|
|
(۷۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) |
خط ۱: |
خط ۱: |
| <noinclude>[[پرونده:زلزله خوی.JPG|بندانگشتی|'''زلزله خوی''']]'''چاپ اسکناس،''' به خلق نوعی پول گفته میشود که در معاملات از آن استفاده میشود، برای چاپ اسکناس قوانینی در نزد بانکهای مرکزی هر کشور هست که بر طبق آن و به میزان پشتوانهی طلای هر کشور چاپ و در دسترس مردم برای تسهیل مبادلات قرار میگیرد. هر نوع عدول از این قوانین منجر به بهم خوردن معادلات اقتصادی در آن کشور خواهد شد، امروز یکی از معضلات کشور ما ایران خلق بیرویهی پول توسط دولتهای مختلف است که ارزش مبادلاتی ریال ایران را به آستانهی فاجعه رسانده است و امروزه هر ۵۵۰۰۰۰ ریال ایران در برابر یک دلار مبادله میشود. در حالی که ارزش هر دلار در سال ۱۳۰۳ ۲۸ ریال ایران بود. | | <noinclude> |
| | {{جعبه زندگینامه |
| | | اندازه جعبه = |
| | | عنوان =محمد مخبر |
| | | نام = |
| | | تصویر =محمد مخبر.JPG |
| | | اندازه تصویر = |
| | | عنوان تصویر =محمد مخبر |
| | | زادروز = ۴ تیر ۱۳۳۴ |
| | | زادگاه =دزفول |
| | | تاریخ مرگ = |
| | | مکان مرگ = |
| | |عرض جغرافیایی محل دفن= |
| | |طول جغرافیایی محل دفن= |
| | <!-- عرض جغرافیایی به درجه دقیقه و ثانیه و جهت پیشفرض شمال--> |
| | |latd=|latm=|lats=|latNS=N |
| | <!-- طول جغرافیایی به درجه دقیقه و ثانیه و جهت پیشفرض غرب--> |
| | |longd=|longm=|longs=|longEW=E |
| | | محل زندگی =دزفول و تهران |
| | | ملیت =ایرانی |
| | | نژاد = |
| | | تابعیت =ایرانی |
| | | تحصیلات =دارای سه مدرک دکترا |
| | | دانشگاه = |
| | | پیشه = |
| | | سالهای فعالیت = |
| | | کارفرما = |
| | | نهاد = |
| | | نماینده = |
| | | شناختهشده برای = |
| | | نقشهای برجسته =معاول اول رئیسجمهور در دولت سیزدهم |
| | | سبک = |
| | | تأثیرگذاران = |
| | | تأثیرپذیرفتگان = |
| | | شهر خانگی = |
| | | تلویزیون = |
| | | لقب = |
| | | حزب = |
| | | جنبش = |
| | | مخالفان = |
| | | هیئت = |
| | | دین =اسلام-شیعه |
| | | مذهب = |
| | | منصب = |
| | | مکتب = |
| | | آثار = |
| | | خویشاوندان سرشناس =دو فرزند به نامهای طیبه و سجاد دارد. |
| | | جوایز = |
| | | امضا = |
| | | اندازه امضا = |
| | | وبگاه = |
| | | پانویس = |
| | }}'''محمد مخبر،''' با نام کامل محمد مخبر دزفولی، (متولد ۴ تیرماه سال ۱۳۳۴ در دزفول)، خانوادهاش مذهبی و پدرش، شیخ عباس مخبر، واعظ و روحانی، و در دورهای امام جمعه موقت دزفول بود. محمد مخبر دوره تحصیلات ابتدایی و دبیرستان را در دزفول و اهواز گذراند و مدرک کارشناسی ارشد مدیریت، دکترای مدیریت و برنامهریزی توسعه اقتصادی، کارشناسی مهندسی برق دارد و در رشته حقوق بینالملل هم مدرک دکترا گرفته است.<ref>[https://www.entekhab.ir/fa/news/784501/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%B1%D8%B6%D8%A7-%D9%85%D8%AE%D8%A8%D8%B1-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%88%D9%86-%D8%A7%D9%88%D9%84-%D8%B1%D8%A6%DB%8C%D8%B3-%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C-%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D8%AA سایت انتخاب]</ref> |
|
| |
|
| == تعریف پول ==
| | محمد مخبر پیش از انقلاب ضد سلطنتی همراه با محمد جهانآرا، علی شمخانی، [[محسن رضایی]]، محمد فروزنده و محمدباقر ذوالقدر عضو گروه منصورون بوده است؛ گروهی که در خوزستان شکل گرفت و در دهه ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰ فعالیت میکرد. |
| پول عبارت است از اسکناس و مسکوک و سپردههای دیداری اشخاص نزد بانکها است. بنابراین ۹۷٪ از عرضه پول صرفاً عدد و رقمی است که در پایگاههای داده دیجیتالی بانکهای تجاری وارد میشود. این پول نسخه فیزیکی ندارد. بانکهای تجاری از نظر قانونی موظفاند که میزان خاصی از پول را به عنوان ذخیره نزد بانک مرکزی نگه دارند و تا وقتی که این کار را بهدرستی انجام دهند، میتوانند باقی مبلغ را به مشتریان خود وام دهند. پول نقد فیزیکی تنها حدود ۳٪ پول در گردش را شامل میشود. به این قسمت، عرضه پول محدود (narrow money supply) گفته میشود که شامل این موارد میشود: اسکناس، سکه، سپرده جاری (demand deposit) و سایر داراییهای نقدشونده که توسط بانک مرکزی نگهداری میشود. در آمریکا پول محدود همان M1 است. ذخیره بانکهای تجاری نزد بانک مرکزی (که همان بانک دولت است) در این دسته قرار میگیرد. بانکهای تجاری توسط بانک مرکزی (دولت) مجازند که به کسبوکارها و مصرفکنندگان وام بدهند.
| |
|
| |
|
| نسبت مبلغی که بانکها میتوانند به مشتریان وام دهند بالاتر از نسبتی است که باید نزد بانک مرکزی به عنوان ذخیره نگه دارند. عبارت «بانکداری ذخیره جزئی (fractional banking)» به همین معناست.
| | پس از شکلگیری سپاه پاسداران در خوزستان به عنوان مسئول بهداری سپاه دزفول منصوب شد و در سالهای جنگ ایران و عراق این سمت را بر عهده داشت. |
|
| |
|
| سپس هر کسی که وام را دریافت کرده باشد، چه یک کسبوکار باشد و چه یک مشتری خرد، آن مبلغ را به حساب بانکی مورد نظر واریز میکند تا با آن خانه یا خودرو بخرد یا یک کسبوکار را تامین مالی کند.
| | از تیر ماه ۱۳۸۶ تا ۱۶ آذز ۱۴۰۰ ریاست ستاد اجرایی فرمان امام را بر عهده داشت و در این سال با حکم [[خامنهای]] به عضویت مجمع تشخیص مصلحت نظام درآمد. |
|
| |
|
| بیشتر بخوانید: انواع روشهای تامین مالی شرکتها در بازار بورس
| |
|
| |
|
| این مسئله معمولاً از طریق ذخیرهای انجام میشود که بانک مرکزی نزد خود نگه میدارد. در واقع پول از طریق ارتباط اجتماعی اعتبار و بدهی بین دولت، شهروندان و بانکها منتشر میشود و به گردش درمیآید. بانکداری ذخیره جزئی در بانکداری ذخیره جزئی، بانکهای تجاری بخشی از کل مبلغ موجود را نزد بانک مرکزی به عنوان ذخیره نگهداری میکنند.
| |
|
| |
|
| در بحران مالی سال ۲۰۰۸، بحران اطمینان ایجاد شد. | | در آخرین پست محمد مخبر، معاون اول رئیسجمهور در دولت سیزدهم بود که پس از مرگ [[ابراهیم رئیسی]] بر اساس اصل ۱۳۱ قانون اساسی جمهوری اسلامی، در صورت مرگ رئیس جمهور، معاون اول او جایگزین میشود:<ref>[https://www.bbc.com/persian/articles/cv225zej9m3o سایت بی بی سی فارسی]</ref> <blockquote>«با موافقت رهبری، اختیارات و مسئولیتهای وی را بر عهده میگیرد و شورایی متشکل از رئیس مجلس و رئیس قوه قضائیه و معاون اول رئیس جمهور موظف است ترتیبی دهد که حداکثر ظرف مدت پنجاه روز رئیس جمهور جدید انتخاب شود.» </blockquote> |
|
| |
|
| مقدار زیادی از بدهیهای بد به وجود آمدند که دولتها باید آنها را برعهده میگرفتند. دولتها تلاش کردند با کاهش نرخ بهره، فعالیت اقتصادی را تحریک نمایند اما نرخ بهره تا جایی پایین آمد که منفی شد.
| | == گاهشمار زندگی محمد مخبر == |
| | محمد مخبر دزفولی ۴ تیرماه سال ۱۳۳۴ در دزفول زاده شد. خانوادهاش مذهبی و پدرش، شیخ عباس مخبر، واعظ و روحانی، و در دورهای امام جمعه موقت دزفول بود. محمد مخبر دوره تحصیلات ابتدایی و دبیرستان را در دزفول و اهواز گذراند و مدرک کارشناسی ارشد مدیریت، دکترای مدیریت و برنامهریزی توسعه اقتصادی، کارشناسی مهندسی برق دارد و در رشته حقوق بینالملل هم مدرک دکترا گرفته است. |
|
| |
|
| نرخ بهره منفی به این معناست که سپردهگذار باید به بانک پول بدهد تا بانک پولاش را نگه دارد. دولتها میتوانند اجازه دهند که همه چیز با روند طبیعی خودش پیش برود اما عواقب چنین کاری مشخص است؛ خصوصاً در مسئله همهگیری ویروس کرونا که قرنطینه باعث شد بسیاری از صنایع از بین بروند.
| | محمد مخبر پیش از انقلاب ضد سلطنتی همراه با محمد جهانآرا، [[علی شمخانی]]، محسن رضایی، محمد فروزنده و محمدباقر ذوالقدر عضو گروه منصورون بوده است؛ گروهی که در خوزستان شکل گرفت و در دهه ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰ فعالیت میکرد. |
|
| |
|
| بنابراین بانکهای مرکزی به نمایندگی از دولت، با آزاد کردن قسمتی از ذخیره بانکها، عرضه پول را افزایش میدهند.
| | محمد مخبر بعد از پایان جنگ، مدیرعامل شرکت مخابرات دزفول، معاون اجرایی شرکت مخابرات استان خوزستان و سپس مدیرعامل این شرکت شد. او مدتی هم معاون استانداری خوزستان بود. |
|
| |
|
| رایجترین روش برای انجام این کار، بازخرید بدهی موجود دولت است که توسط بانکهای تجاری نگهداری میشود. به این کار، تسهیل کمی یا Quantitative Easing گفته میشود.
| | در زمان ریاست محمد فروزنده (اهل خوزستان) بر [[بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی|بنیاد مستضعفان]]، مناصب مهمی مانند معاونت حملونقل و بازرگانی این بنیاد را بر عهده گرفت. در همین بازه زمانی او نقش مهمی در خارج کردن شرکت مخابراتی ترکسل از مناقصه پروژه اپراتور دوم تلفن همراه و جایگزین کردن شرکت امتیان آفریقای جنوبی در کنسرسیوم ایرانسل داشت. او بعدا به عنوان نایبرییس هیات مدیره ایرانسل منصوب شد. محمد مخبر ریاست هیئت مدیره بانک سینا بود که زیر نظر بنیاد مستضعفان فعالیت میکرد. |
|
| |
|
| با این کار، ذخیره در دسترسی که توسط بانکهای تجاری نگهداری میشود افزایش مییابد؛ در نتیجه، آنها میتوانند برای ایجاد فعالیتهای بهرهور تولیدی، وام بدهند و پول بیشتری خلق کنند. مقدار زیادی از این پول جدید که اغلب به آن نقدینگی گفته میشود، در واقع به فعالیتهای غیرمولد و سوداگری مالی اختصاص مییابد.
| | محمد مخبر دزفولی از تیر ماه ۱۳۸۶ به مدت ۱۵ سال رئیس «[[ستاد اجرایی فرمان امام]]»، یکی از ثروتمندترین مجموعههای اقتصادی جمهوری اسلامی بود. این ستاد مستقیما زیر نظر خامنهای فعالیت میکند و به هیچ نهادی پاسخگو نیست و طی چند دهه به هلدینگ اقتصادی عظیمی تبدیل شده است که دامنه فعالیتهای آن در تمام حوزههای ممکن گسترده است. ستاد اجرایی فرمان امام، در حال حاضر مالک دهها شرکت در حوزههای مختلفی از جمله نفت، گاز، پتروشیمی، کشاورزی، صنعت، معدن، دارو و ساختمان است و «بنیاد برکت» هم زیر مجموعه این ستاد است که زمان ریاست مخبر راهاندازی شد. |
|
| |
|
| به همین دلیل است که در بازار سهام رشدهای بالا به وجود میآید و قیمت خانه و سایر داراییهایی که نقش ذخیره ارزش دارند، افزایش پیدا میکنند. | | او در سال ۱۳۸۶ زمانی که به ریاست «ستاد اجرایی فرمان امام» گماشته شد و در مراسم معارفهاش سه اصل «اسلامی بودن، انقلابی بودن و منضبط بودن» را به عنوان رئوس برنامهاش ذکر کرد و در دی ماه ۱۳۹۹در فهرست تحریمهای آمریکا قرار گرفت. |
|
| |
|
| معمولاً چراغ خطر برای استقراض دولت در نقطهای روشن میشود که نسبت بدهی به تولید ناخالص داخلی (ارزش خالص چیزهایی که تولید شدهاند) یا GDP، به ۱۰۰ درصد برسد. نسبت بدهی به GDP آمریکا در سال ۲۰۱۲ به این میزان رسید و از آن موقع تا به حال در حال افزایش بوده است.
| | پیش از آن، در سال ۲۰۱۰ در جریان تحریمهای اتحادیه اروپا، محمد مخبر نیز به اتهام ارتباط با برنامههای موشکی و هستهای ایران تحریم شد اما دو سال بعد نامش از فهرست تحریمشدگان اتحادیه اروپا حذف شد.<ref name=":0">[https://www.radiofarda.com/a/mohammad-mokhber-new-role-replace-ebrahim-raisi-president/32953944.html سایت رادیو فردا]</ref> |
|
| |
|
| آمریکا قدرتمندترین اقتصاد دنیا و منتشرکننده ارز ذخیره جهانی بوده و به همین دلیل، میتوان گفت که در عمل، دلار برای بسیاری از کشورها نقشی مشابه پول ملی را ایفا میکند. با توجه به این نکات، اهمیت چنین مسئلهای بیشتر روشن میشود. | | وزارت امور خارجه آمریکا در ماه ژانویه سال ۲۰۲۱، زمانی که ستاد اجرایی فرمان امام و محمد مخبر، رئیس آن را تحریم کرد، این ستاد را «یک هیولای تجاری» توصیف کرد که «تقریبا در همه بخشهای اقتصاد ایران از جمله انرژی، مخابرات، و خدمات مالی سهیم است.» |
|
| |
|
| == پول دیجیتال ==
| | برآوردهای مختلفی از میزان داراییهای ستاد فرمان اجرایی وجود دارد. سال ۲۰۱۳ خبرگزاری رویترز در گزارشی تحقیقی، ستاد اجرایی را یک «امپراتوری عظیم اقتصادی» خواند و ارزش داراییهای آن را در آن زمان حدود ۹۵ میلیارد دلار برآورد کرد.<ref>[https://www.reuters.com/investigates/iran/images/part2/persian.pdf انتشارات رویترز اموال تحت کنترل خامنهای]</ref> |
| بیت کوین حرکتی در جهت آزادی مالی است!
| |
|
| |
|
| چرا بیتکوین به عنوان راه حلی برای مشکل چاپ پول پیشنهاد شده است؟ کسی مسئول یا رئیس بیتکوین نیست و غیرمتمرکز بودن به همین معناست.
| | وزارت خارجه آمریکا موسسه دانشبنیان برکت را «رکن سرمایهگذاری ستاد اجرایی فرمان امام در فضای مجازی و فناوری اطلاعات» معرفی، و آن را تحریم کرده است. |
|
| |
|
| در بیتکوین مجموعه قوانینی وجود دارد که عرضه بیتکوین را به حداکثر ۲۱ میلیون عدد محدود میکند و این میزان قابل تغییر نیست. | | وی همچنین رئیس «ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی» برای ساماندهی وضعیت اقتصاد کشور بود اما طبق برآوردهای کارشناسان وضعیت اقتصادی ایران از دولت قبلی تاکنون بیش از ۷۰۰ درصد سقوط کرده است. محمد مخبر در شهریور ۱۴۰۱ با حکم خامنهای به عضویت مجمع تشخیص مصلحت نظام درآمد. |
| | == محمد مخبر و رقبا == |
| | محمد مخبر در رقابت با سعید جلیلی پست معاونت ریاست جمهوری را برد و در روز ۱۷ مرداد، پنج روز بعد از تنفیذ ابراهیم رئیسی، به این سمت منصوب شد. |
|
| |
|
| به همین دلیل است که به عنوان جایگزینی برای پول رایج که دائماً دچار تورم میشود، محبوب شده است. | | محمد مخبر، در ستاد اجرایی فرمان امام سیاستهای «اقتصاد مقاومتی» را طبق رهنمودهای خامنهای سرمشق فعالیتهای خود قرار داده بود، با ورود به دولت هم سکان اقتصاد را با همین دیدگاه در دست گرفت و رئیس ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی شد. |
|
| |
|
| عرضه بیتکوین قوانین مختلفی عرضه بیتکوین را محدود میکنند و میزان کل عرضه آن از ۲۱ میلیون عدد فراتر نمیرود. به طرز طعنهآمیزی، بزرگترین تهدید برای بیتکوین و سایر ارزهای دیجیتال این است که دولتها از رویکرد فعلی خود دست بکشند و باز به رویکردهای محدودکنندهای مثل سیستم استاندارد طلا برگردند، ارزهای دیجیتال را بپذیرند یا رویکرد جدید و تستنشدهای را پیش بگیرند.
| | در همان چند ماه اول با تحکیم موقعیت خود رقبا را در عرصه تصمیمگیری اقتصادی از دور خارج کرد و با حذف محسن رضایی رقیب انتخاباتی رئیسی از پست معاونت اقتصادی دولت |
|
| |
|
| از آنچه که تا به حال دیدهایم، اینطور برمیآید که دولتها برخی از عناصر کریپتو را میپذیرند؛ اما تنها با آن قسمت ویژگیهای ارزهای دیجیتال سر سازش دارند که قدرت کنترل و نظارتشان را افزایش میدهد. | | با کنار گذاشتن این معاونت از ترکیب کمیسیون اقتصادی عملا بیرقیب شد. محمد مخبر طی سالیان ریاست ستاد اجرایی، روابط نزدیکی با بالاترین سطوح قدرت و بیت خامنهای برقرار کرده است. |
|
| |
|
| مثلاً ارز دیجیتال بانک مرکزی (Central Bank Digital Currencies) یا CBDC، نمونهای از این مسئله است که با آن، توانایی ایجاد پول نامحدود همچنان باقی میماند.
| | با وخیمتر شدن وضعیت اقتصادی و عدم تحقق وعدههای انتخاباتی، صدای اصولگرایان بلند شد. آنها خواهان محدودیت دایره اختیارات محمد مخبر بودند و بعضی حتی خواهان برکناری او بودند. |
|
| |
|
| بنابراین بانکهای تجاری پول خلق میکنند چون بانکهای مرکزی اجازه و امتیاز انجام چنین کاری را به آنها میدهند.
| | تیرماه ۱۴۰۱جواد کریمیقدوسی، نماینده مجلس یازدهم و از اعضای جبهه پایداری، در توییتر خود نوشت: «جناب مخبر از توانایی لازم برای این جایگاه برخوردار نیست» و هشدار داد که «ماندن ایشان برای یکساعت هم ضرر است». |
|
| |
|
| ما به عنوان شهروند، با قرار دادن دولت در مسند قدرت، چنین توافقی را پذیرفته و تایید کردهایم؛ اگرچه نتیجه آن برای افراد معمولی بسیار نامطلوب است و با کاهش قدرت خرید خودش را نشان میدهد.
| | همچنین محمد مهاجری، فعال رسانهای اصولگرا در روزنامه اعتماد نوشته بود: <blockquote>«او با تیزهوشی سیاسی، به ندرت وارد گود میشود و به گونهای عمل میكند كه ناكارآمدیهای دولت رئیسی به حساب او منظور نمیشود. درست مثل كسی كه وارد دریا میشود اما خیس نمیشود.»</blockquote>شهریور ۱۴۰۱ با حکم خامنهای محمد مخبر به عضویت مجمع تشخیص مصلحت نظام درآمد. دی ماه همان سال عکسهای محمد مخبر در جلسه سران سه قوه شرکت کرد. |
|
| |
|
| بیتکوین مثل بیمهای در برابر اقدامات اشتباه دولتها است و با در نظر گرفتن انتخابهای پیش روی دولت، بهراحتی میتوان تشخیص داد که چرا سادهترین راه را انتخاب میکند و اصطلاحاً به چاپ پول ادامه میدهد.
| | با مرگ رئیسی، محمد مخبر ماموریت برگزاری انتخابات زودهنگام و تعیین رئیس جمهور بعدی را خواهد داشت. او اکنون رئیس موقت دولت جمهوری اسلامی ایران است.<ref>[https://www.bbc.com/persian/articles/cv225zej9m3o سایت بی بی سی فارسی]</ref> |
|
| |
|
| در زمان چاپ بی رویه پول، طبیعی است که افراد با سرمایهگذاری در داراییهایی که ارزش پول را در زمان تورم حفظ میکنند، از قدرت خرید خود محافظت کنند.<ref>[https://www.bourseiness.com/53237/what-is-money-printing سایت بورسینس]</ref>
| | == محمد مخبر و فساد == |
| | پس از همهگیری بیماری کرونا با ممنوعیت ورود واکسن به ایران طی فتوای خامنهای، مؤسسه «برکت» که از نهادهای اقتصادی زیر نظر دفتر رهبر جمهوری اسلامی است، مامور تولید واکسنهای کرونا با استفاده از «اعتبارات دولتی» شد. |
|
| |
|
| == تاریخچه اسکناس ==
| | چنین تصمیمی، موضوع رانت و بهرهبرداری نهادهای اقتصادی خامنهای از همهگیری کرونا با مداخله محمد مخبر را مطرح کرد. |
| در گذشتههای دور مبادلات بین مردم از طریق معاملات پایاپای صورت میگرفت. یعنی محصولات بین شهروندان و بازرگانان و صنعتگران به همین صورت دست به دست میشد. با کشف طلا و نقره و ضرب آنها بصورت پول و سکه به عنوان مبنای معتبری برای مبادلات به کار گرفته شد. در زمان داریوش اولین سکه ایران از طلا ضرب شد.
| |
| بعدها چاپ اسکناس به این موارد اضافه شد. ابتدا اسکناس را بر روی خشت، پارچه، جوب و پوست و نهایتا کاغذ ضرب میکردند. قدیمیترین اسکناس چاپ شده چاو نام داشت که به توصیه مشاوران ایرانی ملکه چین ضرب شد. گیخاتوخان، پنجمین پادشاه سلسله ایلخانیان، از خالی شدن خزانه و کسری بودجه نگران بود، دستور داد مردم زر و سیم خود را به چاوخانه تحویل دهند و ما به ازای آن پول کاغذی (چاو) بگیرند. از این زمان برای نخستین بار پول کاغذی به نام چاو (موسوم به چاو مبارک) در تبریز منتشر شد.
| |
|
| |
|
| == تاریخچه چاپ پول ==
| | نام سجاد مخبر، فرزند محمد مخبر در پرونده فسادهای مرتبط با فروش نفت ایران مطرح شده است و بر اساس برخی گزارشها، او از بدهکاران بانکی است. |
| یکی از مسائلی که در حوزه اقتصاد مطرح است، چاپ بیرویه پول توسط دولتهاست. برخی دولتها مشکلات اقتصادیشان را از طریق چاپ پول حل میکنند.
| |
|
| |
|
| دولتها با این کار عرضه پول را به شدت افزایش میدهند. اگر سطح تولید کالاها ثابت بماند اما عرضه پولی که برای خرید آن کالاها پرداخت میشود دائماً افزایش یابد، قیمت آن کالاها زیاد خواهد شد و نتیجهاش تورم (inflation) است. تورم باعث میشود قدرت خرید مردم کاهش یابد. وقتی تورم از کنترل خارج شود به ابرتورم (hyperinflation) تبدیل میگردد.
| | سازمان شفافیت بینالملل در گزارشهای سالانه خود، جمهوری اسلامی ایران را در میان فاسدترین کشورها قرار میدهد. |
|
| |
|
| اگر افزایش قیمتها از ۵۰٪ در ماه بیشتر باشد، آن شرایط به عنوان ابرتورم در نظر گرفته میشود. بنابراین در چنین حالتی، هر دو ماه یک بار قیمتها دوبرابر میشوند.
| | علاوه بر این، محمد مخبر در دوران ریاستجمهوری ابراهیم رئیسی، در رأس هیئتی منصوب شد که با عنوان «مولدسازی داراییهای دولت» و تحت حمایت علی خامنهای قرار است اموال و داراییهای عمومی کشور را به فروش برساند.<ref name=":0" /> |
|
| |
|
| در همین لحظه حدود ۱٫۲ میلیارد نفر در دنیا در شرایط فلجکننده تورمی زندگی میکنند. این مسئله در کشور ونزوئلا یک مشکل جدی است و در تاریخ، نمونههای وحشتناکی برای از کنترل خارج شدن تورم وجود دارد. در آلمان پس از جنگ جهانی اول، تورم طوری از کنترل خارج شد که دیگر قابل اندازهگیری نبود. نرخ تبدیل مارک به پوند به یک تریلیون ۱٬۰۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰٬۰۰۰ مارک در مقابل یک پوند رسید.
| | == اصل ۱۳۱ قانون اساسی جمهوری اسلامی == |
| | | «در صورت فوت، عزل، استعفاء، غیبت یا بیماری بیش از دو ماه رئیس جمهور و یا در موردی که مدت ریاست جمهوری پایان یافته و رئیس جمهور جدید بر اثر موانعی هنوز انتخاب نشده و یا امور دیگری از این قبیل، معاون اول رئیس جمهور با موافقت رهبری اختیارات و مسئولیتهای وی را برعهده میگیرد و شورایی متشکل از رئیس مجلس و رئیس قوه قضاییه و معاون اول رئیس جمهور موظف است ترتیبی دهد که حداکثر ظرف مدت پنجاه روز رئیس جمهور جدید انتخاب شود، در صورت فوت معاون اول و یا امور دیگری که مانع انجام وظایف وی گردد و نیز در صورتی که رئیس جمهور معاون اول نداشته باشد مقام رهبری فرد دیگری را به جای او منصوب میکند.» |
| تا پیش از جنگ جهانی دوم عرضه پول بر مبنای استاندارد طلا، (the Gold Standard) بود. در این سیستم، هر پوند یا دلار در گردش، توسط میزان طلای معادل آن پشتیبانی میشد. پس از جنگ جهانی دوم، با قرارداد برتون وودز، استاندارد طلا در سال ۱۹۷۱ میلادی توسط آمریکا به طور کامل کنار گذاشته شد. از این تاریخ که دیگر عرضه پول دارای محدودیتی نبود پول قیات پا به عرصه گذاشت،پول فیات به معنای پول قانونی است.
| |
| | |
| مایکل سیلر (Michael Saylor) از بزرگترین مدافعان و طرفداران بیتکوین، برای توصیف کاهش قدرت خرید پول فیات (fiat money، پولی که بدون پشتوانه و ارزش ذاتی است و ارزش آن از سوی قانون میآید) از استعاره ذوب یک تکه یخ استفاده میکند. پولی که ما امروز از آن استفاده میکنیم از ارزش ذاتی برخوردار نیست. برای مثال از سال ۱۹۱۳، دلار آمریکا ۹۶٪ ارزش خود را از دست داده است. بیشتر پولی هم که وجود دارد تنها یک سری اعداد است که در پایگاه داده مرکزی وارد سیستم میشود. پول مدرن به دلیل ارزش دارد که دولت میگوید و جامعه هم تا جایی که دولت و بازارهای مالی آن را تایید کنند میپذیرد. دولت برای کسب درآمد بیشتر باید مالیات را افزایش دهد که از نظر سیاسی کار دشواری است. همچنین کاهش مخارج در زمینههایی مثل دفاع از کشور، سلامت و بهداشت، آموزش یا زیرساختهای اصلی همیشه بر مبنای اولویت دولتها تعیین میشود. دولتها میخواهند بین هزینهها و درآمدها تعادل ایجاد کنند و با عواقب سیاسی تصمیماتی که در این باره میگیرند روبرو میشوند، سادهترین راه برای آنها این است که پول بیشتری خلق کنند و مسائل را بصورت موقت حل و فصل کنند.
| |
| | |
| دولت از اهرمهای دیگری هم برخوردار است، یک مورد آن تعیین نرخ بهره است که عبارت از هزینه وام گرفتن است.
| |
| | |
| اگر دولت بخواهد فعالیتهای اقتصادی افزایش یابند، نرخ بهره را کاهش میدهد تا کسبوکارها را به سرمایهگذاری تشویق کند. دستکاری نرخ بهره همیشه میسر نیست.
| |
| | |
| بحران کووید ۱۹ و جنگ روسیه و اوکراین، اقتصاد جهانی را دچار بحران کرد و کشورهای مختلف با مسئله تورم جدی روبرو شدند؛ در نتیجه، نرخهای بهره در این دوره افزایش یافت.
| |
| | |
| === چاپ پول به عنوان سلاح === | |
| عملیات برنهارد زیركانهترین پروژه در جنگ جهانی دوم
| |
| | |
| طی جنگ جهانی دوم، آلمان ها از تسلیحات و تمهیدات مختلفی برای ضربه زدن به دوول متفق بهره بردند. علاوه بر نبوغ تسلیحات و راهکارهای نظامی، در بسیاری از مواقع با روش های غیر نظامی نیز مورد توجه سران و رهبران نازی قرار داشت..... عملیات برنهارد یکی از روش های غیر نظامی با نبوغ غیر قابل باور که آلمان ها برای ضربه زدن به انگلستان، آن را به مرحله اجرا گذاشتند.
| |
| | |
| در طول دوران نازی ها ، سران نازی و به ویژه شخص آدولف هیتلر به استفاده از نیروی های نابغه جوان و سالخورده در کنار هم عقیده ی بسزایی داشت و تمام و کمال از آن ها و ایده هایشان گرچه حتی در حد یک احتمال می بود حمایت می کرد و این مسئله را توصیه کرده بود که تمامی سران باید مد نظر خود داشته باشند.
| |
| | |
| ایده اولیه این عملیات توسط سرگرد اس اس "نایوکس" مطرح گردید. سر فرماندهی واحدهای اس اس "هاینریش هیلمر" از این طرح استقبال کرده ، آن را یک ایده ی نابغانه دانست و از او و طرحش حمایت کرد و آن را به تصویب رسانید و در نهایت اجرای این عملیات بر عهده ی خود سرگرد اس اس "برنهارد کروگر" گذاشته شد.
| |
| | |
| در کل هدف از اجرای عملیات سری برنهارد، نامتوازن ساختن اقتصاد انگلستان از طریق وارد ساختن اسکناس های جعلی به جریان معاملات روزمره بود. در آن زمان انگلستان از اسکناس های ۵٬۱۰٬۲۰٬۵۰٬۱۰۰٬۵۰۰٬۱۰۰۰ پوندی در جریان معاملات بهره میبرد. یک قسمت عملیات برنهارد وارد کردن حجم عظیمی از اسکناس های جعلی ۵۰ پوندی به ساختار پولی انگلستان بود.
| |
| | |
| برای اجرای این عملیات تیمی مرکب از ۱۴۲ جاعل حرفه ای در کنار هم گرد آمده و به کار تهیه اسکناس های تقلبی مشغول شدند. سرگرد اس اس "کروگر" قصد داشت که کپی هایی دقیقا معادل اصل از اسکناس های انگلیسی به دست آورد به همین دلیل در ابتدا کاغذ اسکناس های انگلیسی دقیقا معادل سازی شد که البته این کار یک شاهکار هنری و علمی در دنیای جعل محسوب می گردد. طرح زمینه، رنگ و جنس کاغذ اسکناس های تقلبی به شکل حیرت انگیزی با معادل های انگلیسی همسان و همگون بود. امضا و تاریخ های نشر نیز جعل شدند اما پیچیده ترین فاز عملیات برنهارد ایجاد شماره سریال های معتبر برای این اسکناس های تقلبی بود. به دلیل پافشاری سرگرد کروگر برای جعل نسخه ای کاملا قابل قبول، یک تیم از متخصصین کشف رمز المانی طی کاری فشرده موفق شدند که الگوریتم تولید شماره سریال های اسکناس های انگلستان را کشف نمایند. در نهایت کار چاپ اسکناس های تقلبی آغاز گردید و ۳۵۰ سری صد هزارتایی اسکناس تقلبی به ارزش ۱۳۴۶۱۰۸۱۰ پوند تهیه شد.
| |
| | |
| بسیاری از جاعلان حرفه ای هنوز هم از اسکناس های جعلی برنهارد به عنوان شاهکارهای بی رقیب یاد می کنند. عملا از لحاظ ظاهری تشخیص نمونه جعلی و اصل از یکدیگر بسیار مشکل و یا حتی کاری ناممکن بود.
| |
| | |
| برای طبیعی شدن ظاهر اسکناس ها، آنها را در یک مسیر بسته مورد استفاده قرار دادند، یعنی شخصی آن را گرفته تا کرده و در جیب خود می گذاشت سپس دوباره آن را به شخص دیگری داده و ... در پایان ظاهر اسکناس ها نیز همانند اسکناس های کارکرده و معمول درآمد. در یک قضاوت منصفانه می توان گفت که سرگرد کروگر، وظیفه خود را بسیار دقیق، حساب شده و شایسته تقدیر به انجام رسانید. برای اطمینان از کیفیت اسکناس های جعلی، بعضی از آنها در کشورهای بی طرفی نظیر سوئیس مورد استفاده قرار گرفتند در پایان این مرحله مشخص گردید که کار بی عیب و نقصی انجام شده است، زیرا حتی یک مورد از این اسکناس های جعلی نیز مشخص نشد. یک چنین نتیجه درخشانی باعث شد که مجوز توزیع این اسکناس ها توسط پیشوای نازی صادر گردد.
| |
| | |
| در ابتدا تصمیم بر این بود که این اسکناس ها را توسط هواپیما، بر روی نقاط شهری پر از ازدحام فرو ریزند اما در این حالت ممکن بود بسیاری از اسکناس ها در نقاط غیر قابل دسترس فرود آمده و از بین بروند. همچنین در این حالت به راحتی عملیات برنهارد مشخص می شد. از این رو تصمیم بر این شد که اسکناس ها را به فرم کاملا قانونی و رسمی مورد استفاده قرار دهند. از اواخر سال ۱۹۴۳ بود که توزیع این اسکناس ها آغاز گردید. ماهی یک میلیون پوند پول تقلبی به سیستم اقتصادی انگلستان تزریق می گردید. آلمان ها حتی حقوق جاسوسان انگلیسی خود را با این اسکناس ها پرداخت می کردند! یکی از جاسوسان انگلیسی آلمان ها، به نام الیزا برنا که با نام رمز سیسرو برای دستگاه اطلاعاتی آلمان به جمع آوری اطلاعات مشغول بود، در پایان جنگ زمانی که متوجه شد تمام پس اندازش پوندهای تقلبی است به دولت آلمان شکایت کرد و خواستار دریافت دست مزدش (پوند واقعی) شد که البته شکایت او به جایی نرسید.
| |
| | |
| === بیارزشترین پول ===
| |
| بیارزشترین پول دنیا به ارزی گفته میشود که در قیاس با سایر ارزها ارزش مبادلهای کمتری دارد. در سال ۲۰۲۳ ریال ایران رتبه اول بیارزشترین پول دنیا را کسب کرد.
| |
| | |
| رتبه ۱ بی ارزش ترین پول دنیا ریال ایران
| |
| | |
| رتبه ۲ بولیوار ونزوئلا
| |
| | |
| رتبه ۳ دونگ ویتنام
| |
| | |
| رتبه ۴ روپیه اندونزی
| |
| | |
| رتبه ۵ لئون سیرالئون
| |
| | |
| رتبه ۶ ارز کیپ لائوس
| |
| | |
| رتبه ۷ سوم ازبکستان
| |
| | |
| رتبه ۸ فرانک گینه
| |
| | |
| رتبه ۹ گوارانی پاراگوئه
| |
| | |
| رتبه ۱۰ ریل کامبوج<ref>[https://amirtrader.com/posts/what-is-the-most-worthless-currency-in-the-world-in-2022/#:~:text=%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D9%87%201%20%D8%A8%DB%8C%20%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D8%B4%20%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86%20%D9%BE%D9%88%D9%84%20%D8%AF%D9%86%DB%8C%D8%A7%3A%20%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%84%20%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86,-%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%84%20%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%20%D8%A8%D9%87 سایت amirtrader]</ref>
| |
| | |
| آلمان بعد از جنگ جهانی به عنوان شکستخورده جنگ با مشکلات وحشتناکی دست به گریبان شد. تکالیف دولتهای پیروز بر آلمان که یکی از آنها پرداخت غرامت جنگ جهانی بود آلمان را با تراز حساب جاری بهشدت منفی، کاهش ارزش پول و افزایش نرخ تورم مواجه کرد.
| |
| | |
| در چنین فضایی فرانسویها به دلیل تاخیر در پرداخت غرامت منطقه صنعتی رور در آلمان را تسخیر کردند و این اقدام یکی از قطبهای صنعتی آلمان را از دایره حکومت آلمان خارج و به زیرساختهای صنعتی و اقتصادی آن آسیب جدی وارد کرد.
| |
| | |
| این مشکلات در کنار خسارات شدید جنگ و از بین رفتن بسیاری از زیرساختهای این کشور، کاهش درآمدهای موثر دولت را در پی داشت و دولت آلمان برای تامین منابع مالی اقدام به چاپ پول کرد. این سیاست به همراه ویرانیهای جنگ و تکالیف معاهده ورسای، دورهای از تورم لجامگسیخته را در آلمان به وجود آورد بهطوری که نسبت برابری مارک به دلار از ۹ مارک در سال ۱۹۱۹ به بیش از ۴ هزار و ۲۰۰ میلیارد مارک در سال ۱۹۲۳ رسید و در این دوره برای اولین بار در تاریخ اقتصادی جهان تورم میلیونی به در یک کشور به وجود آمد.
| |
| | |
| با توجه به نبود کارتهای اعتباری و امکان خلق الکترونیک پول، بانک مرکزی آلمان برای تامین منابع مورد نیاز پول فیزیکی منتشر میکرد. نقلهای رسیده از آن دوران نشان میدهد حجم پول در گردش به حدی رسیده بود که یک فرد برای خرید یک کالای خوراکی باید یک گونی یا یک چمدان پول به همراه خود میبرد.
| |
| | |
| تصاویر به جا مانده از آن دوران نشان میدهد ارزش پول به حدی کاهش یافته بود که بستههای متعدد پول وسیله بازی کودکان شده بود. مردم در فصل سرما برای گرم کردن خانه یا برای آتش اجاق خانه از اسکناس مارک استفاده میکرد. برخی نیز از اسکناس ها بعنوان کاغذ دیواری استفاده میکردند.
| |
| | |
| در پی تبعات اقتصادی ناشی از درگیری جهان با پاندمی کرونا نگاهی به عملکرد بانک های مرکزی در بحران ۲۰۰۸ بیاندازیم:
| |
| | |
| چهار بانک مرکزی بزرگ جهان از سال ۲۰۰۸ تا سال ۲۰۱۶ ۹ تریلیون دلار پول چاپ کردهاند.
| |
| | |
| در پی ایجاد رکود در جهان، بانکهای مرکزی ایجاد پول جدید را در مقادیر بسیار زیادی آغاز کردند. این برنامه بسیار ساده بود: تزریق پول بیشتر به سیستم، بانکهای تجاری را به وامدهی تشویق میکرد.
| |
| | |
| در زمانهای معمول، این مقادیر کافی است تا بانکهای مرکزی با کاهش نرخ بهره، وامدهی را شدت بخشند. اما نرخ بهره بسیار پایین و در برخی از موارد نرخ بهره منفی کار خاصی را انجام نداده است. بنابراین آنها به دنبال دارویی قویتر رفته و برنامه خرید اوراق قرضه را برای تزریق پول بیشتر به بازار تجربه کردند.
| |
| | |
| مایکل پیرس، اقتصاددان ارشد کپیتالاکونومیکز می گوید: «اگر شما یک گروه از اقتصاددانان را از سال ۲۰۰۸ تا الان (۲۰۱۶) جمعکنید و به آنها بگویید که بانکهای مرکزی تا به حال ۹ هزار میلیارد دلار دارایی خریداری کرده و همچنان به دنبال تقویت تورم هستند، من فکر نمیکنم کسی از آنها حرف شما را باور کند.» آمریکا ۳٫۹ تریلیون ٰژاپن ۲٫۹ تریلیون اروپا ۲ تریلیون انگلیس ۵۸۰ میلیون
| |
| | |
| | |
| | |
| برای واژگون کردن اساس یک ملت هیچ وسیلهای ظریفتر و مطمئنتر از کاهش ارزش پول رایج نیست، تنزل ارزش پول رایج تمام نیروهای پنهان اقتصادی را در راستای نابودی به کار میگیرد و این عمل را به گونهای انجام میدهد که حتی یک نفر از میلیونها نفر نیز متوجهی آن نمیشوند، مجارستان به دلیل انجام سیاستهای مالی در سال های ۱۹۴۵-۱۹۴۶ در بحران اقتصادی غرق شد و نرخ تورم روزانه ۲۰۰درصد افزایش پیدا کرد، ارزش سرمایهی ملی نصف شد و دولت ۱ میلیارد اسکناس بدون پشتوانه چاپ کرد و در نهایت آنقدر پول و اسکناس بیارزش شد که مردم رغبتی به جمع کردن اسکناس از کف خیابانها نداشتند و ماموران شهرداری با جارو آنها را جمع میکردند.
| |
| | |
| اگر مقدار پول هم افزایش پیدا کند، قدرت خرید هر واحد پول کاهش مییابد و مقدار کالایی هم که با هر واحد پول میتوان بهدست آورد، کمتر میشود.
| |
| | |
| افزایش چاپ پول کاغذی توسط دولتها، موجب کاهش قدرت خرید هر واحد پول و در نتیجه، افزایش قیمتها میشود. تورم، همین است.<ref>سیاست اقتصادی، لودویگ فون میزس، ترجمه محمود صدری</ref>
| |
| | |
| چاپ هر اسکناس صد دلاری برای آمریکا فقط ۱۷ سنت هزینه دارد.
| |
| | |
| اقتصاددانان سالهای طولانی است تلاش میکنند جامعه را متوجه کنند که چاپ اسکناس و خلق تورم توسط بانک مرکزی مانند برداشتن پول از جیب مردم است.
| |
|
| |
|
| == منابع == | | == منابع == |
| | {{پانویس|۲|اندازه=ریز}} |
محمد مخبر
|
---|
محمد مخبر |
زادروز | ۴ تیر ۱۳۳۴ دزفول |
---|
محل زندگی | دزفول و تهران |
---|
ملیت | ایرانی |
---|
تابعیت | ایرانی |
---|
تحصیلات | دارای سه مدرک دکترا |
---|
نقشهای برجسته | معاول اول رئیسجمهور در دولت سیزدهم |
---|
دین | اسلام-شیعه |
---|
خویشاوندان | دو فرزند به نامهای طیبه و سجاد دارد. |
---|
محمد مخبر، با نام کامل محمد مخبر دزفولی، (متولد ۴ تیرماه سال ۱۳۳۴ در دزفول)، خانوادهاش مذهبی و پدرش، شیخ عباس مخبر، واعظ و روحانی، و در دورهای امام جمعه موقت دزفول بود. محمد مخبر دوره تحصیلات ابتدایی و دبیرستان را در دزفول و اهواز گذراند و مدرک کارشناسی ارشد مدیریت، دکترای مدیریت و برنامهریزی توسعه اقتصادی، کارشناسی مهندسی برق دارد و در رشته حقوق بینالملل هم مدرک دکترا گرفته است.[۱]
محمد مخبر پیش از انقلاب ضد سلطنتی همراه با محمد جهانآرا، علی شمخانی، محسن رضایی، محمد فروزنده و محمدباقر ذوالقدر عضو گروه منصورون بوده است؛ گروهی که در خوزستان شکل گرفت و در دهه ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰ فعالیت میکرد.
پس از شکلگیری سپاه پاسداران در خوزستان به عنوان مسئول بهداری سپاه دزفول منصوب شد و در سالهای جنگ ایران و عراق این سمت را بر عهده داشت.
از تیر ماه ۱۳۸۶ تا ۱۶ آذز ۱۴۰۰ ریاست ستاد اجرایی فرمان امام را بر عهده داشت و در این سال با حکم خامنهای به عضویت مجمع تشخیص مصلحت نظام درآمد.
در آخرین پست محمد مخبر، معاون اول رئیسجمهور در دولت سیزدهم بود که پس از مرگ ابراهیم رئیسی بر اساس اصل ۱۳۱ قانون اساسی جمهوری اسلامی، در صورت مرگ رئیس جمهور، معاون اول او جایگزین میشود:[۲]
«با موافقت رهبری، اختیارات و مسئولیتهای وی را بر عهده میگیرد و شورایی متشکل از رئیس مجلس و رئیس قوه قضائیه و معاون اول رئیس جمهور موظف است ترتیبی دهد که حداکثر ظرف مدت پنجاه روز رئیس جمهور جدید انتخاب شود.»
گاهشمار زندگی محمد مخبر
محمد مخبر دزفولی ۴ تیرماه سال ۱۳۳۴ در دزفول زاده شد. خانوادهاش مذهبی و پدرش، شیخ عباس مخبر، واعظ و روحانی، و در دورهای امام جمعه موقت دزفول بود. محمد مخبر دوره تحصیلات ابتدایی و دبیرستان را در دزفول و اهواز گذراند و مدرک کارشناسی ارشد مدیریت، دکترای مدیریت و برنامهریزی توسعه اقتصادی، کارشناسی مهندسی برق دارد و در رشته حقوق بینالملل هم مدرک دکترا گرفته است.
محمد مخبر پیش از انقلاب ضد سلطنتی همراه با محمد جهانآرا، علی شمخانی، محسن رضایی، محمد فروزنده و محمدباقر ذوالقدر عضو گروه منصورون بوده است؛ گروهی که در خوزستان شکل گرفت و در دهه ۱۳۴۰ و ۱۳۵۰ فعالیت میکرد.
محمد مخبر بعد از پایان جنگ، مدیرعامل شرکت مخابرات دزفول، معاون اجرایی شرکت مخابرات استان خوزستان و سپس مدیرعامل این شرکت شد. او مدتی هم معاون استانداری خوزستان بود.
در زمان ریاست محمد فروزنده (اهل خوزستان) بر بنیاد مستضعفان، مناصب مهمی مانند معاونت حملونقل و بازرگانی این بنیاد را بر عهده گرفت. در همین بازه زمانی او نقش مهمی در خارج کردن شرکت مخابراتی ترکسل از مناقصه پروژه اپراتور دوم تلفن همراه و جایگزین کردن شرکت امتیان آفریقای جنوبی در کنسرسیوم ایرانسل داشت. او بعدا به عنوان نایبرییس هیات مدیره ایرانسل منصوب شد. محمد مخبر ریاست هیئت مدیره بانک سینا بود که زیر نظر بنیاد مستضعفان فعالیت میکرد.
محمد مخبر دزفولی از تیر ماه ۱۳۸۶ به مدت ۱۵ سال رئیس «ستاد اجرایی فرمان امام»، یکی از ثروتمندترین مجموعههای اقتصادی جمهوری اسلامی بود. این ستاد مستقیما زیر نظر خامنهای فعالیت میکند و به هیچ نهادی پاسخگو نیست و طی چند دهه به هلدینگ اقتصادی عظیمی تبدیل شده است که دامنه فعالیتهای آن در تمام حوزههای ممکن گسترده است. ستاد اجرایی فرمان امام، در حال حاضر مالک دهها شرکت در حوزههای مختلفی از جمله نفت، گاز، پتروشیمی، کشاورزی، صنعت، معدن، دارو و ساختمان است و «بنیاد برکت» هم زیر مجموعه این ستاد است که زمان ریاست مخبر راهاندازی شد.
او در سال ۱۳۸۶ زمانی که به ریاست «ستاد اجرایی فرمان امام» گماشته شد و در مراسم معارفهاش سه اصل «اسلامی بودن، انقلابی بودن و منضبط بودن» را به عنوان رئوس برنامهاش ذکر کرد و در دی ماه ۱۳۹۹در فهرست تحریمهای آمریکا قرار گرفت.
پیش از آن، در سال ۲۰۱۰ در جریان تحریمهای اتحادیه اروپا، محمد مخبر نیز به اتهام ارتباط با برنامههای موشکی و هستهای ایران تحریم شد اما دو سال بعد نامش از فهرست تحریمشدگان اتحادیه اروپا حذف شد.[۳]
وزارت امور خارجه آمریکا در ماه ژانویه سال ۲۰۲۱، زمانی که ستاد اجرایی فرمان امام و محمد مخبر، رئیس آن را تحریم کرد، این ستاد را «یک هیولای تجاری» توصیف کرد که «تقریبا در همه بخشهای اقتصاد ایران از جمله انرژی، مخابرات، و خدمات مالی سهیم است.»
برآوردهای مختلفی از میزان داراییهای ستاد فرمان اجرایی وجود دارد. سال ۲۰۱۳ خبرگزاری رویترز در گزارشی تحقیقی، ستاد اجرایی را یک «امپراتوری عظیم اقتصادی» خواند و ارزش داراییهای آن را در آن زمان حدود ۹۵ میلیارد دلار برآورد کرد.[۴]
وزارت خارجه آمریکا موسسه دانشبنیان برکت را «رکن سرمایهگذاری ستاد اجرایی فرمان امام در فضای مجازی و فناوری اطلاعات» معرفی، و آن را تحریم کرده است.
وی همچنین رئیس «ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی» برای ساماندهی وضعیت اقتصاد کشور بود اما طبق برآوردهای کارشناسان وضعیت اقتصادی ایران از دولت قبلی تاکنون بیش از ۷۰۰ درصد سقوط کرده است. محمد مخبر در شهریور ۱۴۰۱ با حکم خامنهای به عضویت مجمع تشخیص مصلحت نظام درآمد.
محمد مخبر و رقبا
محمد مخبر در رقابت با سعید جلیلی پست معاونت ریاست جمهوری را برد و در روز ۱۷ مرداد، پنج روز بعد از تنفیذ ابراهیم رئیسی، به این سمت منصوب شد.
محمد مخبر، در ستاد اجرایی فرمان امام سیاستهای «اقتصاد مقاومتی» را طبق رهنمودهای خامنهای سرمشق فعالیتهای خود قرار داده بود، با ورود به دولت هم سکان اقتصاد را با همین دیدگاه در دست گرفت و رئیس ستاد فرماندهی اقتصاد مقاومتی شد.
در همان چند ماه اول با تحکیم موقعیت خود رقبا را در عرصه تصمیمگیری اقتصادی از دور خارج کرد و با حذف محسن رضایی رقیب انتخاباتی رئیسی از پست معاونت اقتصادی دولت
با کنار گذاشتن این معاونت از ترکیب کمیسیون اقتصادی عملا بیرقیب شد. محمد مخبر طی سالیان ریاست ستاد اجرایی، روابط نزدیکی با بالاترین سطوح قدرت و بیت خامنهای برقرار کرده است.
با وخیمتر شدن وضعیت اقتصادی و عدم تحقق وعدههای انتخاباتی، صدای اصولگرایان بلند شد. آنها خواهان محدودیت دایره اختیارات محمد مخبر بودند و بعضی حتی خواهان برکناری او بودند.
تیرماه ۱۴۰۱جواد کریمیقدوسی، نماینده مجلس یازدهم و از اعضای جبهه پایداری، در توییتر خود نوشت: «جناب مخبر از توانایی لازم برای این جایگاه برخوردار نیست» و هشدار داد که «ماندن ایشان برای یکساعت هم ضرر است».
همچنین محمد مهاجری، فعال رسانهای اصولگرا در روزنامه اعتماد نوشته بود:
«او با تیزهوشی سیاسی، به ندرت وارد گود میشود و به گونهای عمل میكند كه ناكارآمدیهای دولت رئیسی به حساب او منظور نمیشود. درست مثل كسی كه وارد دریا میشود اما خیس نمیشود.»
شهریور ۱۴۰۱ با حکم خامنهای محمد مخبر به عضویت مجمع تشخیص مصلحت نظام درآمد. دی ماه همان سال عکسهای محمد مخبر در جلسه سران سه قوه شرکت کرد.
با مرگ رئیسی، محمد مخبر ماموریت برگزاری انتخابات زودهنگام و تعیین رئیس جمهور بعدی را خواهد داشت. او اکنون رئیس موقت دولت جمهوری اسلامی ایران است.[۵]
محمد مخبر و فساد
پس از همهگیری بیماری کرونا با ممنوعیت ورود واکسن به ایران طی فتوای خامنهای، مؤسسه «برکت» که از نهادهای اقتصادی زیر نظر دفتر رهبر جمهوری اسلامی است، مامور تولید واکسنهای کرونا با استفاده از «اعتبارات دولتی» شد.
چنین تصمیمی، موضوع رانت و بهرهبرداری نهادهای اقتصادی خامنهای از همهگیری کرونا با مداخله محمد مخبر را مطرح کرد.
نام سجاد مخبر، فرزند محمد مخبر در پرونده فسادهای مرتبط با فروش نفت ایران مطرح شده است و بر اساس برخی گزارشها، او از بدهکاران بانکی است.
سازمان شفافیت بینالملل در گزارشهای سالانه خود، جمهوری اسلامی ایران را در میان فاسدترین کشورها قرار میدهد.
علاوه بر این، محمد مخبر در دوران ریاستجمهوری ابراهیم رئیسی، در رأس هیئتی منصوب شد که با عنوان «مولدسازی داراییهای دولت» و تحت حمایت علی خامنهای قرار است اموال و داراییهای عمومی کشور را به فروش برساند.[۳]
اصل ۱۳۱ قانون اساسی جمهوری اسلامی
«در صورت فوت، عزل، استعفاء، غیبت یا بیماری بیش از دو ماه رئیس جمهور و یا در موردی که مدت ریاست جمهوری پایان یافته و رئیس جمهور جدید بر اثر موانعی هنوز انتخاب نشده و یا امور دیگری از این قبیل، معاون اول رئیس جمهور با موافقت رهبری اختیارات و مسئولیتهای وی را برعهده میگیرد و شورایی متشکل از رئیس مجلس و رئیس قوه قضاییه و معاون اول رئیس جمهور موظف است ترتیبی دهد که حداکثر ظرف مدت پنجاه روز رئیس جمهور جدید انتخاب شود، در صورت فوت معاون اول و یا امور دیگری که مانع انجام وظایف وی گردد و نیز در صورتی که رئیس جمهور معاون اول نداشته باشد مقام رهبری فرد دیگری را به جای او منصوب میکند.»
منابع