|
|
| (۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| [[پرونده:برای صفحه تمرین.jpg|بندانگشتی|1148x1148px]] | | [[پرونده:برای صفحه تمرین.jpg|بندانگشتی|1148x1148px]] |
| {{جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده
| |
| | نام = جرجی زیدان
| |
| | تصویر = جرجی زیدان؛2.jpg
| |
| | توضیح تصویر =
| |
| | نام اصلی = جرجیوس زیدان
| |
| | زمینه فعالیت = رمان‌نویسی تاریخی، تاریخ‌نگاری، روزنامه‌نگاری
| |
| | ملیت = لبنانی
| |
| | تاریخ تولد = ۱۴ دسامبر ۱۸۶۱ م
| |
| | محل تولد = بیروت، لبنان
| |
| | والدین = جورجیوس زیدان (پدر)
| |
| | تاریخ مرگ = ۲۱ ژوئیه ۱۹۱۴ م
| |
| | محل مرگ = قاهره، مصر
| |
| | علت مرگ = بیماری
| |
| | محل زندگی = بیروت، قاهره
| |
| | مختصات محل زندگی =
| |
| | مدفن = قاهره
| |
| |مذهب = مسیحی ارتدوکس
| |
| |در زمان حکومت = عثمانی
| |
| |اتفاقات مهم = مهاجرت به مصر (۱۸۸۱ م)، تأسیس مجله الهلال (۱۸۹۲ م)، انتشار تاریخ تمدن اسلامی (۱۹۰۲–۱۹۰۶ م)
| |
| | نام دیگر =
| |
| |لقب =
| |
| |بنیانگذار = مجله الهلال
| |
| | پیشه = ادیب، مورخ، روزنامه‌نگار
| |
| | سال‌های نویسندگی = ۱۸۹۱–۱۹۱۴ م
| |
| |سبک نوشتاری = رمانتیک تاریخی، علمی-آموزشی
| |
| |کتاب‌ها = تاریخ التمدن الإسلامی (۵ جلد)، تاریخ آداب اللغة العربیة (۴ جلد)، بیش از ۲۳ رمان تاریخی مانند المملوک الشارد، الامین و المأمون، عذراء کعبة
| |
| |مقاله‌ها = مقالات متعدد در مجله الهلال
| |
| |نمایشنامه‌ها =
| |
| |فیلم‌نامه‌ها =
| |
| |دیوان اشعار =
| |
| |تخلص =
| |
| |فیلم ساخته بر اساس اثر=
| |
| | همسر =
| |
| | شریک زندگی =
| |
| | فرزندان =
| |
| |تحصیلات = ابتدایی در بیروت، دارالعلوم قاهره
| |
| |دانشگاه =
| |
| |حوزه =
| |
| |شاگرد =
| |
| |استاد =
| |
| |علت شهرت = پایه‌گذاری رمان تاریخی عرب، تاریخ‌نگاری تمدن اسلامی
| |
| | تأثیرگذاشته بر = نویسندگان نهضت عربی، مورخان عرب
| |
| | تأثیرپذیرفته از = تاریخ‌نگاران اروپایی
| |
| | وب‌گاه =
| |
| |گفتاورد =
| |
| |امضا =
| |
| }}
| |
| '''جرجی زیدان'''، (متولد سال ۱۸۶۱ م، بیروت، لبنان – درگذشته ۱۹۱۴ م، قاهره، مصر) ادیب، مورخ، روزنامه‌نگار و رمان‌نویس لبنانی مسیحی ارتدوکس، از پیشگامان نهضت احیای ادبی و تاریخی عرب در قرن نوزدهم بود. او در ۱۴ دسامبر ۱۸۶۱ م، در بیروت متولد شد و در خانواده‌ای فقیر رشد یافت. پدرش، جورجیوس زیدان، صاحب رستورانی کوچک بود و جرجی تحصیلات ابتدایی را در مدارس محلی گذراند. در سال ۱۸۷۶، به مدرسه پروتستان وارد شد و زبان انگلیسی آموخت، اما به دلیل مشکلات مالی ترک تحصیل کرد. او در سال ۱۸۸۱، به مصر مهاجرت کرد و در قاهره ساکن شد، جایی که با جنبش‌های فکری آشنا گردید.
| |
|
| |
| جرجی زیدان در سال ۱۸۸۳، به لبنان بازگشت و در جنگ داخلی سال ۱۸۶۰، شرکت کرد، اما شکست خورد و دوباره به مصر رفت. او در سال ۱۸۸۴، در دارالعلوم قاهره به تحصیل پرداخت و در سال ۱۸۸۶، به عنوان مترجم در لشکر انگلیسی به سودان اعزام شد. پس از بازگشت، در روزنامه‌نگاری فعال شد و در سال ۱۸۹۲، مجله «الهلال» را تأسیس کرد که تا امروز ادامه دارد. او بیش از ۲۳ رمان تاریخی نوشت، از جمله «الامین و المأمون»، «عذراء کعبة»، و «شارلمانی»، که تاریخ اسلام را با سبک رمانتیک روایت می‌کرد. اثر برجسته‌اش «تاریخ تمدن اسلامی» در پنج جلد منتشر شد و به روش‌شناسی علمی در تاریخ‌نگاری عرب کمک کرد.
| |
|
| |
| زیدان بر احیای زبان عربی و تاریخ عرب تأکید داشت و از روش‌های اروپایی در تاریخ‌نگاری الهام گرفت. او در سال ۱۹۱۴، در قاهره درگذشت و میراثش در ترویج آگاهی تاریخی و ادبی عرب ماندگار است.<ref name=":0">[https://ketabrah.com/author/67351-%D8%AC%D8%B1%D8%AC%DB%8C-%D8%B2%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86 زندگینامه جرجی زیدان - کتابراه]</ref><ref name=":1">[https://rch.ac.ir/article/Details/9657?%D8%AC%D8%B1%D8%AC%DB%8C-%D8%B2%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86 جرجی زیدان - دانشنامه جهان اسلام]</ref><ref name=":2">[https://tahoor.com/FA/Article/View/27273?term=%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D9%86%D8%AF%D8%B1%20%D8%AC%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%88%D8%B3 جرجی زیدان - دائرةالمعارف طهور]</ref><ref name=":3">[https://ensani.ir/fa/article/46586/%D8%B1%D9%88%D8%B4-%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%89-%D8%AC%D8%B1%D8%AC%D9%89-%D8%B2%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%D8%B4-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%AA%D9%85%D8%AF%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%89 روش‌شناسی جرجی زیدان در نگارش تاریخ تمدن اسلامی - پرتال جامع علوم انسانی]</ref><ref name=":4">[https://www.ibna.ir/news/308643/%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3%D9%86%D8%AF%D9%87-%D9%88-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1-%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD%DB%8C-%DA%A9%D9%87-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%AA%D9%85%D8%AF%D9%86-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%B1%D8%A7-%D9%86%D9%88%D8%B4%D8%AA نویسنده و روزنامه‌نگار مسیحی که «تاریخ تمدن اسلام» را نوشت - ایبنا]</ref><ref name=":5">[https://olama-orafa.ir/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D8%AC%D8%B1%D8%AC%D9%89-%D8%B2%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86/ زندگینامه جرجی زیدان«ادیب، مورخ و روزنامه‌نگار لبنانی» - علما و عرفا]</ref>
| |
|
| |
| == زندگینامه اولیه و تحصیلات ==
| |
| جرجی زیدان در ۱۴ دسامبر ۱۸۶۱ م در بیروت، در خانواده‌ای مسیحی ارتدوکس متولد شد. پدرش، جورجیوس زیدان، صاحب رستورانی کوچک بود و خانواده در شرایط مالی ضعیف زندگی می‌کردند. جرجی از کودکی به مطالعه علاقه نشان داد و در محیط فرهنگی بیروت رشد یافت.
| |
|
| |
| === تحصیلات ابتدایی و ترک تحصیل ===
| |
| جرجی زیدان تحصیلات ابتدایی را در مدارس محلی بیروت گذراند و در سال ۱۸۷۶، به مدرسه پروتستان وارد شد، جایی که زبان انگلیسی آموخت. اما به دلیل مشکلات مالی خانواده، در سال ۱۸۸۱، ترک تحصیل کرد و به کار پرداخت.<ref name=":0" /><ref name=":1" />
| |
|
| |
| == مهاجرت به مصر و فعالیت‌های اولیه ==
| |
| در سال ۱۸۸۱، جرجی زیدان به مصر مهاجرت کرد و در قاهره ساکن شد. او در این دوره با جنبش‌های فکری و سیاسی مصر آشنا گردید و به مطالعه زبان‌های خارجی پرداخت. در سال ۱۸۸۳، به لبنان بازگشت و در جنگ داخلی سال ۱۸۶۰، شرکت کرد، اما با شکست نیروهایش، دوباره به مصر گریخت. این تجربیات سیاسی، دیدگاه او را نسبت به مسائل اجتماعی شکل داد.
| |
|
| |
| === تحصیل در دارالعلوم و اعزام به سودان ===
| |
| جرجی زیدان در سال ۱۸۸۴، در دارالعلوم قاهره به تحصیل پرداخت و دانش خود را در علوم انسانی گسترش داد. در سال ۱۸۸۶، به عنوان مترجم در لشکر انگلیسی به سودان اعزام شد و در این سفر با فرهنگ‌های مختلف آشنا گردید. پس از بازگشت به قاهره، به روزنامه‌نگاری روی آورد و در نشریات محلی مقاله نوشت.<ref name=":1" /><ref name=":2" />
| |
|
| |
| == فعالیت‌های روزنامه‌نگاری و ادبی ==
| |
|
| |
| === تأسیس مجله الهلال ===
| |
| جرجی زیدان در سال ۱۸۹۲، مجله «الهلال» را در قاهره تأسیس کرد که به موضوعات علمی، ادبی و تاریخی می‌پرداخت. این مجله تا امروز ادامه دارد و نقش مهمی در احیای ادبیات عرب ایفا کرد. زیدان در الهلال مقالات متعددی دربارهٔ تاریخ اسلام و تمدن عرب نوشت و نویسندگان جوان را تشویق کرد.<ref name=":4" />
| |
|
| |
| === آغاز رمان‌نویسی تاریخی ===
| |
| جرجی زیدان از سال ۱۸۹۱، رمان‌نویسی را آغاز کرد و بیش از ۲۳ رمان تاریخی نوشت. رمان‌های او، مانند «الامین و المأمون» (۱۸۹۲ م)، «عذراء کعبة» (۱۸۹۳ م)، «استبداد الممالیک» (۱۸۹۴ م)، و «شارلمانی» (۱۹۰۵ م)، تاریخ اسلام را با سبک رمانتیک و آموزشی روایت می‌کردند. او در رمان‌ها از منابع تاریخی معتبر استفاده می‌کرد و هدفش آموزش تاریخ به عموم بود.<ref name=":0" />
| |
|
| |
| ==== روش‌شناسی در رمان‌ها ====
| |
| جرجی زیدان در رمان‌نویسی، روشی علمی اتخاذ کرد و از منابع عربی و اروپایی بهره برد. او تاریخ را با عناصر دراماتیک ترکیب می‌کرد تا خواننده را جذب کند، اما به دقت تاریخی پایبند بود. این روش، رمان تاریخی عرب را پایه‌گذاری کرد.<ref name=":3" />
| |
|
| |
| == اثر برجسته «تاریخ تمدن اسلامی» ==
| |
| جرجی زیدان اثر اصلی خود، «تاریخ التمدن الإسلامی» را در پنج جلد بین سال‌های ۱۹۰۲ تا ۱۹۰۶ م در قاهره منتشر کرد. این کتاب تاریخ تمدن اسلامی را از صدر اسلام تا عصر عثمانی پوشش می‌دهد و به موضوعاتی چون علوم، ادبیات، هنر، و نهادهای اجتماعی می‌پردازد. زیدان این اثر را بر اساس منابع عربی، اروپایی، و مشاهدات شخصی نوشت و هدفش احیای آگاهی تاریخی عرب بود.<ref name=":3" />
| |
|
| |
| === روش‌شناسی تاریخی ===
| |
| جرجی زیدان در این کتاب از روش علمی اروپایی الهام گرفت و تاریخ را به صورت موضوعی (نه گاه‌شمارانه صرف) سازماندهی کرد. او تمدن اسلامی را به عنوان بخشی از تمدن جهانی دید و بر دستاوردهای علمی مسلمانان تأکید داشت. زیدان منابع را نقد می‌کرد و از آمار و نقشه‌ها استفاده نمود، که این روش نوین در تاریخ‌نگاری عرب بود.<ref name=":2" />
| |
|
| |
| ==== تأثیر بر خوانندگان ====
| |
| این کتاب به زبان‌های متعدد ترجمه شد و در احیای نهضت عربی نقش داشت. زیدان با زبان ساده، تاریخ را برای عموم قابل دسترس کرد و بر وحدت فرهنگی عرب تأکید نمود.<ref name=":4" />
| |
|
| |
| == لیست آثار جرجی زیدان ==
| |
| جرجی زیدان بیش از ۵۰ اثر شامل رمان تاریخی، کتاب‌های تاریخی، زبانی، و ترجمه نوشت. آثار او عبارتند از:
| |
|
| |
| === رمان‌های تاریخی (۲۳ رمان، از ۱۸۹۱ تا ۱۹۱۴ م) ===
| |
| * المملوک الشارد (۱۸۹۱ م)
| |
| * أسرار القصر (۱۸۹۲ م)
| |
| * الامین و المأمون (۱۸۹۲ م)
| |
| * عذراء کعبة (۱۸۹۳ م)
| |
| * استبداد الممالیک (۱۸۹۴ م)
| |
| * جهاد المعشوقین (۱۸۹۵ م)
| |
| * غادة کربلاء (۱۸۹۶ م)
| |
| * تاریخ الإسلام (۱۸۹۷ م، رمان)
| |
| * الإنقلاب العثمانی (۱۸۹۸ م)
| |
| * شارلمانی (۱۹۰۵ م)
| |
| * صلاح‌الدین الأیوبی (۱۹۰۶ م)
| |
| * عبدالرحمن الناصر (۱۹۰۷ م)
| |
| * الخلیفة المأمون (۱۹۰۸ م)
| |
| * فتاة غسان (۱۹۰۹ م)
| |
| * الإستبداد (۱۹۱۰ م)
| |
| * أحمد بن طولون (۱۹۱۱ م)
| |
| * الرابع عشر من رمضان (۱۹۱۲ م)
| |
| * فتاة قیس (۱۹۱۳ م)
| |
| * أبو مسلم الخراسانی (۱۹۱۴ م)
| |
| * الطاغیة (۱۹۱۴ م، ناتمام)
| |
| * الشیخ حسن (۱۹۱۴ م)
| |
| * الإمام علی (۱۹۱۴ م)
| |
| * الفتاة الغریبة (۱۹۱۴ م)
| |
|
| |
| === کتاب‌های تاریخی و تمدنی ===
| |
| * تاریخ التمدن الإسلامی (۵ جلد، ۱۹۰۲–۱۹۰۶ م)
| |
| * تاریخ مصر الحدیثة (۲ جلد، ۱۸۸۹ م)
| |
| * طبقات الأمم (۱۹۱۲ م)
| |
|
| |
| === کتاب‌های زبانی و ادبی ===
| |
| * تاریخ آداب اللغة العربیة (۴ جلد، ۱۹۱۱–۱۹۱۴ م)
| |
| * التعریب و المعرب (۱۹۰۴ م)
| |
|
| |
| ==== ترجمه‌ها و دیگر آثار ====
| |
| * ترجمه آثار اروپایی به عربی (مانند کتاب‌های علمی و تاریخی)
| |
| * مقالات متعدد در مجله الهلال (از ۱۸۹۲ م)<ref name=":0" /><ref name=":1" /><ref name=":2" /><ref name=":3" /><ref name=":4" /><ref name=":5" />
| |
|
| |
| == فعالیت‌های فرهنگی و اجتماعی ==
| |
|
| |
| ==== نقش در احیای زبان عربی ====
| |
| زیدان زیدان از پیشگامان نهضت احیای ادبی عرب (النهضة) بود و در مجله الهلال، مقالات دربارهٔ زبان عربی فصیح منتشر کرد. او بر ضرورت آموزش زبان عربی و حفظ میراث ادبی تأکید داشت و کتاب‌هایی مانند «تاریخ آداب اللغة العربیة» (چهار جلد، ۱۹۱۱–۱۹۱۴ م) نوشت که تاریخ زبان عربی را بررسی می‌کند.
| |
|
| |
| ==== فعالیت‌های آموزشی و ترجمه ====
| |
| جرجی زیدان در مدارس قاهره تدریس کرد و آثار اروپایی را به عربی ترجمه نمود. او بر آموزش زنان و مدرن‌سازی نظام آموزشی عرب تأکید داشت و در انجمن‌های فرهنگی شرکت کرد.<ref name=":5" /><ref name=":1" />
| |
|
| |
| == مرگ و میراث ==
| |
| جرجی زیدان در ۲۱ ژوئیه ۱۹۱۴ م در قاهره، در سن ۵۳ سالگی، بر اثر بیماری درگذشت. او تا آخرین لحظات به نوشتن ادامه داد و خانواده‌اش مجله الهلال را ادامه دادند.<ref name=":0" />
| |
|
| |
| میراث جرجی زیدان در پایه‌گذاری رمان تاریخی عرب، تاریخ‌نگاری علمی، و احیای تمدن اسلامی ماندگار است. آثار او منبع مهمی برای مطالعات عربی هستند و بر نویسندگان نسل بعد تأثیر گذاشت. زیدان به عنوان مسیحی که تاریخ اسلام را نوشت، نماد همزیستی فرهنگی است.<ref name=":3" /><ref name=":3" />
| |
|
| |
| == منابع ==
| |
