کاربر:Safa/3صفحه تمرین: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۷۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:بیت‌کوین.jpg|جایگزین=نماد بیت‌کوین|بندانگشتی|نماد بیت‌کوین]] | |||
'''بیت‌کوین''' (به انگلیسی: Bitcoin) یک رمزارز و نظام پرداخت جهانی با کارکردهای مشابه پول بی‌پشتوانه است، ولی از نظر حقوقی هنوز هیچ کشوری آن را به عنوان پول قانونی به رسمیت نشناخته‌است. | |||
| | |||
| | |||
| | |||
بیت‌کوین اولین شبکه پرداخت نقطه به نقطه تمرکز زدایی شده است که توسط کاربرانش بدون هیچگونه اختیار مرکزی و یا واسطه‌ای، نیرومند شده است. | |||
هیچ‌کس مالک شبکه بیت‌کوین نیست و مانند ایمیل، کاربران بیت‌کوین هستند که آن را کنترل می‌کنند. کاربردهای بیت‌کوین در هیچ‌کدام از دیگر سیستم‌های پرداخت یافتنی نیست.<ref name=":4" /> | |||
== | == تعریف == | ||
در | بیت‌کوین در واقع، شکلی از پول دیجیتال است که در نتیجه محاسبات ریاضی پیچیده‌ای ایجاد می‌شود. نگهداری اطلاعات تراکنش‌های بیت‌کوین، به وسیله فناوری بلاک چین امکان‌پذیر شده است. بیت‌کوین، هیچ پشتوانه‌ای مانند طلا یا کالای قابل مبادله ندارد و از ارزشی مبتنی بر اعتماد مردمی برخوردار است.<ref>[https://donya-e-eqtesad.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D9%88%D8%A8-%DA%AF%D8%B1%D8%AF%DB%8C-96/3676475-%D9%87%D9%85%D9%87-%DA%86%DB%8C%D8%B2-%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%D8%A8%DB%8C%D8%AA-%DA%A9%D9%88%DB%8C%D9%86 همه چیز درباره بیت کوین]</ref> | ||
== تاریخچه == | |||
در ۱۸ اوت سال ۲۰۰۸ برابر با ۲۸ مرداد ۱۳۸۷ دامنه‌ی اینترنتی به نشانی bitcoin.org ثبت گردید. در ۳۱ اکتبر همان سال برابر با ۱۰ آبان ۱۳۸۷، ایمیلی حاوی یک لینک به مقاله‌ای به نام «بیت‌کوین: سیستم پولی همتا به همتا» که توسط شخصی به نام ساتوشی ناکاموتو نوشته شده بود، در فهرست ایمیل رمزنگاری شده منتشر گردید. ناکاموتو بیت‌کوین را در قالب نرم‌افزار متن‌باز طراحی و در ژانویه ۲۰۰۹ به صورت عمومی منتشر نمود. هویت ناکاموتو همچنان ناشناس باقی مانده است. | |||
در سوم ژانویه ۲۰۰۹ برابر با ۱۴ دی ۱۳۸۷، زمانی که ناکاموتو اولین بلوک زنجیره (که به نام «بلوک آفرینش» شناخته می‌شود) را استخراج نمود، شبکه بیت‌کوین ایجاد شد. دریافت کننده اولین مبادله بیت‌کوین، هال فینی بود، شخصی که اولین سیستم اثبات مفهوم قابل استفاده مکرر ( RPoW ) را در سال ۲۰۰۴ طراحی کرده بود.<ref>[https://bitcoin.org/bitcoin.pdf Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System]</ref> | |||
== پدیدآورنده == | |||
از ساتوشی ناکاموتو به عنوان مخترع بیت‌کوین نام برده می‌شود؛ نامی مستعار و اسرار آمیز که هویت اصلی آن علی‌رغم تلاش چندین ساله روزنامه‌نگاران هنوز فاش نشده است. تا کنون چندین نفر ادعا کرده اند که خالق آن بوده‌اند، اما نتوانسته‌اند ادعاهای خود را ثابت کنند و مشخصات خالق یا خالقان اصلی بیت‌کوین را هنوز کسی نمی‌داند.<ref name=":0">[https://per.euronews.com/2020/05/13/everything-about-bitcoin-first-and-the-most-famous-cryptocurrency از سیر تا پیاز بیت کوین]، یورونیوز فارسی</ref> | |||
== تفاوت بیت‌کوین با پول واقعی == | |||
بیت‌کوین به صورت اسکناس یا سکه وجود ندارد و بر خلاف ارزهایی مثل دلار یا یورو هیچ بانک مرکزی یا دولتی از آن پشتیبانی نمی‌کند. تولید و توزیع بیت‌کوین در کنترل هیچ حکومت، گروه یا سازمانی نیست. سازوکاری مخفی در آن وجود ندارد و قوانین آن که به صورت کدهای برنامه نویسی است برای همه قابل مشاهده است. | |||
بیت‌کوین در واقع یک پول بی‌پشتوانه است، چرا که دارای ارزش ذاتی نبوده و تغییرات در واحد آن تابع تغییرات در قیمت کالاهایی چون طلا و نقره و یا نرخ تورم و افزایش نقدینگی نیست.<ref name=":0" /> | |||
== استخراج سکه‌های بیت‌کوین == | |||
در طراحی اولیه شبکه، تعدادی مشخص بیت‌کوین تعریف شده است. این بیت‌کوین‌ها در دسترس نیستند و باید توسط افراد و با دستگاه‌های مخصوصی بیرون کشیده شوند. | |||
به طور ساده باید گفت بیت‌کوین از حل مسائل ریاضی پیچیده به دست می‌آید. برای این کار دستگاه‌های محاسبات مخصوص استخراج (ماینر)، عددهای مختلف را در یک تابع ریاضی به نام تابع هش امتحان می‌کنند تا بتوانند خروجی را پیش‌بینی کنند. اولین فردی که مسئله را حل کرد و به تابع صحیح رسید، مقدار مشخصی بیت‌کوین به عنوان پاداش دریافت میکند. سپس به بقیه افراد شبکه اعلام میکند که این‌جا به جواب رسیده است. در نتیجه بقیه افراد به سراغ مسئله بعدی در بلوک بعدی می‌روند. | |||
به عبارت فنی‌تر، ماهیت و مرکز ثقل سیستم بیت‌کوین بر چیزی استوار است که اصطلاحا «زنجیره بلوکی» (Block Chain) خوانده می‌شود. این یک مدل پیشرفته در معماری پایگاه داده‌هاست و نقطه قوت‌اش این است که کاربران پرشمار می‌توانند به طور هم‌زمان داده‌هایشان را در شبکه ثبت کنند بدون اینکه شبکه به دلیل تداخل کار کاربران از هم بپاشد و یکپارچگی‌اش را از دست بدهد.<ref name=":0" /> | |||
== استخر استخراج == | |||
به دلیل شرایط به وجود آمده، امروزه دیگر کمتر فردی به صورت انفرادی اقدام به استخراج بیت‌کوین میکند؛ بلکه برای انجام این کار به محل‌هایی می‌پیوندد که اصطلاحا استخر استخراج (Mining Pool) نامیده می‌شوند. | |||
در این روش، افراد از سرتاسر دنیا دستگاه‌هایشان را به یک شبکه مشترک یا همان «استخر استخراج» وصل می‌کنند و این شبکه یکپارچه است که با توان پردازشی بالاتر به نمایندگی از استخراج کننده‌ها مسائل را حل کرده و پاداش‌ها را دریافت میکند. سپس پاداش‌ها بر حسب توان پردازشگرها بین افراد شرکت کننده پخش می‌شود. | |||
میزان پاداش تا سال ۲۰۲۰ میلادی معادل ۱۲/۵ بیت‌کوین بود که پس از آن به نصف شد و به میزان ۶/۲۵ بیت کوین کاهش یافت. این نصف شدن توسط سازنده شبکه بیت‌کوین تعبیه شده است. این نصف شدن هر چهار سال یکبار صورت می‌گیرد و هدف از آن کنترل تورم بیت‌کوین است.<ref name=":0" /> | |||
== روش‌های بدست آوردن بیت‌کوین == | |||
* بیت‌کوین‌ها عموماً از راه فعالیت‌های استخراج (ماینینگ) که همان فرایند پردازش تراکنش‌های بیت‌کوین است، بدست می‌آیند. این روش مستلزم در اختیار داشتن کامپیوترها و سخت‌افزارهای قدرتمندی است. | |||
* خرید بیت‌کوین از صرافی‌های رمزارز | |||
* همچنین برخی از وب سایت‌های بخت‌آزمایی، به کاربران خود بیت‌کوین می‌دهند. | |||
* می‌توان با پذیرفتن بیت‌کوین به عنوان وجه پرداختی در برابر کالا یا خدمات، بیت‌کوین به دست آورد.<ref name=":4">[https://bitcoin.org/fa/faq#general پرسش‌های رایج درباره بیت کوین]</ref> | |||
== شبکه == | |||
هر کاربر متصل به شبکه بیت‌کوین، یک گره (node) به‌شمار می‌رود. در شبکه بیت‌کوین هر گره با چند گره دیگر در ارتباط است. برای انتقال وجه، گره فرستنده بیت‌کوین یک درخواست انتقال وجه تولید میکند و با کلید شخصی خود آن را امضاء میکند. سپس این درخواست را برای تمام گره‌هایی که به آنها متصل است می‌فرستد. این گره‌ها نیز درصورت دریافت این درخواست آن را برای تمام گره‌های مرتبط خود می‌فرستند و به این روش، درخواست در تمام شبکه پخش می‌شود.<ref name=":3">[https://nccnews.net/2021/01/19/%D8%B1%D9%88%D8%B4-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%AF%D8%B3%D8%AA-%D8%A2%D9%88%D8%B1%D8%AF%D9%86-%D8%A8%DB%8C%D8%AA-%DA%A9%D9%88%DB%8C%D9%86-%D9%88-%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%81-%D9%86/ روش‌های به دست آوردن بیت‌کوین و تعاریف نشانی، شبکه و بلوک در بیت‌کوین]</ref> | |||
[[پرونده:بلاک‌چین.jpg|جایگزین=چگونگی فناوری بلاک‌چین|بندانگشتی|چگونگی فناوری بلاک‌چین]] | |||
== بلوک Block == | |||
گره‌های مولد بلوک یا به بیان دیگر رایانه‌های استخراج‌کننده (Miner یا ماینِر) در صورت دریافت یک درخواست انتقال، آن را وارد بلوکی که در حال ساخت هستند می‌کنند. ساخت بلوک، کاری زمان‌بر و مبتنی بر شانس است. سختی ساخت بلوک متغیر است و تقریباً هر دو هفته یک بار به نسبت سرعت تولید بلوک در دو هفته اخیر، طوری تغییر میکند که هر بلوک به‌طور متوسط ۱۰ دقیقه زمان برای ساخت لازم دارد. | |||
در صورتی که یک گره مولد بلوک، موفق به تولید یک بلوک شود آن را به تمام گره‌هایی که با آنها در ارتباط است می‌فرستد. این گره‌ها درستی بلوک را بررسی می‌کنند و در صورت صحت بلوک و همهٔ درخواست‌های داخل آن، آن را برای تمام گره‌های مرتبط خود می‌فرستند.<ref name=":3" /> | |||
== بیت‌کوین در ایران == | |||
=== استخراج بیت‌کوین === | |||
استخراج ارز دیجیتال در ایران به منبع درآمدزایی تبدیل شده که ظاهرا بخش خصوصی، دولتی و شبه‌دولتی را هم درگیر کرده است. روزنامه ایران در گزارشی در این باره (۱۳ تیر ۱۳۹۸) نوشت:<blockquote>«در حال حاضر قیمت هر بیت‌کوین حدود ۱۱ هزار دلار است. در ایران روزانه ۱۶ میلیون دلار بیت‌کوین توسط کاربران ایرانی خرید و فروش می‌شود و از این نظر ایران در رتبه ۲۹ جهانی قرار دارد.»</blockquote>آنچه در ایران سر و صدای زیادی درباره موضوع ارز دیجیتال بر پا کرده است، رشد استخراج ارز دیجیتال با بهره‌گیری از انرژی برق ارزان در ایران است که صدای مسئولان به ویژه مسئولان وزارت نیرو را درآورده است. آنها می‌گویند تولید هر کوین معادل مصرف متعارف سالیانه ۲۴ واحد مسکونی متصل به شبکه در تهران است. به گفته برخی از مسئولان در ایران، بسیاری از استخراج‌کنندگان ارز دیجیتال، به صورت غیرمجاز با استفاده از تعرفه‌های برق کشاورزی، صنعتی یا خدماتی به صورت غیر مجاز در حال استخراج ارز دیجیتال هستند. در گزارشی که در سایت‌های داخلی ایران منتشر شده است، شیراز و زنجان در صدر جدول استفاده‌کنندگان غیرمجاز برق برای استخراج بیت‌کوین قرارگرفته‌اند. | |||
اخبار زیادی در مورد جمع‌آوری ماینرها (دستگاه تولید ارز دیجیتال) و قطع برق اماکنی که در آنها بیت‌کوین استخراج شده، منتشر شده است. سایت‌های درون ایران می‌نویسند که برق این واحدها قطع شده و برای آنها پرونده قضایی تشکیل شده است. از جمله دو واحد در یزد و ۳۰۰ تا ۵۰۰ واحد صنعتی و خصوصی در استان البرز. رئیس مجلس می‌گوید استخراج بیت‌کوین با استفاده از برق صنعتی خلاف قانون است.<ref name=":1">[https://www.dw.com/fa-ir/bitcoin/a-49511635 بیت کوین چیست و چه کسانی در ایران در حال استخراج آن هستند؟]، دویچه‌وله فارسی</ref> | |||
علاوه بر ایجاد مزارع رسمی و قانونی در شهرک‌های صنعتی و در دل بیابان‌ها، سلسله گزارش‌هایی در رسانه‌های داخلی منتشر شده است که از به‌کارگیری دستگاه‌های استخراج ارز دیجیتال در ساختمان‌های صداوسیما، مساجد، سوله‌های مدیریت بحران و دیگر نقاط خبر می‌دهد.<ref name=":2">[https://www.independentpersian.com/node/56956/%D8%AF%D9%88%D8%B1-%D8%B2%D8%AF%D9%86-%D8%AA%D8%AD%D8%B1%DB%8C%D9%85-%D8%A7%D8%B2-%D8%AF%D9%84-%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86 دور زدن تحریم‌ها از دل بیابان‌های ایران]</ref>[[پرونده:ماینر بیت‌کوین.jpg|جایگزین=دستگاه ماینر بیت‌کوین|بندانگشتی|دستگاه ماینر بیت‌کوین]] | |||
=== دور زدن تحریم‌ها === | |||
در روز ۱۳ مرداد ۹۸، دولت ایران، آیین‌نامه «استخراج فرآورده‌های پردازشی رمزنگاری‌شده» را ابلاغ کرد که علاوه بر قانونی کردن ارزهای دیجیتال، به کسانی که در زمینه تولید این ارزها فعال هستند تسهیلات ویژه می‌دهد. | |||
بر اساس این آیین‌نامه گرچه همچنان استفاده از ارزهای دیجیتال برای مبادلات داخل کشور مجاز نیست ولی وزارت صنعت، معدن و تجارت موظف شده تا شرایط بهره‌برداری قانونی مزارع این ارزها را فراهم کند. | |||
نرخ پایین برق سبب شده است سرمایه‌‌گذارانی از چین، مالزی، روسیه و کشورهای اروپایی به ایران بیایند تا مزارع خود را در بیابان‌های ایران به بهره‌برداری برسانند.<ref name=":2" /> | |||
در مهرماه ۱۳۹۷ شبکه اجرایی جرایم مالی (Fincen) به نهادهای مالی آمریکا هشدار داد که ایران درصدد خنثی‌سازی تحریم‌های مالی آمریکا با استفاده از ارزهای دیجیتال است. یک بخش مفصل از سند مربوطه به ارزهای دیجیتال پرداخته و همینطور تخمین زده شده که از سال ۲۰۱۳ تاکنون تراکنش‌های بیت‌کوین انجام شده در ایران سالانه نزدیک به ۳.۸ میلیون دلار ارزش داشته است.<ref>[https://arzdigital.com/fincen-iran-crypto-sanctions/ نهاد دولتی آمریکا مدعی شد: ایران از ارزهای دیجیتال برای دور زدن تحریم‌ها استفاده میکند]</ref> | |||
=== قطعی برق === | |||
دی ماه ۱۳۹۹ محمد حسن متولی‌زاده، مدیر عامل شرکت تولید، انتقال و توزیع نیروی برق ایران (توانیر) از جمع آوری ۴۵ هزار دستگاه غیرقانونی در بزرگ‌ترین برنامه سراسری مبارزه با انشعاب‌های غیرمجاز خبر داد. این مقام دولتی مصرف برق دستگاه‌های غیرمجاز توقیف شده را نزدیک به ۱۰۰ مگاوات اعلام کرد.<ref>[https://www.bbc.com/persian/iran-55688638 شرکت برق ایران از کشف ۴۵هزار دستگاه غیرقانونی استخراج رمزارز خبر داد]</ref> | |||
برخی مقامات می‌گویند مزارعی که چینی‌ها در ایران برپا کرده‌اند، یکی از مهمترین عوامل قطعی برق است. با وجود اینکه به یک شرکت چینی مجوز استخراج بیت‌کوین در ایران داده شده است اما در حال حاضر مزارع دیگری از جمله مزارع وابسته به نهادهای دولتی و شبه دولتی هم در ایران فعالند. از دستگاه‌های رمزارز به عنوان "قاتلین برق" هم نام برده می‌شود. این دستگاه‌ها برای استخراج انواع رمزارز به برق زیاد و البته ارزان نیاز دارند که ایران یکی از بهترین کشور‌ها برای فعالیت این دستگاه‌هاست.<ref>[https://www.bbc.com/persian/iran-features-55666032 استخراج بیت‌کوین در ایران؛ از دور زدن تحریم‌ها تا ورود نهادهای دولتی]</ref> | |||
برآورد شده که برای تولید هر واحد ارز مجازی بیت‌کوین نیاز به مصرف ۷۲ هزار کیلو وات برق است، یعنی برای تولید هر واحد از این نوع ارز مجازی، به اندازه مصرف ۲۸ مشترک، برق استفاده می‌شود.<ref>[https://www.irna.ir/news/84180657/%D8%A2%DB%8C%D8%A7-%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84-%D9%85%D9%82%D8%B5%D8%B1-%D8%AE%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B4%DB%8C-%D9%87%D8%A7-%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%86%D8%AF آیا ارزهای دیجیتال مقصر خاموشی‌ها هستند؟]</ref> | |||
=== قوانین === | |||
وضعیت قانونی این ارزها در ایران کاملاً روشن نیست. سال گذشته بانک مرکزی اعلام کرد به‌کارگیری بیت‌کوین و سایر ارزهای مجازی در تمام مراکز پولی و مالی کشور ممنوع است. پیش از آن اما وزارت ارتباطات از پیاده‌سازی آزمایشی نخستین ارز دیجیتالی کشور توسط پست‌بانک و عرضه به نظام بانکی برای تأیید خبر داده و وزارت صنعت از استخراج ارز مجازی به عنوان یک صنعت نام برده بود. انفعال در زمینه قانون‌گذاری حوزه ارز دیجیتال و مشخص نبودن ممنوعیت یا قانونی بودن این فعالیت در ایران، موجب شده کسانی که قصد فعالیت در این حوزه را دارند، به نوعی با سردرگمی روبه‌رو شوند. | |||
نسترن محسنی، معاون بررسی‌های فنی و صدور پروانه سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در ایران، در اکانت اینستاگرام خود نوشته است:<blockquote>«در حالی‌که استخراج ارز دیجیتال از سوی برخی بزرگان، یک صنعت شناسایی می‌شود، از سوی برخی نهادها ممنوع اعلام شده و همچنان متقاضیان ورود به این حوزه در بلاتکلیفی هستند. ظاهرا هر زمان که به مباحثی که نیازمند رگولاتوری مشارکتی است می‌رسیم، بر تاخیرها افزوده می‌شود.»<ref name=":1" /></blockquote> | |||
== منابع == | == منابع == | ||
<references /> | |||
نسخهٔ کنونی تا ۵ ژوئن ۲۰۲۵، ساعت ۰۸:۳۵
بیت‌کوین (به انگلیسی: Bitcoin) یک رمزارز و نظام پرداخت جهانی با کارکردهای مشابه پول بی‌پشتوانه است، ولی از نظر حقوقی هنوز هیچ کشوری آن را به عنوان پول قانونی به رسمیت نشناخته‌است.
بیت‌کوین اولین شبکه پرداخت نقطه به نقطه تمرکز زدایی شده است که توسط کاربرانش بدون هیچگونه اختیار مرکزی و یا واسطه‌ای، نیرومند شده است.
هیچ‌کس مالک شبکه بیت‌کوین نیست و مانند ایمیل، کاربران بیت‌کوین هستند که آن را کنترل می‌کنند. کاربردهای بیت‌کوین در هیچ‌کدام از دیگر سیستم‌های پرداخت یافتنی نیست.[۱]
تعریف
بیت‌کوین در واقع، شکلی از پول دیجیتال است که در نتیجه محاسبات ریاضی پیچیده‌ای ایجاد می‌شود. نگهداری اطلاعات تراکنش‌های بیت‌کوین، به وسیله فناوری بلاک چین امکان‌پذیر شده است. بیت‌کوین، هیچ پشتوانه‌ای مانند طلا یا کالای قابل مبادله ندارد و از ارزشی مبتنی بر اعتماد مردمی برخوردار است.[۲]
تاریخچه
در ۱۸ اوت سال ۲۰۰۸ برابر با ۲۸ مرداد ۱۳۸۷ دامنه‌ی اینترنتی به نشانی bitcoin.org ثبت گردید. در ۳۱ اکتبر همان سال برابر با ۱۰ آبان ۱۳۸۷، ایمیلی حاوی یک لینک به مقاله‌ای به نام «بیت‌کوین: سیستم پولی همتا به همتا» که توسط شخصی به نام ساتوشی ناکاموتو نوشته شده بود، در فهرست ایمیل رمزنگاری شده منتشر گردید. ناکاموتو بیت‌کوین را در قالب نرم‌افزار متن‌باز طراحی و در ژانویه ۲۰۰۹ به صورت عمومی منتشر نمود. هویت ناکاموتو همچنان ناشناس باقی مانده است.
در سوم ژانویه ۲۰۰۹ برابر با ۱۴ دی ۱۳۸۷، زمانی که ناکاموتو اولین بلوک زنجیره (که به نام «بلوک آفرینش» شناخته می‌شود) را استخراج نمود، شبکه بیت‌کوین ایجاد شد. دریافت کننده اولین مبادله بیت‌کوین، هال فینی بود، شخصی که اولین سیستم اثبات مفهوم قابل استفاده مکرر ( RPoW ) را در سال ۲۰۰۴ طراحی کرده بود.[۳]
پدیدآورنده
از ساتوشی ناکاموتو به عنوان مخترع بیت‌کوین نام برده می‌شود؛ نامی مستعار و اسرار آمیز که هویت اصلی آن علی‌رغم تلاش چندین ساله روزنامه‌نگاران هنوز فاش نشده است. تا کنون چندین نفر ادعا کرده اند که خالق آن بوده‌اند، اما نتوانسته‌اند ادعاهای خود را ثابت کنند و مشخصات خالق یا خالقان اصلی بیت‌کوین را هنوز کسی نمی‌داند.[۴]
تفاوت بیت‌کوین با پول واقعی
بیت‌کوین به صورت اسکناس یا سکه وجود ندارد و بر خلاف ارزهایی مثل دلار یا یورو هیچ بانک مرکزی یا دولتی از آن پشتیبانی نمی‌کند. تولید و توزیع بیت‌کوین در کنترل هیچ حکومت، گروه یا سازمانی نیست. سازوکاری مخفی در آن وجود ندارد و قوانین آن که به صورت کدهای برنامه نویسی است برای همه قابل مشاهده است.
بیت‌کوین در واقع یک پول بی‌پشتوانه است، چرا که دارای ارزش ذاتی نبوده و تغییرات در واحد آن تابع تغییرات در قیمت کالاهایی چون طلا و نقره و یا نرخ تورم و افزایش نقدینگی نیست.[۴]
استخراج سکه‌های بیت‌کوین
در طراحی اولیه شبکه، تعدادی مشخص بیت‌کوین تعریف شده است. این بیت‌کوین‌ها در دسترس نیستند و باید توسط افراد و با دستگاه‌های مخصوصی بیرون کشیده شوند.
به طور ساده باید گفت بیت‌کوین از حل مسائل ریاضی پیچیده به دست می‌آید. برای این کار دستگاه‌های محاسبات مخصوص استخراج (ماینر)، عددهای مختلف را در یک تابع ریاضی به نام تابع هش امتحان می‌کنند تا بتوانند خروجی را پیش‌بینی کنند. اولین فردی که مسئله را حل کرد و به تابع صحیح رسید، مقدار مشخصی بیت‌کوین به عنوان پاداش دریافت میکند. سپس به بقیه افراد شبکه اعلام میکند که این‌جا به جواب رسیده است. در نتیجه بقیه افراد به سراغ مسئله بعدی در بلوک بعدی می‌روند.
به عبارت فنی‌تر، ماهیت و مرکز ثقل سیستم بیت‌کوین بر چیزی استوار است که اصطلاحا «زنجیره بلوکی» (Block Chain) خوانده می‌شود. این یک مدل پیشرفته در معماری پایگاه داده‌هاست و نقطه قوت‌اش این است که کاربران پرشمار می‌توانند به طور هم‌زمان داده‌هایشان را در شبکه ثبت کنند بدون اینکه شبکه به دلیل تداخل کار کاربران از هم بپاشد و یکپارچگی‌اش را از دست بدهد.[۴]
استخر استخراج
به دلیل شرایط به وجود آمده، امروزه دیگر کمتر فردی به صورت انفرادی اقدام به استخراج بیت‌کوین میکند؛ بلکه برای انجام این کار به محل‌هایی می‌پیوندد که اصطلاحا استخر استخراج (Mining Pool) نامیده می‌شوند.
در این روش، افراد از سرتاسر دنیا دستگاه‌هایشان را به یک شبکه مشترک یا همان «استخر استخراج» وصل می‌کنند و این شبکه یکپارچه است که با توان پردازشی بالاتر به نمایندگی از استخراج کننده‌ها مسائل را حل کرده و پاداش‌ها را دریافت میکند. سپس پاداش‌ها بر حسب توان پردازشگرها بین افراد شرکت کننده پخش می‌شود.
میزان پاداش تا سال ۲۰۲۰ میلادی معادل ۱۲/۵ بیت‌کوین بود که پس از آن به نصف شد و به میزان ۶/۲۵ بیت کوین کاهش یافت. این نصف شدن توسط سازنده شبکه بیت‌کوین تعبیه شده است. این نصف شدن هر چهار سال یکبار صورت می‌گیرد و هدف از آن کنترل تورم بیت‌کوین است.[۴]
روش‌های بدست آوردن بیت‌کوین
- بیت‌کوین‌ها عموماً از راه فعالیت‌های استخراج (ماینینگ) که همان فرایند پردازش تراکنش‌های بیت‌کوین است، بدست می‌آیند. این روش مستلزم در اختیار داشتن کامپیوترها و سخت‌افزارهای قدرتمندی است.
- خرید بیت‌کوین از صرافی‌های رمزارز
- همچنین برخی از وب سایت‌های بخت‌آزمایی، به کاربران خود بیت‌کوین می‌دهند.
- می‌توان با پذیرفتن بیت‌کوین به عنوان وجه پرداختی در برابر کالا یا خدمات، بیت‌کوین به دست آورد.[۱]
شبکه
هر کاربر متصل به شبکه بیت‌کوین، یک گره (node) به‌شمار می‌رود. در شبکه بیت‌کوین هر گره با چند گره دیگر در ارتباط است. برای انتقال وجه، گره فرستنده بیت‌کوین یک درخواست انتقال وجه تولید میکند و با کلید شخصی خود آن را امضاء میکند. سپس این درخواست را برای تمام گره‌هایی که به آنها متصل است می‌فرستد. این گره‌ها نیز درصورت دریافت این درخواست آن را برای تمام گره‌های مرتبط خود می‌فرستند و به این روش، درخواست در تمام شبکه پخش می‌شود.[۵]
بلوک Block
گره‌های مولد بلوک یا به بیان دیگر رایانه‌های استخراج‌کننده (Miner یا ماینِر) در صورت دریافت یک درخواست انتقال، آن را وارد بلوکی که در حال ساخت هستند می‌کنند. ساخت بلوک، کاری زمان‌بر و مبتنی بر شانس است. سختی ساخت بلوک متغیر است و تقریباً هر دو هفته یک بار به نسبت سرعت تولید بلوک در دو هفته اخیر، طوری تغییر میکند که هر بلوک به‌طور متوسط ۱۰ دقیقه زمان برای ساخت لازم دارد.
در صورتی که یک گره مولد بلوک، موفق به تولید یک بلوک شود آن را به تمام گره‌هایی که با آنها در ارتباط است می‌فرستد. این گره‌ها درستی بلوک را بررسی می‌کنند و در صورت صحت بلوک و همهٔ درخواست‌های داخل آن، آن را برای تمام گره‌های مرتبط خود می‌فرستند.[۵]
بیت‌کوین در ایران
استخراج بیت‌کوین
استخراج ارز دیجیتال در ایران به منبع درآمدزایی تبدیل شده که ظاهرا بخش خصوصی، دولتی و شبه‌دولتی را هم درگیر کرده است. روزنامه ایران در گزارشی در این باره (۱۳ تیر ۱۳۹۸) نوشت:
«در حال حاضر قیمت هر بیت‌کوین حدود ۱۱ هزار دلار است. در ایران روزانه ۱۶ میلیون دلار بیت‌کوین توسط کاربران ایرانی خرید و فروش می‌شود و از این نظر ایران در رتبه ۲۹ جهانی قرار دارد.»
آنچه در ایران سر و صدای زیادی درباره موضوع ارز دیجیتال بر پا کرده است، رشد استخراج ارز دیجیتال با بهره‌گیری از انرژی برق ارزان در ایران است که صدای مسئولان به ویژه مسئولان وزارت نیرو را درآورده است. آنها می‌گویند تولید هر کوین معادل مصرف متعارف سالیانه ۲۴ واحد مسکونی متصل به شبکه در تهران است. به گفته برخی از مسئولان در ایران، بسیاری از استخراج‌کنندگان ارز دیجیتال، به صورت غیرمجاز با استفاده از تعرفه‌های برق کشاورزی، صنعتی یا خدماتی به صورت غیر مجاز در حال استخراج ارز دیجیتال هستند. در گزارشی که در سایت‌های داخلی ایران منتشر شده است، شیراز و زنجان در صدر جدول استفاده‌کنندگان غیرمجاز برق برای استخراج بیت‌کوین قرارگرفته‌اند.
اخبار زیادی در مورد جمع‌آوری ماینرها (دستگاه تولید ارز دیجیتال) و قطع برق اماکنی که در آنها بیت‌کوین استخراج شده، منتشر شده است. سایت‌های درون ایران می‌نویسند که برق این واحدها قطع شده و برای آنها پرونده قضایی تشکیل شده است. از جمله دو واحد در یزد و ۳۰۰ تا ۵۰۰ واحد صنعتی و خصوصی در استان البرز. رئیس مجلس می‌گوید استخراج بیت‌کوین با استفاده از برق صنعتی خلاف قانون است.[۶]
علاوه بر ایجاد مزارع رسمی و قانونی در شهرک‌های صنعتی و در دل بیابان‌ها، سلسله گزارش‌هایی در رسانه‌های داخلی منتشر شده است که از به‌کارگیری دستگاه‌های استخراج ارز دیجیتال در ساختمان‌های صداوسیما، مساجد، سوله‌های مدیریت بحران و دیگر نقاط خبر می‌دهد.[۷]
دور زدن تحریم‌ها
در روز ۱۳ مرداد ۹۸، دولت ایران، آیین‌نامه «استخراج فرآورده‌های پردازشی رمزنگاری‌شده» را ابلاغ کرد که علاوه بر قانونی کردن ارزهای دیجیتال، به کسانی که در زمینه تولید این ارزها فعال هستند تسهیلات ویژه می‌دهد.
بر اساس این آیین‌نامه گرچه همچنان استفاده از ارزهای دیجیتال برای مبادلات داخل کشور مجاز نیست ولی وزارت صنعت، معدن و تجارت موظف شده تا شرایط بهره‌برداری قانونی مزارع این ارزها را فراهم کند.
نرخ پایین برق سبب شده است سرمایه‌‌گذارانی از چین، مالزی، روسیه و کشورهای اروپایی به ایران بیایند تا مزارع خود را در بیابان‌های ایران به بهره‌برداری برسانند.[۷]
در مهرماه ۱۳۹۷ شبکه اجرایی جرایم مالی (Fincen) به نهادهای مالی آمریکا هشدار داد که ایران درصدد خنثی‌سازی تحریم‌های مالی آمریکا با استفاده از ارزهای دیجیتال است. یک بخش مفصل از سند مربوطه به ارزهای دیجیتال پرداخته و همینطور تخمین زده شده که از سال ۲۰۱۳ تاکنون تراکنش‌های بیت‌کوین انجام شده در ایران سالانه نزدیک به ۳.۸ میلیون دلار ارزش داشته است.[۸]
قطعی برق
دی ماه ۱۳۹۹ محمد حسن متولی‌زاده، مدیر عامل شرکت تولید، انتقال و توزیع نیروی برق ایران (توانیر) از جمع آوری ۴۵ هزار دستگاه غیرقانونی در بزرگ‌ترین برنامه سراسری مبارزه با انشعاب‌های غیرمجاز خبر داد. این مقام دولتی مصرف برق دستگاه‌های غیرمجاز توقیف شده را نزدیک به ۱۰۰ مگاوات اعلام کرد.[۹]
برخی مقامات می‌گویند مزارعی که چینی‌ها در ایران برپا کرده‌اند، یکی از مهمترین عوامل قطعی برق است. با وجود اینکه به یک شرکت چینی مجوز استخراج بیت‌کوین در ایران داده شده است اما در حال حاضر مزارع دیگری از جمله مزارع وابسته به نهادهای دولتی و شبه دولتی هم در ایران فعالند. از دستگاه‌های رمزارز به عنوان "قاتلین برق" هم نام برده می‌شود. این دستگاه‌ها برای استخراج انواع رمزارز به برق زیاد و البته ارزان نیاز دارند که ایران یکی از بهترین کشور‌ها برای فعالیت این دستگاه‌هاست.[۱۰]
برآورد شده که برای تولید هر واحد ارز مجازی بیت‌کوین نیاز به مصرف ۷۲ هزار کیلو وات برق است، یعنی برای تولید هر واحد از این نوع ارز مجازی، به اندازه مصرف ۲۸ مشترک، برق استفاده می‌شود.[۱۱]
قوانین
وضعیت قانونی این ارزها در ایران کاملاً روشن نیست. سال گذشته بانک مرکزی اعلام کرد به‌کارگیری بیت‌کوین و سایر ارزهای مجازی در تمام مراکز پولی و مالی کشور ممنوع است. پیش از آن اما وزارت ارتباطات از پیاده‌سازی آزمایشی نخستین ارز دیجیتالی کشور توسط پست‌بانک و عرضه به نظام بانکی برای تأیید خبر داده و وزارت صنعت از استخراج ارز مجازی به عنوان یک صنعت نام برده بود. انفعال در زمینه قانون‌گذاری حوزه ارز دیجیتال و مشخص نبودن ممنوعیت یا قانونی بودن این فعالیت در ایران، موجب شده کسانی که قصد فعالیت در این حوزه را دارند، به نوعی با سردرگمی روبه‌رو شوند.
نسترن محسنی، معاون بررسی‌های فنی و صدور پروانه سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی در ایران، در اکانت اینستاگرام خود نوشته است:
«در حالی‌که استخراج ارز دیجیتال از سوی برخی بزرگان، یک صنعت شناسایی می‌شود، از سوی برخی نهادها ممنوع اعلام شده و همچنان متقاضیان ورود به این حوزه در بلاتکلیفی هستند. ظاهرا هر زمان که به مباحثی که نیازمند رگولاتوری مشارکتی است می‌رسیم، بر تاخیرها افزوده می‌شود.»[۶]
منابع
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ پرسش‌های رایج درباره بیت کوین
- ↑ همه چیز درباره بیت کوین
- ↑ Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ ۴٫۲ ۴٫۳ از سیر تا پیاز بیت کوین، یورونیوز فارسی
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ روش‌های به دست آوردن بیت‌کوین و تعاریف نشانی، شبکه و بلوک در بیت‌کوین
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ بیت کوین چیست و چه کسانی در ایران در حال استخراج آن هستند؟، دویچه‌وله فارسی
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ دور زدن تحریم‌ها از دل بیابان‌های ایران
- ↑ نهاد دولتی آمریکا مدعی شد: ایران از ارزهای دیجیتال برای دور زدن تحریم‌ها استفاده میکند
- ↑ شرکت برق ایران از کشف ۴۵هزار دستگاه غیرقانونی استخراج رمزارز خبر داد
- ↑ استخراج بیت‌کوین در ایران؛ از دور زدن تحریم‌ها تا ورود نهادهای دولتی
- ↑ آیا ارزهای دیجیتال مقصر خاموشی‌ها هستند؟