|
|
| (۱۴۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| '''انقلاب لیبی''' یثهلخ
| |
|
| |
|
| == آغاز تظاهرات ==
| |
| معترضین روز ۲۳ دی ۱۳۸۹ (۱۳ ژانویه ۲۰۱۱)، در اعتراض به فساد سیاسی و اقتصادی، در بنغازی، درنا، بیضا و سایر شهرهای لیبی دست به اعتراض زدند. معترضین در شهر بیضا با پلیس درگیر شدند و به دفاتر دولتی حمله کردند.<ref>[https://web.archive.org/web/20110719061055/http://www.mesop.de/2011/01/16/libya-protest-over-housing-enters-its-third-day/ Libya protest over housing enters its third day], MESOP</ref><ref>[https://www.theguardian.com/world/2011/jan/16/muammar-gaddafi-condemns-tunisia-uprising Muammar Gaddafi condemns Tunisia uprising], The Guardian</ref>
| |
|
| |
| در اواخر ژانویه، جمال الحاجی، نویسنده، مفسر سیاسی و حسابدار، از طریق اینترنت فراخوان به تظاهرات برای حمایت از آزادی‌های بیشتر با الهام از انقلاب‌های تونس و مصر در لیبی می‌دهد. جمال الحاجی، در تاریخ ۱۲ بهمن (۱ فوریه) توسط ماموران پلیس شخصی دستگیر شد.<ref>[https://www.amnesty.org/en/press-releases/2011/02/libyan-writer-detained-following-protest-call/ Libyan writer detained following protest call], AMNESTY INTERNATIONAL</ref> در اوایل ماه فوریه، قذافی با فعالان سیاسی، روزنامه‌نگاران و چهره‌های رسانه‌ای دیدار و به آن‌ها در مورد ایجاد هرج و مرج در لیبی هشدار داد که آن‌ها را مسئول خواهد دانست.<ref name=":0">[https://eng-archive.aawsat.com/theaawsat/news-middle-east/gaddafi-ready-for-libyas-day-of-rage Gaddafi ready for Libya's Day of Rage], ASHARQ AL-AWSAT</ref>
| |
|
| |
| === گسترش تظاهرات ===
| |
| اعتراضات و درگیری‌های از ۱۳ بهمن ۱۳۸۹ (۲ فوریه ۲۰۱۱)، شدت بیشتری گرفت. معترضین و رسانه‌های خارجی اعتراضات و تظاهرات را، انقلاب کرامت لیبی نام‌گذاری کردند.<ref>[https://read.dukeupress.edu/boundary-2/article-abstract/39/1/137/55986/A-Revolution-of-Dignity-and-Poetry?redirectedFrom=PDF A Revolution of Dignity and Poetry], DUKEUpress</ref>
| |
|
| |
| ۲۶ بهمن ۱۳۸۹، حدود ۶۰۰ تظاهرکننده در اعتراض به دستگیری وکیل حقوق بشر، فتحی تربیل، در مقابل مقر پلیس بنغازی تظاهرات کردند. جمعیت مسلح به بمب‌های بنزینی بودند و سنگ پرتاب می‌کردند. پلیس نیز به جمعیت با گاز اشک‌آور، توپ آب و گلوله‌های پلاستیکی پاسخ داد. در جریان این درگیری ۳۸ نفر زخمی شدند. ۱۰ نفر از مجروحین از نیروهای امنیتی بودند.<ref>[https://www.alarabiya.net/articles/2011/02/16/137834.html Clash breaks out as Libya braces for day of anger], العربیه</ref>
| |
|
| |
| ==== روز خشم ۲۸ بهمن ۱۳۸۹ ====
| |
| روز خشم در لیبی توسط لیبیایی‌های در تبعید برای ۲۸ بهمن ۱۳۸۹ (۱۷ فوریه ۲۰۱۱) برنامه ریزی شده بود. کنفرانس ملی مخالفان لیبی از همه گروه‌های مخالف دولت خواستار تظاهرات در بنغازی شدند. در روزهای ۲۸ و ۲۹ بهمن ۱۳۸۹ (۱۷ و ۱۸ فوریه ۲۰۱۱)، اوج اعتراضات در بنغازی دومین شهر بزرگ لیبی بود. مردم معترض با پیوستن برخی از نیروهای پلیس و ارتش به معترضان بخش‌هایی از شهر را به کنترل خود درآوردند. در شهر بیضا نیز معترضان با پلیس‌هایی که به کمک آن‌ها رفتند، دو پلیس را اعدام کردند. در طرابلس، معترضان ساختمان‌های امنیتی، ساختمان وزارت کشور را به آتش کشیدند.<ref name=":0" /><ref>[https://web.archive.org/web/20110213025301/http://www.maltatoday.com.mt/news/national/libyan-opposition-declares-day-of-rage-against-gaddafi Libyan opposition declares Day of Rage against Gaddafi], Maltatoday</ref><ref>[https://www.theguardian.com/world/2011/feb/18/libya-protests-massacres-reported Libya protests: Massacres reported as Gaddafi imposes news blackout], The Guardian</ref>
| |
|
| |
| ==== ۳۰ اسفند ====
| |
| در روز ۳۰ بهمن ۱۳۸۹ (۱۹ فوریه ۲۰۱۱)، نیروهای امنیتی به یک مراسم ترحیم در شهر بنغازی که در حال سوگواری برای کشته‌شدگان درگیری‌های اخیر بین معترضان و دولت لیبی بودند، تیراندازی کردند. در جریان این تیراندازی دست‌کم ۱۵ نفر کشته شدند. یکی از از پزشکان بیمارستان الجله در شهر بنغازی به خبرنگار الجزیره گفته بود که ۱۵ جسد و تعداد زیادی مجروح به بیمارستان آورده شدند. وی اضافه کرد در ۳ روز اخیر ۴۴ جسد را تحویل گرفته‌اند و تمامی کشته‌شدگان و مجروحان از غیرنظامیان بین ۱۳ تا ۳۵ سال سن داشتند. پیش از این رویداد دیدبان حقوق بشر شمار کشته‌شدگان در اعتراضات ۳ روز را دست‌کم ۸۴ نفر اعلام کرده بود.<ref>[https://www.aljazeera.com/news/africa/2011/02/2011219811665897.html Libya forces open fire at funeral], Al Jazeera</ref>
| |
|
| |
| == آغاز جنگ مسلحانه ==
| |
| جنگ مسلحانه برای نخستین بار در لیبی، چهارشنبه ۱۱ اسفند ۱۳۸۹ (۲ مارس ۲۰۱۱)، آغاز شد. در این جنگ ۵۰۰ وسیله نظامی از تیپ‌های قذافی به شهر بریقه حمله کردند. در جریان این جنگ که چند ساعت ادامه داشت، انقلابیون توانستند گردان‌های قذافی را دفع کنند. ۱۸ نفر از انقلابیون کشته شدند. تیپ‌های قذافی پس از این درگیری‌ها، در روز پنجشنبه ۱۲ اسفند، شهرهای بریقه و اجدابیا را بمباران کردند. در روز ۱۳ اسفند (۴ مارس)، انقلابیون توانستند کنترل برخی روستاها از جمله العقیله را به دست بگیرند.<ref>[https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2011/03/110302_libya_forceseast.shtml لیبیا: المعارضه تستعید البریقة و الجنائیة الدولیة تفتح تحقیقاً]، بی‌بی‌سی عربي</ref><ref>[https://www.aljazeera.net/news/arabic/2011/3/2/%d9%82%d8%b5%d9%81-%d9%84%d8%a3%d8%ac%d8%af%d8%a7%d8%a8%d9%8a%d8%a7-%d9%88%d8%a7%d9%84%d8%ab%d9%88%d8%a7%d8%b1-%d9%8a%d8%b3%d8%aa%d8%b1%d8%af%d9%88%d9%86-%d8%a7%d9%84%d8%a8%d8%b1%d9%8a%d9%82%d8%a9 قصف لأجدابیا و الثوار یستردون البریقة]، الجزیرة</ref>
| |
|
| |
| روز چهارشنبه ۲۵ اسفند، درگیری‌های شدید در شهر مصراته آغاز شد که منجر به کشته شدن ۱۰۰ نفر از انقلابیون و غیرنظامیان شد. این درگیری‌ها روز جمعه ۲۷ اسفند نیز ادامه داشت که باعث کشته شدن ۲۵ نفر شد. در این جنگ انقلابیون برای اولین بار از هواپیماهای جنگی استفاده کردند.<ref>[https://www.france24.com/ar/20110315-libya-gaddafi-army-enter-to-ajdabiya-rebels-fighters-fled-benghazi-city کتائب القذافي تستعید العدید من المدن و تزحف نحو بنغازي]، فرانس ۲۴</ref><ref>[https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2011/03/110304_libya_tripoli_protests.shtml لیبیا: سقوط راس لانوف النفطیة في ید المعارضة المسلحة]، بی‌بی‌سی عربي</ref>
| |
|
| |
| === ادامه درگیری‌ها و مداخله بین‌المللی ===
| |
| روز شنبه ۲۸ اسفند ۱۳۸۹ (۱۹ مارس ۲۰۱۱)، تیپ‌های قذافی در نبرد اول اجدابیا پیروز شدند و پیشروی خود را به سمت بنغازی، پایتخت انقلابیون آغاز کردند. بنابراین در این پیشروی نیروی قذافی به سمت بنغازی، دومین جنگ بنغازی آغاز شد. پس از ساعت‌ها درگیری در حومه غربی شهر، رئیس جمهور وقت فرانسه، نیکلاس سارکوزی، در کنفرانسی که در مورد وضعیت لیبی در پاریس برگزار شده بود، تصویب قطعنامه ۱۹۷۳ شورای امنیت سازمان ملل و آغاز تحریم هوایی در لیبی را اعلام کرد. پس از آن طی چندین حمله، گردان‌های مستقر در اطراف شهر بنغازی را هدف قرار داد. طی این حمله‌ها حداقل ۱۵ تانک و ۲۰ وسیله نقلیه زرهی از دولت قذافی منهدم شدند.<ref>[https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2011/03/110319_benghazi_strikes.shtml قوات القذافي تقصف بنغازي و فرنسا تتوقع بدء عملیات عسکریة عقب قمة باریس الیوم]، بی‌بی‌سی عربي</ref><ref>[https://www.france24.com/ar/20110320-missiles-libyan-air-defences-enforce-un-no-fly-zone-resolution-1973-us-france-britain الغرب یقصف لیبیا و القذافي یعلن المتوسط میدان حرب]، فرانس ۲۴</ref><ref>[https://www.france24.com/ar/20110319-tomahawk-cruise-france-usa-libya-kadhafi-uk-crusaders-agression-barbaric-agression-western-froces بدء العملیة الدولیة ضد لیبیا و القذافي یتوعد بمهاجمة کل هدف مدني أو عسکري في المتوسط]، فرانس ۲۴</ref>
| |
|
| |
| از دوشنبه ۱ فروردین تا شنبه ۶ فروردین ۱۳۹۰، درگیری‌های سنگین ادامه داشت که سرانجام باعث پیروزی انقلابیون شد. در جریان این جنگ ۱۸۰ نفر کشته شدند.<ref>[https://www.nytimes.com/2011/03/22/world/africa/22libya.html?_r=3&hp U.S.Led Assault Nears Goal in Libya], The New York Times</ref>
| |
|
| |
| روز ۸ فروردین (۲۸ مارس)، انقلابیون به پیشرفت خود ادامه دادند و شهر النوفلیه را به کنترل خود درآوردند. اما در طول پیشرفت خود در یک کمین تیپ‌های قذافی در منطقه دره سرخ در ۳۰ کیلومتری شرق شهر سرت، خورده و غافلگیر شدند. در نتیجه این غافلگیری، انقلابیون مجبور به عقب‌نشینی به ۱۰۰ کیلومتری بن‌جواد شدند و از آن‌جا با تیپ‌های قذافی وارد نبرد شدند. اما این نبرد دوام نیاورد و تا پایان ۹ فروردین، بن‌جواد به دست تیپ‌های قذافی افتاد.<ref>[https://www.aljazeera.net/news/arabic/2011/3/28/%d8%ab%d9%88%d8%a7%d8%b1-%d9%84%d9%8a%d8%a8%d9%8a%d8%a7-%d9%8a%d8%aa%d9%82%d8%af%d9%85%d9%88%d9%86-%d9%86%d8%ad%d9%88-%d8%b3%d8%b1%d8%aa ثوار لیبیا یتقدمون نحو سرت]، الجزیره</ref><ref>[https://www.bbc.com/arabic/middleeast/2011/03/110329_latest2_libya_fighting.shtml لیبیا: قوات القذافي تجبر المعارضة علی التراجع]، بی‌بی‌سی عربي</ref>
| |
|
| |
| === بازپس‌گیری طرابلس ===
| |
| قسمتهایی از طرابلس، پایتخت لیبی، پس از ۶ ماه به تصرف مخالفان معمر قذافی درآمد. مبارزان مخالف معمر قذافی پیشروی به سمت این شهر را روز شنبه، ۲۹ مرداد ۱۳۹۰(۲۰ آگوست ۲۰۱۱) آغاز کردند و در پناه حملات هوایی ناتو توانستند در نخستین ساعات دوشنبه، ۳۱ مرداد این شهر را از کنترل نیروهای وفادار به معمر قذافی خارج کنند.<ref>[https://farsi.euronews.com/2011/08/22/security-fears-after-rebels-take-tripoli طرابلس یک شب تاریخی را پشت سرگذاشت]، یورونیوز</ref>
| |
|
| |
| == عملیات قذافی در مناطق شورشی ==
| |
| پس از عقب‌نشینی نیروهای دولتی قذافی از شهرها هنگام سقوط، اعضای کمیته‌های قذافی در شهرها باقی می‌ماندند و علیه غیرنظامیان تیراندازی و بمب‌گذاری می‌کردند. همچنین آن‌ها از فعالیت شورشیان و انقلابیون جاسوسی می‌کردند. این کمیته‌ها یک فرمانده نظامی را که به مخالفان پیوسته بود و به همراه یک روزنامه‌نگار، ترور کردند. انقلابیون مدعی بودند که ماموران طرفدار قذافی در بنغازی به عنوان جاسوس عمل کرده و به دنبال خراب کردن قیام هستند. هواداران قذافی در بنغازی بین ۳۰۰ تا ۶۰۰۰ نفر تخمین زده می‌شد.<ref>[http://content.time.com/time/world/article/0,8599,2076206,00.html Anxious in Benghazi: Watching out for Gaddafi's Saboteurs], Time</ref>
| |
|
| |
| از طرفی نیروهای انقلابی با یک حمله واکنش نشان داده و صدها مظنون به جاسوسی را طی یک هفته دستگیر کردند. برخی از مظنونان به جاسوسی که هدف انقلابیون و شورشیان قرار گرفته بودند، با همدیگر وارد درگیری و تیراندازی شدند که طی آن منجر به تلفات از هر دو طرف شد. معیار انقلابیون برای دستگیری مظنونان، عکسی از قذافی در کیف پول و پیوندهای خانوادگی بود. با این حال، شورشیان روش‌های دیگری از جمله ارسال زنان به خانه مظنونان برای کشف حامیان قذافی به کار بردند.<ref>[https://www.aljazeera.com/indepth/features/2011/05/20115118574388483.html Raids and rebellion in Benghazi], Al Jazeera</ref>
| |
|
| |
| تیپ النیدا یک تیپ نظامی شورشی وفادار به دولت قذافی بود که به عنوان ستون پنجم در درون نیروهای شورشی و انقلابی فعالیت می‌کرد. فعالیت‌های آن‌ها شامل حمله به دو زندان بنغازی و آزادی بیش از ۲۰۰ زندانی بود. در اواخر ماه ژوئیه، نیروهای مخالف به پایگاه تیپ در نزدیکی بنغازی حمله کردند و پس از چند ساعت پایگاه را به تصرف خود درآورند. در جریان این درگیری از نیروهای انقلابی و شورشی ۴ نفر کشته و ۶ نفر زخمی شدند. در حالی که از تیپ النیدا حدود ۲۰ نفر کشته و ۳۱ نفر دیگر دستگیر شدند.<ref>[https://www.wsws.org/en/articles/2011/05/liby-m23.html Death squad attacks in Libyan rebel capital], WSWS</ref>
| |
|
| |
| == منابع ==
| |
| <references />
| |