کاربر:Poori/صفحه تمرین۲: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۷ اکتبر ۲۰۲۵، ساعت ۲۲:۴۱

فتوای قتل عام زندانیان سیاسی از روح‌الله خمینی منجر به قتل عام هزاران زندانی سیاسی در سراسر ایران شد. این رویداد، که به عنوان "قتل‌عام ۶۷" (۱۹۸۸ میلادی) شناخته می‌شود، دربرگیرنده‌ی اعدام‌ فراقضایی هزاران زندانی سیاسی بر اساس این فتوا بود. ^[۱] فتوا به طور خاص زندانیانی را هدف قرار داد که در برابر رژیم "استوار" مانده بودند. این اعدام‌ها در فضای پایان جنگ ایران و عراق، نمادی از سرکوب داخلی و تداوم فضای اختناق و ارعاب برای مردم ایران بود. ^[۲]

منابع خبری رژیم ایران و نهادهای خبری وابسته به جهات مختلف همواره تلاش کرده‌اند تاریخ صدور فتوا را پس از عملیات فروغ جاویدان به ثبت دهند که به عنوان واکنشی نسبت به تهاجم مجاهدین از آن یاد شود؛ اما شهادت مستقیم شهود حاضر و علائم و نقل قول‌های بسیاری از مقامات زندان، نشان‌دهنده‌ی این واقعیت است که آماده سازی‌ها اجرای قتل عام در واقع از ماه‌ها پیش آغاز شده بود.

تاریخ صدور فتوا

با این‌که در منابع خبری رژیم و منابع خبری جهت‌دار، تلاش شده است که صدور فتوای و قتل‌عام زندانیان سیاسی را به وقایع پس از عملیات فروغ جاویدان نسبت دهند؛ اما بنابر شواهد بسیار، از جمله مصاحبه‌ی علی فلاحیان، وزیر سابق اطلاعات رژیم ایران، فتوای خمینی احتمالا در سال ۱۳۶۷ و هم‌زمان پذیرش قطعنامه‌ی ۵۹۸ و آتش بس در جنگ ایران و عراق و در نتیجه قطعا پیش از آغاز عملیات مجاهدین صادر شده است. ^[۳] فلاحیان هم‌چنین مشخصا در همین مصاحبه می‌گوید:

«...ولی امام مرتبا تاکید داشت که مواظب باشید این‌ها از دستتان در نروند...
...مثلا اگر شبهه‌ای شد در این که کسی قاتل است یا نه، بنا را بر نکشتن بگذاریم اما در مورد منافقین امام می‌گفت به عکس رفتار کنید...
...این حکم ولایی ایشان بود؛ چه قبل از جریان ۶۷ چه بعد از آن.» ^[۴]

مورگان اورتگاس، سخنگوی پیشین وزارت خارجه امریکا طی مصاحبه‌ای در ۲۵ تیرماه۱۳۹۹ (۱۵ژوئیه۲۰۲۰) گفت: «۱۹ژوئیه (۲۸تیر ۱۳۶۷ روز بعد از زهر آتش‌بس) سالگرد شروع "کمیسیونهای مرگ" در ایران به‌دستور خمینی است.» ^[۵]

ویدئوی سخنگوی وقت وزارت خارجه امریکا درباره تاریخ آغاز قتل‌عام ۶۷

بخشی از متن مصاحبه‌ی سخنگوی پیشین وزارت خارجه امریکا، مورگان اورتگاس:

"July 19th marks the anniversary of the start of Iran’s so-called death commissions on the orders of Ayatollah Khomeini. These commissions reportedly forcibly disappeared and extra-judicially executed thousands of political dissident prisoners. The current head of the Iranian judiciary and current minister of justice have both been identified as former members of these death commissions. The Iranian judiciary is widely perceived to lack independence and fair trial guarantees. And the revolutionary courts are particularly egregious in ordering violations of human rights. All Iranian officials who commit human rights violations or abuses should be held accountable. The United States calls on the international community to conduct independent investigations and to provide accountability and justice for the victims of these horrendous violations of human rights organized by the Iranian regime."
ترجمه فارسی:
«۱۹ ژوئیه سالگرد آغاز به کار کمیسیون‌های مرگ ایران به دستور آیت‌الله خمینی است. بنا به گزارش‌ها، این کمیسیون‌ها هزاران زندانی سیاسی مخالف را به زور ناپدید و به صورت فراقضایی اعدام کردند. رئیس فعلی قوه قضائیه ایران و وزیر فعلی دادگستری هر دو به عنوان اعضای سابق این کمیسیون‌های مرگ شناسایی شده‌اند. قوه قضائیه ایران به طور گسترده فاقد استقلال و تضمین‌های محاکمه عادلانه تلقی می‌شود. و دادگاه‌های انقلاب به ویژه در صدور دستور نقض حقوق بشر بسیار فاحش هستند. همه مقامات ایرانی که مرتکب نقض یا سوءاستفاده از حقوق بشر می‌شوند باید پاسخگو باشند. ایالات متحده از جامعه بین‌المللی می‌خواهد که تحقیقات مستقلی انجام دهد و پاسخگویی و عدالت را برای قربانیان این نقض‌های وحشتناک حقوق بشر که توسط رژیم ایران سازماندهی شده است، فراهم کند.» ^[۶]

مشاهدات شاهدین قتل عام

یک زندانی مجاهد به‌نام نسرین فیضی در بخشی از خاطراتش نوشته است:

«در بهار ۶۷ رسیدگی مجدد به پرونده‌ها با بازجویی از زندانیان آغاز شد. وقتی بچه‌ها از علت باز‌شدن مجدد پرونده‌هایشان پرسیده بودند صراحتاً به آنها گفته شده بود: این ‌کار برای اتمام‌حجت با شما است، یا همکاری و یا تعین‌تکلیف نهایی...»

یک زندانی مجاهد دیگر به‌نام مهدی عبدالرحیمی از زندان تبریز گفته‌است:

اردیبهشت سال ۱۳۶۷ آخوند حاکم شرع تبریز به اسم عابدینی آمد داخل زندان و صراحتاً گفت: «می‌خواهیم همه‌تان را تعیین‌تکلیف کنیم.» ^[۷]

مسعود مقبلی فرزند اعدام شده‌ی عزت‌الله مقبلی

از طرفی روز ۴ خرداد ۱۳۶۷، اسماعیل شوشتری، نماینده سابق قوچان در مجلس، از طرف شورای عالی قضایی به‌عنوان رئیس جدید سازمان زندانهای کشور منصوب شد. این همان آخوندی است که در جریان قتل‌عام زندانیان سیاسی به‌عنوان رئیس سازمان زندانها در هیأت مرگ شرکت کرد. یعنی دست‌کم از ۴ خرداد مشخص بود که قتل‌عام انجام خواهد شد و اسماعیل شوشتری به همین منظور در سازمان زندانهای کشور منصوب شده بود. ^[۷]

در خاطرات نوشته شده‌ی زندانیان ثبت شده است که مقامات زندان در نوروز سال ۱۳۶۷ در کمیته مشترک به مسعود مقبلی (فرزند عزت‌الله مقبلی،‌ هنرمند مشهور رادیو تلویزیون) گفته‌اند:

«نسلتونو برمی‌داریم. برو به دوستات هم بگو همه‌تونو می‌کشیم...» ^[۸]

مسعود ابویی، از زندانیان سیاسی مجاهد که در آن زمان در اوین بوده است درباره این موضوع گفته است:

«با تعجب دیدیم که روز ۲۸ تیر یعنی فردای آتش‌بس ما رو بردند در سلول‌های انفرادی و دیدیم ظرف چند ساعت تمام سلول‌ها پر شد.»

در روز ۲۹ تیر تیرماه (دو روز پس از پذیرش قطعنامه آتش‌بس توسط خمینی) ۵ تن از زنان زندانی وابسته به مجاهدین را از زندان ایلام خارج کرده‌ و در تپه‌ای در اطراف صالح‌آباد تیرباران کردند. (فرح اسلامی، حکیمه ریزوندی، مرضیه رحمتی، نسرین رجبی، جسومه حیدری) ^[۷]

متن فتوای خمینی

متن فتوا و استفتای دوم و پاسخ خمینی

استفتا و پاسخ قطعی خمینی برای قتل عام زندانیان

متن فتوای اولیه خمینی به شرح زیر است:

بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم
«از آنجا که منافقین خائن به هیچ وجه به اسلام معتقد نبوده و هر چه می‌گویند از روی حیله و نفاق آنهاست و به اقرار سران آنها از اسلام ارتداد پیدا کرده‌اند، با توجه به محارب بودن آنها و جنگ کلاسیک آنها در شمال و غرب و جنوب کشور با همکاری‌های حزب بعث عراق و نیز جاسوسی آنها برای صدام علیه ملت مسلمان ما و با توجه به ارتباط آنان با استکبار جهانی و ضربات ناجوانمردانهٔ آنان از ابتدای تشکیل نظام جمهوری اسلامی تا کنون، کسانی که در زندان‌های سراسر کشور بر سر موضع نفاق خود پافشاری کرده و می‌کنند، محارب و محکوم به اعدام می‌باشند و تشخیص موضوع نیز در تهران با رای اکثریت آقایان حجت‌الاسلام نیری دامت افاضاته (قاضی شرع) و جناب آقای اشراقی (دادستان تهران) و نماینده‌ای از وزارت اطلاعات می‌باشد، اگر چه احتیاط در اجماع است، و همین‌طور در زندانهای مراکز استان کشور رای اکثریت آقایان قاضی شرع، دادستان انقلاب و یا دادیار و نماینده وزارت اطلاعات لازم الاتباع می‌باشد، رحم بر محاربین ساده‌اندیشی است، قاطعیت اسلام در برابر دشمنان خدا از اصول تردیدناپذیر نظام اسلامی است، امیدوارم با خشم و کینه انقلابی خود نسبت به دشمنان اسلام رضایت خداوند متعال را جلب نمایید، آقایانی که تشخیص موضوع به عهده آنان است وسوسه و شک و تردید نکنند و سعی کنند اشداء علی الکفار باشند. تردید در مسائل قضایی اسلام انقلابی نادیده گرفتن خون پاک و مطهر شهدا می‌باشد.
والسلام
روح‌الله الموسوی الخمینی

اما از آن‌جا که بسیاری از زندانیان در واقع محاکمه‌شان پایان یافته و در مراحال پایانی گذران حبس و محکومیت خود بودند و حتی در موارد بسیاری دوران حکم زندان‌شان هم تمام شده بود؛ هیئت مرگ (به‌ویژه در شهرستان‌ها) در چگونگی اجرای قتل عام دچار ابهام شده بودند و از احمد خمینی که در آن روزگار رئیس دفتر پدرش بود خواستار پاسخ قطعی بودند. پاسخ این استفتا قطعیت مطلق و هرچه سریع‌تر در کشتار زندانیان بود. پاسخ خمینی به استفتا به شرح زیر است:

«بسمه تعالی در تمام موارد فوق هر کس در هر مرحله اگر بر سر نفاق باشد حکمش اعدام است. سریعاً دشمنان اسلام را نابود کنید. در صورت رسیدگی به وضع پرونده‌ها در هر صورت که حکم سریعتر اجرا گردد همان مورد نظر است.»

منابع

[1] اعدام‌های گسترده ۱۳۶۷ Irans-1988-mass-executions

[2] Khomeini’s fatwa ordering the 1988 massacre in Iran’s prisons

[3] علی فلاحیان: «بنده خدا، [رئیسی] هر چه می‌گفت من حکم ندادم، حکمش قبلاً صادر شده بود اصلاً کسی به حرفش گوش نمی‌داد.»

[4] گفتگوی حسین دهباشی با علی فلاحیان وزیر اسبق اطلاعات

[5] July 19th marks the anniversary of the start of Iran’s so-called death commissions on the orders of Ayatollah Khomeini.

[6] video.twimg.com

[:0-7] ۷٫۰ ^۷٫۱ ^۷٫۲ قتل‌عام سال ۶۷ بر کتیبهٔ خاوران

[8] محمود رویایی - آفتابکاران - جلد چهارم - دشت آتش ص۶۰

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-{{جعبه زندگینامه|اندازه جعبه=|عنوان=|عنوان ۲=|نام=احمد شهید|تصویر=احمد شهید.jpg|اندازه تصویر=200|عنوان تصویر=|زادروز=۱۹۶۴ میلادی|زادگاه=مالدیو|محل زندگی=|ملیت=|نام‌های دیگر=|نژاد=|تابعیت=|تحصیلات=حقوق - روابط بین الملل|دانشگاه=کوئینز لند استرالیا / اسکس کولچستر انگلستان / ابریستویث ولز|پیشه=وزیر خارجه‌ و سخنگوی سابق رئیس جمهور مالدیو / گزارشگر ویژه حقوق بشر در ایران / کارشناس آزادی مذهبی سازمان ملل|سال‌های فعالیت=از سال 1982 تا کنون|کارفرما=|نهاد=سازمان ملل متحد|نماینده=|شناخته‌شده برای=|نقش‌های برجسته=|سبک=|تأثیرگذاران=|تأثیرپذیرفتگان=|شهر خانگی=|دستمزد=|دارایی خالص=|قد=|وزن=|تلویزیون=|لقب=|دوره=|پس از=موریس کاپیتورن|پیش از=عاصمه جهانگیر|حزب=جزب دموکرات مالدیو|جنبش=|مخالفان=|هیئت=|دین=|مذهب=|اتهام=|مجازات=|وضعیت گناهکاری=|منصب=|مکتب=|آثار=|همسر=لیلا احمد|شریک زندگی=|فرزندان=۴ فرزند|والدین=|خویشاوندان سرشناس=|جوایز=|امضا=|اندازه امضا=|signature_alt=|وبگاه=|imdb_id=|Soure_id=|پانویس=}}احمد شهید(Ahmed Shaheed)، دیپلمات و سیاستمدار برجسته‌ی اهل مالدیو، به دلیل فعالیت‌های چشمگیر خود در زمینه‌ی حقوق بشر، به‌ویژه در جایگاه '''[[گزارشگر ویژه حقوق بشر|گزارشگر ویژه‌ی حقوق بشر سازمان ملل متحد در امور ایران]]'''، شهرت یافته است. پیش از این، شهید در کشور خود نیز سمت‌های مهمی را بر عهده داشته، از جمله دو دوره فعالیت به عنوان '''وزیر امور خارجه مالدیو''' 1.
+'''فتوای قتل عام زندانیان سیاسی''' از [[روح‌الله خمینی]] منجر به قتل عام هزاران زندانی سیاسی در سراسر ایران شد. این رویداد، که به عنوان "'''[[قتل عام ۶۷|قتل‌عام ۶۷]]'''" (۱۹۸۸ میلادی) شناخته می‌شود، دربرگیرنده‌ی اعدام‌ فراقضایی هزاران زندانی سیاسی بر اساس این فتوا بود. <ref>[https://www.hrw.org/news/2022/06/08/irans-1988-mass-executions اعدام‌های گسترده ۱۳۶۷  Irans-1988-mass-executions] </ref> فتوا به طور خاص زندانیانی را هدف قرار داد که در برابر رژیم "استوار" مانده بودند. این اعدام‌ها در فضای پایان جنگ ایران و عراق، نمادی از سرکوب داخلی و تداوم فضای اختناق و ارعاب برای مردم ایران بود. <ref>[https://iran1988.org/khomeini-decrees-execution-of-steadfast-monafeqin-mojahedin-in-prisons/ Khomeini’s fatwa ordering the 1988 massacre in Iran’s prisons]</ref>
-فعالیت‌های او در مالدیو عمدتاً بر اصلاحات دموکراتیک و ترویج حقوق بشر متمرکز بود. او نقش مهمی در گذار مالدیو از یک نظام اقتدارگرا به یک دموکراسی چندحزبی ایفا کرد. با این حال، فعالیت‌های او همواره بدون چالش نبوده و با مخالفت‌هایی نیز روبرو شده است. 2.
+منابع خبری رژیم ایران و نهادهای خبری وابسته به جهات مختلف همواره تلاش کرده‌اند تاریخ صدور فتوا را پس از [[عملیات فروغ جاویدان]] به ثبت دهند که به عنوان واکنشی نسبت به تهاجم مجاهدین از آن یاد شود؛ اما شهادت مستقیم شهود حاضر و علائم و نقل قول‌های بسیاری از مقامات زندان، نشان‌دهنده‌ی این واقعیت است که آماده سازی‌ها اجرای قتل عام در واقع از ماه‌ها پیش آغاز شده بود.
-نقطه‌ی عطف در حرفه‌ی بین‌المللی احمد شهید، انتصاب او به عنوان '''گزارشگر ویژه‌ی حقوق بشر سازمان ملل متحد در امور ایران''' در سال ۲۰۱۱ بود 3. این نقش، وظیفه‌ی نظارت و گزارش‌دهی در مورد وضعیت حقوق بشر در جمهوری اسلامی ایران را بر عهده داشت. در طول دوران مسئولیت خود، شهید گزارش‌های متعددی را به شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد و مجمع عمومی ارائه کرد که در آن‌ها به نقض گسترده‌ی حقوق بشر در ایران، از جمله اعدام‌ها، بازداشت‌های خودسرانه، سرکوب آزادی بیان و تجمع، تبعیض علیه اقلیت‌ها و نقض حقوق زنان اشاره شده بود. 4.
+== تاریخ صدور فتوا ==
+با این‌که در منابع خبری رژیم و منابع خبری جهت‌دار، تلاش شده است که صدور فتوای و [[قتل عام ۶۷|قتل‌عام زندانیان سیاسی]] را به وقایع پس از [[عملیات فروغ جاویدان]] نسبت دهند؛ اما بنابر شواهد بسیار، از جمله مصاحبه‌ی [[علی فلاحیان]]، وزیر سابق اطلاعات رژیم ایران، فتوای [[روح‌الله خمینی|خمینی]] احتمالا در سال ۱۳۶۷ و هم‌زمان پذیرش قطعنامه‌ی ۵۹۸ و آتش بس در [[جنگ ایران و عراق]] و در نتیجه قطعا پیش از آغاز عملیات مجاهدین صادر شده است. <ref>[https://www.youtube.com/watch?v=oisQ39dMmn0 <nowiki>علی فلاحیان: «بنده خدا، [رئیسی] هر چه می‌گفت من حکم ندادم، حکمش قبلاً صادر شده بود اصلاً کسی به حرفش گوش نمی‌داد.»</nowiki>]</ref> فلاحیان هم‌چنین مشخصا در همین مصاحبه می‌گوید: <blockquote>«...ولی امام مرتبا تاکید داشت که مواظب باشید این‌ها از دستتان در نروند...
-یکی از جنبه‌های مهم مأموریت احمد شهید، تعامل او با '''مقاومت ایران''' بود. گروه‌های مخالف ایرانی، از جمله شورای ملی مقاومت ایران (NCRI)، به طور فعال مستندات، شهادت‌ها و اطلاعات مربوط به نقض حقوق بشر را به گزارشگر ویژه ارائه می‌کردند 5. این مستندات نقش مهمی در تهیه‌ی گزارش‌های احمد شهید ایفا می‌کرد.
+...مثلا اگر شبهه‌ای شد در این که کسی قاتل است یا نه، بنا را بر نکشتن بگذاریم اما در مورد منافقین امام می‌گفت به عکس رفتار کنید...
-'''رژیم ایران''' در واکنش به مأموریت احمد شهید، رویکردی خصمانه اتخاذ کرد. جمهوری اسلامی هرگونه همکاری با او را رد کرد و از ورود وی به ایران جلوگیری به عمل آورد 6. مقامات ایرانی، مأموریت وی را سیاسی و مغرضانه تلقی کرده و گزارش‌های او را اتهامات بی‌اساس و مداخله در امور داخلی خود می‌دانستند. این عدم همکاری، چالش‌های زیادی را برای انجام تحقیقات جامع توسط احمد شهید ایجاد کرد و او مجبور بود عمدتاً بر اطلاعات دریافتی از قربانیان، خانواده‌های آن‌ها، فعالان حقوق بشر و سازمان‌های غیردولتی خارج از ایران تکیه کند. 7.
+...این حکم ولایی ایشان بود؛ چه قبل از جریان ۶۷ چه بعد از آن.» <ref>[http://tarikhirani.ir/fa/news/5925/%D8%B3%D8%B9%DB%8C%D8%AF-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%AE%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%B4%DB%8C-%D9%86%DA%A9%D8%B1%D8%AF گفتگوی حسین دهباشی با علی فلاحیان وزیر اسبق اطلاعات]</ref></blockquote>
+مورگان اورتگاس، سخنگوی پیشین وزارت خارجه امریکا طی مصاحبه‌ای در ۲۵ تیرماه۱۳۹۹ (۱۵ژوئیه۲۰۲۰)  گفت: «۱۹ژوئیه (۲۸تیر ۱۳۶۷ روز بعد از زهر آتش‌بس) سالگرد شروع "[[هیئت مرگ|کمیسیونهای مرگ]]" در ایران به‌دستور خمینی است.» <ref>[https://x.com/statedeptspox_a/status/1284216751941652484 July 19th marks the anniversary of the start of Iran’s so-called death commissions on the orders of Ayatollah Khomeini.]</ref>
+[[پرونده:موضعگیری مورگان اورتگاس درباره تاریخ آغاز قتل‌عام.jpg|بندانگشتی|ویدئوی سخنگوی وقت وزارت خارجه امریکا درباره تاریخ آغاز [[قتل عام ۶۷|قتل‌عام ۶۷]]]]
-پس از پایان مأموریت خود به عنوان گزارشگر ویژه در امور ایران، احمد شهید به فعالیت‌های خود در زمینه‌ی حقوق بشر ادامه داد و در سال ۲۰۱۶ به عنوان '''گزارشگر ویژه‌ی آزادی مذهب و عقیده سازمان ملل متحد''' منصوب شد 8. او در این نقش نیز به فعالیت‌های ارزشمند خود در دفاع از حقوق بشر و ترویج آزادی‌های اساسی ادامه داده است.
+بخشی از متن مصاحبه‌ی سخنگوی پیشین وزارت خارجه امریکا، مورگان اورتگاس:<blockquote>
-----
+"July 19th marks the anniversary of the start of Iran’s so-called death commissions on the orders of Ayatollah Khomeini. These commissions reportedly forcibly disappeared and extra-judicially executed thousands of political dissident prisoners. The current head of the Iranian judiciary and current minister of justice have both been identified as former members of these death commissions. The Iranian judiciary is widely perceived to lack independence and fair trial guarantees. And the revolutionary courts are particularly egregious in ordering violations of human rights. All Iranian officials who commit human rights violations or abuses should be held accountable. The United States calls on the international community to conduct independent investigations and to provide accountability and justice for the victims of these horrendous violations of human rights organized by the Iranian regime."
-== زندگی‌نامه و پیشینه‌ی حرفه‌ای ==
+ترجمه فارسی:
-=== اوایل زندگی و تحصیلات ===
+«۱۹ ژوئیه سالگرد آغاز به کار کمیسیون‌های مرگ ایران به دستور آیت‌الله خمینی است. بنا به گزارش‌ها، این کمیسیون‌ها هزاران زندانی سیاسی مخالف را به زور ناپدید و به صورت فراقضایی اعدام کردند. رئیس فعلی قوه قضائیه ایران و وزیر فعلی دادگستری هر دو به عنوان اعضای سابق این کمیسیون‌های مرگ شناسایی شده‌اند. قوه قضائیه ایران به طور گسترده فاقد استقلال و تضمین‌های محاکمه عادلانه تلقی می‌شود. و دادگاه‌های انقلاب به ویژه در صدور دستور نقض حقوق بشر بسیار فاحش هستند. همه مقامات ایرانی که مرتکب نقض یا سوءاستفاده از حقوق بشر می‌شوند باید پاسخگو باشند. ایالات متحده از جامعه بین‌المللی می‌خواهد که تحقیقات مستقلی انجام دهد و پاسخگویی و عدالت را برای قربانیان این نقض‌های وحشتناک حقوق بشر که توسط رژیم ایران سازماندهی شده است، فراهم کند.» <ref>[https://video.twimg.com/ext_tw_video/1284215616803672068/pu/vid/320x320/KG3uF86daPshlvt5.mp4?tag=10 video.twimg.com]</ref></blockquote>
-احمد شهید در سال ۱۹۶۴ در مالدیو به دنیا آمد. وی تحصیلات عالی خود را در دانشگاه آبرسیستویچ ولز (Aberystwyth University) در رشته‌ی روابط بین‌الملل به پایان رساند و مدرک دکترا در رشته‌ی روابط بین‌الملل و حقوق دیپلماتیک از همان دانشگاه کسب کرد 9.
-=== فعالیت‌های سیاسی در مالدیو ===
+== مشاهدات شاهدین قتل عام ==
-پیش از ورود به عرصه‌ی بین‌المللی حقوق بشر، احمد شهید نقش مهمی در صحنه‌ی سیاسی مالدیو ایفا کرد. او دو بار به عنوان '''وزیر امور خارجه مالدیو''' منصوب شد. اولین دوره‌ی وزارت او در سال ۲۰۰۵ و دومین دوره‌اش در سال ۲۰۰۷ آغاز شد 10. در طول تصدی این سمت، او نقش محوری در گذار دموکراتیک مالدیو ایفا کرد. شهید به عنوان یک اصلاح‌طلب شناخته می‌شد و در جهت تقویت نهادهای دموکراتیک، ترویج حقوق بشر و مبارزه با فساد تلاش‌های زیادی انجام داد. این تلاش‌ها شامل حمایت از تصویب قانون اساسی جدید و برگزاری اولین انتخابات آزاد و عادلانه در مالدیو بود. 11.
+یک زندانی مجاهد به‌نام نسرین فیضی در بخشی از خاطراتش نوشته است:<blockquote>«در بهار ۶۷ رسیدگی مجدد به پرونده‌ها با بازجویی از زندانیان آغاز شد. وقتی بچه‌ها از علت باز‌شدن مجدد پرونده‌هایشان پرسیده بودند صراحتاً به آنها گفته شده بود: این ‌کار برای اتمام‌حجت با شما است، یا همکاری و یا تعین‌تکلیف نهایی...»</blockquote>یک زندانی مجاهد دیگر به‌نام مهدی عبدالرحیمی از زندان تبریز گفته‌است:<blockquote>اردیبهشت سال ۱۳۶۷ آخوند حاکم شرع تبریز به اسم عابدینی آمد داخل زندان و صراحتاً گفت: «می‌خواهیم همه‌تان را تعیین‌تکلیف کنیم.» <ref name=":0">[https://m.mojahedin.org/id/da61b90f-1665-4e6d-97dc-78c271f72724 قتل‌عام سال ۶۷ بر کتیبهٔ خاوران]</ref></blockquote>
-----
+[[پرونده:مسعود مقبلی.JPG|بندانگشتی|مسعود مقبلی فرزند اعدام شده‌ی [[عزت‌الله مقبلی]]]]
+از طرفی روز ۴ خرداد ۱۳۶۷، اسماعیل شوشتری، نماینده سابق قوچان در مجلس، از طرف شورای عالی قضایی به‌عنوان رئیس جدید سازمان زندانهای کشور منصوب شد. این همان آخوندی است که در جریان [[قتل عام ۶۷|قتل‌عام زندانیان سیاسی]] به‌عنوان رئیس سازمان زندانها در [[هیئت مرگ|هیأت مرگ]] شرکت کرد. یعنی دست‌کم از ۴ خرداد مشخص بود که قتل‌عام انجام خواهد شد و اسماعیل شوشتری به همین منظور در سازمان زندانهای کشور منصوب شده بود. <ref name=":0" />
-== مأموریت به عنوان گزارشگر ویژه‌ی حقوق بشر در امور ایران ==
-=== انتصاب و اهداف مأموریت ===
+در خاطرات نوشته شده‌ی زندانیان ثبت شده است که مقامات زندان در نوروز سال ۱۳۶۷ در کمیته مشترک به مسعود مقبلی (فرزند [[عزت‌الله مقبلی]]،‌ هنرمند مشهور رادیو تلویزیون) گفته‌اند: <blockquote>«نسلتونو برمی‌داریم. برو به دوستات هم بگو همه‌تونو می‌کشیم...» <ref>[https://www.mojahedin.org/links/books/Aftabkaran_DashteJavaher_4.pdf محمود رویایی - آفتابکاران - جلد چهارم - دشت آتش ص۶۰]</ref></blockquote>
-در ژوئن ۲۰۱۱، '''شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد''' با تصویب قطعنامه‌ای، پست '''گزارشگر ویژه‌ی حقوق بشر در امور ایران''' را احیا کرد و احمد شهید را به این سمت منصوب نمود 12. احیای این پست پس از پنج سال تعلیق، نشان‌دهنده‌ی نگرانی‌های فزاینده‌ی جامعه‌ی بین‌الملل در مورد وضعیت حقوق بشر در ایران بود. هدف اصلی این مأموریت، نظارت بر وضعیت حقوق بشر در ایران، جمع‌آوری اطلاعات موثق و تهیه‌ی گزارش‌های سالانه برای ارائه به شورای حقوق بشر و مجمع عمومی سازمان ملل متحد بود 13.
-=== رویکرد و روش‌شناسی ===
+مسعود ابویی، از زندانیان سیاسی مجاهد که در آن زمان در اوین بوده است درباره این موضوع گفته است:<blockquote>«با تعجب دیدیم که روز ۲۸ تیر یعنی فردای آتش‌بس ما رو بردند در سلول‌های انفرادی و دیدیم ظرف چند ساعت تمام سلول‌ها پر شد.»</blockquote>در روز ۲۹ تیر تیرماه (دو روز پس از پذیرش قطعنامه آتش‌بس توسط خمینی) ۵ تن از زنان زندانی وابسته به مجاهدین را از زندان ایلام خارج کرده‌ و در تپه‌ای در اطراف صالح‌آباد تیرباران کردند. (فرح اسلامی، حکیمه ریزوندی، مرضیه رحمتی، نسرین رجبی، جسومه حیدری) <ref name=":0" />
-از آنجایی که رژیم ایران از ورود احمد شهید به کشور جلوگیری کرد، او مجبور شد رویکردی مبتنی بر جمع‌آوری اطلاعات از منابع خارج از ایران را اتخاذ کند. روش‌شناسی او شامل:
+[[پرونده:متن فتوای خمینی.jpg|بندانگشتی|300x300px|متن فتوای خمینی]]
-* '''مصاحبه با قربانیان و خانواده‌های آن‌ها:''' شهید به طور گسترده با شهروندان ایرانی که قربانی نقض حقوق بشر شده بودند و یا خانواده‌های آن‌ها که خارج از ایران زندگی می‌کردند، مصاحبه کرد. 14.
+== متن فتوا و استفتای دوم و پاسخ خمینی ==
-* '''تعامل با سازمان‌های حقوق بشر:''' او با سازمان‌های غیردولتی حقوق بشری بین‌المللی و ایرانی که در زمینه‌ی ایران فعالیت می‌کردند، همکاری نزدیکی داشت و اطلاعات و مستندات آن‌ها را بررسی می‌کرد. 15.
+[[پرونده:پرسش احمد خمینی و پاسخ قطعی خمینی درباره فتوای قتل عام.jpg|بندانگشتی|280x280px|استفتا و پاسخ قطعی خمینی برای قتل عام زندانیان]]
-* '''بررسی گزارش‌ها و اسناد موجود:''' احمد شهید گزارش‌های منتشر شده توسط نهادهای بین‌المللی، رسانه‌ها و سایر منابع معتبر را مورد بررسی قرار می‌داد. 16.
+متن فتوای اولیه خمینی به شرح زیر است:<blockquote>بسم‌الله‌الرحمن‌الرحیم
-=== نقش مقاومت ایران در ارائه‌ی مستندات و شهود ===
+«از آنجا که منافقین خائن به هیچ وجه به اسلام معتقد نبوده و هر چه می‌گویند از روی حیله و نفاق آنهاست و به اقرار سران آنها از اسلام ارتداد پیدا کرده‌اند، با توجه به محارب بودن آنها و جنگ کلاسیک آنها در شمال و غرب و جنوب کشور با همکاری‌های حزب بعث عراق و نیز جاسوسی آنها برای صدام علیه ملت مسلمان ما و با توجه به ارتباط آنان با استکبار جهانی و ضربات ناجوانمردانهٔ آنان از ابتدای تشکیل نظام جمهوری اسلامی تا کنون، کسانی که در زندان‌های سراسر کشور بر سر موضع نفاق خود پافشاری کرده و می‌کنند، محارب و محکوم به اعدام می‌باشند و تشخیص موضوع نیز در تهران با رای اکثریت آقایان حجت‌الاسلام نیری دامت افاضاته ([[حاکم شرع|قاضی شرع]]) و جناب آقای [[مرتضی اشراقی|اشراقی]] (دادستان تهران) و نماینده‌ای از وزارت اطلاعات می‌باشد، اگر چه احتیاط در اجماع است، و همین‌طور در زندانهای مراکز استان کشور رای اکثریت آقایان [[حاکم شرع|قاضی شرع]]، دادستان انقلاب و یا دادیار و نماینده وزارت اطلاعات لازم الاتباع می‌باشد، رحم بر محاربین ساده‌اندیشی است، قاطعیت اسلام در برابر دشمنان خدا از اصول تردیدناپذیر نظام اسلامی است، امیدوارم با خشم و کینه انقلابی خود نسبت به دشمنان اسلام رضایت خداوند متعال را جلب نمایید، آقایانی که تشخیص موضوع به عهده آنان است وسوسه و شک و تردید نکنند و سعی کنند اشداء علی الکفار باشند. تردید در مسائل قضایی اسلام انقلابی نادیده گرفتن خون پاک و مطهر شهدا می‌باشد.
-'''مقاومت ایران'''، به ویژه '''شورای ملی مقاومت ایران (NCRI)'''، نقش قابل توجهی در حمایت از مأموریت احمد شهید ایفا کرد. این گروه‌ها به طور سیستماتیک مستندات، گزارش‌ها و شهادت‌های مربوط به نقض حقوق بشر در ایران را جمع‌آوری کرده و در اختیار گزارشگر ویژه قرار می‌دادند 17. این اطلاعات شامل جزئیات مربوط به اعدام‌ها، شکنجه‌ها، بازداشت‌های خودسرانه، وضعیت زندانیان سیاسی و سرکوب آزادی‌های مدنی بود. دسترسی به این اطلاعات از اهمیت بالایی برخوردار بود، چرا که به دلیل عدم همکاری رژیم ایران، احمد شهید نمی‌توانست مستقیماً به منابع داخلی دسترسی پیدا کند. این همکاری به گزارشگر ویژه کمک کرد تا تصویری جامع‌تر و دقیق‌تر از وضعیت حقوق بشر در ایران ارائه دهد.
-=== گزارش‌ها و یافته‌های کلیدی ===
+والسلام
-در طول شش سال فعالیت خود به عنوان گزارشگر ویژه (۲۰۱۱-۲۰۱۶)، احمد شهید چندین گزارش مهم را به شورای حقوق بشر و مجمع عمومی سازمان ملل متحد ارائه کرد. این گزارش‌ها به طور مداوم به موارد زیر اشاره داشتند:
-* '''نرخ بالای اعدام‌ها:''' افزایش چشمگیر اعدام‌ها، از جمله اعدام‌های نوجوانان و کسانی که به دلیل جرائم غیرخشونت‌آمیز محکوم شده بودند. 18.
+روح‌الله الموسوی الخمینی</blockquote>اما از آن‌جا که بسیاری از زندانیان در واقع محاکمه‌شان پایان یافته و در مراحال پایانی گذران حبس و محکومیت خود بودند و حتی در موارد بسیاری دوران حکم زندان‌شان هم تمام شده بود؛ هیئت مرگ (به‌ویژه در شهرستان‌ها) در چگونگی اجرای قتل عام دچار ابهام شده بودند و از احمد خمینی که در آن روزگار رئیس دفتر پدرش بود خواستار پاسخ قطعی بودند. پاسخ این استفتا قطعیت مطلق و هرچه سریع‌تر در کشتار زندانیان بود.
-* '''بازداشت‌های خودسرانه و شکنجه:''' موارد متعدد بازداشت‌های خودسرانه، ناپدید شدن‌های اجباری و گزارش‌های مربوط به شکنجه و بدرفتاری با زندانیان. 19.
-* '''سرکوب آزادی بیان و تجمع:''' محدودیت‌های شدید بر آزادی بیان، رسانه‌ها، اینترنت و حق برگزاری تجمعات مسالمت‌آمیز. 20.
-* '''تبعیض علیه اقلیت‌ها:''' تبعیض سیستماتیک علیه اقلیت‌های قومی و مذهبی، از جمله بهائیان، کردها، بلوچ‌ها و عرب‌ها. 21.
-* '''نقض حقوق زنان:''' تبعیض قانونی و عملی علیه زنان در حوزه‌های مختلف، از جمله ازدواج، طلاق، ارث و اشتغال. 22.
-=== واکنش‌های رژیم ایران ===
+پاسخ خمینی به استفتا به شرح زیر است:<blockquote>«بسمه تعالی در تمام موارد فوق هر کس در هر مرحله اگر بر سر نفاق باشد حکمش اعدام است. سریعاً دشمنان اسلام را نابود کنید. در صورت رسیدگی به وضع پرونده‌ها در هر صورت که حکم سریعتر اجرا گردد همان مورد نظر است.»</blockquote>
-'''رژیم ایران''' به طور مداوم با مأموریت احمد شهید مخالفت می‌کرد و از همکاری با وی خودداری ورزید. واکنش‌های ایران شامل موارد زیر بود:
-* '''عدم به رسمیت شناختن مأموریت:''' مقامات ایرانی اعلام کردند که مأموریت گزارشگر ویژه را سیاسی و فاقد اعتبار می‌دانند و آن را مداخله در امور داخلی خود تلقی می‌کنند. 23.
-* '''رد اتهامات و گزارش‌ها:''' ایران به طور مکرر یافته‌های احمد شهید را رد کرده و آن‌ها را بر اساس اطلاعات نادرست و مغرضانه می‌دانست. 24.
-* '''جلوگیری از ورود به ایران:''' مهمترین مانع برای احمد شهید، عدم صدور ویزا و جلوگیری از ورود وی به ایران بود، که امکان انجام تحقیقات میدانی و دسترسی مستقیم به منابع داخلی را از او سلب کرد. 25.
-----
-== پس از مأموریت در امور ایران و فعالیت‌های فعلی ==
-=== گزارشگر ویژه‌ی آزادی مذهب و عقیده ===
-در سال ۲۰۱۶، پس از پایان مأموریت خود به عنوان گزارشگر ویژه‌ی حقوق بشر در امور ایران، احمد شهید به سمت '''گزارشگر ویژه‌ی آزادی مذهب و عقیده سازمان ملل متحد''' منصوب شد 26. در این نقش جدید، او به فعالیت‌های خود در زمینه‌ی ترویج و حفاظت از حقوق بشر، به‌ویژه در حوزه‌ی آزادی مذهب و عقیده، ادامه داده است. وظایف او در این پست شامل نظارت بر نقض آزادی مذهب یا عقیده، ارزیابی قوانین و سیاست‌هایی که بر این آزادی تأثیر می‌گذارند و ارائه توصیه‌هایی به دولت‌ها برای تضمین احترام به این حق است.
-=== سایر فعالیت‌ها ===
-احمد شهید همچنان به عنوان یک صدای برجسته در جامعه‌ی بین‌المللی حقوق بشر شناخته می‌شود و در کنفرانس‌ها و رویدادهای مختلفی شرکت می‌کند تا آگاهی در مورد مسائل حقوق بشر را افزایش دهد و از قربانیان دفاع کند.
 == منابع ==