|
|
| (۱۵۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{درستی}} | | '''حسن نصرالله'''{{جعبه زندگینامه |
| {{تغییرمسیر|آلنده|نویسندهای به این نام|ایزابل آلنده}}
| | | اندازه جعبه = |
| {{Infobox Officeholder
| | | عنوان =علیرضا زاکانی |
| | name = سالوادور آلنده | | | نام = |
| | birth_name = سالوادور ایزابلینو دل ساگرادو کورازون دِ خسوس آلنده خوسنز | | | تصویر =علیرضا زاکانی 1.jpg |
| | nickname = | | | اندازه تصویر = |
| | image = Salvador_Allende_Gossens-.jpg | | | عنوان تصویر =علیرضا زاکانی |
| | caption =سالوادور آلنده | | | زادروز = ۱۲ اسفند ۱۳۴۴ |
| | office1 = بیست و نهمین [[رئیسجمهور]] [[شیلی]] | | | زادگاه =تهران |
| | president1 = | | | تاریخ مرگ = |
| | term_start1 = ۳ نوامبر ۱۹۷۰ | | | مکان مرگ = |
| | term_end1 = ۱۱ سپتامبر ۱۹۷۳ | | |عرض جغرافیایی محل دفن= |
| | predecessor1 = [[ادواردو فرای مونتالوا]] | | |طول جغرافیایی محل دفن= |
| | successor1 = [[آگوستو پینوشه]] | | <!-- عرض جغرافیایی به درجه دقیقه و ثانیه و جهت پیشفرض شمال--> |
| | office2 = | | |latd=|latm=|lats=|latNS=N |
| | president2 = | | <!-- طول جغرافیایی به درجه دقیقه و ثانیه و جهت پیشفرض غرب--> |
| | term_start2 = | | |longd=|longm=|longs=|longEW=E |
| | term_end2 = | | | محل زندگی =تهران ـ ایران |
| | predecessor2 = | | | ملیت =ایرانی |
| | successor2 = | | | نژاد = |
| | birth_date = {{تولد|۱۹۰۸|۶|۲۶}} | | | تابعیت = |
| | birth_place = [[سانتیاگو]] | | | تحصیلات =دکترای پزشکی هستهای |
| | death_date = {{مرگ و سن|۱۹۷۳|۹|۱۱|۱۹۰۸|۶|۲۶}} | | | دانشگاه =علوم پزشکی تهران |
| | death_place = [[سانتیاگو]] | | | پیشه =شهردار تهران |
| | nationality = {{پرچم|شیلی}} | | | سالهای فعالیت =از ۱۳۶۰ تا کنون |
| | residence = | | | کارفرما = |
| | alma_mater = | | | نهاد = |
| | party = [[حزب سوسیالیست]] | | | نماینده =تهران و قم |
| | otherparty = | | | شناختهشده برای =مردم ایران |
| | spouse =[[اورتِنسیا بوسی]] | | | نقشهای برجسته =رئیس بسیج دانشجویی استان تهران، نماینده مجلس از تهران و قم، شهردار تهران |
| | children = | | | سبک = |
| | occupation =[[سیاستمدار]] | | | تأثیرگذاران = |
| | profession = | | | تأثیرپذیرفتگان = |
| |cabinet = | | | شهر خانگی = |
| | religion = [[کاتولیک رومی]] | | | تلویزیون = |
| |signature = Firma Salvador Allende.svg | | | لقب = |
| |awards = | | | حزب =اصولگرایان |
| |website = | | | جنبش = |
| |footnotes = | | | مخالفان = |
| | | هیئت = |
| | | دین =اسلام |
| | | مذهب = |
| | | منصب = |
| | | مکتب = |
| | | آثار = |
| | | خویشاوندان سرشناس = |
| | | جوایز = |
| | | امضا = |
| | | اندازه امضا = |
| | | وبگاه = |
| | | پانویس = |
| }} | | }} |
| '''سالوادور آلنده''' {{اسپانیایی|Salvador Allende}} (تلفظ نزدیکتر به اسپانیولی: سالْباذور آیِنده؛ {{IPA-es|salβaˈðoɾ aˈʝende|lang}}) (زادهٔ [[۲۶ ژوئن]] [[۱۹۰۸ (میلادی)|۱۹۰۸]] در [[سانتیاگو]] – درگذشتهٔ [[۱۱ سپتامبر]] [[۱۹۷۳ (میلادی)|۱۹۷۳]] در سانتیاگو) سیاستمدار [[مارکسیست]] و از بنیانگذاران [[حزب سوسیالیست شیلی]] بود.
| |
|
| |
| او از [[نوامبر]] [[۱۹۷۰ (میلادی)|۱۹۷۰]] تا سرنگونی و مرگش در پی کودتای [[۱۱ سپتامبر]] [[۱۹۷۳ (میلادی)|۱۹۷۳]] میلادی، رئیسجمهوری [[شیلی]] بود.
| |
|
| |
| از او به عنوان اولین [[رئیسجمهوری]] مارکسیست که با رأی و دموکراسی به قدرت رسید نام میبرند.
| |
|
| |
| سالوادور آلنده بیش از چهل سال در صحنهٔ سیاسی شیلی و حزب سوسیالیست شیلی حضور داشت. او پیش از رسیدن به ریاست جمهوری در انتخابات [[۱۹۷۰ (میلادی)|۱۹۷۰]] در مقامهای [[سناتور]]، [[نماینده]] و [[وزیر کابینه]] فعالیت میکرد. وی پزشک بود و مدتی به عنوان وزیر بهداشت خدمت نمود. آلنده سه بار در سالهای [[۱۹۵۲ (میلادی)|۱۹۵۲]]، [[۱۹۵۸ (میلادی)|۱۹۵۸]] و [[۱۹۶۴ (میلادی)|۱۹۶۴]] کاندیدای ریاست جمهوری شده و شکست خورده بود تا این که در [[۱۹۷۰ (میلادی)|۱۹۷۰]] بالاخره در انتخابات برنده شد و تنها با ۳/۱٪ اختلاف با نفر دوم و ۸ درصد اختلاف با نفر سوم، از سوی مجلس به ریاست جمهوری برگزیده شد.
| |
|
| |
| پس از رسیدن به ریاست جمهوری او برنامهٔ سوسیالیستی جنجالبرانگیزی به نام راهی به سوی سوسیالیسم را پیاده کرد و بسیاری از صنایع را ملّی اعلام کرد. در سال اول حکومت او نرخ رشد اقتصادی به ۸/۶ درصد و نرخ بیکاری به ۳/۶ در صد رسید؛ اما در سال دوم، تورم بسیار افزایش یافت، صادرات ۲۴٪ کاهش یافت، واردات ۲۶٪ افزایش یافت، در حالی که نرخ واردات مواد غذایی ۱۲۶٪ بود. در نتیجه قفسهٔ مغازهها از اجناس خالی شد و بازار سیاه رونق گرفت. وی توانایی کنترل حامیان افراطی دست چپی خود را نداشت.
| |
|
| |
| در ماه مه ۱۹۷۳ دادگاه عالی شیلی، دولت را به اتفاق اکثریت آرا به نقض قوانین و جلوگیری از اقدامات قانونی پلیس و تصمیمات نادرست قضایی محکوم نمود.
| |
|
| |
| در اوت سال ۱۹۷۳ دیوان عالی کشور از آلنده به دلیل ناتوانی در اجرای قانون زمین شکایت کرد و نمایندگان مجلس نیز اعلام نمود که آلنده بر خلاف قانون اساسی، قوانین مجلس را به اجرا نمیگذارد.
| |
| طی این قطعنامه اعلام شد که دولت آلنده تلاش در به دست گرفتن کل اختیارات کشور نموده، اصل تفکیک قوا را رعایت نکرده و قانون اساسی را نقض نمودهاست.
| |
|
| |
| در [[۲۲ اوت]] [[۱۹۷۳ (میلادی)|۱۹۷۳]] مجلس نمایندگان شیلی قطعنامهای علیه او صادر کرد.
| |
|
| |
| در این قطعنامه دولت آلنده به موارد زیر محکوم شد:
| |
| # رعایت نکردن نظام قانونی کشور؛
| |
| # امتناع از اجرای تصمیمات قضایی در برابر طرفداران خود و نقض احکام قضایی؛
| |
| # جرایم گوناگون رسانهای، به دست گرفتن غاصبانه تلویزیون به نفع خود و فشار اقتصادی علیه رسانههای منتقد دولت؛
| |
| # مسلح کردن طرفداران حزب خود؛
| |
| # سرکوب غیرقانونی کارگران معدن؛
| |
| # تلاش برای ایجاد پلیس و ارتش مخصوص و وابسته به خود؛
| |
| # محدود نمودن غیرقانونی مهاجرت.
| |
|
| |
| [[پرونده:Salvador Allende.jpg|بندانگشتی|200px]]
| |
| با این حال آلنده حاضر به پایبندی به قانون اساسی نگردید.
| |
|
| |
| == کودتای نظامی شیلی ==
| |
| {{اصلی|کودتای ۱۹۷۳ شیلی}}
| |
| در ماه سپتامبر همان سال تلاش کرد طی لایحهای قانون اساسی را تغییر دهد که دولت او در [[۱۱ سپتامبر]] [[۱۹۷۳ (میلادی)|۱۹۷۳]] و با کودتای نظامی به رهبری ژنرال [[پینوشه]]، فرمانده ارتش، سرنگون شد. اسناد فراوانی حاکی از حمایت و پشتیبانی دولت وقت ایالات متحده از این کودتا وجود دارد. طبق اعلام رسمی، پرزیدنت آلنده با یک کلاشینکف اهدایی از سوی فیدل کاسترو خودکشی کردهاست. بنابر اسناد و منابع تاریخی و همچنین فیلمهای مستند، وی هنگام به توپ بسته شدن کاخ ریاست جمهوری در جریان کودتای ۱۱ سپتامبر جان باخت.
| |
|
| |
| به گفته منابع نظامی، آلنده خواستار آتشبسی ۵ دقیقهای شد تا بتواند استعفا بدهد، اما نیروهای ارتش با اشاره به این که تک تیراندازهای وفادار به رئیسجمهور از ساختمانهای مجاور کاخ ریاست جمهوری در حال تیراندازی هستند، با این درخواست آلنده مخالفت کردند.
| |
|
| |
| گفته شده دست کم ۱۷ بمب بر کاخ ریاست جمهوری ریخته شد. بنا به گفته منابع رسمی، سالوادور آلنده به هنگام یورش نیروهای نظامی به کاخ با اسلحه خودکشی کرد.
| |
|
| |
| دولت او در ۱۱ سپتامبر ۱۹۷۳ و با کودتایی نظامی به رهبری ژنرال پینوشه، فرمانده ارتش، سرنگون شد.<ref>http://www.bbc.co.uk/persian/world/2013/09/130909_l42_pics_military_coup_chile.shtml</ref>
| |
|
| |
| == جستارهای وابسته ==
| |
| * [[ایزابل آلنده]]
| |
| * [[آگوستو پینوشه]]
| |
| * [[پابلو نرودا]]
| |
| * [[ویکتور خارا]]
| |
|
| |
| == منابع ==
| |
| {{پانویس}}
| |
| * Wikipedia contributors, "Salvador Allende," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Salvador_Allende&oldid=192011295 (accessed February 17, 2008).
| |
|
| |
| {{رئیسجمهورهای شیلی}}
| |
| {{سوسیالیسم}}
| |
|
| |
| {{ترتیبپیشفرض:آلنده، سالوادور}}
| |
| [[رده:سالوادور آلنده]]
| |
| [[رده:افراد شیلیایی باسکیتبار]]
| |
| [[رده:افراد شیلیایی بلژیکیتبار]]
| |
| [[رده:اهالی سانتیاگو]]
| |
| [[رده:اهالی والپارایزو]]
| |
| [[رده:بیخدایان اهل شیلی]]
| |
| [[رده:پزشکان اهل شیلی]]
| |
| [[رده:چپگرایان]]
| |
| [[رده:خودکشی با سلاح گرم در شیلی]]
| |
| [[رده:دانشآموختگان دانشگاه شیلی]]
| |
| [[رده:درگذشتگان ۱۹۷۳ (میلادی)]]
| |
| [[رده:دریافتکنندگان جایزه صلح لنین]]
| |
| [[رده:دریافتکنندگان نشان افتخار خوزه مارتی]]
| |
| [[رده:رهبران برکنارشده از طریق کودتا]]
| |
| [[رده:رهبران جنگ سرد]]
| |
| [[رده:رئیسجمهورهای شیلی]]
| |
| [[رده:زادگان ۱۹۰۸ (میلادی)]]
| |
| [[رده:سوژههای عکسهای شمایلوار]]
| |
| [[رده:سوسیالیستها]]
| |
| [[رده:سوسیالدموکراتها]]
| |
| [[رده:سیاستمداران خودکشیکرده اهل شیلی]]
| |
| [[رده:فراماسونها]]
| |
| [[رده:فراماسونهای اهل شیلی]]
| |
| [[رده:مارکسیستهای اهل شیلی]]
| |
| [[رده:ندانمگرایان اهل شیلی]]
| |
| [[رده:وزیران دولت شیلی]]
| |
| [[رده:وزیران بهداشت شیلی]]
| |
