشد اما قرارداد ۱۹۳۳ آبهای ساحلی را افزود. در قرارداد دارسی، داراییها بدون غرامت بازمیگشت اما در قرارداد ۱۹۳۳، ایران از حق اعراض کرد. در قرارداد ۱۹۳۳ امتیازات اضافی مانند معادن و راهآهن به انگلیس داد.<ref name=":3">[https://www.iichs.ir/fa/article/17372/%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AF-1933-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C تفاوتهای قرارداد 1933 با قرارداد دارسی - پژوهشکده تاریخ معاصر]</ref> |
|
| |
|
| همچنین در تعریف مجازاتهای تعزیری، جرایم منافی عفت با مجازات شلاق روبرو است.<ref>کتاب قانون اساسی نظام جمهوری اسلامی ایران</ref>
| | قرارداد ۱۹۳۳ موقعیت انگلیس را تحکیم کرد و ایران امتیازات ناچیزی گرفت. این زمینهساز نهضت ملی شدن نفت در سال ۱۹۵۱ میلادی شد.<ref name=":1" /> |
| | |
| == حجاب اجباری در ایران ==
| |
| [[پرونده:حجاب اجباری2.jpg|جایگزین=حجاب اجباری در ایران|بندانگشتی|320x320پیکسل|حجاب اجباری در ایران]]
| |
| حجاب در جامعه ایران طی هزاران سال یک امر اجتماعی بود که زنان مطابق فرهنگ و سلیقه خود و خانوادهشان دربارهی آن تصمیم میگرفتند. معیار، برتری یا فرودستی هیچ زنی محسوب نمیشد. این موضوع در ۱۰۰ اخیر توسط حکومتها و بطور مشخص در نظام جمهوری اسلامی، به یک عامل سرکوب و فشار تبدیل شد. حجاب زنان اولین بار در ۱۳۱۴، توسط رضا شاه، یک موضوع حکومتی و سیاسی شد، و با تصویب یک قانون جدید به نام «کشف حجاب»، دختران و زنان ایرانی را از استفاده روسری، چادر و روبند منع نمود. همچنین تغییر کلاه مردان از کلاه پهلوی و عمامه به کلاه شاپو، جزیی از این قانون بود. در جریان اعتراضات مردم به این تغییرات اجباری، در تیرماه ۱۳۱۴، کشتاری در مسجد گوهرشاد مشهد صورت گرفت. اما بعد از اینکه محمدرضا شاه به جای پدرش بر تخت سلطنت نشست، به دلیل اعتراضات فراگیر و عمومی در سال ۱۳۲۰، مجبور شد قانون کشف حجاب اجباری را لغو کند. بعد از سرنگونی شاه و پیروزی انقلاب ضد سلطنتی، با روی کار آمدن نظام جمهوری اسلامی، مسئله حجاب شکل دیگری گرفت. حکومت جمهوری اسلامی، حجاب اجباری زنان را به صورت یک قانون نهادینه کرد و کل قوای قضایی، امنیتی و نظامی کشور را مأمور به محافظت از این قانون نمود. همچنان که در قانون اساسی آمده است، بی حجابی و بد حجابی جرم محسوب میشود و مستوجب زندان و شلاق و پرداخت جریمه میباشد. این روند ۴۰ سال است که ادامه دارد. زنان ایرانی در هر فرصتی اعتراض و مخالفتهای خود را به قانون حجاب اجباری نشان دادهاند. طبق گزارش ویژهای که مرکز پژوهش مجلس نظام جمهوری اسلامی ارائه داده است، حدود ۷۰ درصد زنان ایرانی یا اعتقاد به حجاب ندارند و یا جزء زنانی هستند که بد حجاب محسوب میشوند و به حجاب اجباری اعتراض دارند.<ref>[https://women.ncr-iran.org/fa/1397/12/27/حجاب-اجباری/ حجاب اجباری، وب سایت زنان نیروی تغییر]</ref>
| |
| | |
| == قاچاق زنان به خارج از ایران ==
| |
| [[پرونده:قاچاق زنان و دختران ایرانی.jpg|جایگزین=قاچاق دختران و زنان ایرانی به کشورهای عربی خلیج فارس|بندانگشتی|332x332پیکسل|قاچاق دختران و زنان ایرانی به کشورهای عربی خلیج فارس]]
| |
| طبق تعریف مجمع عمومی سازمان ملل متحد، قاچاق انسان شامل «جابجایی غیرقانونی و مخفیانه اشخاص در درون مرزهای ملی، عمدتاً از کشورهای در حال توسعه و کشورهای دارای اقتصاد بی ثبات به منظور بهره کشی جنسی و اقتصادی از زنان و دختران به خاطر سودجویی کاربران، قاچاقچیان، سندیکاهای تبهکار و سایر فعالیتهای قاچاق از جمله کار خانگی اجباری، ازدواج قلابی، فرزندخواندگی دروغین و استخدام مخفیانه» است. قاچاق دختران و زنان به خارج از ایران بهخصوص به کشورهای عربی خلیج فارس، امری امری سازمان یافته است که بنا به اخبار منتشر شده نهادهای مختلف حکومتی ایران از جمله سپاه پاسداران در آن دست دارند؛ تا آنجا که حسن عباسی در سال ۱۳۸۷، در یک سخنرانی علنی به قاچاق دختران و زنان ایرانی به کشورهای عربی خلیج فارس اعتراف کرد و همه مسئولان را، اعم از رئیس جمهور ، وزیر اطلاعات، مجمع تشخیص مصلحت نظام، سپاه پاسداران، بسیج، رئیس قوه قضائیه، فرمانده نیروی انتظامی و شهردار تهران به دلیل، عدم مقابله، پاسخگو نبودن، بی توجهی و جلو گیری نکردن از فاجعه قاچاق دختران و زنان ایرانی به کشورهای عربی محکوم کرد. و ی گفت وضعیت نظام اسلامی ما به جایی رسیده که دختران شیعه را میبرند در کشور امارات به حراج میگذارند.<ref>[https://women.ncr-iran.org/fa/1397/08/16/برده-داری-نوین-قاچاق-انسان-در-ایران/ برده داری نوین- قاجاق انسان، وب سایت زنان نیروی تغییر]</ref>
| |
| | |
| == دستگیری، زندان و اعدام زنان در ایران ==
| |
| از آغاز روی کار آمدن نظام جمهوری اسلامی ایران، افراد بسیار زیادی زندانی و یا اعدام شدهاند که آمار قابل توجهی از آنها زنان میباشد. از ۳۰ هزار زندانی سیاسی که در تابستان سال ۶۷، اعدام شدند، حدوداً یک سوم آنان زندانیان سیاسی زن و دختر بودند. فجایعی که بر سر این زنان و دختران در زندانهای جمهوری اسلامی آمده در کمتر کشوری سابقه داشته است. این روایتها در کتابهای خاطرات زندان زیر آمده است:
| |
| | |
| چشم در چشم هیولا، هنگامه حاج حسن<ref>[https://women.ncr-iran.org/fa/wp-content/uploads/2018/09/www.iran-efshagari.com_wp-content_uploads_2017_02_CheshmDarCheshHaula.pdf چشم در چشم هیولا - هنگامه حاج حسن]</ref>
| |
| | |
| حقیقت ساده، منیره برادران<ref>[https://www.iran-archive.com/sites/default/files/sanad/haghighate-sadeh-eslaah.pdf حقیقت ساده - منیره برادران]</ref>
| |
| | |
| زیر بوته لاله عباسی، نسرین پرواز<ref>[https://www.iran-archive.com/sites/default/files/sanad/zire-buteye-laleabbasi.pdf زیر بوته لاله عباسی - نسرین پرواز]</ref>
| |
| | |
| بهای انسان بودن، اعظم حاج حیدری<ref>[https://m.ooyta.com/oy_content/7/0119/190119070125-331m_03061.pdf بهای انسان بودن - اعظم حاج حیدری]</ref>
| |
| | |
| پر کبوتر، ثریا زنگباری<ref>[https://mypersianbooks.files.wordpress.com/2015/06/pare-kabutar.pdf پر کبوتر - ثریا زنگباری]</ref>
| |
| | |
| کرانه حقیقی یک رویا، ملیحه مقدم<ref>[https://www.iran-efshagari.com/wp-content/uploads/2017/01/KaraneHaghighi.pdf کرانه حقیقی یک رؤیا - ملیحه مقدم]</ref>
| |
| | |
| فراموشم مکن، عفت ماهباز<ref>[https://www.radiozamaneh.com/34491 فراموشم مکن - عفت ماهباز، وب سایت رادیو زمانه]</ref>
| |
| | |
| یادهای زندان، فریبا ثابت<ref>[https://www.iranrights.org/attachments/library/doc_16.pdf یادهای زندان - فریبا ثابت]</ref>
| |
| | |
| مجمع الجزایر رنج، هما جابری<ref>[http://farsi.fffi.se/wp-content/uploads/2013/07/MajmaolGazareRang_Jaberi.pdf مجمع الجزایر رنج - هما جابری]</ref>
| |
| | |
| آخرین خنده لیلا، مهری حاجی نژاد<ref>[https://m.ooyta.com/oy_content/7/0119/150119161626-752m_03065.pdf آخرین خنده لیلا - مهری حاجی نژاد]</ref>
| |
| | |
| اگر دیوارها لب میگشودند، مهین لطیف<ref>[https://www.iran-efshagari.com/wp-content/uploads/2017/03/agar_divarha_lab_migoshoodand.pdf اگر دیوارها لب میگشودند - مهین لطیف]</ref>
| |
| | |
| نبردی برای همه، متین کریم<ref>[https://daneshjuonline.com/wp-content/uploads/2017/07/%D9%86%D8%A8%D8%B1%D8%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D9%87%D9%85%D9%87-%D8%AE%D8%A7%D8%B7%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%AA%DB%8C%D9%86-%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%85.pdf نبردی برای همه - متین کریم]</ref>
| |
| | |
| راز شب، فروغ گلستان و ....
| |
| | |
| در دوران ریاست جمهوری روحانی حداقل ۷۳ تا ۹۷ زن اعدام شده و بیشتر از ۱۸۰ زندانی سیاسی زن در زندان به سر میبرند. در حالی که قوانین بین المللی به طورعام، وجود زندانی سیاسی و عقیدتی را مردود میشمارد. طبق ماده ۱۸، اعلامیه جهانی حقوق بشر همه انسانها آزاد هستند و تمام مردم باید بتوانند عقیده و مذهب خود را، چه در خفا و چه به طور علنی تبلیغ کنند. کنوانسیون بین المللی حقوق مدنی و سیاسی نیز تأکید بر این دارد که هیچ انسانی نباید قربانی دستگیری خودسرانه شود. بر اساس ماده ۹کنوانسیون بین المللی حقوق و سیاسی همه انسانها باید از حق آزادی و امنیت برخوردار باشند.
| |
| | |
| زنانی که هماکنون زندانی سیاسی عقیدتی هستند از وضعیت اسفناک زندان و شرایط سختی که در این زندانها وجود دارد گزارش کردهاند. برخی از این زندانیان عبارتند از:
| |
| | |
| گلرخ ابراهیمی که به دلیل نوشتن داستان منتشر نشده مجازات سنگسار به ۶ سال حبس محکوم شده است (آرش صادقی همسر گلرخ ابراهیمی نیز زندانی سیاسی میباشد).
| |
| [[پرونده:گلرخ و آتنا.jpg|جایگزین=گلرخ ایرایی و آتنا دائمی|بندانگشتی|373x373پیکسل|گلرخ ایرایی و آتنا دائمی]]
| |
| ریحانه حاج ابراهیم که به دلیل حضور یک خانواده هوادار سازمان مجاهدین خلق در خانهی آنها به ۱۵ سال زندان محکوم شده است.
| |
| | |
| نرگس محمدی (فعال حقوق بشر و مخالف با حکم اعدام).
| |
| | |
| راحیل موسوی که جرم وی داشتن دین بهایی است.
| |
| | |
| زینب جلالیان، یکی از زندانیان سیاسی کُرد که محکوم به حبس ابد در زندان خوی است.
| |
| | |
| افسانه بایزیدی، یک زندانی سیاسی کُرد دیگر که هم اکنون در زندان مرکزی کرمان به سر میبرد.
| |
| | |
| قدریه قادری، زندانی سیاسی کُرد.
| |
| | |
| اسرین امین زاده در زندان سنندج.
| |
| | |
| آتنا دائمی (از فعالان حقوق بشر و مخالف با اعدام).
| |
| | |
| فریده خوش نام با حکم ۱۴ سال زندان و ۸۰ ضربه شلاق.<ref>[https://women.ncr-iran.org/fa/1396/04/25/زنان-در-جستجوی-عدالت/ زنان در جستجوی عدالت، وب سایت زنان نیروی تغییر]</ref>
| |
| | |
| == ارگانهای سرکوب زنان در ایران ==
| |
| به علت ایستادگی زنان ایرانی و مقاومت برای حق انتخاب آزادانه پوشش، این موضوع اکنون تحت عنوان (عفاف و ججاب) زنان، برای نظام جمهوری اسلامی ایران تبدیل به یک مساله سیاسی و امنیتی شده است. وظیفهی ارگانهای گوناگون سرکوب حکومتی، برخورد با زنان بر سر رعایت نکردن حجاب می باشد؛ به همین منظور فرمانده کل نیروی انتظامی در ایران، در آذر ۱۳۹۴، اذعان کرد که در مسئله عفاف و حجاب، ۲۶ دستگاه و ارگان مسئولیت دارند. اسامی این ارگانها به شرح زیر میباشند:
| |
| [[پرونده:سرکوب زنان2.jpg|جایگزین=سرکوب زنان در ایران|بندانگشتی|366x366پیکسل|سرکوب زنان در ایران]]
| |
| ۱ - مجلس نظام جمهوری اسلامی که مسئولیت دارد نقض حقوق زنان را قانونی و نهادینه کند، قوانینی را در سال ۱۳۹۳ تصویب کرد و به اجرا گذارد که یکی از آن طرح حمایت از آمران به معروف و ناهیان از منکر بود که منجر به اسیدپاشیهای گسترده بر علیه زنان شد.
| |
| | |
| ۲ - قوه قضاییه، با ۵ وظیفه.
| |
| | |
| ۳ - وزارت کشور با ۱۱ وظیفه که اصلی ترین آن نظارت بر ارگانها در رعایت حجاب اجباری میباشد.
| |
| | |
| ۴ - نیروی انتظامی با ۲۱ وظیفه، از جمله تذکر به زنان بدحجاب و برخورد با آنها در اماکن عمومی شهرها.
| |
| | |
| ۵ – نیرروی بسیج با ۶ وظیفه، از جمله دخالت داشتن در شئونات خصوصی در همه اماکن.
| |
| | |
| ۶ – شهرداریها با دو وظیفه از جمله تفکیک جنسیتی در پارکها و مراکز ورزشی و همچنین جداسازی وسائل نقلیه عمومی.
| |
| | |
| ۷ – ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر با ۱۱ وظیفه.
| |
| | |
| ۸ – وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با ۲۱ وظیفه.
| |
| | |
| ۹ – وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات با ۸ وظیفه شامل فیلترینگ و سانسور فضای مجازی.
| |
| | |
| ۱۰ – سازمان صدا و سیما با ۳۱ وظیفه.
| |
| [[پرونده:بدرفتاری.PNG|جایگزین=خشونت خانگی علیه زنان|بندانگشتی|327x327پیکسل|خشونت خانگی علیه زنان]]
| |
| ۱۱ – سازمان تبلیغات اسلامی با ۱۲ وظیفه.
| |
| | |
| ۱۲ – سازمان تربیت بدنی با ۱۸ وظیفه.
| |
| | |
| ۱۳ – وزارت آموزش و پرورش با ۲۱ وظیفه از جمله وارد کرد مسئله حجاب در کتابهای درسی همه مقاطع تحصیلی.
| |
| | |
| ۱۴ – وزارت علوم، تحقیقات فناوری – دانشگاهها و مراکز آموزش عالی با ۱۷ وظیفه.
| |
| | |
| ۱۵ – وزارت کار و امور اجتماعی با ۵ وظیفه که مسئولیت دارد امکانات بیشتری برای برقراری تفکیک جنسیتی در جامعه فراهم کند.
| |
| | |
| ۱۶ – وزارت بازرگانی با ۱۳ وظیفه.
| |
| | |
| ۱۷ – وزارت امورخارجه با ۱۰ وظیفه.
| |
| | |
| ۱۸ – وزارت امور اقتصادی و دارایی که وظایف آن در ۴ محور تعریف شده است.
| |
| | |
| ۱۹ – وزارت بهداشت با ۱۷ وظیفه.
| |
| | |
| ۲۰ – وزارت مسکن و شهرسازی با ۹ وظیفه.
| |
| | |
| ۲۱ – وزارت راه و ترابری با ۷ وظیفه از جمله تحویل دادن زنان بدحجاب به مراجع قضایی و انتظامی.[[پرونده:خشونت-علیه-زنان (1).jpg|بندانگشتی|334x334پیکسل]]۲۲ – سازمان مدیریت و برنامه ریزی با ۹ وظیفه.
| |
| | |
| ۲۳ – سازمان بهزیستی با ۵ وظیفه.
| |
| | |
| ۲۴ – مرکز امور زنان و خانواده با ۶ وظیفه.
| |
| | |
| ۲۵ – سازمان جوانان که وظیفه آن در ۱۴ محور تعریف شده است.
| |
| | |
| ۲۶ – سازمان میراث فرهنگی و گردشگری که وظیفه این ارگان نیز در ۱۱ محور تعریف شده است.<ref>[https://women.ncr-iran.org/fa/1395/06/28/شبکه-۲۶-ارگان-رسمی-برای-سرکوب-زنان-در-اي/ ارگانهای رسمی برای سرکوب زنان، وب سایت زنان نیروی تغییر]</ref>
| |
| | |
| موضع سران اصلی نظام جمهوری اسلامی در نهادینه بودن حجاب اجباری و نابرابری جنسیتی، گواه نقض سیستامتیک حقوق زنان است.
| |
| | |
| خامنه ای: «برابری جنسی زن و مرد از جمله حرفهای کاملاً غلط غرب است».<ref>سایت حکومتی اعتدال، ۳۰ فروردین ۱۳۹۳</ref>
| |
| | |
| خامنهای: بحثهای انحرافی همانند اینکه حجاب الزامی یا اختیاری است، در جمهوری اسلامی جا ندارد.<ref>سایت حکومتی رجا نیوز، ۳۰ تیر ۱۳۹۵</ref>
| |
| | |
| زهرا آیتاللهی، نماینده خامنهای در دانشگاهها گفت: «ما معتقد به تساوی جنسیتی نیستیم و تفکیک جنسیتی ارزشمند است».<ref>خبرگزاری حکومتی ایسنا، ۳۰ خرداد ۱۳۹۵</ref>
| |
| | |
| خامنهای به طوری رسمی دچرخه سواری بانوان را ممنوع اعلام کرد و گفت: «دوچرخه سواری بانوان در مجامع عمومی موجب جلب نظر مردان و در معرض فتنه و به فساد کشیده شدن اجتماع است و لازم است ترک شود».<ref>[https://women.ncr-iran.org/fa/1395/06/28/شبکه-۲۶-ارگان-رسمی-برای-سرکوب-زنان-در-اي/ ۲۶ ارگان رسمی برای سرکوب زنان، وب سایت زنان نیروی تغییر]</ref>
| |
|
| |
|
| == منابع == | | == منابع == |
| <references />
| |
قرارداد دارسی
| امتیازنامه انحصاری اکتشاف و استخراج نفت ایران (۱۹۰۱)
|
|
| امضای قرارداد دارسی – ۲۸ مه ۱۹۰۱ میلادی
|
| امضا شده
|
۲۸ مه ۱۹۰۱ میلادی
۹ صفر ۱۳۱۹ قمری
۷ خرداد ۱۲۸۰ خورشیدی
|
| مکان
|
تهران، ایران
|
| تاثیرگذاری
|
۲۸ مه ۱۹۰۱ میلادی
|
| اتمام
|
۲۸ مه ۱۹۶۱ میلادی (در سال ۱۹۳۲ قرارداد دارس لغو شد و قرارداد ۱۹۳۳ منعقد گردید)
|
| امضاکنندگان
|
 ایران دولت ایران (مظفرالدین شاه قاجار)
 بریتانیا ویلیام ناکس دارسی (تاجر بریتانیایی)
|
| گروهها
|
دولت قاجار ایران
ویلیام ناکس دارسی (و نمایندهاش آلفرد ماریوت)
|
| زبان
|
فارسی و فرانسوی (نسخه فرانسوی معتبر)
|
قرارداد دارسی، نخستین امتیازنامه جامع نفتی ایران، در ۲۸ مه ۱۹۰۱ میلادی (۹ صفر ۱۳۱۹ قمری / ۷ خرداد ۱۲۸۰ خورشیدی) بین دولت ایران به نمایندگی مظفرالدین شاه قاجار و ویلیام ناکس دارسی، سرمایهدار انگلیسی، منعقد شد. این قرارداد به مدت ۶۰ سال، امتیاز انحصاری اکتشاف، استخراج، توسعه و فروش نفت، گاز طبیعی، قیر و موم در سراسر ایران (به استثنای پنج ایالت شمالی) را به دارسی واگذار کرد. زمینه آن به گزارشهای هیئت فرانسوی به سرپرستی ژاک دمورگان در سال ۱۸۹۲ میلادی بازمیگردد که وجود نفت در غرب و جنوبغربی ایران را تأیید کرد. مذاکرات با واسطهگری آنتوان کتابچی خان، مدیر گمرکات ایران، و حمایت وزارت خارجه انگلیس انجام شد و شامل پرداخت رشوههای هنگفت به درباریان ایرانی بود.
از مفاد کلیدی میتوان به پرداخت ۲۰ هزار پوند نقد و سهام معادل به دولت ایران، ۱۶ درصد سود خالص سالانه، معافیتهای گمرکی و مالیاتی، واگذاری زمینهای بایر رایگان، و الزام به تأسیس شرکت در دو سال اشاره کرد. دارسی با مشکلات مالی مواجه شد و امتیاز را به سندیکای امتیازات واگذار کرد. کشف نفت در مسجدسلیمان در ۲۶ مه ۱۹۰۸ میلادی منجر به تشکیل شرکت نفت ایران و انگلیس در ۱۴ آوریل ۱۹۰۹ میلادی گردید.
این قرارداد تأثیرات عمیقی بر اقتصاد و سیاست ایران داشت، از جمله وابستگی اقتصادی، نفوذ سیاسی انگلیس، و اختلافات بر سر پرداخت سهم ایران. شرکت به تعهدات عمل نکرد و از پرداخت کامل سود خودداری ورزید. در نهایت، رضا شاه در ۲۶ نوامبر ۱۹۳۲ میلادی (۵ آذر ۱۳۱۱ هـ. ش) آن را لغو کرد، که منجر به شکایت انگلیس به جامعه ملل و انعقاد قرارداد جدید در سال ۱۹۳۳ میلادی شد. این قرارداد به عنوان نمادی از استعمار اقتصادی، زمینهساز نهضت ملی شدن صنعت نفت ایران در سال ۱۹۵۱ میلادی گردید.[۱][۲][۳][۴][۵]
زمینه تاریخی و زندگی ویلیام ناکس دارسی
ویلیام ناکس دارسی در سال ۱۸۴۹ م، در نیوتون ابوت دونشایر انگلستان متولد شد. او دوره دبیرستان را در لندن گذراند و در ۱۷ سالگی همراه پدرش، که وکیل بود، به راکهمپتون کوینزلند استرالیا مهاجرت کرد. دارسی حقوق خواند و در دفتر پدرش کار کرد، اما در سال ۱۸۸۲ م، به استخراج طلا علاقهمند شد و ثروت هنگفتی به دست آورد. در سال ۱۸۸۶ م، با این ثروت به انگلستان بازگشت.
دارسی در سال ۱۹۰۱، با آنتوان کتابچی خان، ارمنی ترکیهای و مدیر گمرکات ایران، آشنا شد که دوست نزدیک امینالسلطان صدراعظم بود. کتابچی پس از آگاهی از منابع نفتی ایران، دارسی را برای سرمایهگذاری ترغیب کرد. دارسی زمینشناسانی مانند برلز و دالتون را برای بررسی به ایران فرستاد و گزارش آنها وجود نفت در کرمانشاه و خوزستان را تأیید کرد.
در اواخر قرن نوزدهم، با کشف نفت در پنسیلوانیا در سال ۱۸۵۹، نفت به منبع انرژی اصلی تبدیل شد و اقتصاد ایران را وابسته کرد. امتیاز دارسی نقطه عطفی در روابط خارجی ایران قاجار بود و بر سیاست داخلی و خارجی تأثیر گذاشت.[۱][۲]
مذاکرات و انعقاد قرارداد
هیئت باستانشناسی فرانسوی به ریاست ژاک دمورگان در سال ۱۸۹۱، برای کاوش به ایران آمد و به رگههای نفت در چاه سرخ (سیاه سرخ) نزدیک قصرشیرین برخورد. گزارش آنها در مجله سالنامه معادن فرانسه منتشر شد و کتابچی خان را به فکر کسب امتیاز انداخت. او با سر هنری دراموند وولف، وزیرمختار پیشین انگلیس، مذاکره کرد و دارسی را معرفی نمود.
مذاکرات در پاریس و لندن بین دارسی، وولف و کتابچی انجام شد. کتابچی امتیاز خود را به ۵۰ هزار پوند به دارسی فروخت. وزارت خارجه انگلیس به سر آرتور هاردینگ، وزیرمختار در تهران، دستور داد بدون تحریک روسها، امتیاز جنوب را برای تبعه انگلیسی تحصیل کند. نماینده دارسی، آلفرد ماریوت، با وساطت کتابچی و رشوه به امینالسلطان و درباریان، راه را هموار کرد.
در ۲۸ مه ۱۹۰۱ (۹ صفر ۱۳۱۹ قمری / ۷ خرداد ۱۲۸۰ خورشیدی)، مظفرالدین شاه قرارداد را امضا کرد. طرفین: دولت ایران (مظفرالدین شاه، امینالسلطان، مشیرالدوله، مهندسالممالک) و دارسی (با نماینده ماریوت). دارسی حدود ۴۹ هزار پوند (۱۹ هزار نقد و ۳۰ هزار سهام) به مقامات ایرانی رشوه داد.[۳][۱]
مفاد قرارداد دارسی
حقوق اکتشاف و استخراج
دولت ایران امتیاز انحصاری اکتشاف، کشف، استخراج، توسعه و فروش گاز طبیعی، نفت، قیر و موم طبیعی را در تمام قلمرو ایران (به استثنای ولایات آذربایجان، گیلان، مازندران، خراسان و استرآباد) برای ۶۰ سال به دارسی واگذار کرد. دارسی حق کشیدن لولهها از منابع به خلیج فارس و شاخههای توزیع را داشت.
دارسی مکلف به اعزام متخصصان بدون تأخیر برای اکتشاف بود و اگر گزارشها مساعد باشد، تجهیزات استخراج را میفرستاد. معادن خاص شوشتر، قصرشیرین و دالکی بوشهر نیز واگذار شد.
جنبههای مالی و پرداختها
دارسی متعهد به تأسیس شرکت در دو سال شد و یک ماه پس از آن، ۲۰ هزار پوند نقد و ۲۰ هزار پوند سهام به دولت پرداخت میکرد. شرکتها ۱۶ درصد سود خالص سالانه را به دولت میپرداختند. علاوه بر آن، سالانه ۲۰۰۰ تومان برای معادن خاص پرداخت میشد.
تمام زمینها، محصولات و تجهیزات ورودی از مالیات و گمرک معاف بودند. کمیسیونر دولت سالانه ۱۰۰۰ پوند حقوق دریافت میکرد.
واگذاری زمینها و محدودیتها
زمینهای بایر رایگان واگذار میشد و زمینهای دایر به قیمت عادلانه خریداری میگردید. اماکن مقدس در شعاع ۲۰۰ ذرع مستثنی بودند. کارکنان باید ایرانی باشند جز مهندسان و مدیران. در مناطق محلی استفادهکننده از نفت، مقدار قبلی رایگان تأمین میشد.
دولت امنیت را تضمین میکرد و دارسی حق مطالبه خسارت نداشت. در پایان ۶۰ سال، تمام داراییها بدون غرامت به دولت بازمیگشت. اگر شرکت در دو سال تأسیس نشود، امتیاز باطل میشد. اختلافات به حکمیت دو قاضی (و قاضی سوم اگر لازم) ارجاع میگردید. متن فرانسوی اولویت داشت.[۵]
عملیات اکتشاف و کشف نفت
دارسی رینولدز را با حفاران لهستانی به چاه سرخ فرستاد. حفاری از پاییز ۱۹۰۲ میلادی (۱۳۲۰ قمری) آغاز شد اما به دلیل ناامنی و مزاحمت عشایر کند پیش رفت. در تابستان ۱۹۰۳ میلادی (۱۳۲۱ قمری)، چاه اول در ۵۰۷ متری به نفت رسید اما به دلیل کمی نفت و فاصله زیاد تا خلیج فارس متوقف شد.
دارسی با مشکلات مالی مواجه شد و مذاکراتی با شرکتهای فرانسوی و آمریکایی کرد. در سال ۱۹۰۵، سندیکای امتیازات با شرکت نفت برمه و لرد استراتکونا تشکیل شد. حفاری در رامهرمز و سپس مسجدسلیمان ادامه یافت اما بختیاریها مانع شدند. قراردادی با بختیاریها برای ۳ درصد سهام و حفاظت منعقد شد.
در ۲۶ مه ۱۹۰۸ (۲۴ ربیعالآخر ۱۳۲۶ قمری)، چاه اول مسجدسلیمان در ۳۶۰ متری به نفت عظیم رسید. این کشف نفت خاورمیانه را بنیان گذاشت و نفوذ انگلیس را افزایش داد.[۱]
تشکیل شرکت و عملیات اولیه
در آوریل ۱۹۰۹، شرکت نفت ایران و انگلیس با سرمایه ۲ میلیون پوند تشکیل شد و جایگزین سندیکا گردید. بیشتر سهام متعلق به شرکت نفت برمه بود. تا سال ۱۹۱۴ میلادی، ۳۱ چاه در مسجدسلیمان حفر شد. پالایشگاه آبادان در سال ۱۹۱۲، با ظرفیت ۱۲۰ هزار تن سالانه ساخته شد.
در جنگ جهانی اول، انگلیس سربازان هندی را برای حفاظت فرستاد. شرکت امنیت را مختل دید و پرداختها را متوقف کرد.[۱][۳] )
تأثیرات اقتصادی و سیاسی
قرارداد دارسی، قرارداد نفت را با سیاست درآمیخت و اقتصاد ایران را وابسته کرد. کشف نفت وابستگی ایجاد کرد و نفوذ انگلیس را پایدار نمود. اختلافات شامل عدم پرداخت ۱۶ درصد سود، معافیت گمرکی، واگذاری زمینها، و استخدام خارجیها بود. شرکت با بختیاریها قرارداد داخلی امضا کرد که دولت آن را مخالف منافع دانست.[۳]
شرکت به تعهدات عمل نکرد: محدود به خوزستان، عدم ساخت کارخانه در ایران، عدم پرداخت مالیات، عدم سهیم کردن ایران در شرکتهای تابعه، و عدم مشارکت نمایندگان ایران. این تخلفات زمینه لغو را فراهم کرد.[۶]
لغو قرارداد و رویدادهای بعدی
در نوامبر ۱۹۳۲ میلادی (۵ آذر ۱۳۱۱ خورشیدی)، رضا شاه قرارداد را لغو کرد و مجلس تصویب نمود. انگلیس به جامعه ملل شکایت کرد. با وساطت، قرارداد ۱۹۳۳ میلادی (اردیبهشت ۱۳۱۲ خورشیدی) جایگزین شد.[۳]
تفاوتهای قرارداد ۱۹۳۳ با دارسی
مدت دارسی تا سال ۱۹۶۱ (۲۸ سال باقیمانده) بود اما قرارداد ۱۹۳۳ آن را ۳۲ سال تمدید کرد. سهم ایران در دارسی ۱۶ درصد کل سود بود اما در قرارداد ۱۹۳۳، ۴ شیلینگ به ازای هر تن و ۲۰ درصد اضافه درآمد (حداقل ۷۵۰ هزار پوند) فقط از شرکت اصلی. قرارداد دارسی فقط خشکی را شامل میشد اما قرارداد ۱۹۳۳ آبهای ساحلی را افزود. در قرارداد دارسی، داراییها بدون غرامت بازمیگشت اما در قرارداد ۱۹۳۳، ایران از حق اعراض کرد. در قرارداد ۱۹۳۳ امتیازات اضافی مانند معادن و راهآهن به انگلیس داد.[۴]
قرارداد ۱۹۳۳ موقعیت انگلیس را تحکیم کرد و ایران امتیازات ناچیزی گرفت. این زمینهساز نهضت ملی شدن نفت در سال ۱۹۵۱ میلادی شد.[۲]
منابع
