۵٬۹۸۸
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
| پانویس = | | پانویس = | ||
}} | }} | ||
'''حسن صباح ،''' با اسم کامل | '''حسن صباح ،''' با اسم کامل حسن بن علی بن جعفر صباح حمیری(زاده ۴۴۵-ه.ق- درگذشته ۶ ربیعالثانی ۵۱۸-ه.ق، قلعه الموت) بنیانگذار دولت اسماعیلیان الموت در فلات کشور ایران و حجت، امام و داعی بزرگ مذهب اسماعیلیه نزاری بود. حسن صباح در شهر ری بهعنوان شیعه دوازده امامی تعلیم و تربیت یافت. او در سن ۱۷ سالگی با تعالیم اسماعیلیه آشنایی پیدا کرد؛ و سرانجام به مذهبت اسماعیلیان گروید. حسن صباح از مخالفان سرسخت تسلط اعراب بر ایران بود. وی جهت تعالیم بیشتر به قاهره و اسکندریه سفر کرد. حسن صباح پس از بازگشت به ایران، ۹ سال به عنوان داعی اسماعیلی، به نقاط مختلف ایران سفر کرد. وی در همین دوره، سیاستهای خود را طرح نمود. حسن صباح برای مبارزه و شورش علیه سلجوقیان بهدنبال مکان مناسبی بهمنظور استقرار پایگاه عملیاتی خود بود. وی سرانجام قلعه الموت را در منطقه رودبار انتخاب کرد. تسخیر قلعه الموت سرآغاز مرحله '''[[مبارزه مسلحانه|قیام مسلحانه]]''' اسماعیلیان علیه سلجوقیان بود. نخستین شرط ورود به مسلک فداییان اسماعیلیه این بود که باید دواطلبانه، مرد، جوان، مجرد و بدون فرزند باشد. پس از قتل نزار، امام اسماعیلیان نزاری، نزاریان حسن صباح را بهعنوان حجت امام غایبشان پذیرفتند. حسن صباح نیز که ظهور قریبالوقوع امام را پیشگویی میکرد، خود را حجت وی میدانست. وی توانست دعوت و دولت نزاریه را در ایران تأسیس و در آن دوران پرآشوب، رهبری کند. حسن صباح متکلم، منجم، فیلسوف، مدبر و مسلط به ریاضی، بهویژه هندسه بود. حسن صباح نسبت به امور نظامی و سیاسی آگاهی و تسلط داشت و بهخوبی از عهدهی آنها برمیآمد. وی در سیاست رقیب بزرگی محسوب میشد. حسن صباح در ادامه تسخیر قلعه الموت، نفوذ خود را در تمامی رودبار و مناطق مجاور آن در دیلم گسترش داد؛ و مردم بیشتری را به مذهب اسماعیلی درآورد. وی همچنین قلعههای دیگری را تسخیر کرد و یا ساخت. حسن صباح در قلعه الموت کتابخانه مهمی ایجاد کرد که مجموعه کتابها و ابزارهای علمی آن تا هنگام حمله مغول به ایران و تخریب قلعه الموت گسترش یافت. حسن صباح محققی ماهر، سخنوری نافذ و پیشوایی تأثیرگذار بود، بهطوری که زندگی زاهدانهی او الگوی دیگر نزاریان شدهبود. نزاریان بسیار به او دلبستگی و گرایش داشتند؛ و حسن صباح را سیّدنا میخواندند. حسن صباح همچنین به زبان لاتین و یونانی نیز آگاهی داشت. حسن صباح زبان فارسی را زبان مقدس نزاریها اعلام کرد. این تصمیم منجر شد که برای چندین قرن تمامی متون اسماعیلیه نزاری در ایران، افغانستان، سوریه و آسیای مرکزی، به فارسی رونویسی شود. حسن صباح سرانجام بهدنبال بیماری کوتاهی، در ششم ربیعالثانی ۵۱۸-ه.ق، درگذشت. پیکر وی را در نزدیکی قلعه الموت به خاک سپردند. پس از درگذشت حسن صباح هفت نفر از جانشینان وی در قلعه الموت تا سال ۶۵۴-ه.ق، حکمرانی داشتند؛ و در همان سال پس از دو قرن مبارزه و مقاومت، در زمان رکنالدین خورشاه آخرین فرمانروای اسماعیلیان الموت، این سرزمین توسط هلاکوخان مغول تسخیر و تخریب گردید. | ||
== تولد و دوران نوجوانی == | == تولد و دوران نوجوانی == |
ویرایش